Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa - Rolnictwo (S1)

Sylabus przedmiotu Statystyka matematyczna:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Rolnictwo
Forma studiów studia stacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych, studiów inżynierskich
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Statystyka matematyczna
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Agroinżynierii
Nauczyciel odpowiedzialny Sławomir Stankowski <Slawomir.Stankowski@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele Anna Jaroszewska <Anna.Jaroszewska@zut.edu.pl>
ECTS (planowane) 3,0 ECTS (formy) 3,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny Grupa obieralna

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
wykładyW2 15 1,00,47zaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA2 8 1,00,29zaliczenie
laboratoriaL2 7 1,00,24zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawowe wiadomości z zakresu matematyki ze szkoły średniej

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Kształtowanie świadomości o roli statystyki w tworzeniu nowej wiedzy
C-2Nabycie wiedzy z zakresu podstawowych metod statystycznych stosowanych w badaniach rolniczych
C-3Nabycie przez studenta umiejetnosci analizy danych pochodzacych z eksperymentów i obserwacji, wyciagania wniosków oraz prezentacji danych w formie graficznej oraz tabelarycznej

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Elementy statystyki opisowej, miary tendencji centralnej, rozproszenia, kształtu i ich interpretacja2
T-A-2Wykorzystanie testu t-Studenta do weryfikacji hipotez statystycznych i tworzenia przedziałów ufności2
T-A-3Analiza doświadczenia w układzie kompletnej randomizacji, interpretacja jakościowa wyników na podstawie testu F, porównania wielokrotne średnich, tworzenie grup jednorodnych, interpretacja wyników2
T-A-4Ocena zależności pomiędzy zmiennymi, wyliczenie współczynników korelacji, determinacji i regresji, interpretacja, graficzne przedstawienie2
8
laboratoria
T-L-1Praca nad przykładami w programach komputerowych7
7
wykłady
T-W-1Wiadomości wstępne, charakterystyki próby2
T-W-2Rozkłady zmiennych losowych, zasady grupowania i porządkowania danych2
T-W-3Estymatory, zasady wnioskowania statystycznego2
T-W-4Analiza wariancji, doświadczenie 1-czynnikowe2
T-W-5Metody porównań średnich2
T-W-6Korelacja i regresja prosta2
T-W-7Transformacja wyników, testy nieparametryczne2
T-W-8Zasady opracowania wyników badań1
15

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1uczestnictwo w zajęciach8
A-A-2Studiowanie literatury22
30
laboratoria
A-L-1uczestnictwo w zajęciach7
A-L-2przygotowanie do zajęć23
30
wykłady
A-W-1Uczestnictwo w zajęciach15
A-W-2Studiowanie literatury15
30

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny
M-2Ćwiczenia audytoryjne
M-3Ćwiczenia laboratoryjne

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena podsumowująca: Zaliczenie wykładów
S-2Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń audytoryjnych
S-3Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
ROL_1A_B05_W01
Student zna metody statystyczne analizy wyników
ROL_1A_W15R1A_W01C-2T-W-3, T-W-7, T-W-4, T-W-1, T-W-2, T-W-6, T-W-5, T-W-8M-1S-1

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
ROL_1A_B05_U01
Ma umiejetność analizy danych pochodzacych z eksperymentów i obserwacji, wyciagania wniosków oraz prezentacji danych w formie graficznej i tabelarycznej
ROL_1A_U13R1A_U02C-3T-A-2, T-A-1, T-A-4, T-A-3M-2S-2
ROL_1A_B05_U02
Ma umiejętność analizy danych pochodzacych z eksperymentów i obserwacji, wyciągania wniosków oraz prezentacji danych w formie graficznej i tabelarycznej
ROL_1A_U13R1A_U02C-2, C-1, C-3T-A-1, T-A-3, T-A-4M-2, M-3S-2, S-3

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
ROL_1A_B05_K01
Ma świadomość o roli statystyki w nauce i praktyce
ROL_1A_K01R1A_K01, R1A_K07C-1T-W-8M-2, M-1, M-3S-3, S-2, S-1
ROL_1A_B05_K02
Ma świadomość o roli statystyki w nauce i praktyce, rozumie potrzebę ich pogłębiania
ROL_1A_K01R1A_K01, R1A_K07C-3, C-2, C-1T-W-8M-2S-2

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
ROL_1A_B05_W01
Student zna metody statystyczne analizy wyników
2,0
3,0Student posiada wiedzę w zakresie analizy statystycznej wyników
3,5
4,0
4,5
5,0

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
ROL_1A_B05_U01
Ma umiejetność analizy danych pochodzacych z eksperymentów i obserwacji, wyciagania wniosków oraz prezentacji danych w formie graficznej i tabelarycznej
2,0Student nie ma umiejętności analizy danych i wyciagania wniosków
3,0Student ma umiejętność analizy danych
3,5Student ma umiejętność analizy danych i wyciągania wniosków
4,0Student ma umiejętnośći analizy danych i wyciągania wniosków oraz prezentacji wyników
4,5Student ma umiejętnośći analizy danych i wyciągania wniosków oraz prezentacji wyników. Posiada umiejętnosc planowania badań
5,0Student ma umiejętnośći analizy danych i wyciągania wniosków oraz prezentacji wyników. Posiada umiejętność planowania badań i krytycznej oceny opracowań statystycznych
ROL_1A_B05_U02
Ma umiejętność analizy danych pochodzacych z eksperymentów i obserwacji, wyciągania wniosków oraz prezentacji danych w formie graficznej i tabelarycznej
2,0Student nie ma umiejętności analizy danych i wyciagania wniosków
3,0Student ma umiejętność analizy danych
3,5Student ma umiejętnośći analizy danych i wyciągania wniosków
4,0Student ma umiejętnośćanalizy danych i wyciągania wniosków oraz prezentacji wyników
4,5Student ma umiejętność analizy danych i wyciągania wniosków oraz prezentacji wyników. Posiada umiejetność planowania badań
5,0Student ma umiejętność analizy danych i wyciągania wniosków oraz prezentacji wyników. Posiada umiejętność planowania badań i krytycznej oceny opracowań statystycznych

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
ROL_1A_B05_K01
Ma świadomość o roli statystyki w nauce i praktyce
2,0Nie wykazuje zainteresowania do wykorzystania posiadanej wiedzy
3,0Wykazuje zainteresowania do wykorzystania posiadanej wiedzy
3,5Wykazuje zainteresowania do wykorzystania posiadanej wiedzy i jest chetny do podzielenia sie nia
4,0Wykazuje zainteresowania do wykorzystania posiadanej wiedzy i jest chetny do podzielenia sie nia. Stara sie postrzegac błedy w zastosowaniach metod statystycznych
4,5Wykazuje zainteresowania do wykorzystania posiadanej wiedzy i jest chetny do podzielenia sie nia. Stara sie postrzegac błedy w zastosowaniach metod statystycznych. Wyraza opinie w przypadku stwierdzenia nieprawidłowosci
5,0Wykazuje zainteresowania do wykorzystania posiadanej wiedzy i jest chetny do podzielenia sie nia. Stara sie postrzegac błedy w zastosowaniach metod statystycznych. Wyraza opinie w przypadku stwierdzenia nieprawidłowosci. Jest zainteresowany poszerzaniem swojej wiedzy
ROL_1A_B05_K02
Ma świadomość o roli statystyki w nauce i praktyce, rozumie potrzebę ich pogłębiania
2,0Nie ma świadomości o roli statystyki w nauce i praktyce, nie rozumie potrzeby ich pogłębiania
3,0Ma świadomość o roli statystyki w nauce i praktyce,
3,5Ma świadomość o roli statystyki w nauce i praktyce, ma potrzebę pogłębiania swojej wiedzy
4,0Ma świadomość o roli statystyki w nauce i praktyce, ma potrzebę pogłębiania swojej wiedzy i jej propagowania
4,5Ma świadomość o roli statystyki w nauce i praktyce, ma potrzebę pogłębiania swojej wiedzy i jej propagowania oraz stymulowania otoczenia do pogłębiania wiedzy
5,0Ma świadomość o roli statystyki w nauce i praktyce, ma potrzebę pogłębiania swojej wiedzy i jej propagowania, stymulowania otoczenia do pogłębiania wiedzy i stosowania jej w praktyce

Literatura podstawowa

  1. Łomnicki A., Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników, PWN, Warszawa, 2009
  2. Dobek A., Szwaczkowski T., Statystyka matematyczna dla biologów, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, Poznań, 2007
  3. Dobek A, Szwaczkowski T. 2007, Statystyka matematyczna dla biologów, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, Poznań, 2007

Literatura dodatkowa

  1. Markiewska-Krawiec D., Krawiec B., Podstawy statystyki matematycznej, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Szczecinie, Szczecin, 2001
  2. Markiewska-Krawiec D., Krawiec B. , Szczecin, 2001, Podstawy statystyki matematycznej, Wydawnictwo Akademii Rolniczej, Szczecin, 2001

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Elementy statystyki opisowej, miary tendencji centralnej, rozproszenia, kształtu i ich interpretacja2
T-A-2Wykorzystanie testu t-Studenta do weryfikacji hipotez statystycznych i tworzenia przedziałów ufności2
T-A-3Analiza doświadczenia w układzie kompletnej randomizacji, interpretacja jakościowa wyników na podstawie testu F, porównania wielokrotne średnich, tworzenie grup jednorodnych, interpretacja wyników2
T-A-4Ocena zależności pomiędzy zmiennymi, wyliczenie współczynników korelacji, determinacji i regresji, interpretacja, graficzne przedstawienie2
8

Treści programowe - laboratoria

KODTreść programowaGodziny
T-L-1Praca nad przykładami w programach komputerowych7
7

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Wiadomości wstępne, charakterystyki próby2
T-W-2Rozkłady zmiennych losowych, zasady grupowania i porządkowania danych2
T-W-3Estymatory, zasady wnioskowania statystycznego2
T-W-4Analiza wariancji, doświadczenie 1-czynnikowe2
T-W-5Metody porównań średnich2
T-W-6Korelacja i regresja prosta2
T-W-7Transformacja wyników, testy nieparametryczne2
T-W-8Zasady opracowania wyników badań1
15

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1uczestnictwo w zajęciach8
A-A-2Studiowanie literatury22
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - laboratoria

KODForma aktywnościGodziny
A-L-1uczestnictwo w zajęciach7
A-L-2przygotowanie do zajęć23
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Uczestnictwo w zajęciach15
A-W-2Studiowanie literatury15
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaROL_1A_B05_W01Student zna metody statystyczne analizy wyników
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówROL_1A_W15Ma podstawową wiedzę z zakresu prowadzenia badań, opisu statystycznego wyników i wnioskowania
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_W01ma podstawową wiedzę z zakresu biologii, chemii, matematyki, fizyki i nauk pokrewnych dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotuC-2Nabycie wiedzy z zakresu podstawowych metod statystycznych stosowanych w badaniach rolniczych
Treści programoweT-W-3Estymatory, zasady wnioskowania statystycznego
T-W-7Transformacja wyników, testy nieparametryczne
T-W-4Analiza wariancji, doświadczenie 1-czynnikowe
T-W-1Wiadomości wstępne, charakterystyki próby
T-W-2Rozkłady zmiennych losowych, zasady grupowania i porządkowania danych
T-W-6Korelacja i regresja prosta
T-W-5Metody porównań średnich
T-W-8Zasady opracowania wyników badań
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: Zaliczenie wykładów
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student posiada wiedzę w zakresie analizy statystycznej wyników
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaROL_1A_B05_U01Ma umiejetność analizy danych pochodzacych z eksperymentów i obserwacji, wyciagania wniosków oraz prezentacji danych w formie graficznej i tabelarycznej
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówROL_1A_U13Posiada umiejętność porozumiewania się z różnymi podmiotami w formie werbalnej, pisemnej i graficznej
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_U02posiada umiejętność precyzyjnego porozumiewania się z różnymi podmiotami w formie werbalnej, pisemnej i graficznej
Cel przedmiotuC-3Nabycie przez studenta umiejetnosci analizy danych pochodzacych z eksperymentów i obserwacji, wyciagania wniosków oraz prezentacji danych w formie graficznej oraz tabelarycznej
Treści programoweT-A-2Wykorzystanie testu t-Studenta do weryfikacji hipotez statystycznych i tworzenia przedziałów ufności
T-A-1Elementy statystyki opisowej, miary tendencji centralnej, rozproszenia, kształtu i ich interpretacja
T-A-4Ocena zależności pomiędzy zmiennymi, wyliczenie współczynników korelacji, determinacji i regresji, interpretacja, graficzne przedstawienie
T-A-3Analiza doświadczenia w układzie kompletnej randomizacji, interpretacja jakościowa wyników na podstawie testu F, porównania wielokrotne średnich, tworzenie grup jednorodnych, interpretacja wyników
Metody nauczaniaM-2Ćwiczenia audytoryjne
Sposób ocenyS-2Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń audytoryjnych
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie ma umiejętności analizy danych i wyciagania wniosków
3,0Student ma umiejętność analizy danych
3,5Student ma umiejętność analizy danych i wyciągania wniosków
4,0Student ma umiejętnośći analizy danych i wyciągania wniosków oraz prezentacji wyników
4,5Student ma umiejętnośći analizy danych i wyciągania wniosków oraz prezentacji wyników. Posiada umiejętnosc planowania badań
5,0Student ma umiejętnośći analizy danych i wyciągania wniosków oraz prezentacji wyników. Posiada umiejętność planowania badań i krytycznej oceny opracowań statystycznych
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaROL_1A_B05_U02Ma umiejętność analizy danych pochodzacych z eksperymentów i obserwacji, wyciągania wniosków oraz prezentacji danych w formie graficznej i tabelarycznej
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówROL_1A_U13Posiada umiejętność porozumiewania się z różnymi podmiotami w formie werbalnej, pisemnej i graficznej
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_U02posiada umiejętność precyzyjnego porozumiewania się z różnymi podmiotami w formie werbalnej, pisemnej i graficznej
Cel przedmiotuC-2Nabycie wiedzy z zakresu podstawowych metod statystycznych stosowanych w badaniach rolniczych
C-1Kształtowanie świadomości o roli statystyki w tworzeniu nowej wiedzy
C-3Nabycie przez studenta umiejetnosci analizy danych pochodzacych z eksperymentów i obserwacji, wyciagania wniosków oraz prezentacji danych w formie graficznej oraz tabelarycznej
Treści programoweT-A-1Elementy statystyki opisowej, miary tendencji centralnej, rozproszenia, kształtu i ich interpretacja
T-A-3Analiza doświadczenia w układzie kompletnej randomizacji, interpretacja jakościowa wyników na podstawie testu F, porównania wielokrotne średnich, tworzenie grup jednorodnych, interpretacja wyników
T-A-4Ocena zależności pomiędzy zmiennymi, wyliczenie współczynników korelacji, determinacji i regresji, interpretacja, graficzne przedstawienie
Metody nauczaniaM-2Ćwiczenia audytoryjne
M-3Ćwiczenia laboratoryjne
Sposób ocenyS-2Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń audytoryjnych
S-3Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie ma umiejętności analizy danych i wyciagania wniosków
3,0Student ma umiejętność analizy danych
3,5Student ma umiejętnośći analizy danych i wyciągania wniosków
4,0Student ma umiejętnośćanalizy danych i wyciągania wniosków oraz prezentacji wyników
4,5Student ma umiejętność analizy danych i wyciągania wniosków oraz prezentacji wyników. Posiada umiejetność planowania badań
5,0Student ma umiejętność analizy danych i wyciągania wniosków oraz prezentacji wyników. Posiada umiejętność planowania badań i krytycznej oceny opracowań statystycznych
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaROL_1A_B05_K01Ma świadomość o roli statystyki w nauce i praktyce
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówROL_1A_K01Rozumie potrzebę uczenia się i samodoskonalenia oraz ma świadomość konieczności uzupełniania i poszerzania swojej wiedzy
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_K01rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
R1A_K07ma świadomość potrzeby dokształcania i samodoskonalenia w zakresie wykonywanego zawodu
Cel przedmiotuC-1Kształtowanie świadomości o roli statystyki w tworzeniu nowej wiedzy
Treści programoweT-W-8Zasady opracowania wyników badań
Metody nauczaniaM-2Ćwiczenia audytoryjne
M-1Wykład informacyjny
M-3Ćwiczenia laboratoryjne
Sposób ocenyS-3Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych
S-2Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń audytoryjnych
S-1Ocena podsumowująca: Zaliczenie wykładów
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Nie wykazuje zainteresowania do wykorzystania posiadanej wiedzy
3,0Wykazuje zainteresowania do wykorzystania posiadanej wiedzy
3,5Wykazuje zainteresowania do wykorzystania posiadanej wiedzy i jest chetny do podzielenia sie nia
4,0Wykazuje zainteresowania do wykorzystania posiadanej wiedzy i jest chetny do podzielenia sie nia. Stara sie postrzegac błedy w zastosowaniach metod statystycznych
4,5Wykazuje zainteresowania do wykorzystania posiadanej wiedzy i jest chetny do podzielenia sie nia. Stara sie postrzegac błedy w zastosowaniach metod statystycznych. Wyraza opinie w przypadku stwierdzenia nieprawidłowosci
5,0Wykazuje zainteresowania do wykorzystania posiadanej wiedzy i jest chetny do podzielenia sie nia. Stara sie postrzegac błedy w zastosowaniach metod statystycznych. Wyraza opinie w przypadku stwierdzenia nieprawidłowosci. Jest zainteresowany poszerzaniem swojej wiedzy
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaROL_1A_B05_K02Ma świadomość o roli statystyki w nauce i praktyce, rozumie potrzebę ich pogłębiania
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówROL_1A_K01Rozumie potrzebę uczenia się i samodoskonalenia oraz ma świadomość konieczności uzupełniania i poszerzania swojej wiedzy
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_K01rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
R1A_K07ma świadomość potrzeby dokształcania i samodoskonalenia w zakresie wykonywanego zawodu
Cel przedmiotuC-3Nabycie przez studenta umiejetnosci analizy danych pochodzacych z eksperymentów i obserwacji, wyciagania wniosków oraz prezentacji danych w formie graficznej oraz tabelarycznej
C-2Nabycie wiedzy z zakresu podstawowych metod statystycznych stosowanych w badaniach rolniczych
C-1Kształtowanie świadomości o roli statystyki w tworzeniu nowej wiedzy
Treści programoweT-W-8Zasady opracowania wyników badań
Metody nauczaniaM-2Ćwiczenia audytoryjne
Sposób ocenyS-2Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń audytoryjnych
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Nie ma świadomości o roli statystyki w nauce i praktyce, nie rozumie potrzeby ich pogłębiania
3,0Ma świadomość o roli statystyki w nauce i praktyce,
3,5Ma świadomość o roli statystyki w nauce i praktyce, ma potrzebę pogłębiania swojej wiedzy
4,0Ma świadomość o roli statystyki w nauce i praktyce, ma potrzebę pogłębiania swojej wiedzy i jej propagowania
4,5Ma świadomość o roli statystyki w nauce i praktyce, ma potrzebę pogłębiania swojej wiedzy i jej propagowania oraz stymulowania otoczenia do pogłębiania wiedzy
5,0Ma świadomość o roli statystyki w nauce i praktyce, ma potrzebę pogłębiania swojej wiedzy i jej propagowania, stymulowania otoczenia do pogłębiania wiedzy i stosowania jej w praktyce