Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej - Chemia (S1)
specjalność: Chemia ogólna i analityka chemiczna

Sylabus przedmiotu Chemia barwników:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Chemia
Forma studiów studia stacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Chemia barwników
Specjalność Chemia bioorganiczna
Jednostka prowadząca Katedra Technologii Chemicznej Organicznej i Materiałów Polimerowych
Nauczyciel odpowiedzialny Robert Pełech <Robert.Pelech@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele Edyta Kucharska <edyta.makuch@zut.edu.pl>, Marlena Musik <marlena.musik@zut.edu.pl>
ECTS (planowane) 3,0 ECTS (formy) 3,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny Grupa obieralna

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
wykładyW7 15 1,00,62zaliczenie
laboratoriaL7 30 2,00,38zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Posiadanie ogólnej wiedzy z chemii i preparatyki organicznej

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Zapoznanie studentów z syntezą, analizą oraz aplikacją wybranych barwników
C-2Ukształtowanie umiejętności w zakresie syntezy, analizy i aplikacji barwników

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
laboratoria
T-L-1Zapoznanie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej1
T-L-2Synteza, wydzielanie i oczyszanie dwóch barwników13
T-L-3Analiza spektralna otrzymanych barwników8
T-L-4Aplikacja barwnika (wybarwianie wełny, bawełny, włókien poliestrowych)8
30
wykłady
T-W-1Fizyczne podstawy barwy, teorie barwności związków organicznych. Zależność między budową związku a jego barwą. Klasyfikacja chemiczna i techniczna barwników, nomenklatura barwników wg katalogu Colour Index. Metody analizy i oceny jakości barwników3
T-W-2Omówienie naczęściej stosowanych grup barwników organicznych według klasyfikacji chemicznej (azowe, antrachinonowe, arylometanowe, indygoidowe)2
T-W-3Procesy i operacje jednostkowe stosowane w produkcji barwników. Przykłady technologii produkcji wybranych barwników: azowych (proces diazowania i sprzęgania), antrachinonowych (otrzymywanie antrachinonu, alizaryny), metoda benzaldehydowa i formaldehydowa syntezy barwników triarylometanowych, otrzymywanie indygo3
T-W-4Handlowe postacie barwników. Substancje toksyczne, zagrożenia i odpady w przemyśle barwników. "Zielone" procesy w produkcji barwników2
T-W-5Aplikacja barwników. Barwniki do wełny, włókien celulozowych, poliestrowych i akrylonitrylowych. Barwniki do papieru, skóry i tworzyw sztucznych. Barwniki w fotografii, technikach laserowych i ciekłych kryształach. Barwniki w produktach spożywczych i kosmetycznych. Sposoby barwienia, zapis schematyczny4
T-W-6Kolokwium1
15

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
laboratoria
A-L-1uczestnictwo w zajęciach30
A-L-2praca z literaturą wskazaną przez prowadzącego zajęcia5
A-L-3przygotowanie do zajęć6
A-L-4konsultacje z prowadzącym zajęcia2
A-L-5przygotowanie sprawozdania7
50
wykłady
A-W-1uczestnictwo w zajęciach15
A-W-2konsultacje2
A-W-3przygotowanie do zaliczenia8
25

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny
M-2Ćwiczenia laboratoryjne

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Obserwacja pracy w laboratorium
S-2Ocena podsumowująca: Sprawozdanie z ćwiczeń laboratoryjnych
S-3Ocena podsumowująca: Kolokwium

Zamierzone efekty uczenia się - wiedza

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
KCh_1A_D02-14_W01
potrafi wykazać powiązanie barwy z budową związku chemicznego
KCh_1A_W01, KCh_1A_W03C-1T-W-4, T-W-5, T-W-3, T-W-2, T-W-6, T-W-1M-2, M-1S-2, S-3
KCh_1A_D02-14_W02
potrafi scharakteryzować poszczególne grupy barwników według klasyfikacji chemicznej, metody ich syntezy i podać przykłady zastosowań
KCh_1A_W01C-1T-W-4, T-W-5, T-W-3, T-W-2, T-W-6, T-W-1, T-L-4, T-L-3, T-L-2M-2, M-1S-2, S-3
KCh_1A_D02-14_W03
potrafi scharakteryzować procesy i operacje jednostkowe stosowane w produkcji barwników
KCh_1A_W11, KCh_1A_W01C-1T-W-3, T-L-3, T-L-2M-2, M-1S-2, S-3

Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
KCh_1A_D02-14_U02
potrafi przeprowadzić syntezę i analizę wybranych barwników
KCh_1A_U03C-1T-L-3, T-L-2M-2S-1, S-2

Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
KCh_1A_D02-14_K01
ma świadomość wpływu procesów produkcyjnych na środowisko
KCh_1A_K05C-1, C-2T-W-4, T-W-5, T-W-3, T-W-6, T-L-4, T-L-1, T-L-3, T-L-2M-2, M-1S-2, S-3

Kryterium oceny - wiedza

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
KCh_1A_D02-14_W01
potrafi wykazać powiązanie barwy z budową związku chemicznego
2,0nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3,0
3,0potrafi wskazać grupy chromoforowe w strukturze związku
3,5
4,0
4,5
5,0
KCh_1A_D02-14_W02
potrafi scharakteryzować poszczególne grupy barwników według klasyfikacji chemicznej, metody ich syntezy i podać przykłady zastosowań
2,0nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3,0
3,0potrafi przedstawić klasyfikację, opisać metodę syntezy oraz przykłady zastosowań wybranych barwników
3,5
4,0
4,5
5,0
KCh_1A_D02-14_W03
potrafi scharakteryzować procesy i operacje jednostkowe stosowane w produkcji barwników
2,0nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3,0
3,0potrafi wymienić procesy i operacje jednostkowe stosowane w produkcji barwników
3,5
4,0
4,5
5,0

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
KCh_1A_D02-14_U02
potrafi przeprowadzić syntezę i analizę wybranych barwników
2,0nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3,0
3,0potrafi z pomocą prowadzącego przeprowadzić syntezę i analizę wybranego barwnika
3,5
4,0
4,5
5,0

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
KCh_1A_D02-14_K01
ma świadomość wpływu procesów produkcyjnych na środowisko
2,0nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3,0
3,0potrafi wymienić substancje toksyczne i sprecyzować zagrożenia dla środowiska związane z produkcją barwników
3,5
4,0
4,5
5,0

Literatura podstawowa

  1. Warring D. R., Hallas G., The Chemistry and Application of Dyes, Plenum Press, New York, 1994
  2. Stiepanow B.I., Podstawy chemii i technologii barwników organicznych, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, 1980

Literatura dodatkowa

  1. Bogoczek R., Kociołek-Balawejder E., Technologia chemiczna organiczna, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław, 1992

Treści programowe - laboratoria

KODTreść programowaGodziny
T-L-1Zapoznanie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej1
T-L-2Synteza, wydzielanie i oczyszanie dwóch barwników13
T-L-3Analiza spektralna otrzymanych barwników8
T-L-4Aplikacja barwnika (wybarwianie wełny, bawełny, włókien poliestrowych)8
30

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Fizyczne podstawy barwy, teorie barwności związków organicznych. Zależność między budową związku a jego barwą. Klasyfikacja chemiczna i techniczna barwników, nomenklatura barwników wg katalogu Colour Index. Metody analizy i oceny jakości barwników3
T-W-2Omówienie naczęściej stosowanych grup barwników organicznych według klasyfikacji chemicznej (azowe, antrachinonowe, arylometanowe, indygoidowe)2
T-W-3Procesy i operacje jednostkowe stosowane w produkcji barwników. Przykłady technologii produkcji wybranych barwników: azowych (proces diazowania i sprzęgania), antrachinonowych (otrzymywanie antrachinonu, alizaryny), metoda benzaldehydowa i formaldehydowa syntezy barwników triarylometanowych, otrzymywanie indygo3
T-W-4Handlowe postacie barwników. Substancje toksyczne, zagrożenia i odpady w przemyśle barwników. "Zielone" procesy w produkcji barwników2
T-W-5Aplikacja barwników. Barwniki do wełny, włókien celulozowych, poliestrowych i akrylonitrylowych. Barwniki do papieru, skóry i tworzyw sztucznych. Barwniki w fotografii, technikach laserowych i ciekłych kryształach. Barwniki w produktach spożywczych i kosmetycznych. Sposoby barwienia, zapis schematyczny4
T-W-6Kolokwium1
15

Formy aktywności - laboratoria

KODForma aktywnościGodziny
A-L-1uczestnictwo w zajęciach30
A-L-2praca z literaturą wskazaną przez prowadzącego zajęcia5
A-L-3przygotowanie do zajęć6
A-L-4konsultacje z prowadzącym zajęcia2
A-L-5przygotowanie sprawozdania7
50
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1uczestnictwo w zajęciach15
A-W-2konsultacje2
A-W-3przygotowanie do zaliczenia8
25
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięKCh_1A_D02-14_W01potrafi wykazać powiązanie barwy z budową związku chemicznego
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówKCh_1A_W01posiada uporządkowaną wiedzę w zakresie chemii, zna podstawowe koncepcje i teorie chemiczne, zna terminologię, nomenklaturę i jednostki chemiczne
KCh_1A_W03zna zjawiska chemiczne i fizyczne zachodzące w przyrodzie oraz potrafi wytłumaczyć obserwowane prawidłowości wykorzystując język matematyki, a w szczególności potrafi samodzielnie odtworzyć podstawowe twierdzenia i prawa
Cel przedmiotuC-1Zapoznanie studentów z syntezą, analizą oraz aplikacją wybranych barwników
Treści programoweT-W-4Handlowe postacie barwników. Substancje toksyczne, zagrożenia i odpady w przemyśle barwników. "Zielone" procesy w produkcji barwników
T-W-5Aplikacja barwników. Barwniki do wełny, włókien celulozowych, poliestrowych i akrylonitrylowych. Barwniki do papieru, skóry i tworzyw sztucznych. Barwniki w fotografii, technikach laserowych i ciekłych kryształach. Barwniki w produktach spożywczych i kosmetycznych. Sposoby barwienia, zapis schematyczny
T-W-3Procesy i operacje jednostkowe stosowane w produkcji barwników. Przykłady technologii produkcji wybranych barwników: azowych (proces diazowania i sprzęgania), antrachinonowych (otrzymywanie antrachinonu, alizaryny), metoda benzaldehydowa i formaldehydowa syntezy barwników triarylometanowych, otrzymywanie indygo
T-W-2Omówienie naczęściej stosowanych grup barwników organicznych według klasyfikacji chemicznej (azowe, antrachinonowe, arylometanowe, indygoidowe)
T-W-6Kolokwium
T-W-1Fizyczne podstawy barwy, teorie barwności związków organicznych. Zależność między budową związku a jego barwą. Klasyfikacja chemiczna i techniczna barwników, nomenklatura barwników wg katalogu Colour Index. Metody analizy i oceny jakości barwników
Metody nauczaniaM-2Ćwiczenia laboratoryjne
M-1Wykład informacyjny
Sposób ocenyS-2Ocena podsumowująca: Sprawozdanie z ćwiczeń laboratoryjnych
S-3Ocena podsumowująca: Kolokwium
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3,0
3,0potrafi wskazać grupy chromoforowe w strukturze związku
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięKCh_1A_D02-14_W02potrafi scharakteryzować poszczególne grupy barwników według klasyfikacji chemicznej, metody ich syntezy i podać przykłady zastosowań
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówKCh_1A_W01posiada uporządkowaną wiedzę w zakresie chemii, zna podstawowe koncepcje i teorie chemiczne, zna terminologię, nomenklaturę i jednostki chemiczne
Cel przedmiotuC-1Zapoznanie studentów z syntezą, analizą oraz aplikacją wybranych barwników
Treści programoweT-W-4Handlowe postacie barwników. Substancje toksyczne, zagrożenia i odpady w przemyśle barwników. "Zielone" procesy w produkcji barwników
T-W-5Aplikacja barwników. Barwniki do wełny, włókien celulozowych, poliestrowych i akrylonitrylowych. Barwniki do papieru, skóry i tworzyw sztucznych. Barwniki w fotografii, technikach laserowych i ciekłych kryształach. Barwniki w produktach spożywczych i kosmetycznych. Sposoby barwienia, zapis schematyczny
T-W-3Procesy i operacje jednostkowe stosowane w produkcji barwników. Przykłady technologii produkcji wybranych barwników: azowych (proces diazowania i sprzęgania), antrachinonowych (otrzymywanie antrachinonu, alizaryny), metoda benzaldehydowa i formaldehydowa syntezy barwników triarylometanowych, otrzymywanie indygo
T-W-2Omówienie naczęściej stosowanych grup barwników organicznych według klasyfikacji chemicznej (azowe, antrachinonowe, arylometanowe, indygoidowe)
T-W-6Kolokwium
T-W-1Fizyczne podstawy barwy, teorie barwności związków organicznych. Zależność między budową związku a jego barwą. Klasyfikacja chemiczna i techniczna barwników, nomenklatura barwników wg katalogu Colour Index. Metody analizy i oceny jakości barwników
T-L-4Aplikacja barwnika (wybarwianie wełny, bawełny, włókien poliestrowych)
T-L-3Analiza spektralna otrzymanych barwników
T-L-2Synteza, wydzielanie i oczyszanie dwóch barwników
Metody nauczaniaM-2Ćwiczenia laboratoryjne
M-1Wykład informacyjny
Sposób ocenyS-2Ocena podsumowująca: Sprawozdanie z ćwiczeń laboratoryjnych
S-3Ocena podsumowująca: Kolokwium
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3,0
3,0potrafi przedstawić klasyfikację, opisać metodę syntezy oraz przykłady zastosowań wybranych barwników
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięKCh_1A_D02-14_W03potrafi scharakteryzować procesy i operacje jednostkowe stosowane w produkcji barwników
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówKCh_1A_W11zna podstawowe metody, techniki, narzędzia i materiały stosowane przy rozwiązywaniu prostych zadań inżynierskich z zakresu chemii
KCh_1A_W01posiada uporządkowaną wiedzę w zakresie chemii, zna podstawowe koncepcje i teorie chemiczne, zna terminologię, nomenklaturę i jednostki chemiczne
Cel przedmiotuC-1Zapoznanie studentów z syntezą, analizą oraz aplikacją wybranych barwników
Treści programoweT-W-3Procesy i operacje jednostkowe stosowane w produkcji barwników. Przykłady technologii produkcji wybranych barwników: azowych (proces diazowania i sprzęgania), antrachinonowych (otrzymywanie antrachinonu, alizaryny), metoda benzaldehydowa i formaldehydowa syntezy barwników triarylometanowych, otrzymywanie indygo
T-L-3Analiza spektralna otrzymanych barwników
T-L-2Synteza, wydzielanie i oczyszanie dwóch barwników
Metody nauczaniaM-2Ćwiczenia laboratoryjne
M-1Wykład informacyjny
Sposób ocenyS-2Ocena podsumowująca: Sprawozdanie z ćwiczeń laboratoryjnych
S-3Ocena podsumowująca: Kolokwium
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3,0
3,0potrafi wymienić procesy i operacje jednostkowe stosowane w produkcji barwników
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięKCh_1A_D02-14_U02potrafi przeprowadzić syntezę i analizę wybranych barwników
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówKCh_1A_U03potrafi planować i przeprowadzać proste badania doświadczalne i symulacje komputerowe w zakresie chemii, interpretować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski
Cel przedmiotuC-1Zapoznanie studentów z syntezą, analizą oraz aplikacją wybranych barwników
Treści programoweT-L-3Analiza spektralna otrzymanych barwników
T-L-2Synteza, wydzielanie i oczyszanie dwóch barwników
Metody nauczaniaM-2Ćwiczenia laboratoryjne
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Obserwacja pracy w laboratorium
S-2Ocena podsumowująca: Sprawozdanie z ćwiczeń laboratoryjnych
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3,0
3,0potrafi z pomocą prowadzącego przeprowadzić syntezę i analizę wybranego barwnika
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięKCh_1A_D02-14_K01ma świadomość wpływu procesów produkcyjnych na środowisko
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówKCh_1A_K05rozumie społeczne aspekty praktycznego stosowania zdobytej wiedzy i umiejętności oraz związaną z tym odpowiedzialność za podejmowane decyzje; ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko
Cel przedmiotuC-1Zapoznanie studentów z syntezą, analizą oraz aplikacją wybranych barwników
C-2Ukształtowanie umiejętności w zakresie syntezy, analizy i aplikacji barwników
Treści programoweT-W-4Handlowe postacie barwników. Substancje toksyczne, zagrożenia i odpady w przemyśle barwników. "Zielone" procesy w produkcji barwników
T-W-5Aplikacja barwników. Barwniki do wełny, włókien celulozowych, poliestrowych i akrylonitrylowych. Barwniki do papieru, skóry i tworzyw sztucznych. Barwniki w fotografii, technikach laserowych i ciekłych kryształach. Barwniki w produktach spożywczych i kosmetycznych. Sposoby barwienia, zapis schematyczny
T-W-3Procesy i operacje jednostkowe stosowane w produkcji barwników. Przykłady technologii produkcji wybranych barwników: azowych (proces diazowania i sprzęgania), antrachinonowych (otrzymywanie antrachinonu, alizaryny), metoda benzaldehydowa i formaldehydowa syntezy barwników triarylometanowych, otrzymywanie indygo
T-W-6Kolokwium
T-L-4Aplikacja barwnika (wybarwianie wełny, bawełny, włókien poliestrowych)
T-L-1Zapoznanie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej
T-L-3Analiza spektralna otrzymanych barwników
T-L-2Synteza, wydzielanie i oczyszanie dwóch barwników
Metody nauczaniaM-2Ćwiczenia laboratoryjne
M-1Wykład informacyjny
Sposób ocenyS-2Ocena podsumowująca: Sprawozdanie z ćwiczeń laboratoryjnych
S-3Ocena podsumowująca: Kolokwium
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3,0
3,0potrafi wymienić substancje toksyczne i sprecyzować zagrożenia dla środowiska związane z produkcją barwników
3,5
4,0
4,5
5,0