Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa - Technologia żywności i żywienie człowieka (S1)
Sylabus przedmiotu Surowce rybne:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Technologia żywności i żywienie człowieka | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | inżynier | ||
| Obszary studiów | charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Surowce rybne | ||
| Specjalność | technologia i żywienie | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Hydrobiologii, Ichtiologii i Biotechnologii Rozrodu | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Beata Więcaszek <Beata.Wiecaszek@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Kinga Mazurkiewicz-Zapałowicz <Kinga.Mazurkiewicz-Zapalowicz@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 2,0 | ECTS (formy) | 2,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Wiadomości z zakresu biologii (poziom szkoły średniej) |
| W-2 | Ogólna technologia żywności |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Zapoznanie studenta z najważniejszymi gospodarczo gatunkami ryb i bezkręgowców, z których pozyskiwane są surowce technologiczne |
| C-2 | Przekazanie wiedzy w zakresie wartości odżywczych i prozdrowotnych użytkowych organizmów wodnych |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| T-L-1 | Praktyczne zapoznanie się z cechami ryb, ważnymi technologicznie: pokrycie ciała ryb, rodzaje płetw i promieni, budowa anatomiczna ryb. Zapoznanie się z najważniejszymi gospodarczo gatunkami ryb chrzęstnoszkieletowych, ganoidów chrzęstnych, ryb węgorzokształtnych i śledziokształtnych, oraz pozyskanymi z nich surowcami technologicznymi. | 2 |
| T-L-2 | Praktyczne zapoznanie się z najważniejszymi gospodarczo gatunkami ryb łososiokształtnych, karpiokształtnych, sumokształtnych i dorszokształtnych, oraz pozyskanymi z nich surowcami technologicznymi. | 3 |
| T-L-3 | Praktyczne zapoznanie się z najważniejszymi gospodarczo gatunkami ryb okoniokształtnych i płastugokształtnych, oraz pozyskanymi z nich surowcami technologicznymi. | 4 |
| T-L-4 | Zapoznanie się z morfologią i anatomią przedstawicieli Malacostraca (skorupiaki wyższe): Squilla mantis, Euphausia superba, Meganyctiphanes norvegica, Pandalus borealis, Crangon crangon, Palemon adspersus, Astacus astacus, Pontastacus leptodactylus, Orconectes limosus, Hommarus gammarus, Nephrops norvegicus, Palinurus sp., Eriocheir sinensis, Cancer pagurus, Eupagurus sp., Lithodes maja. Zapoznanie się z morfologią i anatomią przedstawicieli Echinodermata (wszkarłpnie): Echinus esculentus, Cucumaria sp., Stychopus sp. Zapoznanie się z morfologią i anatomią przedstawicieli Mollusca (mięczaki) z gromady Gastropoda (ślimaki): Haliotis sp., Patella sp. Buccinum sp, Neptunea antiqua. | 3 |
| T-L-5 | Zapoznanie się z morfologią i anatomią przedstawicieli Mollusca (mięczaki) z gromady Bivalvia (małże): Pecten sp., Ostrea edulis, Pinna sp., Maleus, Mytilus edulis, Arca noae, Cerastoderma glaucum, Cerastoderma lamarckiana Solen sp., Mya arenaria, Wenus sp., Pholas dactylus. Zapoznanie się z morfologią i anatomią przedstawicieli Mollusca (mięczaki) z gromady Caphalopoda (głowonogi): Nautilus pompilius, Octopus vulgaris, Eledone sp., Sepia officinalis, Loligo vulgaris, Illex sp | 2 |
| T-L-6 | zaliczenie | 1 |
| 15 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | 1. Wprowadzenie podstawowych pojęć związanych z pojęciem gatunku, nazewnictwa łacińskiego, właściwości biologicznych i cech taksonomicznych ryb. Omówienie znaczenia ryb w diecie człowieka i struktury spożycia ryb w Polsce i na świecie. | 1 |
| T-W-2 | Prezentacja najważniejszych gospodarczo chrzęstników z gromady: Chondrichthyes -. rekinów i płaszczek. Omówienie właściwości technologicznych i podstawowych metod obróbki tkanki mięśniowej, chrzęstnych elementów szkieletu i wątroby. Znaczenie w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i galanteryjnym. Możliwe zagrożenia stwierdzane w produktach. | 1 |
| T-W-3 | Prezentacja najważniejszych gospodarczo ganoidów chrzęstnych z gromady: Actinopterygii- promieniopłetwch, z rzędu jesiotrokształtnych Acipenseriformes. Właściwości tkanki mięśniowej i ikry tych ryb. Rodzaje kawioru i jego wartość jako żywności funkcjonalnej dla organizmu człowieka. Rodzaje surowców pozyskiwanych z jesiotrów na rynku polskim i światowym. Podstawowa angielska terminologia fachowa gatunków ryb i uzyskanych z nich produktów. | 1 |
| T-W-4 | Omówienie właściwości technologicznych surowców pozyskanych z gatunków z działu ryb kostnoszkieletowych Teleostei – charakterystyka różnych gatunków węgorzy Anguilliformes i ryb śledziokształtnych Clupeiformes. Korzyści prozdrowotne, możliwe zagrożenia, wskazanie produktów o nieprawidłowych nazwach w obrocie handlowym. | 1 |
| T-W-5 | Prezentacja najważniejszych gospodarczo ryb z poddziału doskonałokostoszkieletowych – charakterystyka technologiczna ryb karpiokształtnych Cypriniformes i sumokształtnych Siluriformes, jako surowców pozyskanych ze środowiska naturalnego i akwakultury polskiej i światowej. Podstawowe zagadnienia dotyczące dobrostanu ryb, warunków hodowli, lub sezonu połowów na właściwości technologiczne tkanki mięśniowej. | 1 |
| T-W-6 | Omówienie właściwości technologicznych ryb z rzędu szczupakoształtnych Esociformes i łososiokształtnych Salmoniformes. Rodzaje kawioru i jego wartość jako żywności funkcjonalnej dla organizmu człowieka. Rodzaje surowców pozyskiwanych z łososi na rynku polskim i światowym. Podstawowa angielska terminologia fachowa. | 2 |
| T-W-7 | Prezentacja ryb dorszokształtnych Gadiformes, ze szczególnym uwzględnieniem dorsza atlantyckiego – właściwości mięsa, wątroby, ikry; korzyści prozdrowotne, możliwe zagrożenia. Podstawowa angielska terminologia fachowa. Omówienie właściwości technologicznych ryb z rzędu okoniokształtnych Perciformes – z rodziny okoniowatych, prażmowatych, moronowatych. Szczególne właściwości technologiczne ryb białokrwistych z podrzędu nototeniowców. | 1 |
| T-W-8 | Prezentacja ryb z rodziny makrelowatych i gempylowatych, ze szczególnym uwzględnieniem tuńczyków i ryby maślanej. Specyficzne właściwości technologiczne technologiczne; korzyści prozdrowotne, możliwe zagrożenia. Omówienie właściwości technologicznych ryb z rzędu płastugokształtnych. Podstawowa angielska terminologia fachowa. Substancje odżywcze zawarte w rybach i przetworach rybnych – ryby jako żywność funkcjonalna. Substancje niepożądane w rybach. Monitorowanie, oznakowanie i certyfikacja produktów pochodzenia wodnego. | 1 |
| T-W-9 | Ogólna charakterystyka Annelida (pierścienice). Systematyka, cechy wyróżniające, sposoby poruszania się i odżywiania przedstawicieli gromad użytkowych gromad pierścienic użytkowych oraz przedstawiciele: Oligochaeta (skąposzczety), Polychaeta (wieloszczety) i Hirudina (pijawki). Sposoby wykorzystania.Charakterystyka i systematyka typu stawonogów (Arthropoda). Skorupiaki (Crustacea). Skorupiaki wyższe (Malacostraca) – charakterystyczne cechy wspólne. Sposoby wykorzystania jako surowców spożywczych przedstawicieli: Stomatopoda (ustonogi), Euphausiacea (szczętki=eufauzje=kryle) oraz ich wartości odżywcze. | 1 |
| T-W-10 | Charakterystyczne cechy i systematyka Decapoda (dziesięcionogi). Podrzędy Dendrobranchiata i Pleocyemata. Biologia, znaczenie, i wykorzystanie jako surowców przedstawicieli sekcji: Caridea, Astacidae, Palinura, Brachyura i Anomura. Sposoby wykorzystania i wartości odżywcze skorupiaków. Ogólna charakterystyka, budowa i biologia mięczaków (Mollusca). Systematyka, cechy wyróżniające, sposoby poruszania się i odżywiania gromad mięczaków użytkowych oraz przedstawiciele: Gastropoda (ślimaki), Bivalvia (małże) i Cephalopoda (głowonogi). Technologie hodowli różnych grup ślimaków i małży. Sposoby wykorzystania i wartości odżywcze mięczaków | 2 |
| T-W-11 | Charakterystyczne cechy i systematyka Echinodermata (szkarłupnie). Systematyka, cechy wyróżniające, sposoby poruszania się i odżywiania gromad szkarłupni użytkowych oraz przedstawiciele: Echinoidea (jeżowce), Holothuroidea (strzykwy). Sposoby wykorzystania. Wodne, kręgowe surowce nierybne z podtypu Vertebrata (kręgowce): Amphibia (płazy), Reptilia (gady) i Mammalia (ssaki). Systematyka, ogólna charakterystyka i cechy wyróżniające. Sposoby wykorzystania przez ludność różnych kultur we wszystkich szerokościach geograficznych. | 1 |
| T-W-12 | Wodne surowce roślinne, ogólna charakterystyka, systematyka, sposoby hodowli i pozyskiwania makrofitów, glonów użytkowych i sinic. Sposoby wykorzystania, wartości odżywcze i prozdrowotne. | 1 |
| T-W-13 | zaliczenie | 1 |
| 15 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| A-L-1 | Uczestnictwo w zajęciach | 15 |
| A-L-2 | Przygotowanie się do zajęć | 3 |
| A-L-3 | Przygotowanie prezentacji multimedialnych | 3 |
| A-L-4 | Studiowanie literatury przedmiotu | 2 |
| A-L-5 | Przygotowanie się do zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych | 2 |
| 25 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | Uczestnictwo w zajęciach | 15 |
| A-W-2 | Uczestnictwo w konsultacjach | 2 |
| A-W-3 | Studiowanie literatury przedmiotu | 2 |
| A-W-4 | Przygotowanie się do zaliczenia wykładów | 6 |
| 25 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny |
| M-2 | Ćwiczenia laboratoryjne |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: zaliczenie ustne każdego ćwiczenia |
| S-2 | Ocena podsumowująca: ustne zaliczenie końcowe wszystkich ćwiczeń |
| S-3 | Ocena podsumowująca: Egzamin testowy |
Zamierzone efekty uczenia się - wiedza
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| TZZ_1A_D11tiz_W01 Student zna i rozumie zagadnienia z zakresu rozpoznawania, charakterystyki i rozróżniania ważnych użytkowo gatunków bezkręgowców, ryb i wodnych surowców roślinnych | TZZ_1A_W15 | — | — | C-1, C-2 | T-W-5, T-W-8, T-W-3, T-W-11, T-W-1, T-W-2, T-W-9, T-W-12, T-W-10, T-W-7 | M-1, M-2 | S-1, S-2, S-3 |
| TZZ_1A_D11tiz_W02 Zna i rozumie jak wykorzystywać surowce pochodzenia wodnego, zna ich wartości odżywcze i prozdrowotne | TZZ_1A_W13 | — | — | C-2 | T-W-6, T-W-4 | M-1, M-2 | S-1, S-3 |
Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| TZZ_1A_D11tiz_U01 Student potrafi analizować i oceniać cechy różnicujące w grupach systematycznych użytkowych organizmów wodnych | TZZ_1A_U16 | — | — | C-1, C-2 | T-W-5, T-W-1, T-W-12, T-W-10, T-W-7 | M-1, M-2 | S-1, S-3 |
| TZZ_1A_D11tiz_U02 Potrafi nakreślać kierunki wykorzystania poszczególnych gatunków zwierząt i roślin wodnych jako surowców technologicznych | TZZ_1A_U14, TZZ_1A_U18 | — | — | C-1, C-2 | T-W-6, T-W-4, T-W-8, T-W-2, T-W-12, T-W-10 | M-1, M-2 | S-2, S-3 |
Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| TZZ_1A_D11tiz_K01 Student jest gotów na poszukiwanie nowych możliwości do zorganizowania przetwórstwa surowców rybnych i nierybnych, co wynika ze świadomości zdobytej wiedzy z zakresu charakterystyki surowców technologicznych pochodzenia wodnego ; jest gotów do popularyzacji wiedzy z tej dziedziny | TZZ_1A_K05, TZZ_1A_K01 | — | — | C-1, C-2 | T-W-6, T-W-4, T-W-3, T-W-12, T-W-10 | M-1, M-2 | S-3 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| TZZ_1A_D11tiz_W01 Student zna i rozumie zagadnienia z zakresu rozpoznawania, charakterystyki i rozróżniania ważnych użytkowo gatunków bezkręgowców, ryb i wodnych surowców roślinnych | 2,0 | Student nie wykazuje żadnej wiedzy w zakresie rozpoznawania, charakterystyki i rozróżniania ważnych użytkowo gatunków bezkręgowców, ryb i wodnych surowców roślinnych |
| 3,0 | Student ma bardzo ograniczoną wiedzę w zakresie rozpoznawania, charakterystyki i rozróżniania ważnych użytkowo gatunków bezkręgowców, ryb i wodnych surowców roślinnych | |
| 3,5 | Student ma ograniczoną wiedzę w zakresie rozpoznawania, charakterystyki i rozróżniania ważnych użytkowo gatunków bezkręgowców, ryb i wodnych surowców roślinnych | |
| 4,0 | Student ma wiedzę na dobrym poziomie w zakresie rozpoznawania, charakterystyki i rozróżniania ważnych użytkowo gatunków bezkręgowców, ryb i wodnych surowców roślinnych | |
| 4,5 | Student ma wiedzę na wysokim poziomie w zakresie rozpoznawania, charakterystyki i rozróżniania ważnych użytkowo gatunków bezkręgowców, ryb i wodnych surowców roślinnych | |
| 5,0 | Student ma wiedzę na bardzo wyssokim poziomie w zakresie rozpoznawania, charakterystyki i rozróżniania ważnych użytkowo gatunków bezkręgowców, ryb i wodnych surowców roślinnych | |
| TZZ_1A_D11tiz_W02 Zna i rozumie jak wykorzystywać surowce pochodzenia wodnego, zna ich wartości odżywcze i prozdrowotne | 2,0 | Student nie ma żadnej wiedzy na temat wykorzystania oraz wartości odżywczych i prozdrowotnych surowców pochodzenia wodnego |
| 3,0 | Ma minimalną wiedzę na temat wykorzystania oraz wartości odżywczych i prozdrowotnych surowców pochodzenia wodnego | |
| 3,5 | Ma niewielką wiedzę na temat wykorzystania oraz wartości odżywczych i prozdrowotnych surowców pochodzenia wodnego | |
| 4,0 | Student ma wiedzę na dobrym poziomie w zakresie wykorzystania oraz wartości odżywczych i prozdrowotnych surowców pochodzenia wodnego | |
| 4,5 | Student ma wiedzę na wysokim poziomie merytorycznym w zakresie wykorzystania oraz wartości odżywczych i prozdrowotnych surowców pochodzenia wodnego | |
| 5,0 | Student ma wiedzę na bardzo wysokim poziomie merytorycznym w zakresie wykorzystania oraz wartości odżywczych i prozdrowotnych surowców pochodzenia wodnego |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| TZZ_1A_D11tiz_U01 Student potrafi analizować i oceniać cechy różnicujące w grupach systematycznych użytkowych organizmów wodnych | 2,0 | Student nie umie analizować i oceniać cech różnicujących w grupach systematycznych użytkowych organizmów wodnych |
| 3,0 | Student umie analizować i oceniać nieliczne cechy różnicujące w grupach systematycznych użytkowych organizmów wodnych | |
| 3,5 | Student umie analizować i oceniać większość cech różnicujących w grupach systematycznych użytkowych organizmów wodnych | |
| 4,0 | Student umie twórczo analizować i oceniać większość cech różnicujących w grupach systematycznych użytkowych organizmów wodnych | |
| 4,5 | Student umie twórczo analizować i właściwie oceniać większość cech różnicujących w grupach systematycznych użytkowych organizmów wodnych | |
| 5,0 | Student umie twórczo analizować i oceniać wszystkie cechy różnicujące w grupach systematycznych użytkowych organizmów wodnych | |
| TZZ_1A_D11tiz_U02 Potrafi nakreślać kierunki wykorzystania poszczególnych gatunków zwierząt i roślin wodnych jako surowców technologicznych | 2,0 | Student nie potrafi nakreślić kierunków wykorzystania poszczególnych gatunków zwierząt i roślin wodnych jako surowców technologicznych |
| 3,0 | Student potrafi nakreślić nieliczne kierunki wykorzystania poszczególnych gatunków zwierząt i roślin wodnych jako surowców technologicznych | |
| 3,5 | Student potrafi nakreślić tylko niektóre kierunki wykorzystania poszczególnych gatunków zwierząt i roślin wodnych jako surowców technologicznych | |
| 4,0 | Student potrafi dobrze nakreślić niektóre kierunki wykorzystania poszczególnych gatunków zwierząt i roślin wodnych jako surowców technologicznych | |
| 4,5 | Student potrafi bardzo dobrze nakreślić niektóre kierunki wykorzystania poszczególnych gatunków zwierząt i dobrze roślin wodnych jako surowców technologicznych | |
| 5,0 | Student potrafi bardzo dobrze nakreślić niektóre kierunki wykorzystania poszczególnych gatunków zwierząt i roślin wodnych jako surowców technologicznych |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| TZZ_1A_D11tiz_K01 Student jest gotów na poszukiwanie nowych możliwości do zorganizowania przetwórstwa surowców rybnych i nierybnych, co wynika ze świadomości zdobytej wiedzy z zakresu charakterystyki surowców technologicznych pochodzenia wodnego ; jest gotów do popularyzacji wiedzy z tej dziedziny | 2,0 | Student nie jest otwarty na poszukiwanie nowych możliwości do zorganizowania przetwórstwa surowców rybnych i nierybnych, co wynika z braku świadomości zdobytej wiedzy z zakresu charakterystyki surowców technologicznych pochodzenia wodnego |
| 3,0 | Student jest otwarty na poszukiwanie nowych możliwości do zorganizowania przetwórstwa surowców rybnych i nierybnych, ale ma niewielką wiedzę z zakresu charakterystyki surowców technologicznych pochodzenia wodnego | |
| 3,5 | Student jest otwarty na poszukiwanie nowych możliwości do zorganizowania przetwórstwa surowców rybnych i nierybnych, ale ma niedużą wiedzę z zakresu charakterystyki surowców technologicznych pochodzenia wodnego | |
| 4,0 | Student jest otwarty na poszukiwanie nowych możliwości do zorganizowania przetwórstwa surowców rybnych i nierybnych, ma wiedzę na dobrym poziomie z zakresu charakterystyki surowców technologicznych pochodzenia wodnego | |
| 4,5 | Student jest chętny i otwarty na poszukiwanie nowych możliwości do zorganizowania przetwórstwa surowców rybnych i nierybnych, ma wiedzę na dobrym poziomie z zakresu charakterystyki surowców technologicznych pochodzenia wodnego | |
| 5,0 | Student jest chętny i otwarty na poszukiwanie nowych możliwości do zorganizowania przetwórstwa surowców rybnych i nierybnych, ma wiedzę na bardzo dobrym poziomie z zakresu charakterystyki surowców technologicznych pochodzenia wodnego |
Literatura podstawowa
- Jura Cz., Bezkręgowce. Podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy., Wyd. Nauk. PWN, 1996, ISBN 83-01-12034-6, Warszawa, 1996
- Więcaszek B., Krzykawski S., Keszka S., Antoszek A., Ryby w akwakulturze i akwaturystyce, AR, Szczecin, 2006
- Sikorski Z., Ryby i bezkręgowce morskie. Pozyskiwanie, właściwości i przetwarzanie, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, 2004
Literatura dodatkowa
- Kawecki Z., Zoologia stosowana., PWN wyd. 2., Warszawa, 1982
- Kadłubowska J., Zarys algologii., PWN Warszawa, Warszawa, 1985
- Sikorski Z., Morskie surowce żywnościowe, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, 1992