Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (N1)
Sylabus przedmiotu Monitoring biologiczny:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Biologia | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia niestacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | licencjat | ||
| Obszary studiów | nauk przyrodniczych | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Monitoring biologiczny | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Biotechnologii Rozrodu Zwierząt i Higieny Środowiska | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Agnieszka Tomza-Marciniak <Agnieszka.Tomza-Marciniak@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | |||
| ECTS (planowane) | 2,0 | ECTS (formy) | 2,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | 11 | Grupa obieralna | 4 |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | znajomość zagadnień zwiazanych z fizjologią, ekologią i ochroną środowiska |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | zapoznanie studentów ze znaczeniem monitoringu biologicznego w ocenie narażenia zawodowego i środowiskowego na czynniki chemiczne i fizyczne |
| C-2 | zapoznanie studentów z markerami biologicznymi, biowskaźnikami i organizmami monitorowymi stosowanymi w ocenie skażenia środowiska i narażenia na określone czynniki |
| C-3 | wykształcenie umiejętności wykorzystania wyników monitoringu biologicznego w ocenie ryzyka zdrowotnego |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| T-A-1 | Monitorowanie biologiczne narażenia zawodowego i środowiskowego na metale i półmetale. Zalecane metody oznaczania i ocena narażenia na wybrane metale i półmetale w oparciu o ich stężenie w materiale biologicznym. | 1 |
| T-A-2 | Monitorowanie biologiczne narażenia zawodowego i środowiskowego na związki organiczne. Zalecane metody oznaczania wybranych związków i ich metabolitów w płynach ustrojowych. Ocena narażenia na wybrane substancje chemiczne w oparciu o ich stężenie w materiale biologicznym. | 1 |
| T-A-3 | Monitorowanie biologiczne narażenia na czynniki potencjalnie rakotwórcze. Metody oceny narażenia i wczesnych skutków biologicznych. | 1 |
| T-A-4 | Ocena skażenia środowiska wybranymi związkami organicznymi i metalami ciężkimi – opracowanie i interpretacja wyników badań przeprowadzonych z wykorzystaniem organizmów bioindykacyjnych i metod monitoringu technicznego | 2 |
| 5 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Monitoring biologiczny jako narzędzie oceny narażenia zawodowego i środowiskowego na czynniki chemiczne i fizyczne. Monitoring biologiczny narażenia zawodowego i środowiskowego. Pojęcia bat, bei, tlv. Dystrybucja i wiązanie tkankowe substancji chemicznych. | 1 |
| T-W-2 | Monitoring biologiczny w ocenie skażenia środowiska. System zbierania danych o środowisku. Monitoring biologiczny zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, gleby i wody. | 2 |
| T-W-3 | Wykorzystanie tolerancji ekologicznej w ocenie jakości środowiska. Rola markerów biologicznych w identyfikacji zagrożeń i efektów fizjologicznych narażenia na skażenia środowiska. | 1 |
| T-W-4 | Wykorzystanie monitoringu biologicznego, danych epidemiologicznych i monitoringu środowiskowego w ocenie ryzyka zdrowotnego ludności. | 1 |
| 5 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| A-A-1 | uczestnictwo w zajęciach | 5 |
| A-A-2 | przygotowanie się do zajęć | 11 |
| A-A-3 | studiowanie literatury dotyczącej monitoringu biologicznego | 6 |
| A-A-4 | przygotowanie się do kolokwium | 8 |
| 30 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | uczestnictwo w zajęciach | 5 |
| A-W-2 | studiowanie wskazanej literatury | 12 |
| A-W-3 | przygotowanie się do kolokwium | 13 |
| 30 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | wykład informacyjny |
| M-2 | ćwiczenia praktyczne |
| M-3 | pogadanka |
| M-4 | objaśnienie |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena podsumowująca: Warunkiem zaliczenia wykładów jest uzyskanie pozytywnego wyniku z testu końcowego. Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest uzyskanie pozytywnej oceny z testu i odpowiedzi ustnej. |
| S-2 | Ocena formująca: odpowiedź ustna |
| S-3 | Ocena formująca: zaliczenie pisemne |
| S-4 | Ocena formująca: ocena aktywności i postawy względem omawianych zagadnień |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O9.4_W01 wymienia i opisuje markery biologiczne stosowane w ocenie narażenia środowiskowego i zawodowego | BL_1A_W20 | P1A_W01, P1A_W04, P1A_W05 | C-2, C-1 | T-W-4, T-W-1, T-A-2, T-A-3, T-A-1 | M-1, M-3, M-4 | S-3 |
| BL_1A_BL-S-O9.4_W02 wymienia i opisuje organizmy monitorowe i biowskaźniki stosowane w kontroli zanieczyszczeń określonych elementów środowiska | BL_1A_W13, BL_1A_W14 | P1A_W01, P1A_W03, P1A_W04, P1A_W05, P1A_W06, P1A_W08 | C-2 | T-W-2, T-W-3, T-A-4 | M-1, M-3 | S-3 |
| BL_1A_BL-S-O9.4_W03 opisuje rolę monitoringu biologicznego w ocenie ryzyka zdrowotnego | BL_1A_W13, BL_1A_W14, BL_1A_W09 | P1A_W01, P1A_W03, P1A_W04, P1A_W05, P1A_W06, P1A_W07, P1A_W08 | C-1 | T-W-4, T-W-1 | M-1, M-3, M-4 | S-3 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O9.4_U01 wykorzystuje wyniki biomonitoringu w ocenie stopnia skażenia środowiska i narażenia na określone czynniki | BL_1A_U02 | P1A_U04, P1A_U06, P1A_U10, P1A_U11 | C-3 | T-A-4 | M-2, M-4 | S-2 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O9.4_K01 wykazuje aktywną postawę w poszukiwaniu wiedzy o współczesnych problemach środowiskowych i znaczeniu monitoringu biologicznego | BL_1A_K03, BL_1A_K05 | P1A_K01, P1A_K02, P1A_K03, P1A_K05, P1A_K06, P1A_K07, P1A_K08 | C-3, C-2, C-1 | T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-1, T-A-2, T-A-3, T-A-1, T-A-4 | M-1, M-2, M-3, M-4 | S-4, S-2 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O9.4_W01 wymienia i opisuje markery biologiczne stosowane w ocenie narażenia środowiskowego i zawodowego | 2,0 | Student nie potrafi zdefiniować określenia "marker biologiczny (biomarker)". Nie potrafi wymienić markerów biologicznych stosowanych w ocenie narażenia środowiskowego i zawodowego. Nie wykazuje zainteresowania poruszanymi zagadnieniami. |
| 3,0 | Student potrafi wymienić część markerów biologicznych stosowanych w ocenie narażenia środowiskowego i zawodowego. Rozumie celowość ich stosowania. W zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów. Wykazuje małe zainteresowanie poruszanymi zagadnieniami. | |
| 3,5 | Student potrafi wymienić większość omawianych na zajęciach markerów biologicznych stosowanych w ocenie narażenia środowiskowego i zawodowego, ale podczas ich opisywania popełnia dużo błędów. Wykazuje średnie zainteresowanie poruszanymi zagadnieniami. | |
| 4,0 | Student potrafi wymienić biomarkery stosowane w ocenie narażenia środowiskowego i zawodowego. Podczas ich opisywania popełnia błędy. Wykazuje znaczne zainteresowanie poruszanymi zagadnieniami. | |
| 4,5 | Student potrafi wymienić biomarkery stosowane w ocenie narażenia środowiskowego i zawodowego. Student potrafi je scharakteryzować bez popełnianie większych błędów. Wykazuje duże zainteresowanie poruszanymi zagadnieniami. | |
| 5,0 | Student potrafi bezbłędnie wymienić i scharakteryzować biomarkery stosowane w ocenie narażenia środowiskowego i zawodowego. Wykazuje duże zainteresowanie i ciekawość poznawczą w zakresie poruszanych zagadnień. Umiejętnie korzysta ze źródeł naukowych | |
| BL_1A_BL-S-O9.4_W02 wymienia i opisuje organizmy monitorowe i biowskaźniki stosowane w kontroli zanieczyszczeń określonych elementów środowiska | 2,0 | Student nie potrafi zdefiniować terminów "organizmy wskaźnikowe" i "biowskaźniki". Nie potrafi wymienić organizmów monitorowych i biowskaźników stosowanych w kontroli zanieczyszczeń określonych elementów środowiska. |
| 3,0 | Student potrafi wymienić część organizmów monitorowych i biowskaźników stosowanych w kontroli zanieczyszczeń określonych elementów środowiska, ale podczas ich opisywania popełnia bardzo dużo błędów. Wykazuje małe zainteresowanie poruszanymi zagadnieniami. | |
| 3,5 | Student potrafi wymienić większość organizmów monitorowych i biowskaźników stosowanych w kontroli zanieczyszczeń określonych elementów środowiska, ale podczas ich opisywania popełnia dużo błędów. Wykazuje średnie zainteresowanie poruszanymi zagadnieniami. | |
| 4,0 | Student potrafi wymienić organizmy monitorowe i biowskaźniki stosowane w kontroli zanieczyszczeń określonych elementów środowiska. Podczas ich opisywania popełnia nieliczne błędy. Wykazuje znaczne zainteresowanie poruszanymi zagadnieniami. | |
| 4,5 | Student potrafi wymienić organizmy monitorowe i biowskaźniki stosowane w kontroli zanieczyszczeń określonych elementów środowiska. Student potrafi je opisać bez popełnianie znaczących błędów. Wykazuje duże zainteresowanie poruszanymi zagadnieniami. | |
| 5,0 | Student potrafi bezbłędnie wymienić i opisać organizmy monitorowe i biowskaźniki stosowane w kontroli zanieczyszczeń określonych elementów środowiska. Wykazuje duże zainteresowanie i ciekawość poznawczą w zakresie poruszanych zagadnień, umiejętnie korzysta ze źródeł naukowych. | |
| BL_1A_BL-S-O9.4_W03 opisuje rolę monitoringu biologicznego w ocenie ryzyka zdrowotnego | 2,0 | Student nie potrafi omówić roli monitoringu biologicznego w ocenie ryzyka zdrowotnego związanego z narażeniem środowiskowym i zawodowym. Ma problemy z wyjaśnieniem w jakim celu prowadzony jest monitoring biologiczny. Nie wykazuje zainteresowania poruszanymi zagadnieniami. |
| 3,0 | Student potrafi wyjaśnić celowość prowadzenia monitoringu biologicznego. Omawiająć rolę monitoringu biologicznego w ocenie ryzyka zdrowotnego, student popełnia bardzo dużo błędów. Ma problem z rozróżnieniem monitoringu biologicznego związanego z oceną narażenia zawodowego i środowiskowego na określone czynniki. Wykazuje małe zainteresowanie poruszanymi zagadnieniami. | |
| 3,5 | Student potrafi wyjaśnić, w sposób ogólnikowy, rolę i znaczenie monitoringu biologicznego w ocenie ryzyka zdrowotnego. Prezentując wiedzę popełnia dużo błędów merytorycznych. Rozróżnia monitoring biologiczny związany z oceną narażenia zawodowego i środowiskowego na określone czynniki. | |
| 4,0 | Student potrafi wyjaśnić rolę i znaczenie monitoringu biologicznego w ocenie ryzyka zdrowotnego, a prezentując wiedzę popełnia niewiele błędów. Rozróżnia monitoring biologiczny związany z oceną narażenia zawodowego i środowiskowego na określone czynniki. W stosunku do tematyki przedmiotu wykazuje duże zainteresowanie. | |
| 4,5 | Student potrafi wyjaśnić rolę i znaczenie monitoringu biologicznego w ocenie ryzyka zdrowotnego. Prezentując wiedzę popełnia mało znaczące błędy (sporadycznie). Rozróżnia monitoring biologiczny związany z oceną narażenia zawodowego i środowiskowego na określone czynniki. W stosunku do omawianych zagadnień wykazuje duże zainteresowanie. | |
| 5,0 | Student potrafi bezbłędnie wyjaśnić rolę i znaczenie monitoringu biologicznego w ocenie ryzyka zdrowotnego. Swobodnie wyjaśnia róznice między monitoringiem biologicznym związanym z oceną narażenia zawodowego a oceną narażenia środowiskowego na określone czynniki. Wykazuje duże zainteresowanie poruszanymi zagadnieniami i ciekawość poznawczą; umiejętnie korzysta ze źródeł naukowych. |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O9.4_U01 wykorzystuje wyniki biomonitoringu w ocenie stopnia skażenia środowiska i narażenia na określone czynniki | 2,0 | Student nie potrafi w oparciu o wyniki biomonitoringu wnioskować o stopniu skażenia środowiska i narażeniu na określone czynniki. Nie rozumie różnicy między wynikami otrzymanymi z wykorzystaniem monitoringu biologicznego a wynikami z monitoringu technicznego. |
| 3,0 | Student, z dużą pomocą nauczyciela, wyjaśnia różnice między wynikami otrzymanymi z wykorzystaniem monitoringu biologicznego a wynikami z monitoringu technicznego. W niewielkim stopniu wykorzystuje tę wiedzę w ocenie narażenia na określone czynniki. Student wykazuje znaczne trudności w interpretacji wyników. Przy wnioskowaniu o stopniu skażenia środowiska i narażenia popełnia bardzo dużo błędów. | |
| 3,5 | Student, z niewielką pomocą nauczyciela, wyjaśnia różnice między wynikami otrzymanymi z wykorzystaniem monitoringu biologicznego a wynikami z monitoringu technicznego i stosuje tę wiedzę w ocenie narażenia na określone czynniki. Student wykazuje niewielkie trudności w interpretacji wyników. Przy wnioskowaniu o stopniu skażenia środowiska i narażenia popełnia dużo błędów. | |
| 4,0 | Student wyjaśnia różnice między wynikami otrzymanymi z wykorzystaniem monitoringu biologicznego a wynikami z monitoringu technicznego i stosuje tę wiedzę w ocenie narażenia na określone czynniki. Student wykazuje niewielkie trudności w interpretacji wyników. Przy wnioskowaniu o stopniu skażenia środowiska i narażenia popełnia niewiele błędów. | |
| 4,5 | Student wyjaśnia różnice między wynikami otrzymanymi z wykorzystaniem monitoringu biologicznego a wynikami z monitoringu technicznego i stosuje tę wiedzę w ocenie narażenia na określone czynniki. Student interpretuje wyniki w sposób prawidłowy. Przy wnioskowaniu o stopniu skażenia środowiska i narażenia popełnia jedynie mało znaczące błędy. | |
| 5,0 | Student rozumie różnice między wynikami otrzymanymi z wykorzystaniem monitoringu biologicznego a wynikami z monitoringu technicznego i stosuje tę wiedzę w ocenie narażenia na określone czynniki. Student interpretuje wyniki w sposób prawidłowy. Prawidłowo wnioskuje o stopniu skażenia środowiska i narażenia na określone czynniki. Swobodnie porusza się w danej tematyce i prawidłowo wykorzystuje materiały źródłowe. |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O9.4_K01 wykazuje aktywną postawę w poszukiwaniu wiedzy o współczesnych problemach środowiskowych i znaczeniu monitoringu biologicznego | 2,0 | Student nie interesuje się problematyką środowiskową i w tym kontekście nie rozumie znaczenia monitoringu biologicznego. |
| 3,0 | Student w niewielkim stopniu interesuje się problematyką środowiskową i nie rozumie znaczenia monitoringu biologicznego. Wykazuje raczej bierną postawę w zdobywaniu wiedzy. | |
| 3,5 | Student w niewielkim stopniu interesuje się problematyką środowiskową i nie w pełni rozumie znaczenie i konieczność prowadzenia monitoringu biologicznego w ocenie np. narażenia na szkodliwe czynniki. Wykazuje raczej bierną postawę w zdobywaniu wiedzy. | |
| 4,0 | Student w średnim stopniu interesuje się aktualnymi problemami środowiskowymi i zagrożeniami z tym związanymi. Nie w pełni rozumie znaczenie i konieczność prowadzenia monitoringu biologicznego w ocenie narażenia na szkodliwe czynniki. | |
| 4,5 | Student w dużym stopniu interesuje się aktualnymi problemami środowiskowymi i zagrożeniami z tym związanymi. Rozumie znaczenie i konieczność prowadzenia monitoringu biologicznego w ocenie narażenia na szkodliwe czynniki. W miarę samodzielnie korzysta z materiałów źródłowych. | |
| 5,0 | Student wykazuje aktywną postawę w poszukiwaniu wiedzy o współczesnych problemach środowiskowych i znaczeniu monitoringu biologicznego. Student odznacza się dużą samodzielnością w podejmowanych działaniach, służących zgłębianiu wiedzy. |
Literatura podstawowa
- Zimny H., Ekologiczna ocena stanu srodowiska. Bioindykacja i biomonitoring, AR-W, A. Grzegorczyk, Warszawa, 2006
- Szumska M., Tyrpień K., Biomonitoring ksenobiotyków - wybrane zagadnienia, MedPharm, Wrocław, 2011