Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa - Towaroznawstwo (N1)
specjalność: towaroznawstwo żywności
Sylabus przedmiotu Higiena żywienia dzieci, młodzieży i dorosłego człowieka:
Informacje podstawowe
Kierunek studiów | Towaroznawstwo | ||
---|---|---|---|
Forma studiów | studia niestacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
Tytuł zawodowy absolwenta | inżynier | ||
Obszary studiów | nauk społecznych, studiów inżynierskich | ||
Profil | ogólnoakademicki | ||
Moduł | — | ||
Przedmiot | Higiena żywienia dzieci, młodzieży i dorosłego człowieka | ||
Specjalność | towaroznawstwo żywności | ||
Jednostka prowadząca | Zakład Fizjologii Żywienia Człowieka | ||
Nauczyciel odpowiedzialny | Mariola Friedrich <Mariola.Friedrich@zut.edu.pl> | ||
Inni nauczyciele | Zuzanna Goluch-Koniuszy <Zuzanna.Goluch-Koniuszy@zut.edu.pl>, Magdalena Kuchlewska <Magdalena.Radziszewska@zut.edu.pl>, Joanna Sadowska <Joanna.Sadowska@zut.edu.pl> | ||
ECTS (planowane) | 4,0 | ECTS (formy) | 4,0 |
Forma zaliczenia | egzamin | Język | polski |
Blok obieralny | 5 | Grupa obieralna | 1 |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
KOD | Wymaganie wstępne |
---|---|
W-1 | Znajomość chemii organicznej i biochemii. |
Cele przedmiotu
KOD | Cel modułu/przedmiotu |
---|---|
C-1 | Przekazanie wiedzy, umiejętności i kompetencji w zakresie prawidłowego funkcjonownia organizmu, roli fizjologicznej i metabolizmu pobieranych składników odżywczych. |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
KOD | Treść programowa | Godziny |
---|---|---|
laboratoria | ||
T-L-1 | Procesy trawienne zachodzace z jamie ustnej | 2 |
T-L-2 | Procesy trawienne zachodzące w żołądku | 2 |
T-L-3 | Procesy trawienne zachodzące w dwunastnicy | 2 |
T-L-4 | Skład posiłków a zapotrzebowanie na składniki pokarmowe u dzieci | 3 |
T-L-5 | Skład posiłków a zapotrzebowanie na składniki pokarmowe u młodzieży | 3 |
T-L-6 | Skład posiłków a zapotrzebowanie na składniki pokarmowe u osób dorosłych | 2 |
T-L-7 | Skład posiłków a zapotrzebowanie na składniki pokarmowe u osób starszych | 2 |
16 | ||
wykłady | ||
T-W-1 | Wartość odżywcza produktów spożywczych | 2 |
T-W-2 | Zasady planowania i oceny jadłospisów | 2 |
T-W-3 | Higiena żywności - przechowywanie, konserwowanie | 2 |
T-W-4 | Higiena zakładów żywienia | 2 |
T-W-5 | Ilości i rozkład posiłków i ich rola w całodziennej racji pokarmowej | 2 |
T-W-6 | Skład jakościowy i ilościowy posiłków w całodziennej racji pokarmowej | 2 |
T-W-7 | Zależności między sposobem żywienia a niektórymi chorobami cywilizacyjnymi | 2 |
T-W-8 | Zwyczaje żywieniowe a stan zdrowi dzieci, młodzieży i osób dorosłych | 2 |
16 |
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
KOD | Forma aktywności | Godziny |
---|---|---|
laboratoria | ||
A-L-1 | uczestnictwo w zajęciach | 16 |
A-L-2 | analiza wskazanej literatury | 15 |
A-L-3 | przygotowanie do zajęć | 20 |
A-L-4 | godziny kontaktowe z nauczycielem | 10 |
61 | ||
wykłady | ||
A-W-1 | uczestnictwo w wykładach | 16 |
A-W-2 | analiza wskazanej literatury | 15 |
A-W-3 | przygotowanie do zaliczenia | 20 |
A-W-4 | godziny kontaktowe z nauczycielem | 10 |
61 |
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
---|---|
M-1 | Wykład problemowy |
M-2 | Ćwiczenia laboratoryjne |
M-3 | Metoda analizy przypadków |
Sposoby oceny
KOD | Sposób oceny |
---|---|
S-1 | Ocena formująca: Odpowiedź ustna sprawdzająca przygotowanie do zajęć |
S-2 | Ocena podsumowująca: Zaliczenie sprawdzające wiedzę i umiejętności |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
---|---|---|---|---|---|---|---|
TOW_1A_null_W01 Ma wiedzę na tamat fizjologii układu pokarmowego i metabolizmu składników odżywczych oraz roli fizjologicznej, rodzajów i ilości składników pokarmowych w diecie (białka, węglowodany, tłuszcze, witaminy, składniki mineralne), aby nie tylko zaspokajały potrzeby organizmu, ale pozwalały zachować pełne zdrowie i dobry stan organizmu. | TOW_1A_W01, TOW_1A_W21 | S1A_W04, S1A_W05, S1A_W06, S1A_W10 | InzA_W02 | C-1 | T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-6, T-L-7 | M-1, M-2 | S-1, S-2 |
TOW_1A_null_W02 Ma wiedzę dotyczącą przemian metabolicznych głównych składników odżywczych zachodzących w organizmie. a wiedzę w zakresie higieny żywienia róznych grup ludności. | TOW_1A_W20 | S1A_W04, S1A_W05 | — | C-1 | T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-6, T-L-7 | M-1, M-2 | S-1, S-2 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
---|---|---|---|---|---|---|---|
TOW_1A_null_U01 Posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystania i integracji informacji dotyczących higieny i żywienia pochodzących z fachowej literatury. | TOW_1A_U11 | S1A_U01, S1A_U02, S1A_U03, S1A_U07 | InzA_U03, InzA_U05, InzA_U06 | C-1 | T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-6, T-L-7, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4 | M-1, M-2, M-3 | S-1, S-2 |
TOW_1A_null_U02 Student ma umiejętność samokształcenia w zakresie higieny żywienia człowieka, korzystania z fachowych źródeł wiedzy. | TOW_1A_U07, TOW_1A_U15 | S1A_U03, S1A_U04, S1A_U05, S1A_U06, S1A_U07, S1A_U08 | InzA_U06 | C-1 | T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-6, T-L-7, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4 | M-1, M-2 | S-1, S-2 |
TOW_1A_null_U03 Potarfi omówić przemiany głównych składników odżywczych w organizmie. Potrafi przemiany opisać za pomocą schematów. Potrafi wskazać powiązania pomiędzy przemianami metabolicznymi składników odżywczych w organizmie. | TOW_1A_U05, TOW_1A_U07 | S1A_U01, S1A_U02, S1A_U03, S1A_U04, S1A_U05, S1A_U06, S1A_U07 | InzA_U04, InzA_U06 | C-1 | T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-6, T-L-7, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4 | M-2 | S-1 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
---|---|---|---|---|---|---|---|
TOW_1A_null_K01 Ma świadomość przydatności zdobytej wiedzy i umiejętności z zakresu higienyi żywienia w pracy technologa żywności i żywienia człowieka. Ma świadomość potrzeby ustawicznego dokształcania się w zakresie metabolizmu składników odżywczych. | TOW_1A_K01 | S1A_K01, S1A_K04, S1A_K07 | InzA_K01 | C-1 | T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-6, T-L-7, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4 | M-1, M-2 | S-1 |
TOW_1A_null_K02 Ma świadomość profesjonalnego wykonywania zawodu dietetyka zgodnie z obowiązującymi zasadami etycznymi i moralnymi | TOW_1A_K01, TOW_1A_K05 | S1A_K01, S1A_K04, S1A_K07 | InzA_K01 | C-1 | T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-6, T-L-7, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4 | M-1 | S-1 |
TOW_1A_null_K03 Ma świadomość potrzeby popularyzacji nabytej wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia człowieka w społeczeństwie. | TOW_1A_K04, TOW_1A_K06 | S1A_K01, S1A_K02, S1A_K03, S1A_K06, S1A_K07 | InzA_K01, InzA_K02 | C-1 | T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-6, T-L-7, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4 | M-1 | S-1 |
Kryterium oceny - wiedza
Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
---|---|---|
TOW_1A_null_W01 Ma wiedzę na tamat fizjologii układu pokarmowego i metabolizmu składników odżywczych oraz roli fizjologicznej, rodzajów i ilości składników pokarmowych w diecie (białka, węglowodany, tłuszcze, witaminy, składniki mineralne), aby nie tylko zaspokajały potrzeby organizmu, ale pozwalały zachować pełne zdrowie i dobry stan organizmu. | 2,0 | Student nie posiada podstawowej wiedzy z zakresu fizjologii układu pokarmowego, roli fizjologicznej składników odżywczych, ich rodzajów i ilości w diecie, w aspekcie zaspokojenia potrzeb organizmu oraz zachowania pełnego zdrowia. |
3,0 | Student posiada dostateczną wiedzę z zakresu fizjologii układu pokarmowego, roli fizjologicznej składników odżywczych, ich rodzajów i ilości w diecie, w aspekcie zaspokojenia potrzeb organizmu oraz zachowania pełnego zdrowia. | |
3,5 | Student posiada ponad dostateczną wiedzę z zakresu fizjologii układu pokarmowego, roli fizjologicznej składników odżywczych, ich rodzajów i ilości w diecie, w aspekcie zaspokojenia potrzeb organizmu oraz zachowania pełnego zdrowia. | |
4,0 | Student posiada dobrą wiedzę z zakresu fizjologii układu pokarmowego, roli fizjologicznej składników odżywczych, ich rodzajów i ilości w diecie, w aspekcie zaspokojenia potrzeb organizmu oraz zachowania pełnego zdrowia. | |
4,5 | Student posiada ponad dobrą wiedzę z zakresu fizjologii układu pokarmowego, roli fizjologicznej składników odżywczych, ich rodzajów i ilości w diecie, w aspekcie zaspokojenia potrzeb organizmu oraz zachowania pełnego zdrowia. | |
5,0 | Student posiada bardzo dobrą wiedzę z zakresu fizjologii układu pokarmowego, roli fizjologicznej składników odżywczych, ich rodzajów i ilości w diecie, w aspekcie zaspokojenia potrzeb organizmu oraz zachowania pełnego zdrowia. | |
TOW_1A_null_W02 Ma wiedzę dotyczącą przemian metabolicznych głównych składników odżywczych zachodzących w organizmie. a wiedzę w zakresie higieny żywienia róznych grup ludności. | 2,0 | Student nie posiada podstawowej wiedzy z zakresu przemian metabolicznych głównych składników odżywczych zachodzących w organizmie. |
3,0 | Student posiada dostateczną wiedzę z zakresu przemian metabolicznych głównych składników odżywczych zachodzących w organizmie. | |
3,5 | Student posiada ponad dostateczną wiedzę z zakresu przemian metabolicznych głównych składników odżywczych zachodzących w organizmie. | |
4,0 | Student posiada dobrą wiedzę z zakresu przemian metabolicznych głównych składników odżywczych zachodzących w organizmie. | |
4,5 | Student posiada ponad dobrą wiedzę z zakresu przemian metabolicznych głównych składników odżywczych zachodzących w organizmie. | |
5,0 | Student posiada bardzo dobrą wiedzę z zakresu przemian metabolicznych głównych składników odżywczych zachodzących w organizmie. |
Kryterium oceny - umiejętności
Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
---|---|---|
TOW_1A_null_U01 Posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystania i integracji informacji dotyczących higieny i żywienia pochodzących z fachowej literatury. | 2,0 | Student nie potrafi wyszukiwać, analizować i wykorzystywać informacji dotyczących fizjologii żywiena człowieka z różnych źródeł specjalistycznej literatury. |
3,0 | Student poprawnie wyszukuje, analizuje i wykorzystuje informacje dotyczące fizjologii żywienia człowieka z zaledwie kilku źródeł specjalistycznej literatury. | |
3,5 | Student poprawnie wyszukuje, analizuje i wykorzystuje informacje dotyczące fizjologii żywienia człowieka z wielu źródeł specjalistycznej literatury. | |
4,0 | Student nie tylko poprawnie wykorzystuje specjalistyczne piśmiennictwo w procesie uczenia się, ale również potrafi je w analityczny sposób porównać. | |
4,5 | Student potrafi wykorzystywać wszystkie zaproponowane w trakcie zajęć źródła literatury, potrafi je wykorzystać do samodzielnego wnioskowania o wpływie trawienia i wchłaniania składników pokarmowych na metabolizm ustroju. | |
5,0 | Student potrafi wykorzystywać wszystkie zaproponowane w trakcie zajęć źródła piśmiennictwa specjalistycznego, potrafi porównywać ich przydatność do samodzielnego wnioskowania o wpływie trawienia i wchłaniania składników pokarmowych na metabolizm ustroju z jednoczesnym uzasadnieniem dokonanego wyboru. | |
TOW_1A_null_U02 Student ma umiejętność samokształcenia w zakresie higieny żywienia człowieka, korzystania z fachowych źródeł wiedzy. | 2,0 | Student nie posiada umiejętności samokształcenia. Korzysta z niespecjalistycznego piśmiennictwa w zakresie fizjologii żywienia człowieka. |
3,0 | Student posiada w niewielkim stopniu umiejętności samokształcenia. Korzysta z niewielu pozycji specjalistycznego piśmiennictwa. | |
3,5 | Student posiada w znacznym stopniu umiejętności samokształcenia. Korzysta z wielu pozycji specjalistycznego piśmiennictwa. Korzysta z konsultacji. | |
4,0 | Student posiada w znacznym stopniu umiejętności samokształcenia. Korzysta z wielu pozycji specjalistycznego piśmiennictwa z zakresu fizjologii żywienia człowieka, w tym zagranicznego. | |
4,5 | Student posiada w znacznym stopniu umiejętności samokształcenia. Korzysta z wielu pozycji specjalistycznego piśmiennictwa z zakresu fizjologii żywienia człowieka, w tym zagranicznego. Potrafi wykazać się znajomością najnowszych wyników badań dotyczących metabolizmu składników odżywczych. | |
5,0 | Student posiada w znacznym stopniu umiejętności samokształcenia. Korzysta z wielu pozycji specjalistycznego piśmiennictwa z zakresu fizjologii żywienia człowieka, w tym zagranicznego. Potrafi wykazać się znajomością najnowszych wyników badań dotyczących metabolizmu składników odżywczych oraz o nich dyskutować. | |
TOW_1A_null_U03 Potarfi omówić przemiany głównych składników odżywczych w organizmie. Potrafi przemiany opisać za pomocą schematów. Potrafi wskazać powiązania pomiędzy przemianami metabolicznymi składników odżywczych w organizmie. | 2,0 | Student nie potafi omówić przemian głównych składników odżywczych w organizmie. Nie potrafi przemian opisać za pomocą schematów. Nie potrafi wskazać powiązań pomiędzy przemianami metabolicznymi składników odżywczych w organizmie. |
3,0 | Student potafi w stopniu podstawowym omówić przemiany głównych składników odżywczych w organizmie. Z pomocą nauczyciela potrafi przemiany opisać za pomocą schematów. Potafi wskazać zaledwie kilka powiązań pomiędzy przemianami metabolicznymi składników odżywczych w organizmie. | |
3,5 | Student potafi w omówić przemiany głównych składników odżywczych w organizmie. Samodzielnie potrafi przemiany opisać za pomocą schematów. Potrafi wskazać większość powiązań pomiędzy przemianami metabolicznymi składników odżywczych w organizmie. | |
4,0 | Student potafi w omówić przemiany głównych składników odżywczych w organizmie. Samodzielnie potrafi przemiany opisać za pomocą schematów. Potrafi wskazać wymagane powiązania pomiędzy przemianami metabolicznymi składników odżywczych w organizmie. | |
4,5 | Student potrafi w omówić przemiany głównych składników odżywczych w organizmie. Samodzielnie potrafi przeminy opisać za pomocą schematów. Potrafi wskazać wymagane powiązania pomiędzy przemianami metabolicznymi składników odżywczych w organizmie. | |
5,0 | Student portafi w omówić przemiany głównych składników odżywczych w organizmie. Samodzielnie potrafi przeminy opisać za pomocą schematów. Potrafi wskazać wymagane powiązania pomiędzy przemianami metabolicznymi składników odżywczych w organizmie. Potrafi o powiązaniach dyskutować w oparciu o najnowsze wyniki badań. |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
---|---|---|
TOW_1A_null_K01 Ma świadomość przydatności zdobytej wiedzy i umiejętności z zakresu higienyi żywienia w pracy technologa żywności i żywienia człowieka. Ma świadomość potrzeby ustawicznego dokształcania się w zakresie metabolizmu składników odżywczych. | 2,0 | Student nie uzyskał kompetencji, by rozumieć przydatność wiedzy i umiejętności z fizjologii żywienia w zachowaniu zdrowia i pracy dietetyka. |
3,0 | Kompetencje studenta sprowadzają się do wybiórczej wiedzy i umiejętności, świadczą o tym, że tylko w ograniczonym stopniu jest w stanie poradzić sobie z wprowadzeniem w życie wiedzy jaką posiada. | |
3,5 | Student posiada podstawowe kompetencje, by rozumieć problematykę fizjologii żywienia, ale posługuje się nimi w bardzo ograniczonym zakresie. | |
4,0 | Student posiada kompetencje umożliwiające mu wykorzystanie w praktyce zdobytej wiedzy i umiejętności z zakresu fizjologii żywienia, ale posługuje się nimi w ograniczonym zakresie. | |
4,5 | Student posiada kompetencje oceny dobrej, a ponadto potrafi posługiwać się umiejętnościami w wystarczającym stopniu. Zapoznaje się z najnowszymi wynikami badań dotyczącymi metabolizmu składników odżywczych. | |
5,0 | Student wykazuje się kreatywnością w zakresie wykorzystania wiedzy i umiejętności z zakresu fizjologii żywienia człowieka. Dyskutuje o najnowszych wynikach badań dotyczących metabolizmu składników odżywczych. | |
TOW_1A_null_K02 Ma świadomość profesjonalnego wykonywania zawodu dietetyka zgodnie z obowiązującymi zasadami etycznymi i moralnymi | 2,0 | Student nie uzyskał kompetencji, by rozumieć potrzebę wykonywania zawodu zgodnie z obowiązującymi zasadami etycznymi i moralnymi. |
3,0 | Kompetencje studenta sprowadzają się do wybiórczej wiedzy o zasadach etycznych i moralnych niezbędnych w wykonywaniu zawodu. | |
3,5 | Student posiada podstawowe kompetencje, by rozumieć konieczność profesjonalnego wykonywania zawodu zgodnie z obowiązującymi zasadami etycznymi i moralnymi. | |
4,0 | Student posiada podstawowe kompetencje, by rozumieć konieczność profesjonalnego wykonywania zawodu zgodnie z obowiązującymi zasadami etycznymi i moralnymi, ale posługuje się nimi w bardzo ograniczonym zakresie. | |
4,5 | Student posiada kompetencje oceny dobrej , ale posługuje się nimi w ograniczonym zakresie. | |
5,0 | Student wykazuje się kreatywnością w zakresie wykorzystania wiedzy i umiejętności w profesjonanym wykonywaniu zawodu zgodnie z obowiązującymi zasadami etycznymi i moralnymi. | |
TOW_1A_null_K03 Ma świadomość potrzeby popularyzacji nabytej wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia człowieka w społeczeństwie. | 2,0 | Kompetencje studenta sprowadzają się do wybiórczej wiedzy o możliwościach popularyzacji wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia w społeczeństwie. |
3,0 | Student posiada podstawowe kompetencje, by rozumieć potrzebę popularyzacji wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia w społeczeństwie, ale posługuje się odtwórczymi technikami/metodami popularyzacji w bardzo ograniczonym zakresie. | |
3,5 | Student posiada kompetencje, umożliwiajace mu wykorzystanie nabytej wiedzy i umiejętności w popularyzacji wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia w społeczeństwie, ale posługuje się odtwórczymi technikami/metodami popularyzacji w ograniczonym zakresie. | |
4,0 | Student posiada kompetencje, umożliwiajace mu wykorzystanie nabytej wiedzy i umiejętności w popularyzacji wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia w społeczeństwie, ale posługuje się odtwórczymi technikami/metodami popularyzacji w szerokim zakresie. | |
4,5 | Student posiada kompetencje, umożliwiajace mu wykorzystanie nabytej wiedzy i umiejętności w popularyzacji wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia w społeczeństwie, posługuje się twórczymi technikami/metodami popularyzacji w ogranizonym zakresie. | |
5,0 | Student wykazuje się kreatynością umożliwiajacą wykorzystanie nabytej wiedzy i umiejętności w popularyzacji wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia w społeczeństwie, posługuje się twórczymi technikami/metodami popularyzacji w szerokim zakresie. |
Literatura podstawowa
- Keller J., Podstawy fizjologii żywienia człowieka, SGGW, Warszawa, 2000
- Gawęcki J., Hryniewiecki L. (red.), Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu., WN PWN, Warszawa, 2011
- Skrzypczak W. (red.), Witaminy, Akademia Rolnicza, Szczecin, 1999
- Friedrich M. (red.), Składniki mineralne w żywieniu ludzi i zwierząt, Akademia Rolnicza, Szczecin, 2002
Literatura dodatkowa
- Ganong W., Fizjologia, PZWL, Warszawa, 2007, I
- Friedrich M. (red.), Fizjologia żywienia człowieka skrypt do ćwiczeń., Akademia Rolnicza, Szczecin, 2006
- Traczyk W., Trzebski A. (red.), Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, PZWL, Warszawa, 2009, III