Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (S1)
specjalność: Bezpieczeństwo żywności
Sylabus przedmiotu Biochemia dopingu:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Biologia | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | licencjat | ||
| Obszary studiów | nauk przyrodniczych | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Biochemia dopingu | ||
| Specjalność | Biologia | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Immunologii, Mikrobiologii i Chemii Fizjologicznej | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Dorota Jankowiak <dorota.jankowiak@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | |||
| ECTS (planowane) | 2,0 | ECTS (formy) | 2,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | 10 | Grupa obieralna | 1 |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Podstawowa wiedza z zakresu chemii organicznej i bioorganicznej |
| W-2 | Podstawowa wiedza i zakresu biochemii i biologii komórki |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Zrozumienie podstawowych mechanizmów działania egzogennych środków stymulujących wydolność fizyczną i psychiczną organizmu. Poznanie konsekwencji i zmian w organizmie przy zażywaniu sporadycznym i systematycznym, następstw krótkotrwałych i długotrwałych, bliskich i odległych w czasie nadmiernego stosowania substancji dopingujących. Umiejętność rozróżniana podstawowych objawów odurzenia i uzaleznienia od środków dopingujących. |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| T-A-1 | Dopingujace środki pobudzajace (stymulanty) - amfetamina, kokaina, efedryna, kofeina, alkohol. Mechanizm działania, formy i sposoby stosowania, metabolizm. Niepożadane efekty zdrowotne krótko- i długoterminowe. Mechanizm uzaleznienia i tolerancji, objawy odstawienia. | 4 |
| T-A-2 | Narkotyczne środki przeciwbólowe (narkotyczne analgetyki). Morfina i jej podstawowe pochodne: heroina i kodeina. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia. | 2 |
| T-A-3 | Środki usokajajace i wyciszające - pochodne kwasu barbiturowego. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia. | 2 |
| T-A-4 | Steroidy anaboliczno-androgenne i inne anaboliczn srodki hormonalne: np. testosteron i jego pochodne, hormon wzrostu, insulina i gonadotropina kosmówkowa. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia. | 3 |
| T-A-5 | Suplementy i dopalacze - na wybranych przykładach. Pochodzenie, mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia. | 2 |
| T-A-6 | Doping krwią: hetro- i autotransfuzja, erytropoetyna. | 1 |
| T-A-7 | Zaliczenie materiału objętego programem ćwiczeń audytoryjnych | 1 |
| 15 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Definicja i historia dopingu. Wspomaganie organizmu a doping. Gdzie stosujemy doping. Aspekty prawne i etyczne stosowania dopingu. | 2 |
| T-W-2 | Metody dopingu: farmakologiczny, fizjologiczny i genetyczny. Cele dopingu: siłowy, wytrzymałościowy i stymulujący. | 2 |
| T-W-3 | Podział farmakologicznych srodków dopingujacych. Aspekty biochemiczne i toksykologiczne dopingu | 2 |
| T-W-4 | Podwójna natura farmakologicznych substancji dopingujących. Dawki terapeutyczne i suprafarmakologiczne. Biomedyczne efekty niepożądane: krótkoterminowe (bezpośrednie); odwracalne i nieodwracalne; długoterminowe (odległe w czasie). | 2 |
| T-W-5 | Mechanizm uzależnienia. Mozgowy układ nagrody, struktura, rola układu doppaminergicznego. Tolerancja, objawy odstawienia i ich podłoze na wybranych przykładach. | 4 |
| T-W-6 | Wybrane aspekty dopingu "fizjologicznego". Doping genetyczny - teraźniejszośc i przyszłość. | 2 |
| T-W-7 | Pisemne zaliczenie materiału objętego programem wykładów. | 1 |
| 15 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| A-A-1 | Uczestniczenie w ćwiczeniach | 15 |
| A-A-2 | Przygotowanie wraz z zepołem prezentacji wybranego zagadnienia | 5 |
| A-A-3 | Bieżace przygotowanie do tematu nastęnych ćwiczeń ujętych w planie | 2 |
| A-A-4 | Przygotowanie do zaliczenia materiału objętego programem ćwiczeń | 8 |
| 30 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | Uczestniczenie w wykładach. | 15 |
| A-W-2 | Konsultacje z prowadzacym wykłady. | 1 |
| A-W-3 | Bieżace studiowanie literatury związanej z tematyką zrealizowanego wykładu. | 4 |
| A-W-4 | Przygotowanie do zaliczenia wykładów | 10 |
| 30 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny z omówieniem zagadnień teoretycznych |
| M-2 | Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i projektora. |
| M-3 | Praca studentów w grupach przy przygotowaniu, prezentacji i omówieniu poszczególnych tematów objętych programem ćwiczeń |
| M-4 | Dyskusja dydaktyczna |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na ćwiczeniach |
| S-2 | Ocena formująca: Ocena przedstawionej prezentacji i udział studenta w jej omówieniu. |
| S-3 | Ocena podsumowująca: Sumaryczna końcowa ocena zaliczenia ćwiczeń, na którą składa się ocena aktywności na zajęciach, przygotowanej prezentacji oraz zaliczenia pisemnego z calości materiału objętego programem ćwiczeń. |
| S-4 | Ocena podsumowująca: Zaliczenie końcowe z materiału objętego programem wykładów : test wyboru oraz zadania otwarte. |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O6.1_W01 Student definiuje działanie wspomagajace i dopingujące substacji biologicznie czynnych. Zna podstawowe metody dopingu oraz klasy środkow dopingująch. | BL_1A_W09 | P1A_W03, P1A_W04, P1A_W05, P1A_W07 | C-1 | T-W-1, T-W-2, T-W-3 | M-1, M-2, M-3, M-4 | S-1, S-2, S-3, S-4 |
| BL_1A_BL-S-O6.1_W02 Zna i opisuje podstawowe mechanizmy działania posczególnych klas środków dopingujących oraz wymienia głównych przedstawicieli tych klas. | BL_1A_W09, BL_1A_W19 | P1A_W01, P1A_W03, P1A_W04, P1A_W05, P1A_W07 | C-1 | T-W-3, T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5, T-A-6 | M-1, M-2, M-3, M-4 | S-1, S-2, S-3, S-4 |
| BL_1A_BL-S-O6.1_W03 Opisuje podstawowy mechanizm uzależnienia, główne przyczyny tolerancji, objawów zespołu odstawienia. Potrafi wymienić podstawowy szlak degradacji najpowszechniej stosowanych srodków dopingujących i drogi eliminacji z organizmu. Zna podstawowe szkodliwe biomedyczne konsekwencje stosowania środków dopingujacych. | BL_1A_W05, BL_1A_W09, BL_1A_W16 | P1A_W01, P1A_W03, P1A_W04, P1A_W05, P1A_W07 | C-1 | T-W-3, T-W-4, T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5, T-A-6 | M-1, M-2, M-3, M-4 | S-1, S-2, S-3, S-4 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O6.1_U01 Potrafi przedstawić podstawową charakterystykę poszczególnych klas srodków dopingujacych oraz mechanizm ich działania uzalezniajacego i toksycznego. Krytykuje stosowanie środków dopingujacych w celu wspomagania wydolności fizycznej i psychicznej ludzi. | BL_1A_U02, BL_1A_U12 | P1A_U01, P1A_U04, P1A_U06, P1A_U10, P1A_U11 | C-1 | T-W-1, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5, T-A-6 | M-1, M-2, M-4 | S-1, S-2, S-4 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O6.1_K01 Ma świadomość następstw nawet krótkotrwałego zażywania srodków dopingujących. Rozumie zasadność unikania nawet sporadycznych, jednorazowych kontaków ze środkami dopingującymi oraz koniecznośc ograniczenia swobodnego dostępu do farmakologicznych i naturalnych narkotycznych substancji uzalezniajacych. | BL_1A_K05, BL_1A_K07 | P1A_K01, P1A_K02, P1A_K05, P1A_K07, P1A_K08 | C-1 | T-W-1, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5, T-A-6 | M-1, M-2, M-4 | S-1 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O6.1_W01 Student definiuje działanie wspomagajace i dopingujące substacji biologicznie czynnych. Zna podstawowe metody dopingu oraz klasy środkow dopingująch. | 2,0 | |
| 3,0 | Student wymienia i w podstawowym zakresie na wybranych przykładach wyjaśnia potencjalne możliwości działania wspomagajacego i dopingującego substacji biologicznie czynnych. Zna podstawowe metody dopingu oraz w bardzo podstawowym zakresie wyjaśnia zasadę klasyfikacji środków dopingująch. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| BL_1A_BL-S-O6.1_W02 Zna i opisuje podstawowe mechanizmy działania posczególnych klas środków dopingujących oraz wymienia głównych przedstawicieli tych klas. | 2,0 | |
| 3,0 | Zna i wyjaśnia w ogólnym zarysie podstawowe mechanizmy działania przynajmniej połowy klas środków dopingujących, wymienia najpowszechniejszych i najczęściej stosowanych przedstawicieli tych klas. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| BL_1A_BL-S-O6.1_W03 Opisuje podstawowy mechanizm uzależnienia, główne przyczyny tolerancji, objawów zespołu odstawienia. Potrafi wymienić podstawowy szlak degradacji najpowszechniej stosowanych srodków dopingujących i drogi eliminacji z organizmu. Zna podstawowe szkodliwe biomedyczne konsekwencje stosowania środków dopingujacych. | 2,0 | |
| 3,0 | Student potrafi w ogólnym zarysie wyjaśnić podstawowy mechanizm uzależnienia, główne mechanizmy rozwoju toletancji tolerancji i występowania objawów zespołu odstawienia. Potrafi przymajmniej dla kilku najpowszechniej stosowanych środków dopingujacych wymienić podstawowy szlak degradacji i drogi eliminacji z organizmu oraz zna ich podstawowe szkodliwe biomedyczne. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O6.1_U01 Potrafi przedstawić podstawową charakterystykę poszczególnych klas srodków dopingujacych oraz mechanizm ich działania uzalezniajacego i toksycznego. Krytykuje stosowanie środków dopingujacych w celu wspomagania wydolności fizycznej i psychicznej ludzi. | 2,0 | |
| 3,0 | Potrafi przedstawić podstawową charakterystykę przynajmniej połowy klas srodków dopingujacych oraz mechanizm ich działania uzalezniajacego i toksycznego. W wbranych sytuacjach potrafi posłużyć się podstawowymi, zasadniczymi argumentami w celu krytyki i sprzeciwu wobec stosowania środków dopingujacych. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O6.1_K01 Ma świadomość następstw nawet krótkotrwałego zażywania srodków dopingujących. Rozumie zasadność unikania nawet sporadycznych, jednorazowych kontaków ze środkami dopingującymi oraz koniecznośc ograniczenia swobodnego dostępu do farmakologicznych i naturalnych narkotycznych substancji uzalezniajacych. | 2,0 | nie zdefinowano w formie oceny |
| 3,0 | nie zdefiniowano w formie oceny | |
| 3,5 | nie zdefiniowano w formie oceny | |
| 4,0 | nie zdefiniowano w formie oceny | |
| 4,5 | nie zdefiniowano w formie oceny | |
| 5,0 | nie zdefiniowano w formie oceny |
Literatura podstawowa
- Semczuk W, Toksykologia, Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa, 2002
- Kostowski W, Farmakologia - podstawy farmakoterapii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2001
- Seńczuk W, Toksykologia współczesna, Wydawnictwo-Lekarskie PZWL, Warszawa, 2005
- Erickson C.K., Nauka o uzaleznieniach, Wydawnictwa Universytetu Warszawskiego, Warszawa, 2010
Literatura dodatkowa
- Autorzy poszczególnych artykkułó, Dobrany do realizowanego tematu, Czasopismo "Akloholizm i narkomania" Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa, 2011, www.ipin.edu.pl/ain