Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa - Ryby, rybactwo i ekologia
Sylabus przedmiotu Ekologia, jakość wód i techniki renaturyzacji:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Ryby, rybactwo i ekologia | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia niestacjonarne | Poziom | podyplomowe |
| Tytuł zawodowy absolwenta | |||
| Obszary studiów | charakterystyki PRK | ||
| Profil | |||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Ekologia, jakość wód i techniki renaturyzacji | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Hydrobiologii, Ichtiologii i Biotechnologii Rozrodu | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Beata Więcaszek <Beata.Wiecaszek@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | |||
| ECTS (planowane) | 6,0 | ECTS (formy) | 6,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Student ma wiedzę z ekologii, chemii i biochemii zgodnie ze studiowanym kierunkiem. |
| W-2 | Student ma podstawową wiedzę z zakresu biologii ryb innych organizmów wodnych (bezkręgowców i kręgowców) |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Poszerzenie wiedzy studenta o stanie wód powierzchniowych i technikach odnowy środwiska wodnego z uwzględnieniem technologii oczyszczania ścieków oraz metod ochrony i restytucji fauny wodnej. |
| C-2 | Poszerzenie wiedzy z zakresu rozrodu ryb |
| C-3 | Zapoznanie studenta z zagrożeniami zwierzat wodnych w ekosystemach naturalnych i ochroną prawną hydrobiontów |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| T-A-1 | Analiza porównacza opracowanej koncepcji rewitalizacji zdegradowanego akwenu | 4 |
| T-A-2 | Prezentacja gatunków zwierząt wodnych zagrożonych w skali Polski i Europy. Wykorzystanie baz danych związanych z gatunkami chronionymi i inwazyjnymi (m.in. FishBase, SealifeBase, NOBANIS) | 5 |
| 9 | ||
| laboratoria | ||
| T-L-1 | BHP pracy w laboratorium chemicznym. Procesy fizykochemiczne w oczyszczaniu ścieków– oczyszczanie wody za pomocą procesów membranowych (odwrócona osmoza) i złoża jonowymiennego. Strącanie jonów fosforanowych i koagulacja chemiczna ścieków przy użyciu wybranych koagulantów typu PIX, PAX. | 4 |
| T-L-2 | Analityczne metody oznaczeń podstawowych parametrów jakości wód powierzchniowych | 3 |
| T-L-3 | Hydrobionty (podstawowe formacje ekologiczne) ekosystemów limnetycznych. Przystosowania roślin i zwierząt do życia w wodzie - planktonu, nektonu i bentosu. Ptactwo wodne. Podstawy współczesnej praktyki ochrony środowiska, formy ochrony przyrody w Polsce. Zasady edukacji ekologicznej. Zarys historii ochrony przyrody. Przeszłość i teraźniejszość hydrobiologii na Pomorzu Zachodnim – rys historyczny. Ochrona wód – w krajowych i Unijnych przepisach. Czym jest monitoring biologiczny. Energia addytywna w ochronie środowiska i wód (siłownie wiatrowe, solarne, wodne, pływowe etc.). | 8 |
| T-L-4 | Sposoby modyfikacji koryt rzecznych w celu przywrócenia naturalnych siedlisk i przystosowania dna do rozrodu ryb łososiowatych - wyjazdy demonstracyjne w teren | 8 |
| 23 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Oczyszczalnie ścieków (komunalnych i poprodukcyjnych). Ogólna charakterystyka ścieków. Procesy technologiczne w oczyszczaniu ścieków: oczyszczanie mechaniczne; biologiczne, chemiczne. Przeróbka i unieszkodliwianie osadów. | 4 |
| T-W-2 | Przyczyny i skutki degradacji wód powierzchniowych (zarys problematyki). Metody odnowy akwenów zdegradowanych (technologie rekultywacji, rewitalizacji i renaturyzacji akwenów). | 4 |
| T-W-3 | Eutrofizacja oraz wpływ antropopresji na jej tempo (pierwiastki biogenne odpowiedzialne za eutrofizację, limitujące produkcję pierwotną, akwakultura a eutrofizacja). | 5 |
| T-W-4 | Miedzynarodowe konwencje ochrony zwierząt wodnych i ich środowisk. Problemy ochrony wodnych zwierząt wędrownych. Stan łowisk i stad ryb bałtyckich; znaczenie Marine Stewardship Council. Wpływ mikroplastiku na zdrowie zwierząt wodnych. | 4 |
| T-W-5 | Ekologia stosowana, zakres zainteresowań, ochrona środowiska versus ochrona przyrody, ekologia a ochrona środowiska. Sozologia – ochrona zasobów przyrody odnawialnej i nieodnawialnej Gatunki korzystne i szkodliwe dla gospodarki człowieka (wykorzystanie repelentów, feromonów – naturalne środki regulacji populacji). Bioindykacja. Ekologia – pojęcia podstawowe. Ekologizm – ruchy polityczne, społeczne oraz NGO. Gatunek, populacja, biocenoza, ekosystem, biom. Nisza ekologiczna. | 5 |
| T-W-6 | Ekologia wód (max). Cechy biotopów limnetycznych, oceanicznych i estuaryjnych. Ekosytemy limnetyczne: lenityczne (jeziora, stawy, bagna, młaki) i lotyczne (rzeki, kanały, by passy). Ekosystemy morskie – charakterystyczne elementy biotopów słonowodnych w dziedzinie bentonicznej i pelagicznej. Poziome i pionowe rozmieszczenie życia w morzach i oceanach. Giganty mórz i oceanów. Kryzys ekosystemu Morza Bałtyckiego | 5 |
| T-W-7 | Typowanie miejsc, prace przygotowawcze (planowanie) i uregulowania prawne w procesie urządzania tarlisk | 3 |
| 30 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| A-A-1 | uczestnictwo w zajęciach | 9 |
| A-A-2 | Praca własna - opracowywanie zadań tematycznych, przegląd literatury | 15 |
| A-A-3 | Konsultacje z wykładowcami | 6 |
| 30 | ||
| laboratoria | ||
| A-L-1 | uczestnictwo w zajęciach | 23 |
| A-L-2 | Przygotowanie do zajęć laboratoryjnych. | 17 |
| A-L-3 | Opracowanie wyników z laboratorium i napisanie raportu z zajęć. | 12 |
| A-L-4 | Konsultacje z wykładowcami | 8 |
| 60 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | uczestnictwo w zajęciach | 30 |
| A-W-2 | Praca samodzielna - opracowywanie zagadneiń tematycznych. | 20 |
| A-W-3 | Konsultacje z wykładowcami | 10 |
| A-W-4 | Przygotowanie do zaliczenia | 15 |
| A-W-5 | Studiowanie literatury przedmiotu | 15 |
| 90 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład z zastosowaniem technik multimedialnych |
| M-2 | Prezentacja opracowanych samodzielnie prac tematycznych i ich dyskusja w grupie |
| M-3 | Motywowanie do aktywnego udziału w zajęciach. |
| M-4 | Dyskusja dydaktyczna |
| M-5 | Ćwiczenia laboratoryjne |
| M-6 | Udział w zajęciach terenowych |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Ocena prezentowanych prac tematycznych |
| S-2 | Ocena formująca: Ocena sprawozdania z wykonanych ćwiczeń |
| S-3 | Ocena podsumowująca: Test zaliczeniowy |
| S-4 | Ocena formująca: Bieżąca kontrola zachowania i aktywności na wykładach, przygotowania się i poprawności pracy w zespole na zajęciach laboratoryjnych/audytoryjnych/praktycznych |
Zamierzone efekty uczenia się - wiedza
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| RRE_10-_C-3_W01 Uczestnik ma pogłębioną wiedzę z zakresu ekologii, jakości wód, oczyszczania ścieków oraz technik stosowanych w odnowie akwenów. | RRE_10-_W02, RRE_10-_W16, RRE_10-_W09, RRE_10-_W17 | — | C-1 | T-W-2, T-W-1, T-W-3, T-W-4, T-W-7, T-W-5, T-W-6 | M-1 | S-3 |
| RRE_10-_C-3_W02 Uczestnik ma wiedzę na temat typowania miejsc w których mogą być stworzone tarliska dla tarła ryb oraz procesów restytucji zagrożonych gatunków ryb | RRE_10-_W01, RRE_10-_W16 | — | C-1, C-2 | T-L-4, T-W-7 | M-2, M-5, M-3, M-1, M-4, M-6 | S-2 |
| RRE_10-_C-3_W03 Uczestnik zna przyczyny zagrożeń zwierząt wodnych w środowisku naturalnym i ma wiedzę na temat prawnych i praktycznych możliwości ich ochrony | RRE_10-_W21 | — | C-3 | T-W-4 | M-1, M-4 | S-4, S-2 |
Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| RRE_10-_C-3_U01 Uczestnik potrafi ocenić przyczyny i skutki degradacji wód powierzchniowych oraz wskazać efektywne metody ochrony i odnowy akwenu zdegradowanego w tym przywrócenie jego funkcji ekologicznej. | RRE_10-_U05, RRE_10-_U01, RRE_10-_U22, RRE_10-_U16, RRE_10-_U17 | — | C-1 | T-A-1, T-L-1, T-L-2, T-A-2, T-L-4, T-L-3 | M-2, M-4, M-5 | S-2, S-1 |
| RRE_10-_C-3_U02 Uczestnik ma umiejętność wytypowania miejsca do stworzenia tarlisk dla ryb łososiowatych | RRE_10-_U01 | — | C-1, C-2 | T-W-7, T-L-4 | M-2, M-3, M-4, M-5, M-1, M-6 | S-2, S-3, S-1, S-4 |
| RRE_10-_C-3_U03 Uczestnik potrafi ocenić zagrożenia fauny wodnej oraz wskazać możliwości jej ochrony i eliminacji zagrożeń | RRE_10-_U22, RRE_10-_U01, RRE_10-_U06, RRE_10-_U09 | — | C-3 | T-L-1 | M-4, M-1 | S-2, S-4 |
Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| RRE_10-_C-3_K01 Uczestnik jest gotów do racjonalnej oceny antroporesji i odpowiedzialnego podejścia do efektywnej ochrony zasobów naturalnych. | RRE_10-_K04, RRE_10-_K01, RRE_10-_K03 | — | C-1 | T-L-1, T-W-1, T-W-2, T-A-1, T-L-2, T-W-3, T-W-4, T-A-2, T-W-6, T-W-7, T-W-5, T-L-3, T-L-4 | M-3 | S-4 |
| RRE_10-_C-3_K02 Uczestnik ma zdolności zastosowania zdobytej wiedzy w zakresie ochrony fauny wodnej | RRE_10-_K03, RRE_10-_K06 | — | C-3 | T-A-2 | M-3, M-1 | S-1, S-4 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| RRE_10-_C-3_W01 Uczestnik ma pogłębioną wiedzę z zakresu ekologii, jakości wód, oczyszczania ścieków oraz technik stosowanych w odnowie akwenów. | 2,0 | |
| 3,0 | Opanowanie wiedzy (na podstawie testu pisemnego) w zakresie 60% | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| RRE_10-_C-3_W02 Uczestnik ma wiedzę na temat typowania miejsc w których mogą być stworzone tarliska dla tarła ryb oraz procesów restytucji zagrożonych gatunków ryb | 2,0 | |
| 3,0 | Student ma wiedzę z zakresu rozrodu ryb łososiowatych | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| RRE_10-_C-3_W03 Uczestnik zna przyczyny zagrożeń zwierząt wodnych w środowisku naturalnym i ma wiedzę na temat prawnych i praktycznych możliwości ich ochrony | 2,0 | |
| 3,0 | Student zna przyczyny zagożeń hydrobiontów i ma podstawową wiedzę na temat prawnych i praktycznych możliwości ich ochrony | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| RRE_10-_C-3_U01 Uczestnik potrafi ocenić przyczyny i skutki degradacji wód powierzchniowych oraz wskazać efektywne metody ochrony i odnowy akwenu zdegradowanego w tym przywrócenie jego funkcji ekologicznej. | 2,0 | |
| 3,0 | Opanowanie wiedzy z zakresu przedniotu na poziomie 60% | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| RRE_10-_C-3_U02 Uczestnik ma umiejętność wytypowania miejsca do stworzenia tarlisk dla ryb łososiowatych | 2,0 | |
| 3,0 | Student potrafi dokonać wyboru fragmentów rzek w których istnieją materialne podstawy do urządzenia tarlisk dla ryb łososiowatych | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| RRE_10-_C-3_U03 Uczestnik potrafi ocenić zagrożenia fauny wodnej oraz wskazać możliwości jej ochrony i eliminacji zagrożeń | 2,0 | |
| 3,0 | Student potrafi ocenić zagrożenia fauny wodnej oraz wskazać możliwości jej ochrony i eliminacji zagrożeń na poziomie podstawowym | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| RRE_10-_C-3_K01 Uczestnik jest gotów do racjonalnej oceny antroporesji i odpowiedzialnego podejścia do efektywnej ochrony zasobów naturalnych. | 2,0 | |
| 3,0 | aprobata na podstawie ciągłej obserwacji | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| RRE_10-_C-3_K02 Uczestnik ma zdolności zastosowania zdobytej wiedzy w zakresie ochrony fauny wodnej | 2,0 | |
| 3,0 | Student ma umiejętności zastosowania wiedzy w stopniu podstawowym, w zakresie działań ochronnych fauny wodnej w środowisku naturalnym | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Literatura podstawowa
- Zbysław Dymaczewski, Poradnik ekploatatora oczyszczalni ścieków, Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, 2012, III
- Jan Dojlido, Wiera Dożańska, Witold Hermanowicz, Bohdan Koziorowski, Jerzy Zerbe, Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków, Arkady, 1999
- Jan Żelazo, Zbigniew Popek, Podstawy renaturyzacji rzek., Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 2002
- Jan R. Dojlido, Chemia wód powierzchniowych, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok, 1995
- Lampert W., Sommer U., Ekologia wód śródlądowych, PWN, Warszawa, 1996
- Allan J.D, Ekologia wód płynących, PWN, Warszawa, 1998
- Chojnacki J.C., Zarys ekologii wód, Wyd AR Szczecin, Szczecin, 1996
- Duxbury A.C., Duxbury A.B., Sverdrup K.A., Oceany świata, PWN, Warszawa, 2002
- Kalinowska A., Ekologia – wybór przyszłości, Ed. Spotkania, Warszawa, 1993
- Karaczun Z., Indeka L.G., Ochrona środowiska, Aries, Warszawa, 1996
- Weiner J., Życie i ewolucja biosfery. Podręcznik ekologii ogólnej., PWN, Warszawa, 2005
- Froese, R. and D. Pauly., FishBase, World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org, version (2021)., 2021
- NOBANIS The European Network on Invasive Alien Species, https://www.nobanis.org, 2021
Literatura dodatkowa
- Łukasz Karamus, Oczyszczalnie ścieków i ich eksploatacja, Kabe, 2018
- J. David Allan, Ekologia wód płynących, PWN, Warszawa, 1998
- Mikulski J., Biologia wód śródlądowych, PWN, Warszawa, 1982
- Starmach K., Wróbel S., Pasternak R., Hydrobiologia ogólna, PWN, Warszawa, 1976
- Kajak Z., Hydrobiologia. Ekosystemy wód śródlądowych, Wydaw. UW filia w Białymstoku, Białystok, 1995
- Chełmicki W., Woda, zasoby, degradacja, ochrona, PWN, Warszawa, 2002
- Wetzel R. G., Limnology. Lake and river ecosytems, Academic Press, 2001
- Faliński J., Przewodnik do długoterminowych badań ekologicznych, PWN, Warszawa, 2001
- Głowaciński Z., (red.), Polska czerwona księga zwierząt, PWRiL, Warszawa, 2001
- Odum P.E., Podstawy ekologii, PWRiL, Warszawa, 1982
- Stanners D., Burdeau P., Europe`s environment. The dobris assessment., PHARE, Eur.Envir. Agency, Copenhagen, 1995
- Wirdheim A., Chojnacki J.C., Co się dzieje z morzem Bałtyckim, CCB Naturskydds foreningen, Stockholm, 1992