ZUT - Krajowe Ramy Kwalifikacji / Rok 2016/2017 / Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt / Biologia (N1) / Sylabus przedmiotu

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (N1)

Sylabus przedmiotu Fizjologia zwierząt:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów	Biologia
Forma studiów	studia niestacjonarne	Poziom	pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta	licencjat
Obszary studiów	nauk przyrodniczych
Profil	ogólnoakademicki
Moduł	—
Przedmiot	Fizjologia zwierząt
Specjalność	przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca	Katedra Fizjologii, Cytobiologii i Proteomiki
Nauczyciel odpowiedzialny	Wiesław Skrzypczak <Wieslaw.Skrzypczak@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane)	6,0	ECTS (formy)	6,0
Forma zaliczenia	egzamin	Język	polski
Blok obieralny	—	Grupa obieralna	—

Formy dydaktyczne

Forma dydaktyczna	KOD	Semestr	Godziny	ECTS	Waga	Zaliczenie
laboratoria	L	4	10	3,0	0,41	zaliczenie
wykłady	W	4	15	3,0	0,59	egzamin

Wymagania wstępne

KOD	Wymaganie wstępne
W-1	Podstawowa wiedza z zakresu biologii komórki.
W-2	Podstawowa wiedza z zakresu anatomii zwierząt.
W-3	Podstawowa wiedza z zakresu biochemii.

Cele przedmiotu

KOD	Cel modułu/przedmiotu
C-1	Zapoznanie studentów z funkcją głównych narządów i układów organizmu.
C-2	Zapoznanie studentów w zakresie odrębności fizjologicznych poszczególnych układów i narządów u wybranych gatunków zwierzat.
C-3	Zapoznanie z podstawowymi metodami laboratoryjnymi pozwalajacymi analizować funkcję wybranych narzadów.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KOD	Treść programowa	Godziny
laboratoria
T-L-1	Układ nerwowy - Prawo „wszystko albo nic”. Budowa i rola synapsy nerwowo-mięśniowej. Struktura i czynność komórek mięśni szkieletowych i gładkich. Mechanizm i rodzaje skurczów mięśni szkieletowych. Komórka nerwowa i jej funkcje. Ośrodkowy i obwodowy, somatyczny i wegetatywny (przywspółczulny i współczulny) układ nerwowy. Synapsy – budowa, rodzaje, czynność, rola i mediatory. Odruch, łuk odruchowy i jego elementy: receptory – rodzaje i rola, ośrodki nerwowe i ich właściwości, efektory. Odruchy bezwarunkowe i warunkowe. Mechanizm powstawania odruchów warunkowych. 1. Badanie odruchów bezwarunkowych u człowieka (II.5). a)Odruch kolanowy. b)Odruch podeszwowy. c)Odruch scięgna Achillesa d)Odruch źreniczny. e)Odruch rogówkowy. 2. Analiza łuku odruchowego 3. Analiza odruchów warunkowych.	1
T-L-2	Budowa i czynność zmysłu wzroku, słuchu, równowagi, smaku, węchu, dotyku. 1.Lokalizacja plamki ślepej – doświadczenie Mariotta. 2.Określanie progu słuchu u człowieka. 3.Różnicowanie dźwięków dochodzących do obu uszu człowieka. 4.Badanie zmysłu równowagi u człowieka. 5.Analiza rozmieszczenia receptorów smakowych w błonie śluzowej języka człowieka. 6.Badanie współzależności pomiędzy zmysłami smaku i węchu.	1
T-L-3	Objętość, skład i rola krwi. Podział, powstawanie i rola elementów morfotycznych Budowa i rola hemoglobiny. Hemostaza. Grupy krwi. Bariery ochronne organizmu. Zjawiska odpornościowe: odporność wrodzona i nabyta, nieswoista i swoista, czynna i bierna. 1. Obserwacja pod mikroskopem rozmazów świeżej krwi kręgowców. 2. Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. 3 .Różnicowanie leukocytów. 4. Badanie szybkości opadania krwinek. 5. Oznaczanie wskaźnika hematokrytowego. 6. Badanie wpływu jonów wapnia na proces krzepnięcia krwi. 7. Oznaczanie grup krwi u człowieka. 8. Oznaczanie czynnika Rh. 9. Wykonanie próby krzyżowej. 10. Obserwacja heteroaglutynacji.	1
T-L-4	Budowa serca. Podstawowe właściwości mięśnia sercowego. Automatyzm i cykl pracy serca, rola zastawek. Nerwowa i humoralna regulacja pracy serca. Regulacja stanu naczyń krwionośnych i ciśnienia krwi, rozkład ciśnienia w układzie krążenia. Budowa i rola naczyń włosowatych. Powstawanie, krążenie, skład i rola chłonki. 1. Osłuchiwanie tonów serca u człowieka. 2. Obserwacja uderzenia koniuszkowego u człowieka. 3. Badanie tętna u człowieka. 4. Pomiar ciśnienia krwi u człowieka. 5. Wpływ wysiłku fizycznego na tętno i ciśnienie krwi. 6. Obserwacja mikrokrążenia.	1
T-L-5	Trawienie w jamie gębowej i rola śliny, trawienie. Procesy trawienne w żołądku wielokomorowym przeżuwaczy. Specyfika trawienna u monogastrycznych zwierząt roślinożernych.Skład soku żołądkowego i regulacja jego wydzielania. Trawienie w dwunastnicy. Skład soku trzustkowego i regulacja jego wydzielania. Wchłanianie w jelitach. Skład i rola żółci. Pozatrawienne funkcje wątroby. Charakterystyka procesów trawiennych noworodka 1.Analiza jakościowa składu śliny. 2.Badanie etapów rozkładu skrobi przez amylazę ślinową. 3.Badanie aktywności amylazy ślinowej w różnych warunkach środowiska. 4.Obserwacja pierwotniaków żwacza pod mikroskopem. 5.Badanie aktywności pepsyny w różnych warunkach środowiska. 6.Wykazanie amylolitycznych właściwości soku trzustkowego. 7.Wykazanie lipolitycznych właściwości soku trzustkowego. 8. Badanie aktywności podpuszczk. 9. Wykazanie emulgującego (obniżającego napięcie powierzchniowe) działania żółci.	2
T-L-6	Rola nerek. Mechanizm powstawania moczu. Skład moczu pierwotnego i ostatecznego. Klirensowe metody badania czynności nerek. 1.Badanie właściwości fizycznych moczu różnych gatunków zwierząt. 2.Badanie wpływu obciążenia organizmu wodą na wielkość diurezy oraz ciężar właściwy moczu. 3.Test na zawartość glukozy i ciał ketonowych w moczu człowieka.	1
T-L-7	Mechanizm wentylacji płuc. Wymiana gazów w płucach i tkankach. Transport tlenu i dwutlenku węgla. Regulacja oddychania. 1. Mechanizm wentylacji płuc – preparat Dondersa. 2. Pomiar pojemności życiowej płuc u człowieka i jej składowych przy użyciu spirometru. 3. Zapisywanie ruchów oddechowych klatki piersiowej przy użyciu torakografu.	1
T-L-8	Bilans cieplny ustroju. Źródła ciepła w organizmie, efektory oddawania ciepła. Nerwowa i behawioralna regulacja temperatury, Bilans cieplny u kręgowców. Termoregulacja noworodka. Hipotermia, hipertermia, gorączka. 1.Badanie wpływu ukrwienia skóry człowieka na jej temperaturę. 2.Badanie wpływu parowania wody i konwekcji na temperaturę powierzchni ciała u człowieka. 3.Badanie wpływu wysiłku fizycznego na temperaturę ciała człowieka (IX.5).	1
T-L-9	Mammogeneza. Laktogeneza. Odruch wydalania mleka. Fizjologiczna rola siary i różnice gatunkowe w składzie mleka. 1.Oznaczanie laktozy w mleku różnych gatunków zwierząt. 2.Analiza łuku odruchowego wydalania mleka. 3.Zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych.	1
		10
wykłady
T-W-1	Organizm a środowisko. Organizm jako układ otwarty, równowaga wewnętrzna, stany dalekie od równowagi, struktury dysypatywne. Podstawowe mechanizmy regulacji fizjologicznych - sprzężenia zwrotne. Układ nerwowy. Molekularne podstawy pobudliwości, pobudzenie i hamowanie, fizjologia receptorów - odbiór i kodowanie informacji, procesy przetwarzania informacji w ośrodkowym układzie nerwowym, efektory (fizjologia mięśni), odruchy.	1
T-W-2	Krwiotworzenie, ogólna rola krwi w organizmie, elementy morfotyczne krwi i ich rola.	1
T-W-3	Osocze krwi, hemostaza. Bramy i bariery ochronne organizmu.	1
T-W-4	Fizjologia serca i naczyń krwionośnych, hemodynamika wybranych obszarów naczyniowych (krążenie wątrobowe, mózgowe, wieńcowe, nerkowe i .in.).	1
T-W-5	Nerwowa i humoralna regulacja pracy serca i ciśnienia krwi.	1
T-W-6	Przystosowanie przewodu pokarmowego do trawienia i wchłaniania, motoryka przewodu pokarmowego, soki trawienne, trawienie w jamie ustnej i żołądku.	1
T-W-7	Trawienie w jelitach. Fizjologia wątroby i trzustki, wchłanianie jelitowe, rola składników mineralnych i witamin.	1
T-W-8	Fizjologia układu wydalniczego. Rola nerek, mechanizm wytwarzania moczu, nerkowa regulacja gospodarki kwasowo-zasadowej.	1
T-W-9	Wybrane mechanizmy nerkowej regulacji homeostazy wodno-elektrolitowej. Autoregulacja, wpływ układu nerwowego na czynność nerek, regulacja hormonalna (układ RAA, wazporesyna, przedsionkowe czynniki natriuretyczne, prostaglandyny i in.).	1
T-W-10	Fizjologia oddychania. Wentylacja płuc, mechanizm wymiany gazów w płucach i tkankach, regulacja oddychania.	1
T-W-11	Mechanizmy kontroli i regulacji temperatury ciała. Bilans cieplny, źródła ciepła, efektory termoregulacji, rola podwzgórza. Zaburzenia regulacji temperatury ciała.	2
T-W-12	Podstawy fizjologii rozrodu. Cykl rujowy, o fenomenie przekazywania życia, fizjologia ciąży i porodu.	2
T-W-13	Wybrane elementy fizjologii laktacji.	1
		15

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KOD	Forma aktywności	Godziny
laboratoria
A-L-1	Uczestnictwo w ćwiczeniach	10
A-L-2	Przygotowanie teoretyczne do wykonania analiz laboratoryjnych.	25
A-L-3	Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń laboratoryjnych.	20
A-L-4	Przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń w formie pisemnej.	25
A-L-5	Uczestnictwo w konsultacjach.	10
		90
wykłady
A-W-1	Uczestnictwo w wykładach	15
A-W-2	Samodzielne studiowanie tematyki wykładów	45
A-W-3	Przygotowanie do pisemnego zaliczenia tematyki wykładów.	15
A-W-4	Uczestnictwo w konsultacjach.	13
A-W-5	Zaliczenie wykładów w formie egzaminu pisemnego.	2
		90

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KOD	Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1	Wykład informacyjny
M-2	Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
M-3	Praca w grupach.
M-4	Dyskusja dydaktyczna.

Sposoby oceny

KOD	Sposób oceny
S-1	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - kolokwia cząstkowe oceniane w skali punktowej: 6 (ocena dostateczna) do 10 (ocena bardzo dobra)
S-2	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - ocena pracy studentów w grupach wyrażna ilością punktów zdobytych za poszczególne ćwiczenia (punktacja 0 lub 1)
S-3	Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń - suma punktów za kolokwia oraz ocenę aktywności: 60% punktów (ocena dostateczna) do powyżej 95% punktów (ocena bardzo dobra)
S-4	Ocena podsumowująca: Zaliczenie wykładów - egzamin pisemny

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
BL_1A_BL-S-C14_W01 Student nazywa i opisuje funkcjonowanie poszczególnych układów organizmu zwierząt.	BL_1A_W05	P1A_W04, P1A_W05	C-1	T-W-3, T-W-7, T-W-6, T-W-13, T-W-10, T-W-5, T-W-11, T-W-1, T-W-2, T-W-12, T-W-8, T-W-9, T-W-4, T-L-6, T-L-9, T-L-2, T-L-7, T-L-8, T-L-4, T-L-1, T-L-5, T-L-3	M-3, M-1, M-2, M-4	S-1, S-2, S-4
BL_1A_BL-S-C14_W02 Zna powiązania czynnościowe poszczególnych układów i narzadów organizmu zwierząt.	BL_1A_W10	P1A_W01, P1A_W04, P1A_W05	C-1, C-2	T-W-3, T-W-7, T-W-6, T-W-13, T-W-10, T-W-5, T-W-11, T-W-1, T-W-2, T-W-12, T-W-8, T-W-9, T-W-4, T-L-6, T-L-9, T-L-2, T-L-7, T-L-8, T-L-4, T-L-1, T-L-5, T-L-3	M-3, M-1, M-2, M-4	S-1, S-2, S-4

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
BL_1A_BL-S-C14_U01 Umie omówić podstawowe funkcje narządów i układów organizmu zwerząt.	BL_1A_U07	P1A_U01, P1A_U04, P1A_U10	C-1	T-W-3, T-W-7, T-W-6, T-W-13, T-W-10, T-W-5, T-W-11, T-W-1, T-W-2, T-W-12, T-W-8, T-W-9, T-W-4, T-L-6, T-L-9, T-L-2, T-L-7, T-L-8, T-L-4, T-L-1, T-L-5, T-L-3	M-3, M-1, M-2, M-4	S-1, S-2, S-4
BL_1A_BL-S-C14_U02 Posiada umiejetność mechanizmów zapewniajacych homeostazę organizmu w oparciu o funkcjonowanie wybranych układów organizmu zwierząt.	BL_1A_U06	P1A_U01, P1A_U04, P1A_U06, P1A_U10, P1A_U11	C-2	T-W-3, T-W-7, T-W-6, T-W-13, T-W-10, T-W-5, T-W-11, T-W-1, T-W-2, T-W-12, T-W-8, T-W-9, T-W-4, T-L-6, T-L-9, T-L-2, T-L-7, T-L-8, T-L-4, T-L-1, T-L-5, T-L-3	M-3, M-1, M-2, M-4	S-1, S-2, S-4
BL_1A_BL-S-C14_U03 Potrafi wykonać podstawowe analizy in-vitro zwiazane z procesami trawienia enzymatycznego w przewodzie pokarmowym.	BL_1A_U12	P1A_U01, P1A_U04, P1A_U06, P1A_U10	C-3	T-L-5	M-3, M-2, M-4	S-1, S-2

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
BL_1A_BL-S-C14_K01 Wykazuje zrozumienie procesów biologicznych zachodzących na poziomie tkanek i narządów w oparciu o podstawowe techniki badawcze.	BL_1A_K01	P1A_K01, P1A_K04	C-1, C-3	T-W-7, T-W-6, T-W-10, T-W-11, T-W-8, T-L-6, T-L-9, T-L-2, T-L-7, T-L-8, T-L-4, T-L-1, T-L-5, T-L-3	M-3, M-1, M-2, M-4	S-1, S-2, S-4
BL_1A_BL-S-C14_K02 Aktywnie uczestniczy w pracy grupowej, wykazujac współdziałanie jako członek zespołu.	BL_1A_K03	P1A_K02, P1A_K03, P1A_K06, P1A_K08	C-1, C-3, C-2	T-L-6, T-L-9, T-L-2, T-L-7, T-L-8, T-L-4, T-L-1, T-L-5, T-L-3	M-3, M-2, M-4	S-2

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
BL_1A_BL-S-C14_W01 Student nazywa i opisuje funkcjonowanie poszczególnych układów organizmu zwierząt.	2,0	- nie potrafi zdefiniować podstawowych pojęć - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje obojętność - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia bardzo dużo błędów merytorycznych
	3,0	- w zakresie wiedzy opanował podstawowy materiał programowy - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów
	3,5	- w zakresie wiedzy opanował podstawowy materiał programowy - wykazuje zrozumienie podstawowych zagadnień - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów
	4,0	- w zakresie wiedzy opanował prawie cały materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował poprawnie cały zakresu materiału - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe prawie dokładnie - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia sporadycznie błędy
	4,5	- w zakresie wiedzy opanował cały materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów
	5,0	- w zakresie wiedzy wykracza poza materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie i ciekawość poznawczą - w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów
BL_1A_BL-S-C14_W02 Zna powiązania czynnościowe poszczególnych układów i narzadów organizmu zwierząt.	2,0	- nie potrafi zdefiniować podstawowych pojęć - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje obojętność - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia bardzo dużo błędów merytorycznych
	3,0	- w zakresie wiedzy opanował podstawowy materiał programowy - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów
	3,5	- w zakresie wiedzy opanował podstawowy materiał programowy - wykazuje zrozumienie podstawowych zagadnień - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów
	4,0	- w zakresie wiedzy opanował prawie cały materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował poprawnie cały zakresu materiału - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe prawie dokładnie - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia sporadycznie błędy
	4,5	- w zakresie wiedzy opanował cały materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów
	5,0	- w zakresie wiedzy wykracza poza materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie i ciekawość poznawczą - w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
BL_1A_BL-S-C14_U01 Umie omówić podstawowe funkcje narządów i układów organizmu zwerząt.	2,0	Student: nie potrafi poradzić sobie samodzielnie z trudnościami mogącymi pojawić się na każdym z etapów przygotowanie zleconej pracy, nie operuje wiedzą kontekstową.
	3,0	Student: radzi sobie, z dużą pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy
	3,5	Student: potrafi poradzić sobie, z nieznaczną pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy.
	4,0	Student: samodzielnie radzi sobie z podstawowymi trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
	4,5	Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
	5,0	Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie w pełni z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy; swobodnie porusza się w danej tematyce i prawidłowo wykorzystuje materiały źródłowe
BL_1A_BL-S-C14_U02 Posiada umiejetność mechanizmów zapewniajacych homeostazę organizmu w oparciu o funkcjonowanie wybranych układów organizmu zwierząt.	2,0	Student: nie potrafi poradzić sobie samodzielnie z trudnościami mogącymi pojawić się na każdym z etapów przygotowanie zleconej pracy, nie operuje wiedzą kontekstową.
	3,0	Student: radzi sobie, z dużą pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy
	3,5	Student: potrafi poradzić sobie, z nieznaczną pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy.
	4,0	Student: samodzielnie radzi sobie z podstawowymi trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
	4,5	Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
	5,0	Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie w pełni z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy; swobodnie porusza się w danej tematyce i prawidłowo wykorzystuje materiały źródłowe
BL_1A_BL-S-C14_U03 Potrafi wykonać podstawowe analizy in-vitro zwiazane z procesami trawienia enzymatycznego w przewodzie pokarmowym.	2,0	Student: nie potrafi poradzić sobie samodzielnie z trudnościami mogącymi pojawić się na każdym z etapów przygotowanie zleconej pracy, nie operuje wiedzą kontekstową.
	3,0	Student: radzi sobie, z dużą pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy
	3,5	Student: potrafi poradzić sobie, z nieznaczną pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy.
	4,0	Student: samodzielnie radzi sobie z podstawowymi trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
	4,5	Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
	5,0	Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie w pełni z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy; swobodnie porusza się w danej tematyce i prawidłowo wykorzystuje materiały źródłowe

Literatura podstawowa

Krzymowski T., Fizjologia zwierząt., PWRiL, 2005
von Engelhardt W., Fizjologia zwierząt domowych, tom. 1, 2, Galaktyka, Łódź, 2011
Dusza L., Fizjologia zwierząt z elementami anatomii., Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn, 2001

Literatura dodatkowa

Schmidt-Nielsen K., Fizjologia zwierząt. Adaptacja do środowiska., Naukowe PWN, Warszawa, 2008

Treści programowe - laboratoria

KOD	Treść programowa	Godziny
T-L-1	Układ nerwowy - Prawo „wszystko albo nic”. Budowa i rola synapsy nerwowo-mięśniowej. Struktura i czynność komórek mięśni szkieletowych i gładkich. Mechanizm i rodzaje skurczów mięśni szkieletowych. Komórka nerwowa i jej funkcje. Ośrodkowy i obwodowy, somatyczny i wegetatywny (przywspółczulny i współczulny) układ nerwowy. Synapsy – budowa, rodzaje, czynność, rola i mediatory. Odruch, łuk odruchowy i jego elementy: receptory – rodzaje i rola, ośrodki nerwowe i ich właściwości, efektory. Odruchy bezwarunkowe i warunkowe. Mechanizm powstawania odruchów warunkowych. 1. Badanie odruchów bezwarunkowych u człowieka (II.5). a)Odruch kolanowy. b)Odruch podeszwowy. c)Odruch scięgna Achillesa d)Odruch źreniczny. e)Odruch rogówkowy. 2. Analiza łuku odruchowego 3. Analiza odruchów warunkowych.	1
T-L-2	Budowa i czynność zmysłu wzroku, słuchu, równowagi, smaku, węchu, dotyku. 1.Lokalizacja plamki ślepej – doświadczenie Mariotta. 2.Określanie progu słuchu u człowieka. 3.Różnicowanie dźwięków dochodzących do obu uszu człowieka. 4.Badanie zmysłu równowagi u człowieka. 5.Analiza rozmieszczenia receptorów smakowych w błonie śluzowej języka człowieka. 6.Badanie współzależności pomiędzy zmysłami smaku i węchu.	1
T-L-3	Objętość, skład i rola krwi. Podział, powstawanie i rola elementów morfotycznych Budowa i rola hemoglobiny. Hemostaza. Grupy krwi. Bariery ochronne organizmu. Zjawiska odpornościowe: odporność wrodzona i nabyta, nieswoista i swoista, czynna i bierna. 1. Obserwacja pod mikroskopem rozmazów świeżej krwi kręgowców. 2. Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. 3 .Różnicowanie leukocytów. 4. Badanie szybkości opadania krwinek. 5. Oznaczanie wskaźnika hematokrytowego. 6. Badanie wpływu jonów wapnia na proces krzepnięcia krwi. 7. Oznaczanie grup krwi u człowieka. 8. Oznaczanie czynnika Rh. 9. Wykonanie próby krzyżowej. 10. Obserwacja heteroaglutynacji.	1
T-L-4	Budowa serca. Podstawowe właściwości mięśnia sercowego. Automatyzm i cykl pracy serca, rola zastawek. Nerwowa i humoralna regulacja pracy serca. Regulacja stanu naczyń krwionośnych i ciśnienia krwi, rozkład ciśnienia w układzie krążenia. Budowa i rola naczyń włosowatych. Powstawanie, krążenie, skład i rola chłonki. 1. Osłuchiwanie tonów serca u człowieka. 2. Obserwacja uderzenia koniuszkowego u człowieka. 3. Badanie tętna u człowieka. 4. Pomiar ciśnienia krwi u człowieka. 5. Wpływ wysiłku fizycznego na tętno i ciśnienie krwi. 6. Obserwacja mikrokrążenia.	1
T-L-5	Trawienie w jamie gębowej i rola śliny, trawienie. Procesy trawienne w żołądku wielokomorowym przeżuwaczy. Specyfika trawienna u monogastrycznych zwierząt roślinożernych.Skład soku żołądkowego i regulacja jego wydzielania. Trawienie w dwunastnicy. Skład soku trzustkowego i regulacja jego wydzielania. Wchłanianie w jelitach. Skład i rola żółci. Pozatrawienne funkcje wątroby. Charakterystyka procesów trawiennych noworodka 1.Analiza jakościowa składu śliny. 2.Badanie etapów rozkładu skrobi przez amylazę ślinową. 3.Badanie aktywności amylazy ślinowej w różnych warunkach środowiska. 4.Obserwacja pierwotniaków żwacza pod mikroskopem. 5.Badanie aktywności pepsyny w różnych warunkach środowiska. 6.Wykazanie amylolitycznych właściwości soku trzustkowego. 7.Wykazanie lipolitycznych właściwości soku trzustkowego. 8. Badanie aktywności podpuszczk. 9. Wykazanie emulgującego (obniżającego napięcie powierzchniowe) działania żółci.	2
T-L-6	Rola nerek. Mechanizm powstawania moczu. Skład moczu pierwotnego i ostatecznego. Klirensowe metody badania czynności nerek. 1.Badanie właściwości fizycznych moczu różnych gatunków zwierząt. 2.Badanie wpływu obciążenia organizmu wodą na wielkość diurezy oraz ciężar właściwy moczu. 3.Test na zawartość glukozy i ciał ketonowych w moczu człowieka.	1
T-L-7	Mechanizm wentylacji płuc. Wymiana gazów w płucach i tkankach. Transport tlenu i dwutlenku węgla. Regulacja oddychania. 1. Mechanizm wentylacji płuc – preparat Dondersa. 2. Pomiar pojemności życiowej płuc u człowieka i jej składowych przy użyciu spirometru. 3. Zapisywanie ruchów oddechowych klatki piersiowej przy użyciu torakografu.	1
T-L-8	Bilans cieplny ustroju. Źródła ciepła w organizmie, efektory oddawania ciepła. Nerwowa i behawioralna regulacja temperatury, Bilans cieplny u kręgowców. Termoregulacja noworodka. Hipotermia, hipertermia, gorączka. 1.Badanie wpływu ukrwienia skóry człowieka na jej temperaturę. 2.Badanie wpływu parowania wody i konwekcji na temperaturę powierzchni ciała u człowieka. 3.Badanie wpływu wysiłku fizycznego na temperaturę ciała człowieka (IX.5).	1
T-L-9	Mammogeneza. Laktogeneza. Odruch wydalania mleka. Fizjologiczna rola siary i różnice gatunkowe w składzie mleka. 1.Oznaczanie laktozy w mleku różnych gatunków zwierząt. 2.Analiza łuku odruchowego wydalania mleka. 3.Zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych.	1
		10

Treści programowe - wykłady

KOD	Treść programowa	Godziny
T-W-1	Organizm a środowisko. Organizm jako układ otwarty, równowaga wewnętrzna, stany dalekie od równowagi, struktury dysypatywne. Podstawowe mechanizmy regulacji fizjologicznych - sprzężenia zwrotne. Układ nerwowy. Molekularne podstawy pobudliwości, pobudzenie i hamowanie, fizjologia receptorów - odbiór i kodowanie informacji, procesy przetwarzania informacji w ośrodkowym układzie nerwowym, efektory (fizjologia mięśni), odruchy.	1
T-W-2	Krwiotworzenie, ogólna rola krwi w organizmie, elementy morfotyczne krwi i ich rola.	1
T-W-3	Osocze krwi, hemostaza. Bramy i bariery ochronne organizmu.	1
T-W-4	Fizjologia serca i naczyń krwionośnych, hemodynamika wybranych obszarów naczyniowych (krążenie wątrobowe, mózgowe, wieńcowe, nerkowe i .in.).	1
T-W-5	Nerwowa i humoralna regulacja pracy serca i ciśnienia krwi.	1
T-W-6	Przystosowanie przewodu pokarmowego do trawienia i wchłaniania, motoryka przewodu pokarmowego, soki trawienne, trawienie w jamie ustnej i żołądku.	1
T-W-7	Trawienie w jelitach. Fizjologia wątroby i trzustki, wchłanianie jelitowe, rola składników mineralnych i witamin.	1
T-W-8	Fizjologia układu wydalniczego. Rola nerek, mechanizm wytwarzania moczu, nerkowa regulacja gospodarki kwasowo-zasadowej.	1
T-W-9	Wybrane mechanizmy nerkowej regulacji homeostazy wodno-elektrolitowej. Autoregulacja, wpływ układu nerwowego na czynność nerek, regulacja hormonalna (układ RAA, wazporesyna, przedsionkowe czynniki natriuretyczne, prostaglandyny i in.).	1
T-W-10	Fizjologia oddychania. Wentylacja płuc, mechanizm wymiany gazów w płucach i tkankach, regulacja oddychania.	1
T-W-11	Mechanizmy kontroli i regulacji temperatury ciała. Bilans cieplny, źródła ciepła, efektory termoregulacji, rola podwzgórza. Zaburzenia regulacji temperatury ciała.	2
T-W-12	Podstawy fizjologii rozrodu. Cykl rujowy, o fenomenie przekazywania życia, fizjologia ciąży i porodu.	2
T-W-13	Wybrane elementy fizjologii laktacji.	1
		15

Formy aktywności - laboratoria

KOD	Forma aktywności	Godziny
A-L-1	Uczestnictwo w ćwiczeniach	10
A-L-2	Przygotowanie teoretyczne do wykonania analiz laboratoryjnych.	25
A-L-3	Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń laboratoryjnych.	20
A-L-4	Przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń w formie pisemnej.	25
A-L-5	Uczestnictwo w konsultacjach.	10
		90

(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KOD	Forma aktywności	Godziny
A-W-1	Uczestnictwo w wykładach	15
A-W-2	Samodzielne studiowanie tematyki wykładów	45
A-W-3	Przygotowanie do pisemnego zaliczenia tematyki wykładów.	15
A-W-4	Uczestnictwo w konsultacjach.	13
A-W-5	Zaliczenie wykładów w formie egzaminu pisemnego.	2
		90

(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-C14_W01	Student nazywa i opisuje funkcjonowanie poszczególnych układów organizmu zwierząt.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_W05	nazywa i opisuje mechanizmy podstawowych procesów życiowych organizmów na różnym poziomie organizacji
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_W04	ma wiedzę w zakresie najważniejszych problemów z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów oraz zna ich powiązania z innymi dyscyplinami przyrodniczymi
	P1A_W05	ma wiedzę w zakresie podstawowych kategorii pojęciowych i terminologii przyrodniczej oraz ma znajomość rozwoju dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów i stosowanych w nich metod badawczych
Cel przedmiotu	C-1	Zapoznanie studentów z funkcją głównych narządów i układów organizmu.
Treści programowe	T-W-3	Osocze krwi, hemostaza. Bramy i bariery ochronne organizmu.
	T-W-7	Trawienie w jelitach. Fizjologia wątroby i trzustki, wchłanianie jelitowe, rola składników mineralnych i witamin.
	T-W-6	Przystosowanie przewodu pokarmowego do trawienia i wchłaniania, motoryka przewodu pokarmowego, soki trawienne, trawienie w jamie ustnej i żołądku.
	T-W-13	Wybrane elementy fizjologii laktacji.
	T-W-10	Fizjologia oddychania. Wentylacja płuc, mechanizm wymiany gazów w płucach i tkankach, regulacja oddychania.
	T-W-5	Nerwowa i humoralna regulacja pracy serca i ciśnienia krwi.
	T-W-11	Mechanizmy kontroli i regulacji temperatury ciała. Bilans cieplny, źródła ciepła, efektory termoregulacji, rola podwzgórza. Zaburzenia regulacji temperatury ciała.
	T-W-1	Organizm a środowisko. Organizm jako układ otwarty, równowaga wewnętrzna, stany dalekie od równowagi, struktury dysypatywne. Podstawowe mechanizmy regulacji fizjologicznych - sprzężenia zwrotne. Układ nerwowy. Molekularne podstawy pobudliwości, pobudzenie i hamowanie, fizjologia receptorów - odbiór i kodowanie informacji, procesy przetwarzania informacji w ośrodkowym układzie nerwowym, efektory (fizjologia mięśni), odruchy.
	T-W-2	Krwiotworzenie, ogólna rola krwi w organizmie, elementy morfotyczne krwi i ich rola.
	T-W-12	Podstawy fizjologii rozrodu. Cykl rujowy, o fenomenie przekazywania życia, fizjologia ciąży i porodu.
	T-W-8	Fizjologia układu wydalniczego. Rola nerek, mechanizm wytwarzania moczu, nerkowa regulacja gospodarki kwasowo-zasadowej.
	T-W-9	Wybrane mechanizmy nerkowej regulacji homeostazy wodno-elektrolitowej. Autoregulacja, wpływ układu nerwowego na czynność nerek, regulacja hormonalna (układ RAA, wazporesyna, przedsionkowe czynniki natriuretyczne, prostaglandyny i in.).
	T-W-4	Fizjologia serca i naczyń krwionośnych, hemodynamika wybranych obszarów naczyniowych (krążenie wątrobowe, mózgowe, wieńcowe, nerkowe i .in.).
	T-L-6	Rola nerek. Mechanizm powstawania moczu. Skład moczu pierwotnego i ostatecznego. Klirensowe metody badania czynności nerek. 1.Badanie właściwości fizycznych moczu różnych gatunków zwierząt. 2.Badanie wpływu obciążenia organizmu wodą na wielkość diurezy oraz ciężar właściwy moczu. 3.Test na zawartość glukozy i ciał ketonowych w moczu człowieka.
	T-L-9	Mammogeneza. Laktogeneza. Odruch wydalania mleka. Fizjologiczna rola siary i różnice gatunkowe w składzie mleka. 1.Oznaczanie laktozy w mleku różnych gatunków zwierząt. 2.Analiza łuku odruchowego wydalania mleka. 3.Zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych.
	T-L-2	Budowa i czynność zmysłu wzroku, słuchu, równowagi, smaku, węchu, dotyku. 1.Lokalizacja plamki ślepej – doświadczenie Mariotta. 2.Określanie progu słuchu u człowieka. 3.Różnicowanie dźwięków dochodzących do obu uszu człowieka. 4.Badanie zmysłu równowagi u człowieka. 5.Analiza rozmieszczenia receptorów smakowych w błonie śluzowej języka człowieka. 6.Badanie współzależności pomiędzy zmysłami smaku i węchu.
	T-L-7	Mechanizm wentylacji płuc. Wymiana gazów w płucach i tkankach. Transport tlenu i dwutlenku węgla. Regulacja oddychania. 1. Mechanizm wentylacji płuc – preparat Dondersa. 2. Pomiar pojemności życiowej płuc u człowieka i jej składowych przy użyciu spirometru. 3. Zapisywanie ruchów oddechowych klatki piersiowej przy użyciu torakografu.
	T-L-8	Bilans cieplny ustroju. Źródła ciepła w organizmie, efektory oddawania ciepła. Nerwowa i behawioralna regulacja temperatury, Bilans cieplny u kręgowców. Termoregulacja noworodka. Hipotermia, hipertermia, gorączka. 1.Badanie wpływu ukrwienia skóry człowieka na jej temperaturę. 2.Badanie wpływu parowania wody i konwekcji na temperaturę powierzchni ciała u człowieka. 3.Badanie wpływu wysiłku fizycznego na temperaturę ciała człowieka (IX.5).
	T-L-4	Budowa serca. Podstawowe właściwości mięśnia sercowego. Automatyzm i cykl pracy serca, rola zastawek. Nerwowa i humoralna regulacja pracy serca. Regulacja stanu naczyń krwionośnych i ciśnienia krwi, rozkład ciśnienia w układzie krążenia. Budowa i rola naczyń włosowatych. Powstawanie, krążenie, skład i rola chłonki. 1. Osłuchiwanie tonów serca u człowieka. 2. Obserwacja uderzenia koniuszkowego u człowieka. 3. Badanie tętna u człowieka. 4. Pomiar ciśnienia krwi u człowieka. 5. Wpływ wysiłku fizycznego na tętno i ciśnienie krwi. 6. Obserwacja mikrokrążenia.
	T-L-1	Układ nerwowy - Prawo „wszystko albo nic”. Budowa i rola synapsy nerwowo-mięśniowej. Struktura i czynność komórek mięśni szkieletowych i gładkich. Mechanizm i rodzaje skurczów mięśni szkieletowych. Komórka nerwowa i jej funkcje. Ośrodkowy i obwodowy, somatyczny i wegetatywny (przywspółczulny i współczulny) układ nerwowy. Synapsy – budowa, rodzaje, czynność, rola i mediatory. Odruch, łuk odruchowy i jego elementy: receptory – rodzaje i rola, ośrodki nerwowe i ich właściwości, efektory. Odruchy bezwarunkowe i warunkowe. Mechanizm powstawania odruchów warunkowych. 1. Badanie odruchów bezwarunkowych u człowieka (II.5). a)Odruch kolanowy. b)Odruch podeszwowy. c)Odruch scięgna Achillesa d)Odruch źreniczny. e)Odruch rogówkowy. 2. Analiza łuku odruchowego 3. Analiza odruchów warunkowych.
	T-L-5	Trawienie w jamie gębowej i rola śliny, trawienie. Procesy trawienne w żołądku wielokomorowym przeżuwaczy. Specyfika trawienna u monogastrycznych zwierząt roślinożernych.Skład soku żołądkowego i regulacja jego wydzielania. Trawienie w dwunastnicy. Skład soku trzustkowego i regulacja jego wydzielania. Wchłanianie w jelitach. Skład i rola żółci. Pozatrawienne funkcje wątroby. Charakterystyka procesów trawiennych noworodka 1.Analiza jakościowa składu śliny. 2.Badanie etapów rozkładu skrobi przez amylazę ślinową. 3.Badanie aktywności amylazy ślinowej w różnych warunkach środowiska. 4.Obserwacja pierwotniaków żwacza pod mikroskopem. 5.Badanie aktywności pepsyny w różnych warunkach środowiska. 6.Wykazanie amylolitycznych właściwości soku trzustkowego. 7.Wykazanie lipolitycznych właściwości soku trzustkowego. 8. Badanie aktywności podpuszczk. 9. Wykazanie emulgującego (obniżającego napięcie powierzchniowe) działania żółci.
	T-L-3	Objętość, skład i rola krwi. Podział, powstawanie i rola elementów morfotycznych Budowa i rola hemoglobiny. Hemostaza. Grupy krwi. Bariery ochronne organizmu. Zjawiska odpornościowe: odporność wrodzona i nabyta, nieswoista i swoista, czynna i bierna. 1. Obserwacja pod mikroskopem rozmazów świeżej krwi kręgowców. 2. Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. 3 .Różnicowanie leukocytów. 4. Badanie szybkości opadania krwinek. 5. Oznaczanie wskaźnika hematokrytowego. 6. Badanie wpływu jonów wapnia na proces krzepnięcia krwi. 7. Oznaczanie grup krwi u człowieka. 8. Oznaczanie czynnika Rh. 9. Wykonanie próby krzyżowej. 10. Obserwacja heteroaglutynacji.
Metody nauczania	M-3	Praca w grupach.
	M-1	Wykład informacyjny
	M-2	Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
	M-4	Dyskusja dydaktyczna.
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - kolokwia cząstkowe oceniane w skali punktowej: 6 (ocena dostateczna) do 10 (ocena bardzo dobra)
	S-2	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - ocena pracy studentów w grupach wyrażna ilością punktów zdobytych za poszczególne ćwiczenia (punktacja 0 lub 1)
	S-4	Ocena podsumowująca: Zaliczenie wykładów - egzamin pisemny
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	- nie potrafi zdefiniować podstawowych pojęć - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje obojętność - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia bardzo dużo błędów merytorycznych
	3,0	- w zakresie wiedzy opanował podstawowy materiał programowy - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów
	3,5	- w zakresie wiedzy opanował podstawowy materiał programowy - wykazuje zrozumienie podstawowych zagadnień - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów
	4,0	- w zakresie wiedzy opanował prawie cały materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował poprawnie cały zakresu materiału - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe prawie dokładnie - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia sporadycznie błędy
	4,5	- w zakresie wiedzy opanował cały materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów
	5,0	- w zakresie wiedzy wykracza poza materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie i ciekawość poznawczą - w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-C14_W02	Zna powiązania czynnościowe poszczególnych układów i narzadów organizmu zwierząt.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_W10	zna anatomiczną i morfologiczną budowę ciała organizmów żywych z topograficznym opisem i lokalizacją narządów, rozumie powiązania morfologiczno-funkcjonalne tkanek i narządów
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_W01	rozumie podstawowe zjawiska i procesy przyrodnicze
	P1A_W04	ma wiedzę w zakresie najważniejszych problemów z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów oraz zna ich powiązania z innymi dyscyplinami przyrodniczymi
	P1A_W05	ma wiedzę w zakresie podstawowych kategorii pojęciowych i terminologii przyrodniczej oraz ma znajomość rozwoju dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów i stosowanych w nich metod badawczych
Cel przedmiotu	C-1	Zapoznanie studentów z funkcją głównych narządów i układów organizmu.
Cel przedmiotu	C-2	Zapoznanie studentów w zakresie odrębności fizjologicznych poszczególnych układów i narządów u wybranych gatunków zwierzat.
Treści programowe	T-W-3	Osocze krwi, hemostaza. Bramy i bariery ochronne organizmu.
	T-W-7	Trawienie w jelitach. Fizjologia wątroby i trzustki, wchłanianie jelitowe, rola składników mineralnych i witamin.
	T-W-6	Przystosowanie przewodu pokarmowego do trawienia i wchłaniania, motoryka przewodu pokarmowego, soki trawienne, trawienie w jamie ustnej i żołądku.
	T-W-13	Wybrane elementy fizjologii laktacji.
	T-W-10	Fizjologia oddychania. Wentylacja płuc, mechanizm wymiany gazów w płucach i tkankach, regulacja oddychania.
	T-W-5	Nerwowa i humoralna regulacja pracy serca i ciśnienia krwi.
	T-W-11	Mechanizmy kontroli i regulacji temperatury ciała. Bilans cieplny, źródła ciepła, efektory termoregulacji, rola podwzgórza. Zaburzenia regulacji temperatury ciała.
	T-W-1	Organizm a środowisko. Organizm jako układ otwarty, równowaga wewnętrzna, stany dalekie od równowagi, struktury dysypatywne. Podstawowe mechanizmy regulacji fizjologicznych - sprzężenia zwrotne. Układ nerwowy. Molekularne podstawy pobudliwości, pobudzenie i hamowanie, fizjologia receptorów - odbiór i kodowanie informacji, procesy przetwarzania informacji w ośrodkowym układzie nerwowym, efektory (fizjologia mięśni), odruchy.
	T-W-2	Krwiotworzenie, ogólna rola krwi w organizmie, elementy morfotyczne krwi i ich rola.
	T-W-12	Podstawy fizjologii rozrodu. Cykl rujowy, o fenomenie przekazywania życia, fizjologia ciąży i porodu.
	T-W-8	Fizjologia układu wydalniczego. Rola nerek, mechanizm wytwarzania moczu, nerkowa regulacja gospodarki kwasowo-zasadowej.
	T-W-9	Wybrane mechanizmy nerkowej regulacji homeostazy wodno-elektrolitowej. Autoregulacja, wpływ układu nerwowego na czynność nerek, regulacja hormonalna (układ RAA, wazporesyna, przedsionkowe czynniki natriuretyczne, prostaglandyny i in.).
	T-W-4	Fizjologia serca i naczyń krwionośnych, hemodynamika wybranych obszarów naczyniowych (krążenie wątrobowe, mózgowe, wieńcowe, nerkowe i .in.).
	T-L-6	Rola nerek. Mechanizm powstawania moczu. Skład moczu pierwotnego i ostatecznego. Klirensowe metody badania czynności nerek. 1.Badanie właściwości fizycznych moczu różnych gatunków zwierząt. 2.Badanie wpływu obciążenia organizmu wodą na wielkość diurezy oraz ciężar właściwy moczu. 3.Test na zawartość glukozy i ciał ketonowych w moczu człowieka.
	T-L-9	Mammogeneza. Laktogeneza. Odruch wydalania mleka. Fizjologiczna rola siary i różnice gatunkowe w składzie mleka. 1.Oznaczanie laktozy w mleku różnych gatunków zwierząt. 2.Analiza łuku odruchowego wydalania mleka. 3.Zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych.
	T-L-2	Budowa i czynność zmysłu wzroku, słuchu, równowagi, smaku, węchu, dotyku. 1.Lokalizacja plamki ślepej – doświadczenie Mariotta. 2.Określanie progu słuchu u człowieka. 3.Różnicowanie dźwięków dochodzących do obu uszu człowieka. 4.Badanie zmysłu równowagi u człowieka. 5.Analiza rozmieszczenia receptorów smakowych w błonie śluzowej języka człowieka. 6.Badanie współzależności pomiędzy zmysłami smaku i węchu.
	T-L-7	Mechanizm wentylacji płuc. Wymiana gazów w płucach i tkankach. Transport tlenu i dwutlenku węgla. Regulacja oddychania. 1. Mechanizm wentylacji płuc – preparat Dondersa. 2. Pomiar pojemności życiowej płuc u człowieka i jej składowych przy użyciu spirometru. 3. Zapisywanie ruchów oddechowych klatki piersiowej przy użyciu torakografu.
	T-L-8	Bilans cieplny ustroju. Źródła ciepła w organizmie, efektory oddawania ciepła. Nerwowa i behawioralna regulacja temperatury, Bilans cieplny u kręgowców. Termoregulacja noworodka. Hipotermia, hipertermia, gorączka. 1.Badanie wpływu ukrwienia skóry człowieka na jej temperaturę. 2.Badanie wpływu parowania wody i konwekcji na temperaturę powierzchni ciała u człowieka. 3.Badanie wpływu wysiłku fizycznego na temperaturę ciała człowieka (IX.5).
	T-L-4	Budowa serca. Podstawowe właściwości mięśnia sercowego. Automatyzm i cykl pracy serca, rola zastawek. Nerwowa i humoralna regulacja pracy serca. Regulacja stanu naczyń krwionośnych i ciśnienia krwi, rozkład ciśnienia w układzie krążenia. Budowa i rola naczyń włosowatych. Powstawanie, krążenie, skład i rola chłonki. 1. Osłuchiwanie tonów serca u człowieka. 2. Obserwacja uderzenia koniuszkowego u człowieka. 3. Badanie tętna u człowieka. 4. Pomiar ciśnienia krwi u człowieka. 5. Wpływ wysiłku fizycznego na tętno i ciśnienie krwi. 6. Obserwacja mikrokrążenia.
	T-L-1	Układ nerwowy - Prawo „wszystko albo nic”. Budowa i rola synapsy nerwowo-mięśniowej. Struktura i czynność komórek mięśni szkieletowych i gładkich. Mechanizm i rodzaje skurczów mięśni szkieletowych. Komórka nerwowa i jej funkcje. Ośrodkowy i obwodowy, somatyczny i wegetatywny (przywspółczulny i współczulny) układ nerwowy. Synapsy – budowa, rodzaje, czynność, rola i mediatory. Odruch, łuk odruchowy i jego elementy: receptory – rodzaje i rola, ośrodki nerwowe i ich właściwości, efektory. Odruchy bezwarunkowe i warunkowe. Mechanizm powstawania odruchów warunkowych. 1. Badanie odruchów bezwarunkowych u człowieka (II.5). a)Odruch kolanowy. b)Odruch podeszwowy. c)Odruch scięgna Achillesa d)Odruch źreniczny. e)Odruch rogówkowy. 2. Analiza łuku odruchowego 3. Analiza odruchów warunkowych.
	T-L-5	Trawienie w jamie gębowej i rola śliny, trawienie. Procesy trawienne w żołądku wielokomorowym przeżuwaczy. Specyfika trawienna u monogastrycznych zwierząt roślinożernych.Skład soku żołądkowego i regulacja jego wydzielania. Trawienie w dwunastnicy. Skład soku trzustkowego i regulacja jego wydzielania. Wchłanianie w jelitach. Skład i rola żółci. Pozatrawienne funkcje wątroby. Charakterystyka procesów trawiennych noworodka 1.Analiza jakościowa składu śliny. 2.Badanie etapów rozkładu skrobi przez amylazę ślinową. 3.Badanie aktywności amylazy ślinowej w różnych warunkach środowiska. 4.Obserwacja pierwotniaków żwacza pod mikroskopem. 5.Badanie aktywności pepsyny w różnych warunkach środowiska. 6.Wykazanie amylolitycznych właściwości soku trzustkowego. 7.Wykazanie lipolitycznych właściwości soku trzustkowego. 8. Badanie aktywności podpuszczk. 9. Wykazanie emulgującego (obniżającego napięcie powierzchniowe) działania żółci.
	T-L-3	Objętość, skład i rola krwi. Podział, powstawanie i rola elementów morfotycznych Budowa i rola hemoglobiny. Hemostaza. Grupy krwi. Bariery ochronne organizmu. Zjawiska odpornościowe: odporność wrodzona i nabyta, nieswoista i swoista, czynna i bierna. 1. Obserwacja pod mikroskopem rozmazów świeżej krwi kręgowców. 2. Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. 3 .Różnicowanie leukocytów. 4. Badanie szybkości opadania krwinek. 5. Oznaczanie wskaźnika hematokrytowego. 6. Badanie wpływu jonów wapnia na proces krzepnięcia krwi. 7. Oznaczanie grup krwi u człowieka. 8. Oznaczanie czynnika Rh. 9. Wykonanie próby krzyżowej. 10. Obserwacja heteroaglutynacji.
Metody nauczania	M-3	Praca w grupach.
	M-1	Wykład informacyjny
	M-2	Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
	M-4	Dyskusja dydaktyczna.
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - kolokwia cząstkowe oceniane w skali punktowej: 6 (ocena dostateczna) do 10 (ocena bardzo dobra)
	S-2	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - ocena pracy studentów w grupach wyrażna ilością punktów zdobytych za poszczególne ćwiczenia (punktacja 0 lub 1)
	S-4	Ocena podsumowująca: Zaliczenie wykładów - egzamin pisemny
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	- nie potrafi zdefiniować podstawowych pojęć - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje obojętność - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia bardzo dużo błędów merytorycznych
	3,0	- w zakresie wiedzy opanował podstawowy materiał programowy - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów
	3,5	- w zakresie wiedzy opanował podstawowy materiał programowy - wykazuje zrozumienie podstawowych zagadnień - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów
	4,0	- w zakresie wiedzy opanował prawie cały materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował poprawnie cały zakresu materiału - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe prawie dokładnie - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia sporadycznie błędy
	4,5	- w zakresie wiedzy opanował cały materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów
	5,0	- w zakresie wiedzy wykracza poza materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie i ciekawość poznawczą - w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-C14_U01	Umie omówić podstawowe funkcje narządów i układów organizmu zwerząt.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_U07	umie omówić budowę, położenie i funkcje poszczególnych tkanek, narządów, układów oraz stanów aktywności i spoczynku organizmów żywych; potrafi wskazać wpływ czynników środowiskowych na przebieg wszelkich procesów w organizmach żywych; określić strategię zmian przystosowawczych; umie przygotować preparaty histologiczne, rozpoznawać poszczególne tkanki, właściwie opisując i interpretując preparat mikroskopowy;
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_U01	stosuje podstawowe techniki i narzędzia badawcze w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
	P1A_U04	wykonuje zlecone proste zadania badawcze lub ekspertyzy pod kierunkiem opiekuna naukowego
	P1A_U10	posiada umiejętność wystąpień ustnych w języku polskim i języku obcym, dotyczących zagadnień szczegółowych z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotu	C-1	Zapoznanie studentów z funkcją głównych narządów i układów organizmu.
Treści programowe	T-W-3	Osocze krwi, hemostaza. Bramy i bariery ochronne organizmu.
	T-W-7	Trawienie w jelitach. Fizjologia wątroby i trzustki, wchłanianie jelitowe, rola składników mineralnych i witamin.
	T-W-6	Przystosowanie przewodu pokarmowego do trawienia i wchłaniania, motoryka przewodu pokarmowego, soki trawienne, trawienie w jamie ustnej i żołądku.
	T-W-13	Wybrane elementy fizjologii laktacji.
	T-W-10	Fizjologia oddychania. Wentylacja płuc, mechanizm wymiany gazów w płucach i tkankach, regulacja oddychania.
	T-W-5	Nerwowa i humoralna regulacja pracy serca i ciśnienia krwi.
	T-W-11	Mechanizmy kontroli i regulacji temperatury ciała. Bilans cieplny, źródła ciepła, efektory termoregulacji, rola podwzgórza. Zaburzenia regulacji temperatury ciała.
	T-W-1	Organizm a środowisko. Organizm jako układ otwarty, równowaga wewnętrzna, stany dalekie od równowagi, struktury dysypatywne. Podstawowe mechanizmy regulacji fizjologicznych - sprzężenia zwrotne. Układ nerwowy. Molekularne podstawy pobudliwości, pobudzenie i hamowanie, fizjologia receptorów - odbiór i kodowanie informacji, procesy przetwarzania informacji w ośrodkowym układzie nerwowym, efektory (fizjologia mięśni), odruchy.
	T-W-2	Krwiotworzenie, ogólna rola krwi w organizmie, elementy morfotyczne krwi i ich rola.
	T-W-12	Podstawy fizjologii rozrodu. Cykl rujowy, o fenomenie przekazywania życia, fizjologia ciąży i porodu.
	T-W-8	Fizjologia układu wydalniczego. Rola nerek, mechanizm wytwarzania moczu, nerkowa regulacja gospodarki kwasowo-zasadowej.
	T-W-9	Wybrane mechanizmy nerkowej regulacji homeostazy wodno-elektrolitowej. Autoregulacja, wpływ układu nerwowego na czynność nerek, regulacja hormonalna (układ RAA, wazporesyna, przedsionkowe czynniki natriuretyczne, prostaglandyny i in.).
	T-W-4	Fizjologia serca i naczyń krwionośnych, hemodynamika wybranych obszarów naczyniowych (krążenie wątrobowe, mózgowe, wieńcowe, nerkowe i .in.).
	T-L-6	Rola nerek. Mechanizm powstawania moczu. Skład moczu pierwotnego i ostatecznego. Klirensowe metody badania czynności nerek. 1.Badanie właściwości fizycznych moczu różnych gatunków zwierząt. 2.Badanie wpływu obciążenia organizmu wodą na wielkość diurezy oraz ciężar właściwy moczu. 3.Test na zawartość glukozy i ciał ketonowych w moczu człowieka.
	T-L-9	Mammogeneza. Laktogeneza. Odruch wydalania mleka. Fizjologiczna rola siary i różnice gatunkowe w składzie mleka. 1.Oznaczanie laktozy w mleku różnych gatunków zwierząt. 2.Analiza łuku odruchowego wydalania mleka. 3.Zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych.
	T-L-2	Budowa i czynność zmysłu wzroku, słuchu, równowagi, smaku, węchu, dotyku. 1.Lokalizacja plamki ślepej – doświadczenie Mariotta. 2.Określanie progu słuchu u człowieka. 3.Różnicowanie dźwięków dochodzących do obu uszu człowieka. 4.Badanie zmysłu równowagi u człowieka. 5.Analiza rozmieszczenia receptorów smakowych w błonie śluzowej języka człowieka. 6.Badanie współzależności pomiędzy zmysłami smaku i węchu.
	T-L-7	Mechanizm wentylacji płuc. Wymiana gazów w płucach i tkankach. Transport tlenu i dwutlenku węgla. Regulacja oddychania. 1. Mechanizm wentylacji płuc – preparat Dondersa. 2. Pomiar pojemności życiowej płuc u człowieka i jej składowych przy użyciu spirometru. 3. Zapisywanie ruchów oddechowych klatki piersiowej przy użyciu torakografu.
	T-L-8	Bilans cieplny ustroju. Źródła ciepła w organizmie, efektory oddawania ciepła. Nerwowa i behawioralna regulacja temperatury, Bilans cieplny u kręgowców. Termoregulacja noworodka. Hipotermia, hipertermia, gorączka. 1.Badanie wpływu ukrwienia skóry człowieka na jej temperaturę. 2.Badanie wpływu parowania wody i konwekcji na temperaturę powierzchni ciała u człowieka. 3.Badanie wpływu wysiłku fizycznego na temperaturę ciała człowieka (IX.5).
	T-L-4	Budowa serca. Podstawowe właściwości mięśnia sercowego. Automatyzm i cykl pracy serca, rola zastawek. Nerwowa i humoralna regulacja pracy serca. Regulacja stanu naczyń krwionośnych i ciśnienia krwi, rozkład ciśnienia w układzie krążenia. Budowa i rola naczyń włosowatych. Powstawanie, krążenie, skład i rola chłonki. 1. Osłuchiwanie tonów serca u człowieka. 2. Obserwacja uderzenia koniuszkowego u człowieka. 3. Badanie tętna u człowieka. 4. Pomiar ciśnienia krwi u człowieka. 5. Wpływ wysiłku fizycznego na tętno i ciśnienie krwi. 6. Obserwacja mikrokrążenia.
	T-L-1	Układ nerwowy - Prawo „wszystko albo nic”. Budowa i rola synapsy nerwowo-mięśniowej. Struktura i czynność komórek mięśni szkieletowych i gładkich. Mechanizm i rodzaje skurczów mięśni szkieletowych. Komórka nerwowa i jej funkcje. Ośrodkowy i obwodowy, somatyczny i wegetatywny (przywspółczulny i współczulny) układ nerwowy. Synapsy – budowa, rodzaje, czynność, rola i mediatory. Odruch, łuk odruchowy i jego elementy: receptory – rodzaje i rola, ośrodki nerwowe i ich właściwości, efektory. Odruchy bezwarunkowe i warunkowe. Mechanizm powstawania odruchów warunkowych. 1. Badanie odruchów bezwarunkowych u człowieka (II.5). a)Odruch kolanowy. b)Odruch podeszwowy. c)Odruch scięgna Achillesa d)Odruch źreniczny. e)Odruch rogówkowy. 2. Analiza łuku odruchowego 3. Analiza odruchów warunkowych.
	T-L-5	Trawienie w jamie gębowej i rola śliny, trawienie. Procesy trawienne w żołądku wielokomorowym przeżuwaczy. Specyfika trawienna u monogastrycznych zwierząt roślinożernych.Skład soku żołądkowego i regulacja jego wydzielania. Trawienie w dwunastnicy. Skład soku trzustkowego i regulacja jego wydzielania. Wchłanianie w jelitach. Skład i rola żółci. Pozatrawienne funkcje wątroby. Charakterystyka procesów trawiennych noworodka 1.Analiza jakościowa składu śliny. 2.Badanie etapów rozkładu skrobi przez amylazę ślinową. 3.Badanie aktywności amylazy ślinowej w różnych warunkach środowiska. 4.Obserwacja pierwotniaków żwacza pod mikroskopem. 5.Badanie aktywności pepsyny w różnych warunkach środowiska. 6.Wykazanie amylolitycznych właściwości soku trzustkowego. 7.Wykazanie lipolitycznych właściwości soku trzustkowego. 8. Badanie aktywności podpuszczk. 9. Wykazanie emulgującego (obniżającego napięcie powierzchniowe) działania żółci.
	T-L-3	Objętość, skład i rola krwi. Podział, powstawanie i rola elementów morfotycznych Budowa i rola hemoglobiny. Hemostaza. Grupy krwi. Bariery ochronne organizmu. Zjawiska odpornościowe: odporność wrodzona i nabyta, nieswoista i swoista, czynna i bierna. 1. Obserwacja pod mikroskopem rozmazów świeżej krwi kręgowców. 2. Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. 3 .Różnicowanie leukocytów. 4. Badanie szybkości opadania krwinek. 5. Oznaczanie wskaźnika hematokrytowego. 6. Badanie wpływu jonów wapnia na proces krzepnięcia krwi. 7. Oznaczanie grup krwi u człowieka. 8. Oznaczanie czynnika Rh. 9. Wykonanie próby krzyżowej. 10. Obserwacja heteroaglutynacji.
Metody nauczania	M-3	Praca w grupach.
	M-1	Wykład informacyjny
	M-2	Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
	M-4	Dyskusja dydaktyczna.
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - kolokwia cząstkowe oceniane w skali punktowej: 6 (ocena dostateczna) do 10 (ocena bardzo dobra)
	S-2	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - ocena pracy studentów w grupach wyrażna ilością punktów zdobytych za poszczególne ćwiczenia (punktacja 0 lub 1)
	S-4	Ocena podsumowująca: Zaliczenie wykładów - egzamin pisemny
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student: nie potrafi poradzić sobie samodzielnie z trudnościami mogącymi pojawić się na każdym z etapów przygotowanie zleconej pracy, nie operuje wiedzą kontekstową.
	3,0	Student: radzi sobie, z dużą pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy
	3,5	Student: potrafi poradzić sobie, z nieznaczną pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy.
	4,0	Student: samodzielnie radzi sobie z podstawowymi trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
	4,5	Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
	5,0	Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie w pełni z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy; swobodnie porusza się w danej tematyce i prawidłowo wykorzystuje materiały źródłowe

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-C14_U02	Posiada umiejetność mechanizmów zapewniajacych homeostazę organizmu w oparciu o funkcjonowanie wybranych układów organizmu zwierząt.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_U06	posiada umiejętność rozumienia mechanizmów determinujących funkcje życiowe, ontogenezę; potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami biologii molekularnej, inżynierii genetycznej, potrafi określić obszary, w których wykorzystuje się techniki molekularne; potrafi przeprowadzić proste analizy molekularne pod opieką prowadzącego; posiada umiejętności analizy i interpretacji wyników;
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_U01	stosuje podstawowe techniki i narzędzia badawcze w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
	P1A_U04	wykonuje zlecone proste zadania badawcze lub ekspertyzy pod kierunkiem opiekuna naukowego
	P1A_U06	przeprowadza obserwacje oraz wykonuje w terenie lub laboratorium proste pomiary fizyczne, biologiczne i chemiczne
	P1A_U10	posiada umiejętność wystąpień ustnych w języku polskim i języku obcym, dotyczących zagadnień szczegółowych z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
	P1A_U11	uczy się samodzielnie w sposób ukierunkowany
Cel przedmiotu	C-2	Zapoznanie studentów w zakresie odrębności fizjologicznych poszczególnych układów i narządów u wybranych gatunków zwierzat.
Treści programowe	T-W-3	Osocze krwi, hemostaza. Bramy i bariery ochronne organizmu.
	T-W-7	Trawienie w jelitach. Fizjologia wątroby i trzustki, wchłanianie jelitowe, rola składników mineralnych i witamin.
	T-W-6	Przystosowanie przewodu pokarmowego do trawienia i wchłaniania, motoryka przewodu pokarmowego, soki trawienne, trawienie w jamie ustnej i żołądku.
	T-W-13	Wybrane elementy fizjologii laktacji.
	T-W-10	Fizjologia oddychania. Wentylacja płuc, mechanizm wymiany gazów w płucach i tkankach, regulacja oddychania.
	T-W-5	Nerwowa i humoralna regulacja pracy serca i ciśnienia krwi.
	T-W-11	Mechanizmy kontroli i regulacji temperatury ciała. Bilans cieplny, źródła ciepła, efektory termoregulacji, rola podwzgórza. Zaburzenia regulacji temperatury ciała.
	T-W-1	Organizm a środowisko. Organizm jako układ otwarty, równowaga wewnętrzna, stany dalekie od równowagi, struktury dysypatywne. Podstawowe mechanizmy regulacji fizjologicznych - sprzężenia zwrotne. Układ nerwowy. Molekularne podstawy pobudliwości, pobudzenie i hamowanie, fizjologia receptorów - odbiór i kodowanie informacji, procesy przetwarzania informacji w ośrodkowym układzie nerwowym, efektory (fizjologia mięśni), odruchy.
	T-W-2	Krwiotworzenie, ogólna rola krwi w organizmie, elementy morfotyczne krwi i ich rola.
	T-W-12	Podstawy fizjologii rozrodu. Cykl rujowy, o fenomenie przekazywania życia, fizjologia ciąży i porodu.
	T-W-8	Fizjologia układu wydalniczego. Rola nerek, mechanizm wytwarzania moczu, nerkowa regulacja gospodarki kwasowo-zasadowej.
	T-W-9	Wybrane mechanizmy nerkowej regulacji homeostazy wodno-elektrolitowej. Autoregulacja, wpływ układu nerwowego na czynność nerek, regulacja hormonalna (układ RAA, wazporesyna, przedsionkowe czynniki natriuretyczne, prostaglandyny i in.).
	T-W-4	Fizjologia serca i naczyń krwionośnych, hemodynamika wybranych obszarów naczyniowych (krążenie wątrobowe, mózgowe, wieńcowe, nerkowe i .in.).
	T-L-6	Rola nerek. Mechanizm powstawania moczu. Skład moczu pierwotnego i ostatecznego. Klirensowe metody badania czynności nerek. 1.Badanie właściwości fizycznych moczu różnych gatunków zwierząt. 2.Badanie wpływu obciążenia organizmu wodą na wielkość diurezy oraz ciężar właściwy moczu. 3.Test na zawartość glukozy i ciał ketonowych w moczu człowieka.
	T-L-9	Mammogeneza. Laktogeneza. Odruch wydalania mleka. Fizjologiczna rola siary i różnice gatunkowe w składzie mleka. 1.Oznaczanie laktozy w mleku różnych gatunków zwierząt. 2.Analiza łuku odruchowego wydalania mleka. 3.Zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych.
	T-L-2	Budowa i czynność zmysłu wzroku, słuchu, równowagi, smaku, węchu, dotyku. 1.Lokalizacja plamki ślepej – doświadczenie Mariotta. 2.Określanie progu słuchu u człowieka. 3.Różnicowanie dźwięków dochodzących do obu uszu człowieka. 4.Badanie zmysłu równowagi u człowieka. 5.Analiza rozmieszczenia receptorów smakowych w błonie śluzowej języka człowieka. 6.Badanie współzależności pomiędzy zmysłami smaku i węchu.
	T-L-7	Mechanizm wentylacji płuc. Wymiana gazów w płucach i tkankach. Transport tlenu i dwutlenku węgla. Regulacja oddychania. 1. Mechanizm wentylacji płuc – preparat Dondersa. 2. Pomiar pojemności życiowej płuc u człowieka i jej składowych przy użyciu spirometru. 3. Zapisywanie ruchów oddechowych klatki piersiowej przy użyciu torakografu.
	T-L-8	Bilans cieplny ustroju. Źródła ciepła w organizmie, efektory oddawania ciepła. Nerwowa i behawioralna regulacja temperatury, Bilans cieplny u kręgowców. Termoregulacja noworodka. Hipotermia, hipertermia, gorączka. 1.Badanie wpływu ukrwienia skóry człowieka na jej temperaturę. 2.Badanie wpływu parowania wody i konwekcji na temperaturę powierzchni ciała u człowieka. 3.Badanie wpływu wysiłku fizycznego na temperaturę ciała człowieka (IX.5).
	T-L-4	Budowa serca. Podstawowe właściwości mięśnia sercowego. Automatyzm i cykl pracy serca, rola zastawek. Nerwowa i humoralna regulacja pracy serca. Regulacja stanu naczyń krwionośnych i ciśnienia krwi, rozkład ciśnienia w układzie krążenia. Budowa i rola naczyń włosowatych. Powstawanie, krążenie, skład i rola chłonki. 1. Osłuchiwanie tonów serca u człowieka. 2. Obserwacja uderzenia koniuszkowego u człowieka. 3. Badanie tętna u człowieka. 4. Pomiar ciśnienia krwi u człowieka. 5. Wpływ wysiłku fizycznego na tętno i ciśnienie krwi. 6. Obserwacja mikrokrążenia.
	T-L-1	Układ nerwowy - Prawo „wszystko albo nic”. Budowa i rola synapsy nerwowo-mięśniowej. Struktura i czynność komórek mięśni szkieletowych i gładkich. Mechanizm i rodzaje skurczów mięśni szkieletowych. Komórka nerwowa i jej funkcje. Ośrodkowy i obwodowy, somatyczny i wegetatywny (przywspółczulny i współczulny) układ nerwowy. Synapsy – budowa, rodzaje, czynność, rola i mediatory. Odruch, łuk odruchowy i jego elementy: receptory – rodzaje i rola, ośrodki nerwowe i ich właściwości, efektory. Odruchy bezwarunkowe i warunkowe. Mechanizm powstawania odruchów warunkowych. 1. Badanie odruchów bezwarunkowych u człowieka (II.5). a)Odruch kolanowy. b)Odruch podeszwowy. c)Odruch scięgna Achillesa d)Odruch źreniczny. e)Odruch rogówkowy. 2. Analiza łuku odruchowego 3. Analiza odruchów warunkowych.
	T-L-5	Trawienie w jamie gębowej i rola śliny, trawienie. Procesy trawienne w żołądku wielokomorowym przeżuwaczy. Specyfika trawienna u monogastrycznych zwierząt roślinożernych.Skład soku żołądkowego i regulacja jego wydzielania. Trawienie w dwunastnicy. Skład soku trzustkowego i regulacja jego wydzielania. Wchłanianie w jelitach. Skład i rola żółci. Pozatrawienne funkcje wątroby. Charakterystyka procesów trawiennych noworodka 1.Analiza jakościowa składu śliny. 2.Badanie etapów rozkładu skrobi przez amylazę ślinową. 3.Badanie aktywności amylazy ślinowej w różnych warunkach środowiska. 4.Obserwacja pierwotniaków żwacza pod mikroskopem. 5.Badanie aktywności pepsyny w różnych warunkach środowiska. 6.Wykazanie amylolitycznych właściwości soku trzustkowego. 7.Wykazanie lipolitycznych właściwości soku trzustkowego. 8. Badanie aktywności podpuszczk. 9. Wykazanie emulgującego (obniżającego napięcie powierzchniowe) działania żółci.
	T-L-3	Objętość, skład i rola krwi. Podział, powstawanie i rola elementów morfotycznych Budowa i rola hemoglobiny. Hemostaza. Grupy krwi. Bariery ochronne organizmu. Zjawiska odpornościowe: odporność wrodzona i nabyta, nieswoista i swoista, czynna i bierna. 1. Obserwacja pod mikroskopem rozmazów świeżej krwi kręgowców. 2. Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. 3 .Różnicowanie leukocytów. 4. Badanie szybkości opadania krwinek. 5. Oznaczanie wskaźnika hematokrytowego. 6. Badanie wpływu jonów wapnia na proces krzepnięcia krwi. 7. Oznaczanie grup krwi u człowieka. 8. Oznaczanie czynnika Rh. 9. Wykonanie próby krzyżowej. 10. Obserwacja heteroaglutynacji.
Metody nauczania	M-3	Praca w grupach.
	M-1	Wykład informacyjny
	M-2	Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
	M-4	Dyskusja dydaktyczna.
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - kolokwia cząstkowe oceniane w skali punktowej: 6 (ocena dostateczna) do 10 (ocena bardzo dobra)
	S-2	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - ocena pracy studentów w grupach wyrażna ilością punktów zdobytych za poszczególne ćwiczenia (punktacja 0 lub 1)
	S-4	Ocena podsumowująca: Zaliczenie wykładów - egzamin pisemny
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student: nie potrafi poradzić sobie samodzielnie z trudnościami mogącymi pojawić się na każdym z etapów przygotowanie zleconej pracy, nie operuje wiedzą kontekstową.
	3,0	Student: radzi sobie, z dużą pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy
	3,5	Student: potrafi poradzić sobie, z nieznaczną pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy.
	4,0	Student: samodzielnie radzi sobie z podstawowymi trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
	4,5	Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
	5,0	Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie w pełni z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy; swobodnie porusza się w danej tematyce i prawidłowo wykorzystuje materiały źródłowe

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-C14_U03	Potrafi wykonać podstawowe analizy in-vitro zwiazane z procesami trawienia enzymatycznego w przewodzie pokarmowym.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_U12	posługuje się kluczowymi pojęciami z zakresu chemii bioorganicznej; umie przewidywać przebieg reakcji związków organicznych; wykorzystuje metody analizy instrumentalnej stosowanej w chemii organicznej i biochemicznej; analizuje informacje wynikające z różnic w profilach białkowych; zna podstawowe zasady analiz proteomicznych; analizuje zmiany w organizmie powstające przy zażywaniu wybranych substancji;
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_U01	stosuje podstawowe techniki i narzędzia badawcze w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
	P1A_U04	wykonuje zlecone proste zadania badawcze lub ekspertyzy pod kierunkiem opiekuna naukowego
	P1A_U06	przeprowadza obserwacje oraz wykonuje w terenie lub laboratorium proste pomiary fizyczne, biologiczne i chemiczne
	P1A_U10	posiada umiejętność wystąpień ustnych w języku polskim i języku obcym, dotyczących zagadnień szczegółowych z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotu	C-3	Zapoznanie z podstawowymi metodami laboratoryjnymi pozwalajacymi analizować funkcję wybranych narzadów.
Treści programowe	T-L-5	Trawienie w jamie gębowej i rola śliny, trawienie. Procesy trawienne w żołądku wielokomorowym przeżuwaczy. Specyfika trawienna u monogastrycznych zwierząt roślinożernych.Skład soku żołądkowego i regulacja jego wydzielania. Trawienie w dwunastnicy. Skład soku trzustkowego i regulacja jego wydzielania. Wchłanianie w jelitach. Skład i rola żółci. Pozatrawienne funkcje wątroby. Charakterystyka procesów trawiennych noworodka 1.Analiza jakościowa składu śliny. 2.Badanie etapów rozkładu skrobi przez amylazę ślinową. 3.Badanie aktywności amylazy ślinowej w różnych warunkach środowiska. 4.Obserwacja pierwotniaków żwacza pod mikroskopem. 5.Badanie aktywności pepsyny w różnych warunkach środowiska. 6.Wykazanie amylolitycznych właściwości soku trzustkowego. 7.Wykazanie lipolitycznych właściwości soku trzustkowego. 8. Badanie aktywności podpuszczk. 9. Wykazanie emulgującego (obniżającego napięcie powierzchniowe) działania żółci.
Metody nauczania	M-3	Praca w grupach.
	M-2	Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
	M-4	Dyskusja dydaktyczna.
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - kolokwia cząstkowe oceniane w skali punktowej: 6 (ocena dostateczna) do 10 (ocena bardzo dobra)
Sposób oceny	S-2	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - ocena pracy studentów w grupach wyrażna ilością punktów zdobytych za poszczególne ćwiczenia (punktacja 0 lub 1)
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student: nie potrafi poradzić sobie samodzielnie z trudnościami mogącymi pojawić się na każdym z etapów przygotowanie zleconej pracy, nie operuje wiedzą kontekstową.
	3,0	Student: radzi sobie, z dużą pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy
	3,5	Student: potrafi poradzić sobie, z nieznaczną pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy.
	4,0	Student: samodzielnie radzi sobie z podstawowymi trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
	4,5	Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
	5,0	Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie w pełni z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy; swobodnie porusza się w danej tematyce i prawidłowo wykorzystuje materiały źródłowe

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-C14_K01	Wykazuje zrozumienie procesów biologicznych zachodzących na poziomie tkanek i narządów w oparciu o podstawowe techniki badawcze.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_K01	wykazuje zrozumienie podstawowych procesów i zjawisk biologicznych oraz przekonanie o ich empirycznej poznawalności w oparciu o metody matematyczne i statystyczne
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_K01	rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
	P1A_K04	prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu
Cel przedmiotu	C-1	Zapoznanie studentów z funkcją głównych narządów i układów organizmu.
Cel przedmiotu	C-3	Zapoznanie z podstawowymi metodami laboratoryjnymi pozwalajacymi analizować funkcję wybranych narzadów.
Treści programowe	T-W-7	Trawienie w jelitach. Fizjologia wątroby i trzustki, wchłanianie jelitowe, rola składników mineralnych i witamin.
	T-W-6	Przystosowanie przewodu pokarmowego do trawienia i wchłaniania, motoryka przewodu pokarmowego, soki trawienne, trawienie w jamie ustnej i żołądku.
	T-W-10	Fizjologia oddychania. Wentylacja płuc, mechanizm wymiany gazów w płucach i tkankach, regulacja oddychania.
	T-W-11	Mechanizmy kontroli i regulacji temperatury ciała. Bilans cieplny, źródła ciepła, efektory termoregulacji, rola podwzgórza. Zaburzenia regulacji temperatury ciała.
	T-W-8	Fizjologia układu wydalniczego. Rola nerek, mechanizm wytwarzania moczu, nerkowa regulacja gospodarki kwasowo-zasadowej.
	T-L-6	Rola nerek. Mechanizm powstawania moczu. Skład moczu pierwotnego i ostatecznego. Klirensowe metody badania czynności nerek. 1.Badanie właściwości fizycznych moczu różnych gatunków zwierząt. 2.Badanie wpływu obciążenia organizmu wodą na wielkość diurezy oraz ciężar właściwy moczu. 3.Test na zawartość glukozy i ciał ketonowych w moczu człowieka.
	T-L-9	Mammogeneza. Laktogeneza. Odruch wydalania mleka. Fizjologiczna rola siary i różnice gatunkowe w składzie mleka. 1.Oznaczanie laktozy w mleku różnych gatunków zwierząt. 2.Analiza łuku odruchowego wydalania mleka. 3.Zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych.
	T-L-2	Budowa i czynność zmysłu wzroku, słuchu, równowagi, smaku, węchu, dotyku. 1.Lokalizacja plamki ślepej – doświadczenie Mariotta. 2.Określanie progu słuchu u człowieka. 3.Różnicowanie dźwięków dochodzących do obu uszu człowieka. 4.Badanie zmysłu równowagi u człowieka. 5.Analiza rozmieszczenia receptorów smakowych w błonie śluzowej języka człowieka. 6.Badanie współzależności pomiędzy zmysłami smaku i węchu.
	T-L-7	Mechanizm wentylacji płuc. Wymiana gazów w płucach i tkankach. Transport tlenu i dwutlenku węgla. Regulacja oddychania. 1. Mechanizm wentylacji płuc – preparat Dondersa. 2. Pomiar pojemności życiowej płuc u człowieka i jej składowych przy użyciu spirometru. 3. Zapisywanie ruchów oddechowych klatki piersiowej przy użyciu torakografu.
	T-L-8	Bilans cieplny ustroju. Źródła ciepła w organizmie, efektory oddawania ciepła. Nerwowa i behawioralna regulacja temperatury, Bilans cieplny u kręgowców. Termoregulacja noworodka. Hipotermia, hipertermia, gorączka. 1.Badanie wpływu ukrwienia skóry człowieka na jej temperaturę. 2.Badanie wpływu parowania wody i konwekcji na temperaturę powierzchni ciała u człowieka. 3.Badanie wpływu wysiłku fizycznego na temperaturę ciała człowieka (IX.5).
	T-L-4	Budowa serca. Podstawowe właściwości mięśnia sercowego. Automatyzm i cykl pracy serca, rola zastawek. Nerwowa i humoralna regulacja pracy serca. Regulacja stanu naczyń krwionośnych i ciśnienia krwi, rozkład ciśnienia w układzie krążenia. Budowa i rola naczyń włosowatych. Powstawanie, krążenie, skład i rola chłonki. 1. Osłuchiwanie tonów serca u człowieka. 2. Obserwacja uderzenia koniuszkowego u człowieka. 3. Badanie tętna u człowieka. 4. Pomiar ciśnienia krwi u człowieka. 5. Wpływ wysiłku fizycznego na tętno i ciśnienie krwi. 6. Obserwacja mikrokrążenia.
	T-L-1	Układ nerwowy - Prawo „wszystko albo nic”. Budowa i rola synapsy nerwowo-mięśniowej. Struktura i czynność komórek mięśni szkieletowych i gładkich. Mechanizm i rodzaje skurczów mięśni szkieletowych. Komórka nerwowa i jej funkcje. Ośrodkowy i obwodowy, somatyczny i wegetatywny (przywspółczulny i współczulny) układ nerwowy. Synapsy – budowa, rodzaje, czynność, rola i mediatory. Odruch, łuk odruchowy i jego elementy: receptory – rodzaje i rola, ośrodki nerwowe i ich właściwości, efektory. Odruchy bezwarunkowe i warunkowe. Mechanizm powstawania odruchów warunkowych. 1. Badanie odruchów bezwarunkowych u człowieka (II.5). a)Odruch kolanowy. b)Odruch podeszwowy. c)Odruch scięgna Achillesa d)Odruch źreniczny. e)Odruch rogówkowy. 2. Analiza łuku odruchowego 3. Analiza odruchów warunkowych.
	T-L-5	Trawienie w jamie gębowej i rola śliny, trawienie. Procesy trawienne w żołądku wielokomorowym przeżuwaczy. Specyfika trawienna u monogastrycznych zwierząt roślinożernych.Skład soku żołądkowego i regulacja jego wydzielania. Trawienie w dwunastnicy. Skład soku trzustkowego i regulacja jego wydzielania. Wchłanianie w jelitach. Skład i rola żółci. Pozatrawienne funkcje wątroby. Charakterystyka procesów trawiennych noworodka 1.Analiza jakościowa składu śliny. 2.Badanie etapów rozkładu skrobi przez amylazę ślinową. 3.Badanie aktywności amylazy ślinowej w różnych warunkach środowiska. 4.Obserwacja pierwotniaków żwacza pod mikroskopem. 5.Badanie aktywności pepsyny w różnych warunkach środowiska. 6.Wykazanie amylolitycznych właściwości soku trzustkowego. 7.Wykazanie lipolitycznych właściwości soku trzustkowego. 8. Badanie aktywności podpuszczk. 9. Wykazanie emulgującego (obniżającego napięcie powierzchniowe) działania żółci.
	T-L-3	Objętość, skład i rola krwi. Podział, powstawanie i rola elementów morfotycznych Budowa i rola hemoglobiny. Hemostaza. Grupy krwi. Bariery ochronne organizmu. Zjawiska odpornościowe: odporność wrodzona i nabyta, nieswoista i swoista, czynna i bierna. 1. Obserwacja pod mikroskopem rozmazów świeżej krwi kręgowców. 2. Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. 3 .Różnicowanie leukocytów. 4. Badanie szybkości opadania krwinek. 5. Oznaczanie wskaźnika hematokrytowego. 6. Badanie wpływu jonów wapnia na proces krzepnięcia krwi. 7. Oznaczanie grup krwi u człowieka. 8. Oznaczanie czynnika Rh. 9. Wykonanie próby krzyżowej. 10. Obserwacja heteroaglutynacji.
Metody nauczania	M-3	Praca w grupach.
	M-1	Wykład informacyjny
	M-2	Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
	M-4	Dyskusja dydaktyczna.
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - kolokwia cząstkowe oceniane w skali punktowej: 6 (ocena dostateczna) do 10 (ocena bardzo dobra)
	S-2	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - ocena pracy studentów w grupach wyrażna ilością punktów zdobytych za poszczególne ćwiczenia (punktacja 0 lub 1)
	S-4	Ocena podsumowująca: Zaliczenie wykładów - egzamin pisemny

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-C14_K02	Aktywnie uczestniczy w pracy grupowej, wykazujac współdziałanie jako członek zespołu.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_K03	przejawia aktywny udział i zdyscyplinowanie w pracy indywidualnej oraz grupowej wykazując odpowiedzialne współdziałanie zarówno jako członek jak i lider zespołu koleżeńskiego
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_K02	potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
	P1A_K03	potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania
	P1A_K06	jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo pracy własnej i innych; umie postępować w stanach zagrożenia
	P1A_K08	potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy
Cel przedmiotu	C-1	Zapoznanie studentów z funkcją głównych narządów i układów organizmu.
	C-3	Zapoznanie z podstawowymi metodami laboratoryjnymi pozwalajacymi analizować funkcję wybranych narzadów.
	C-2	Zapoznanie studentów w zakresie odrębności fizjologicznych poszczególnych układów i narządów u wybranych gatunków zwierzat.
Treści programowe	T-L-6	Rola nerek. Mechanizm powstawania moczu. Skład moczu pierwotnego i ostatecznego. Klirensowe metody badania czynności nerek. 1.Badanie właściwości fizycznych moczu różnych gatunków zwierząt. 2.Badanie wpływu obciążenia organizmu wodą na wielkość diurezy oraz ciężar właściwy moczu. 3.Test na zawartość glukozy i ciał ketonowych w moczu człowieka.
	T-L-9	Mammogeneza. Laktogeneza. Odruch wydalania mleka. Fizjologiczna rola siary i różnice gatunkowe w składzie mleka. 1.Oznaczanie laktozy w mleku różnych gatunków zwierząt. 2.Analiza łuku odruchowego wydalania mleka. 3.Zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych.
	T-L-2	Budowa i czynność zmysłu wzroku, słuchu, równowagi, smaku, węchu, dotyku. 1.Lokalizacja plamki ślepej – doświadczenie Mariotta. 2.Określanie progu słuchu u człowieka. 3.Różnicowanie dźwięków dochodzących do obu uszu człowieka. 4.Badanie zmysłu równowagi u człowieka. 5.Analiza rozmieszczenia receptorów smakowych w błonie śluzowej języka człowieka. 6.Badanie współzależności pomiędzy zmysłami smaku i węchu.
	T-L-7	Mechanizm wentylacji płuc. Wymiana gazów w płucach i tkankach. Transport tlenu i dwutlenku węgla. Regulacja oddychania. 1. Mechanizm wentylacji płuc – preparat Dondersa. 2. Pomiar pojemności życiowej płuc u człowieka i jej składowych przy użyciu spirometru. 3. Zapisywanie ruchów oddechowych klatki piersiowej przy użyciu torakografu.
	T-L-8	Bilans cieplny ustroju. Źródła ciepła w organizmie, efektory oddawania ciepła. Nerwowa i behawioralna regulacja temperatury, Bilans cieplny u kręgowców. Termoregulacja noworodka. Hipotermia, hipertermia, gorączka. 1.Badanie wpływu ukrwienia skóry człowieka na jej temperaturę. 2.Badanie wpływu parowania wody i konwekcji na temperaturę powierzchni ciała u człowieka. 3.Badanie wpływu wysiłku fizycznego na temperaturę ciała człowieka (IX.5).
	T-L-4	Budowa serca. Podstawowe właściwości mięśnia sercowego. Automatyzm i cykl pracy serca, rola zastawek. Nerwowa i humoralna regulacja pracy serca. Regulacja stanu naczyń krwionośnych i ciśnienia krwi, rozkład ciśnienia w układzie krążenia. Budowa i rola naczyń włosowatych. Powstawanie, krążenie, skład i rola chłonki. 1. Osłuchiwanie tonów serca u człowieka. 2. Obserwacja uderzenia koniuszkowego u człowieka. 3. Badanie tętna u człowieka. 4. Pomiar ciśnienia krwi u człowieka. 5. Wpływ wysiłku fizycznego na tętno i ciśnienie krwi. 6. Obserwacja mikrokrążenia.
	T-L-1	Układ nerwowy - Prawo „wszystko albo nic”. Budowa i rola synapsy nerwowo-mięśniowej. Struktura i czynność komórek mięśni szkieletowych i gładkich. Mechanizm i rodzaje skurczów mięśni szkieletowych. Komórka nerwowa i jej funkcje. Ośrodkowy i obwodowy, somatyczny i wegetatywny (przywspółczulny i współczulny) układ nerwowy. Synapsy – budowa, rodzaje, czynność, rola i mediatory. Odruch, łuk odruchowy i jego elementy: receptory – rodzaje i rola, ośrodki nerwowe i ich właściwości, efektory. Odruchy bezwarunkowe i warunkowe. Mechanizm powstawania odruchów warunkowych. 1. Badanie odruchów bezwarunkowych u człowieka (II.5). a)Odruch kolanowy. b)Odruch podeszwowy. c)Odruch scięgna Achillesa d)Odruch źreniczny. e)Odruch rogówkowy. 2. Analiza łuku odruchowego 3. Analiza odruchów warunkowych.
	T-L-5	Trawienie w jamie gębowej i rola śliny, trawienie. Procesy trawienne w żołądku wielokomorowym przeżuwaczy. Specyfika trawienna u monogastrycznych zwierząt roślinożernych.Skład soku żołądkowego i regulacja jego wydzielania. Trawienie w dwunastnicy. Skład soku trzustkowego i regulacja jego wydzielania. Wchłanianie w jelitach. Skład i rola żółci. Pozatrawienne funkcje wątroby. Charakterystyka procesów trawiennych noworodka 1.Analiza jakościowa składu śliny. 2.Badanie etapów rozkładu skrobi przez amylazę ślinową. 3.Badanie aktywności amylazy ślinowej w różnych warunkach środowiska. 4.Obserwacja pierwotniaków żwacza pod mikroskopem. 5.Badanie aktywności pepsyny w różnych warunkach środowiska. 6.Wykazanie amylolitycznych właściwości soku trzustkowego. 7.Wykazanie lipolitycznych właściwości soku trzustkowego. 8. Badanie aktywności podpuszczk. 9. Wykazanie emulgującego (obniżającego napięcie powierzchniowe) działania żółci.
	T-L-3	Objętość, skład i rola krwi. Podział, powstawanie i rola elementów morfotycznych Budowa i rola hemoglobiny. Hemostaza. Grupy krwi. Bariery ochronne organizmu. Zjawiska odpornościowe: odporność wrodzona i nabyta, nieswoista i swoista, czynna i bierna. 1. Obserwacja pod mikroskopem rozmazów świeżej krwi kręgowców. 2. Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. 3 .Różnicowanie leukocytów. 4. Badanie szybkości opadania krwinek. 5. Oznaczanie wskaźnika hematokrytowego. 6. Badanie wpływu jonów wapnia na proces krzepnięcia krwi. 7. Oznaczanie grup krwi u człowieka. 8. Oznaczanie czynnika Rh. 9. Wykonanie próby krzyżowej. 10. Obserwacja heteroaglutynacji.
Metody nauczania	M-3	Praca w grupach.
	M-2	Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
	M-4	Dyskusja dydaktyczna.
Sposób oceny	S-2	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - ocena pracy studentów w grupach wyrażna ilością punktów zdobytych za poszczególne ćwiczenia (punktacja 0 lub 1)