Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa - Rolnictwo (N2)

Sylabus przedmiotu Degradacja środowiska a zdrowie człowieka:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Rolnictwo
Forma studiów studia niestacjonarne Poziom drugiego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta magister inżynier
Obszary studiów nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Degradacja środowiska a zdrowie człowieka
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Bioinżynierii
Nauczyciel odpowiedzialny Barbara Marska <Barbara.Marska@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele Barbara Marska <Barbara.Marska@zut.edu.pl>
ECTS (planowane) 1,0 ECTS (formy) 1,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny 4 Grupa obieralna 1

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
wykładyW4 6 0,50,62zaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA4 6 0,50,38zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawowe wiadomości z zakresu źródeł zagrożeń środowiskowych, ochrony środowiska, fizjologii człowieka

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Celem wykładów jest zapoznanie studentów z środowiskowymi zagrożeniami zdrowia, analiza problematyki środowiskowych zagrożeń zdrowia, globalnych zagrożeń zdrowia obecnie i w przyszłości.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Czynniki rakotwórcze i mutagenne w środowisku pracy1
T-A-2Zmiany globalne klimatu i wpływ klimatu na zdrowie człowieka1
T-A-3Wpływ klimatu akustycznego na zdrowie człowieka2
T-A-4Światowe uwarunkowania środowiskowych zagrożeń zdrowia1
T-A-5Zaliczenie przedmiotu1
6
wykłady
T-W-1Środowiskowe zagrożenia zdrowia1
T-W-2Mierniki zdrowia. Sytuacja zdrowotna ludności Polski1
T-W-3Żrodla emisji zanieczyszczeń do środowiska1
T-W-4Wpływ metali ciężkich na zdrowie człowieka1
T-W-5Fale elektromagnetyczne i promieniowanie jonizujące a zdrowie2
6

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1uczestnictwo w zajęciach10
A-A-2przygotowanie materiału na ćwiczenia5
15
wykłady
A-W-1uczestnictwo w zajęciach10
A-W-2Przygotowanie do zaliczenia5
15

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1wykład konwersacyjny

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena podsumowująca: zaliczenie wykładów

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
ROL_2A_O05_W01
W wyniku przeprowadzonych wykładów student powinien rozróżniac zagrożenia środowiskowe, wskazac źródła tych zagrożeń, rozpozna objawy, zdefiniowa sposoby zaradcze
ROL_2A_W03R2A_W04, R2A_W06, R2A_W07C-1T-W-5, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4M-1S-1
ROL_2A_O05_W02
Student ma poszerzona wiedzę dot skutków degradacji środowiska
ROL_2A_W10R2A_W01C-1T-W-5, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4M-1S-1

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
ROL_2A_O05_U01
W wyniku zrealizowanych wykładów student powinien umieć kontrolować i oceniać stan środowiska, analizować wpływ na zdrowie i środowisko człowieka, podejmować sposoby zaradcze, wykorzystać wiadomości dla ochrony zdrowia i życia swojego i innych
ROL_2A_U02R2A_U03, R2A_U06C-1T-W-5, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4M-1S-1
ROL_2A_O05_U02
Student samodzielnie analizuje problemy związane ze zdrową żywnością i wpływem żywności na zdrowie czlowieka i przygotowuje prezentacje z tego zakresu
ROL_2A_U03R2A_U04, R2A_U05C-1T-W-5, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4M-1S-1

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
ROL_2A_O05_K01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma świadomość znaczenia zagrożeń środowiskowych, ma świadomość odpowiedzialności za udział w kształtowaniu i stanie środowiska.
ROL_2A_K03R2A_K05C-1T-W-5, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4M-1S-1
ROL_2A_O05_K02
Student potrafi ocenić skutki dla środowiska zaplanowanych działań.
ROL_2A_K06R2A_K04C-1T-W-5, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4M-1S-1

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
ROL_2A_O05_W01
W wyniku przeprowadzonych wykładów student powinien rozróżniac zagrożenia środowiskowe, wskazac źródła tych zagrożeń, rozpozna objawy, zdefiniowa sposoby zaradcze
2,0student nie uczestniczy w wykładach i nie zna ich treści
3,0student zna zakres przedmiotu i rozróżnia zagrożenia środowiskowe
3,5student poprawnie wskazuje źródła zagrożeń i rozpoznaje objawy
4,0student zna źródła zagrożeń, rozpoznaje objawy, zna sposoby zaradcze
4,5student współpracuje w przygotowaniu prezentacji dot środowiskowych zagrożeń
5,0student prowadzi prezentacje
ROL_2A_O05_W02
Student ma poszerzona wiedzę dot skutków degradacji środowiska
2,0student nie bierze udziału w wykładach
3,0student ma podstawową wiedzę na temat przyczyn degradacji środowiska
3,5student jest zorientowany na temat skutków zdrowotnych degradacji środowiska
4,0student ma obszerną wiedze na temat zdrowotnych skutków degradacji środowiska
4,5student uzupełnił treści wykładowe wiedzą uzyskaną samodzielnie
5,0student zaproponował i przygotował własna prezentacje uzupełniajaca tematykę wykładów

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
ROL_2A_O05_U01
W wyniku zrealizowanych wykładów student powinien umieć kontrolować i oceniać stan środowiska, analizować wpływ na zdrowie i środowisko człowieka, podejmować sposoby zaradcze, wykorzystać wiadomości dla ochrony zdrowia i życia swojego i innych
2,0student nie tematyki wykładów
3,0student umie ocenić źródła degradacji środowiska
3,5student analizuje i szacuje wpływ różnych elementów środowiska na zdrowie człowieka
4,0student umie wykorzystać wiadomości dla ochrony zdrowia
4,5student umie zinterpretować dane i wyszukać środki zaradcze
5,0student potrafi rozwinąc temat poza wiadomości z wykładów
ROL_2A_O05_U02
Student samodzielnie analizuje problemy związane ze zdrową żywnością i wpływem żywności na zdrowie czlowieka i przygotowuje prezentacje z tego zakresu
2,0student nie angażuje sie w tematykę wykładów
3,0student zgłasza gotowość do przygotowania materiału dotatkowego związanego z zdrową żywnością
3,5student współpracuje z innymi studentami w opracowaniu prezentacji
4,0student samodzielnie przygotowuje prezentację
4,5student prezentuje wraz z zespołem przygotowany materiał
5,0student prowadzi samodzielną prezentacje

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
ROL_2A_O05_K01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma świadomość znaczenia zagrożeń środowiskowych, ma świadomość odpowiedzialności za udział w kształtowaniu i stanie środowiska.
2,0student nie postrzega relacji człowiek - środowisko
3,0student ma zdolnośc do rozumienia zależności pomiędzy działalnością człowieka i środowiskiem
3,5student wykazuje otwartość na zagadnienia zależności degradacji środowiska a zdrowia człowieka
4,0student ocenia te zależności
4,5student ma aktywna postawę do uświadamiania tych zależności
5,0student jest kreatywny w uświadamianiu zależności pomiędzy degradacją środowiska a zdrowiem człowieka
ROL_2A_O05_K02
Student potrafi ocenić skutki dla środowiska zaplanowanych działań.
2,0student nie zna skutków zaplanowanych działań
3,0student potrafi ocenić skutki
3,5student potrafi postępować zdodnie z zasadami ochrony środowiska i zdrowia
4,0student ma wrażliwośc na zagrożenia i metody przeciwdziałania
4,5student potrafi postępować zgodnie z zasadami etyki
5,0student jest zdeterminowany i ma aktywna postawę w ochronie środowiska

Literatura podstawowa

  1. Marek Siemiński, Środowiskowe zagrożenia zdrowia, PWN, Warszawa, 2001, pierwsze

Literatura dodatkowa

  1. rożni, Problemy ocen środowiskowych, EKO-KONSULT, Gdańsk, 2011, kwartalniki 2000 - 2010

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Czynniki rakotwórcze i mutagenne w środowisku pracy1
T-A-2Zmiany globalne klimatu i wpływ klimatu na zdrowie człowieka1
T-A-3Wpływ klimatu akustycznego na zdrowie człowieka2
T-A-4Światowe uwarunkowania środowiskowych zagrożeń zdrowia1
T-A-5Zaliczenie przedmiotu1
6

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Środowiskowe zagrożenia zdrowia1
T-W-2Mierniki zdrowia. Sytuacja zdrowotna ludności Polski1
T-W-3Żrodla emisji zanieczyszczeń do środowiska1
T-W-4Wpływ metali ciężkich na zdrowie człowieka1
T-W-5Fale elektromagnetyczne i promieniowanie jonizujące a zdrowie2
6

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1uczestnictwo w zajęciach10
A-A-2przygotowanie materiału na ćwiczenia5
15
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1uczestnictwo w zajęciach10
A-W-2Przygotowanie do zaliczenia5
15
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaROL_2A_O05_W01W wyniku przeprowadzonych wykładów student powinien rozróżniac zagrożenia środowiskowe, wskazac źródła tych zagrożeń, rozpozna objawy, zdefiniowa sposoby zaradcze
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówROL_2A_W03ma pogłębioną wiedzę w zakresie kształtowania i ochrony krajobrazu oraz planowania i wykorzystania użytków ekologicznych dla wzmocnienia stabilności biocenoz
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR2A_W04ma pogłębioną wiedzę o funkcjonowaniu organizmów żywych na różnych poziomach złożoności, przyrody nieożywionej oraz o technicznych zadaniach inżynierskich dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
R2A_W06ma rozszerzoną wiedzę o roli i znaczeniu środowiska przyrodniczego i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz o jego zagrożeniach
R2A_W07ma rozszerzoną wiedzę na temat stanu i kompleksowego działania czynników determinujących funkcjonowanie i rozwój obszarów wiejskich
Cel przedmiotuC-1Celem wykładów jest zapoznanie studentów z środowiskowymi zagrożeniami zdrowia, analiza problematyki środowiskowych zagrożeń zdrowia, globalnych zagrożeń zdrowia obecnie i w przyszłości.
Treści programoweT-W-5Fale elektromagnetyczne i promieniowanie jonizujące a zdrowie
T-W-1Środowiskowe zagrożenia zdrowia
T-W-2Mierniki zdrowia. Sytuacja zdrowotna ludności Polski
T-W-3Żrodla emisji zanieczyszczeń do środowiska
T-W-4Wpływ metali ciężkich na zdrowie człowieka
Metody nauczaniaM-1wykład konwersacyjny
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: zaliczenie wykładów
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0student nie uczestniczy w wykładach i nie zna ich treści
3,0student zna zakres przedmiotu i rozróżnia zagrożenia środowiskowe
3,5student poprawnie wskazuje źródła zagrożeń i rozpoznaje objawy
4,0student zna źródła zagrożeń, rozpoznaje objawy, zna sposoby zaradcze
4,5student współpracuje w przygotowaniu prezentacji dot środowiskowych zagrożeń
5,0student prowadzi prezentacje
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaROL_2A_O05_W02Student ma poszerzona wiedzę dot skutków degradacji środowiska
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówROL_2A_W10posiada rozszerzoną, w stosunku do studiów pierwszego stopnia, wiedzę z zakresu produkcji roślinnej
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR2A_W01ma rozszerzoną wiedzę z zakresu biologii, chemii, matematyki, fizyki i nauk pokrewnych dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotuC-1Celem wykładów jest zapoznanie studentów z środowiskowymi zagrożeniami zdrowia, analiza problematyki środowiskowych zagrożeń zdrowia, globalnych zagrożeń zdrowia obecnie i w przyszłości.
Treści programoweT-W-5Fale elektromagnetyczne i promieniowanie jonizujące a zdrowie
T-W-1Środowiskowe zagrożenia zdrowia
T-W-2Mierniki zdrowia. Sytuacja zdrowotna ludności Polski
T-W-3Żrodla emisji zanieczyszczeń do środowiska
T-W-4Wpływ metali ciężkich na zdrowie człowieka
Metody nauczaniaM-1wykład konwersacyjny
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: zaliczenie wykładów
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0student nie bierze udziału w wykładach
3,0student ma podstawową wiedzę na temat przyczyn degradacji środowiska
3,5student jest zorientowany na temat skutków zdrowotnych degradacji środowiska
4,0student ma obszerną wiedze na temat zdrowotnych skutków degradacji środowiska
4,5student uzupełnił treści wykładowe wiedzą uzyskaną samodzielnie
5,0student zaproponował i przygotował własna prezentacje uzupełniajaca tematykę wykładów
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaROL_2A_O05_U01W wyniku zrealizowanych wykładów student powinien umieć kontrolować i oceniać stan środowiska, analizować wpływ na zdrowie i środowisko człowieka, podejmować sposoby zaradcze, wykorzystać wiadomości dla ochrony zdrowia i życia swojego i innych
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówROL_2A_U02Posiada umiejętność wprowadzania do praktyki rolniczej nowoczesnych technologii dostosowanych do zasobów przyrody w celu poprawy jakości życia człowieka.
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR2A_U03rozumie i stosuje odpowiednie technologie informatyczne w zakresie pozyskiwania i przetwarzania informacji z zakresu produkcji rolniczej i leśnej
R2A_U06posiada umiejętność doboru i modyfikacji typowych działań (w tym technik i technologii) dostosowanych do zasobów przyrody w celu poprawy jakości życia człowieka, zgodnych ze studiowanym kierunkiem studiów
Cel przedmiotuC-1Celem wykładów jest zapoznanie studentów z środowiskowymi zagrożeniami zdrowia, analiza problematyki środowiskowych zagrożeń zdrowia, globalnych zagrożeń zdrowia obecnie i w przyszłości.
Treści programoweT-W-5Fale elektromagnetyczne i promieniowanie jonizujące a zdrowie
T-W-1Środowiskowe zagrożenia zdrowia
T-W-2Mierniki zdrowia. Sytuacja zdrowotna ludności Polski
T-W-3Żrodla emisji zanieczyszczeń do środowiska
T-W-4Wpływ metali ciężkich na zdrowie człowieka
Metody nauczaniaM-1wykład konwersacyjny
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: zaliczenie wykładów
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0student nie tematyki wykładów
3,0student umie ocenić źródła degradacji środowiska
3,5student analizuje i szacuje wpływ różnych elementów środowiska na zdrowie człowieka
4,0student umie wykorzystać wiadomości dla ochrony zdrowia
4,5student umie zinterpretować dane i wyszukać środki zaradcze
5,0student potrafi rozwinąc temat poza wiadomości z wykładów
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaROL_2A_O05_U02Student samodzielnie analizuje problemy związane ze zdrową żywnością i wpływem żywności na zdrowie czlowieka i przygotowuje prezentacje z tego zakresu
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówROL_2A_U03Samodzielnie analizuje problemy związane z produkcją roślinną, jakością żywności oraz stanem i przydatnością agroturystyczną środowiska naturalnego, prawidłowo interpretując rezultaty i wyciągając wnioski
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR2A_U04samodzielnie planuje, przeprowadza, analizuje i ocenia poprawność wykonanego zadania z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
R2A_U05samodzielnie i wszechstronnie analizuje problemy wpływające na produkcję i jakość żywności, zdrowie zwierząt i ludzi, stan środowiska naturalnego i zasobów naturalnych oraz wykazuje znajomość zastosowania specjalistycznych technik i ich optymalizacji dostosowanych do studiowanego kierunku studiów i profilu kształcenia
Cel przedmiotuC-1Celem wykładów jest zapoznanie studentów z środowiskowymi zagrożeniami zdrowia, analiza problematyki środowiskowych zagrożeń zdrowia, globalnych zagrożeń zdrowia obecnie i w przyszłości.
Treści programoweT-W-5Fale elektromagnetyczne i promieniowanie jonizujące a zdrowie
T-W-1Środowiskowe zagrożenia zdrowia
T-W-2Mierniki zdrowia. Sytuacja zdrowotna ludności Polski
T-W-3Żrodla emisji zanieczyszczeń do środowiska
T-W-4Wpływ metali ciężkich na zdrowie człowieka
Metody nauczaniaM-1wykład konwersacyjny
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: zaliczenie wykładów
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0student nie angażuje sie w tematykę wykładów
3,0student zgłasza gotowość do przygotowania materiału dotatkowego związanego z zdrową żywnością
3,5student współpracuje z innymi studentami w opracowaniu prezentacji
4,0student samodzielnie przygotowuje prezentację
4,5student prezentuje wraz z zespołem przygotowany materiał
5,0student prowadzi samodzielną prezentacje
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaROL_2A_O05_K01W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma świadomość znaczenia zagrożeń środowiskowych, ma świadomość odpowiedzialności za udział w kształtowaniu i stanie środowiska.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówROL_2A_K03Ma świadomość znaczenia społecznej, zawodowej i etycznej odpowiedzialności za produkcję wysokiej jakości plonów rolniczych z uwzględnieniem ochrony, kształtowania i stanu środowiska naturalnego i roli agroturystyki w rozwoju przedsiębiorczości
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR2A_K05ma świadomość znaczenia społecznej, zawodowej i etycznej odpowiedzialności za produkcję wysokiej jakości żywności, dobrostan zwierząt oraz kształtowanie i stan środowiska naturalnego
Cel przedmiotuC-1Celem wykładów jest zapoznanie studentów z środowiskowymi zagrożeniami zdrowia, analiza problematyki środowiskowych zagrożeń zdrowia, globalnych zagrożeń zdrowia obecnie i w przyszłości.
Treści programoweT-W-5Fale elektromagnetyczne i promieniowanie jonizujące a zdrowie
T-W-1Środowiskowe zagrożenia zdrowia
T-W-2Mierniki zdrowia. Sytuacja zdrowotna ludności Polski
T-W-3Żrodla emisji zanieczyszczeń do środowiska
T-W-4Wpływ metali ciężkich na zdrowie człowieka
Metody nauczaniaM-1wykład konwersacyjny
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: zaliczenie wykładów
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0student nie postrzega relacji człowiek - środowisko
3,0student ma zdolnośc do rozumienia zależności pomiędzy działalnością człowieka i środowiskiem
3,5student wykazuje otwartość na zagadnienia zależności degradacji środowiska a zdrowia człowieka
4,0student ocenia te zależności
4,5student ma aktywna postawę do uświadamiania tych zależności
5,0student jest kreatywny w uświadamianiu zależności pomiędzy degradacją środowiska a zdrowiem człowieka
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaROL_2A_O05_K02Student potrafi ocenić skutki dla środowiska zaplanowanych działań.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówROL_2A_K06Potrafi prawidłowo określać oraz rozwiązywać problemy związane z doradztwem produkcji rolniczej i agroturystyce
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR2A_K04prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu
Cel przedmiotuC-1Celem wykładów jest zapoznanie studentów z środowiskowymi zagrożeniami zdrowia, analiza problematyki środowiskowych zagrożeń zdrowia, globalnych zagrożeń zdrowia obecnie i w przyszłości.
Treści programoweT-W-5Fale elektromagnetyczne i promieniowanie jonizujące a zdrowie
T-W-1Środowiskowe zagrożenia zdrowia
T-W-2Mierniki zdrowia. Sytuacja zdrowotna ludności Polski
T-W-3Żrodla emisji zanieczyszczeń do środowiska
T-W-4Wpływ metali ciężkich na zdrowie człowieka
Metody nauczaniaM-1wykład konwersacyjny
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: zaliczenie wykładów
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0student nie zna skutków zaplanowanych działań
3,0student potrafi ocenić skutki
3,5student potrafi postępować zdodnie z zasadami ochrony środowiska i zdrowia
4,0student ma wrażliwośc na zagrożenia i metody przeciwdziałania
4,5student potrafi postępować zgodnie z zasadami etyki
5,0student jest zdeterminowany i ma aktywna postawę w ochronie środowiska