Wydział Architektury - Architektura (S1)
Sylabus przedmiotu Ergonomia:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Architektura | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | inżynier architekt | ||
| Obszary studiów | charakterystyki PRK, dziedzina sztuki PRK, kompetencje inżynierskie PRK | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Ergonomia | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Projektowania Architektonicznego | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Mariusz Tuszyński <Mariusz-Tuszynski@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Marek Czyński <Marek.Czynski@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 1,0 | ECTS (formy) | 1,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Znajomość podstaw projektowania architektonicznego, geometrii i materiałoznawstwa |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Nabycie podstawowej wiedzy o człowieku, o ograniczeniach jego sprawności fizycznej i sensorycznej oraz o czynnikach wpływających na jakość życia w środowisku zbudowanym. |
| C-2 | Nabycie umiejętności zastosowania wiedzy ergonomicznej oraz kryteriów analizy ergonomicznej w projektowaniu architektury, aranżacji wnętrz i przestrzeni publicznych. |
| C-3 | Kształtowanie empatii w stosunku do potrzeb niepełnosprawnych użytkowników przestrzeni. |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| wykłady | ||
| T-W-1 | ERGONOMIA - początki, cele i zadania; specjalizacje ergonomiczne i obszary zastosowań; ergonomia korekcyjna i koncepcyjna; ergonomia w projektowaniu architektonicznym i życiu codziennym użytkowników przestrzeni: ergonomia a BHP; nadzór nad warunkami pracy. | 1 |
| T-W-2 | INŻYNIERSKA WIEDZA O LUDZKIM ORGANIŹMIE - endo- i egzogeniczne przyczyny zróznicowania cech budowy ludzkiego ciała; kategorie niepełnosprawności ruchowej i sensorycznej człowieka; odwzorowania ludzkiego ciała - preracjonalne, klasyczne koncepcje piękna ludzkiego ciała; Modulor Le Corbusiera i jego krytyka. | 1 |
| T-W-3 | ANTROPOMETRIA - Zasady pomiaru ludzkiego ciała; dane antropometryczne; atlasy polskie i europejskie; rozkład częstości występowania wymiarów i ich praktyczna interpretacja; fantomy; antropometria numeryczna. | 1 |
| T-W-4 | BIOMECHANIKA - optymalne zakresy kątowe ruchów części ciała; rozkłady sił w pozycji stojącej i siedzącej; strefy podnoszenia przedmiotów; fizjologia pracy fizycznej i umysłowej - praca statyczna i dynamiczna; obciążenia pracą; zmęczenie fizyczne i psychiczne oraz jego objawy; czynniki wpływajace na zmęczenie. | 1 |
| T-W-5 | FIZJOLOGIA NARZĄDÓW ZMYSŁOWYCH - fizjologia percepcji wzrokowej; struktura pola widzenia, kąty i linie widzenia w pozycji stojacej i siedzącej; organizacja stanowiska pracy w polu widzenia; postrzeganie barw w polu widzenia. | 1 |
| T-W-6 | DETERMINANTY SPRAWNOŚCI WIDZENIA - spostrzegawczość, ostrość widzenia, wrażliwość na kontrasty; złudzenia optyczne, cienie i zjawisko olśnienia. | 1 |
| T-W-7 | POZYCJA SIEDZĄCA I SPRZĘT DO SIEDZENIA - biomechanika i fizjologia pozycji siedzącej przy pracy; warianty pozycji siedzącej; kryteria prawidłowej pozycji siedzącej; krzesło uniwersalne i fotel do pracy; kryteria ergonomiczne; specjalne i innowacyjne sprzęty do siedzenia. | 1 |
| T-W-8 | OPTYMALIZACJA PRZESTRZENI PRACY - zakresy optymalizacji; optymalna pozycja pracy (8 kryteriów); zasady ergonomiczności przestrzeni pracy rąk; optymalizacja przestrzeni widzenia; optymalizacja wysokości płaszczyzny pracy w pozycji siedzącej i stojącej; pomieszczenia pracy, warunki oświetlenia, wentylacji, czunniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe. | 1 |
| T-W-9 | STANOWISKO PRACY PRZY KOMPUTERZE - regulacje prawne; problemy zdrowotne; sposoby aranżacji stanowisk pracy; wytyczne ergonomiczne w projektowaniu stanowisk; zakresy regulacji parametrów sprzętów i mebli biurowych; tendencje w kształtowaniu środowiska pracy biurowej. | 1 |
| T-W-10 | ŚRODOWISKO PRZESTRZENNE ŻYCIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH - karta praw osób niepełnosprawnych; warunki techniczne budownictwa w aspekcie potrzeb osób niepełnosprawnych; przykłady nieprzystosowania przestrzeni publicznych i obiektów budowlanych; 7 zasad projektowania dla wszystkich (design for all); bariery architektoniczne i urbanistyczne; kryteria i standardy dostępnosci przestrzeni, systemy informacji wizualnej. | 1 |
| T-W-11 | DOSTĘPNOŚĆ PRZESTRZENI PUBLICZNYCH DLA OSÓB NIEWIDOMYCH - projektowanie synestetyczne; uwarunkowania orientacji ibezpieczeństwa osób niewidomyxch i słabowidzących; przejścia przez jezdnię; kształtowanie nawierzchni ciągów pieszych; standardy przystosowania przestrzeni. | 1 |
| T-W-12 | DOSTĘPNOŚĆ OBIEKTÓW - rozwiązania segregacyjne i integracyjne oraz zasady ich stosowania; schody zewnętrzne i pochylnie, warunki techniczne, detale konstrukcyjne; ukształtowanie wejść do budynków; konstrukcja i detale schodów wewnętrznych przystosowanych dla niepełnosprawnych; windy i urządzenia techniczne do pokonywania różnic poziomów. | 1 |
| T-W-13 | KOMUNIKACJA WEWNĘTRZNA W OBIEKTACH - parametry powierzchni komunikacyjnych (pasy ruchu, pow. manewrowe); przedsionki, otwory drzwiowe; klasyfikacja, konstrukcja i przystosowanie drzwi wewnętrznych do osób niepełnosprawnych. | 1 |
| T-W-14 | ERGONOMIA W MIESZKANIU - strefy pracy w kuchni; układy przestrzenne zabudowy; optymalizacja przestrzeni pracy osóby sprawnej i niepełnosprawnej w kuchni; eliminacja uciążliwych czynności; kuchnia dla osoby niewidzącej; przykłady rozwiązań. | 1 |
| T-W-15 | ERGONOMIA POMIESZCZEŃ HIGIENICZNO-SANITARNYCH - kryteria wygodnej i bezpiecznej łazienki dla osoby niepełnosprawnej ruchowo; sposoby przystosowania urzadzeń (ustęp. natrysk, umywalka, wanna); sprzęty i wyposażenie pomocnicze; przykładowe aranżacje; ustępy publiczne. | 1 |
| 15 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| wykłady | ||
| A-W-1 | Udział w wykładach obowiązkowy | 15 |
| A-W-2 | Studia literatury, przyswojenie wiedzy z wykładów (opracowanie referatu) | 15 |
| 30 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej |
| M-2 | Grupowe i/lub indywidualne korekty rozwiązań projektowych |
| M-3 | Ćwiczenia klauzurowe polegające na samodzielnym rozwiązywaniu problemów ergonomicznych oraz omawianiu ich wyników |
| M-4 | Zajęcia terenowe z wykorzystaniem wózków inwalidzkich i innych sprzętów pomocniczych. |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Okresowe sprawdziany umiejętności kreatywnego wykorzystania wiedzy ergonomicznej przez studenta w formie klauzurowo wykonywanych zadań projektowych. |
| S-2 | Ocena formująca: Przejściowa ocena stanu zaawansowania zadania projektowego. |
| S-3 | Ocena podsumowująca: Zaliczenie wykładów następuje na podstawie listy obecności oraz testu sprawdzajacego. |
| S-4 | Ocena podsumowująca: Ocena końcowa ćwiczeń projektowych składa się z oceny dwóch ćwiczeń klauzurowych, jednego przeglądu stanu zaawansowania projektów (skala punktowa 1 – 6) oraz oceny dwóch zadań projektowych semestralnych (pierwsze zadanie w skali punktowej 3 -18, drugie 2 - 12). Progi punktowe: ocena dst – min. 20, ocena bdb – min.40 punktów. |
Zamierzone efekty uczenia się - wiedza
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AU_1A_S1/C/01_W01 zna cele i zadania ergonomii oraz obszary jej zastosowania; zna przyczyny zróżnicowania cech budowy anatomicznej ludzkiego ciała; zna podstawowe kategorie niepełnosprawności ruchowej i sensorycznej człowieka; zna zasady pomiarów antropometrycznych; ma podstawową wiedzę z zakresu biomechanicznych i fizjologicznych uwarunkowaniach sprawności ludzkiego organizmu. | AU_1A_W14, AU_1A_W04 | — | — | C-1 | T-W-2, T-W-9, T-W-3, T-W-8, T-W-4, T-W-6, T-W-5, T-W-7 | M-1 | S-3 |
| AU_1A_S1/C/01_W02 zna metody optymalizacji ergonomicznej stanowisk pracy przy komputerze; zna zasady projektowania uniwersalnego; zna cele i metody przystosowania obiektów i przestrzeni publicznych do potrzeb użytkowników z niepełosprawnosciami; ma wiedzę z zakresu ergonomii mieszkania, pomieszczeń kuchennych i hig.-sanitarnych. | AU_1A_W14, AU_1A_W04 | — | — | C-2, C-3 | T-W-13, T-W-10, T-W-11, T-W-12, T-W-14, T-W-15 | M-1 | S-3 |
Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AU_1A_S1/C/01_U01 potrafi posługiwać się fantomami i danymi antropometrycznymi oraz wykonać analizy ergonomiczne stanowiska pracy przy komputerze | AU_1A_U09 | — | — | C-2 | T-W-9, T-W-3, T-W-8, T-W-4, T-W-6, T-W-5, T-W-7 | M-1 | S-3 |
| AU_1A_S1/C/01_U02 potrafi przystosować przestrzeń publiczną dla wszystkich kategorii użytkowników zgodnie z zasadami design for all | AU_1A_U09 | — | — | C-2, C-3 | T-W-13, T-W-10, T-W-11, T-W-12, T-W-14, T-W-15 | M-1 | S-3 |
Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AU_1A_S1/C/01_K01 unika rozwiązań dyskryminujacych, godzących w poczucie godności i prawa człowieka | AU_1A_K03, AU_1A_K04 | — | — | C-1, C-3 | T-W-9, T-W-1, T-W-4, T-W-10, T-W-11, T-W-5 | M-1 | S-3 |
| AU_1A_S1/C/01_K02 działa na rzecz podnoszenia jakości środowiska życia człowieka | AU_1A_K03, AU_1A_K04 | — | — | C-3 | T-W-2, T-W-1, T-W-13, T-W-10, T-W-11, T-W-12, T-W-14, T-W-15 | M-1 | S-3 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| AU_1A_S1/C/01_W01 zna cele i zadania ergonomii oraz obszary jej zastosowania; zna przyczyny zróżnicowania cech budowy anatomicznej ludzkiego ciała; zna podstawowe kategorie niepełnosprawności ruchowej i sensorycznej człowieka; zna zasady pomiarów antropometrycznych; ma podstawową wiedzę z zakresu biomechanicznych i fizjologicznych uwarunkowaniach sprawności ludzkiego organizmu. | 2,0 | |
| 3,0 | Zna normy i podstawowe metody analizy ergonomicznej, somatograficznej; zna zasady optymalizacji przestrzeni pracy fizycznej i umysłowej; zna zasady doboru ergonomicznych narzędzi i sprzętów na stanowisku pracy. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| AU_1A_S1/C/01_W02 zna metody optymalizacji ergonomicznej stanowisk pracy przy komputerze; zna zasady projektowania uniwersalnego; zna cele i metody przystosowania obiektów i przestrzeni publicznych do potrzeb użytkowników z niepełosprawnosciami; ma wiedzę z zakresu ergonomii mieszkania, pomieszczeń kuchennych i hig.-sanitarnych. | 2,0 | |
| 3,0 | Zakres wiedzy o kategoriach osób z niepełnosprawnosciami oraz o ich potrzebach; o niektórych metodach i środkach korekcji stanu istniejacego oraz przystosowania obiektów i przestrzeni publicznej dla wszystkich grup użytkowników. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| AU_1A_S1/C/01_U01 potrafi posługiwać się fantomami i danymi antropometrycznymi oraz wykonać analizy ergonomiczne stanowiska pracy przy komputerze | 2,0 | |
| 3,0 | Potrafi wykorzystać wiedzę ergonomiczną w projektowaniu architektonicznym; posługuje się właściwą skalą rysunków i fantomów; analizy ergonomiczne dosięgalności oraz pola widzenia są poprawne; częściowa koordynacja analiz dla różnych fantomów w płaszczyźnie poziomej i pionowej; analizy rysunkowe przedstawione w sposób czytelny i staranny. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| AU_1A_S1/C/01_U02 potrafi przystosować przestrzeń publiczną dla wszystkich kategorii użytkowników zgodnie z zasadami design for all | 2,0 | Zadanie 2 - nie zna zasad projektowania uniwersalnego i synestetycznego; nie rozpoznaje konfliktu interesów między różnymi kategoriami użytkowników przestrzeni i nie potrafi ich zrównoważyć; nie potrafi wykorzystać elementów zagospodarowania przestrzeni dla wzmocnienia percepcji bodźców środowiskowych istotnych dla poczucia bezpieczeństwa, orientacji przestrzennej; nie rozróżnia rozwiązań segregacyjnych i integracyjnych. |
| 3,0 | Zadanie 2 - zna zasady projektowania uniwersalnego; nie rozpoznaje konfliktu interesów między różnymi kategoriami użytkowników przestrzeni; potrafi wykorzystać niektóre elementy zagospodarowania przestrzeni dla wzmocnienia percepcji jednego z bodźców środowiskowych istotnych dla poczucia bezpieczeństwa i orientacji przestrzennej; stosuje rozwiązania i urządzenia segregacyjne. | |
| 3,5 | Zadanie 2 - ocena pośrednia między 3,0 a 4,0 | |
| 4,0 | Zadanie 2 - zna zasady projektowania uniwersalnego i synestetycznego; potrafi zrównoważyć porzeby różnych kategorii użytkowników przestrzeni; potrafi wykorzystać elementy zagospodarowania przestrzeni dla wzmocnienia percepcji niektórych bodźców środowiskowych istotnych dla poczucia bezpieczeństwa i orientacji przestrzennej; w projektach stosuje rozwiązania i urządzenia integracyjne. | |
| 4,5 | Zadanie 2 -ocena pośrednia między 4,0 a 5,0 | |
| 5,0 | Zadanie 2 - zna zasady projektowania uniwersalnego i synestetycznego; potrafi zrównoważyć porzeby różnych kategorii użytkowników przestrzeni; potrafi wykorzystać elementy zagospodarowania przestrzeni dla wzmocnienia percepcji bodźców środowiskowych istotnych dla poczucia bezpieczeństwa, orientacji przestrzennej; w projektach stosuje rozwiązania i urządzenia integracyjne. |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| AU_1A_S1/C/01_K01 unika rozwiązań dyskryminujacych, godzących w poczucie godności i prawa człowieka | 2,0 | |
| 3,0 | Wykazuje niewielkie zainteresowanie przedmiotem i problematyką społeczną architektury; jest pasywny w kontaktach z prowadzącym zajęcia i niesamodzielny; mało wrażliwy na problematykę osób niepełnosprawnych. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | 5,0 | |
| 5,0 | ||
| AU_1A_S1/C/01_K02 działa na rzecz podnoszenia jakości środowiska życia człowieka | 2,0 | |
| 3,0 | Wykazuje niewielkie zainteresowanie przedmiotem i problematyką społeczną architektury; jest pasywny w kontaktach z prowadzącym zajęcia i niesamodzielny; mało wrażliwy na problematykę osób niepełnosprawnych. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Literatura podstawowa
- Czyński M., Ergonomia, Skrypt wykładów, Szczecin, 2009, www.maczynski.ps.pl
- Dane ergonomiczne do projektowania stanowisk pracy. Sfery pracy kończyn górnych. Wymiary., PKN, 1991, PN-91/N-08018
- Dane ergonomiczne do projektowania. Granice zasięgu rąk, wymiary., PKN, 1980, PN-80/N-08001
- Gediczka, A., Atlas miar człowieka. Dane do projektowania i oceny ergonomicznej, COIP.PIB, 2001
- Kuldschun, H., Rossmann, E., Budownictwo dla upośledzonych fizycznie, Arkady, Warszawa, 1980
- Nauka o pracy – bezpieczeństwo, higiena, ergonomia. Pakiet edukacyjny dla szkół wyższych, CIOP.PIB, 2006, www: nauka.gov.pl
- Schwartz, L., Skaradzińska, M., Bola, T., Vademecum projektanta - problemy osób niepełnosprawnych, IWP, Warszawa, 1991, t:1,2,3,4
Literatura dodatkowa
- ABC...Mieszkanie bez barier, Fundacja Dom Dostepny, Warszawa, 2003
- Grandjean, E., Ergonomia mieszkania, Arkady, Warszawa, 1978
- Kuryłowicz E., Projektowanie uniwersalne, CEBRON, Warszawa, 1996
- Tytyk E., Projektowanie ergonomiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań, 2001
- Złowodzki M., O ergonomii i architekturze, Wydawnictwo PK, Kraków, 2008