Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa - Ryby, rybactwo i ekologia
Sylabus przedmiotu Podstawy ichtiologii:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Ryby, rybactwo i ekologia | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia niestacjonarne | Poziom | podyplomowe |
| Tytuł zawodowy absolwenta | |||
| Obszary studiów | charakterystyki PRK | ||
| Profil | |||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Podstawy ichtiologii | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Hydrobiologii, Ichtiologii i Biotechnologii Rozrodu | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Krzysztof Formicki <Krzysztof.Formicki@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | |||
| ECTS (planowane) | 9,0 | ECTS (formy) | 9,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Podstawowa wiedza z zakresu zoologii |
| W-2 | Podstawowa wiedza z botaniki |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Zapoznanie studentów z przyczynami i skutkami chorób zwierząt wodnych o różnej etiologii, stosowanymi metodami diagnostycznymi, profilaktyką i terapią |
| C-2 | Zapoznanie studentów z funkcją roślin w środowisku wodnym oraz znaczeniem dla rozwoju ryb |
| C-3 | Zapoznanie studentów z bioróżnorodnością zwierząt wodnych w kategoriach taksonomicznych i biologicznych. |
| C-4 | Zapoznanie studentów z metodyką badań biologicznych |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| T-L-1 | Morfologia, cechy taksonomiczne, cykle rozwojowe, drogi inwazji, lokalizacja poszczególnych grup pasożytów identyfikowanych u zwierząt wodnych. | 6 |
| T-L-2 | Praktyczne zapoznanie sie z cechami taksonomicznymi róznych gatunków ryb (rodzaje łusek, promieni w płetwach, budowa płetwy ogonowej, budowa łuku skrzelowego, rodzaje i budowa kosci gardłowych, przebieg linii nabocznej) w oparciu o prace z binokularem optycznym. Rozpoznawanie i klasyfikacja ryb z rzędów i rodzin waznych z punktu widzenia biologicznego i gospodarczego. | 6 |
| T-L-3 | Prezentacja i oznaczanie gatunków zwierząt wodnych ważnych z punktu widzenia biologicznego oraz ochrony gatunków w Polsce i w Europie | 2 |
| T-L-4 | Analiza materiału w badaniach nad tempem wzrostu i strukturą wieku w populacji. Identyfikacja pierścieni rocznych i dodatkowych na łuskach. Empiryczne i modelowe wykresy tempa wzrostu ryb. Analiza pokarmu. | 6 |
| T-L-5 | Osteologia – podział szkieletu na poszczególne elementy, budowa czaszki. Topografia mięśni ryb, budowa i położenie poszczególnych jednostek mięśniowych. Budowa i topografia poszczególnych narządów wewnętrznych, różnice międzygatunkowe. Budowa histologiczna poszczególnych tkanek i narządów. | 6 |
| T-L-6 | Przystosowanie roślin do życia w środowisku wodnym w róznych grupach systematycznych | 2 |
| 28 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Podział chorób zwierząt wodnych. Omówienie patogenów należących do różnych grup taksonomicznych, o istotnym znaczeniu gospodarczym i epidemiologicznym. | 4 |
| T-W-2 | Znaczenie roślin w ekosystemach wodnych i przystosowania różnych grup hydrofitów do życia w środowisku wodnym. | 4 |
| T-W-3 | Wprowadzenie podstawowych pojęć zwiazanych z pojęciem gatunku, nazewnictwa łacińskiego, właściwosci biologicznych i cech taksonomicznych ryb. Zasady posługiwania sie kluczami taksonomicznymi. Klasyfikacje ryb o dużym znaczeniu biologicznym i użytecznym na rynku polskim i europejskim. | 4 |
| T-W-4 | Klasyfikacja zwierząt wodnych, ważnych biologicznie i gospodarczo (bezkręgowce Invertebrata, płazy Amphibia, gady Reptilia, ptaki Aves, ssaki Mammalia). | 4 |
| T-W-5 | Zagadnienia z zakresu biologii i ekologii ryb. Wędrówki i rozród ryb. Zbieżność składu pokarmu a konkurencja pokarmowa | 4 |
| T-W-6 | Wybrane zagadnienia z anatomii ryb (Elementy strukturalne ciała ryby – komórki, tkanki, organy, układy (budowa zewnętrzna i wewnętrzna. Układ krążenia. kład wydzielania wewnętrznego (endokrynny). Układ nerwowy. Układ pokarmowy. Ukad rozrodczy. Kości i mięśnie. Tkanki i komórki. | 4 |
| 24 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| A-L-1 | uczestnictwo w zajęciach | 28 |
| A-L-2 | studiowanie literatury przedmiotu i przygotowanie się do zajęć | 60 |
| A-L-3 | przygotowanie do zaliczenia przedmiotu | 44 |
| A-L-4 | konsultacje z wykładowcami | 18 |
| 150 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | uczestnictwo w zajęciach | 24 |
| A-W-2 | samodzielne studiowanie tematyki wykładów | 12 |
| A-W-3 | przygotowanie do zaliczenia | 24 |
| A-W-4 | praca własna- studiowanie piśmiennictwa przedmiotu | 48 |
| A-W-5 | konsultacje z wykładowcami | 12 |
| 120 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnej |
| M-2 | dyskusja dydaktyczna |
| M-3 | ćwiczenia laboratoryjne |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Bieżąca kontrola przygotowania się i poprawność pracy na zajęciach laboratoryjnych |
| S-2 | Ocena formująca: Ocena wykoanania zadań laboratoryjnych związanych z treścią przedmiotu |
| S-3 | Ocena podsumowująca: Zaliczenie końcowe obejmujące zakres treści programowych laboratorii |
| S-4 | Ocena podsumowująca: Zaliczenie końcowe obejmujące zakres treści wykładów |
Zamierzone efekty uczenia się - wiedza
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| RRE_10-_A-1_W01 Student zna przyczyny i źródła chorób zwierząt wodnych. Zna czynniki wpływające na rozprzestrzenianie się patogenów. Opisuje wybrane jednostki chorobowe. Zna choroby o istotnym znaczeniu gospodarczym. | RRE_10-_W13, RRE_10-_W05 | — | C-1 | T-L-1, T-W-1 | M-1, M-2, M-3 | S-3, S-1, S-2, S-4 |
| RRE_10-_A-1_W02 Student zna rolę hydrofitów w środowisku wodnym, potrafi wymienić i opisać przystosowania morfologiczno-anatomiczne oraz fizjologiczne roślin do życia w wodzie; rozpoznaje podstawowe grupy ekologiczne roślin i ich przedstawicieli w ekosystemie jeziornym, charakteryzuje ich rolę dla życia ryb i bezkręgowców. | RRE_10-_W04, RRE_10-_W03 | — | C-2 | T-W-2 | M-1 | S-4 |
| RRE_10-_A-1_W03 Student potrafi rozpoznać i scharakteryzować ważne gatunki zwierząt wodnych, w aspekcie biologicznym, gospodarczym oraz ochronnym | RRE_10-_W01 | — | C-3 | T-W-3 | M-3, M-1 | S-1 |
| RRE_10-_A-1_W04 Student po zakończeniu kursu będzie miał wiedzę na temat budowy anatomicznej ryb różnych gatunków oraz wybranych bezkregowców wodnych | RRE_10-_W03 | — | C-3 | T-W-6, T-L-5 | M-3, M-2, M-1 | S-2, S-1, S-3, S-4 |
| RRE_10-_A-1_W05 Student posiada wiedzę dotyczącą problematyki biologii i ekologii ryb. Posiada wiedzę na temat badań ichtiobiologicznych w rybołówstwie, ich przydatność dla teorii połowów i dla szcowania zasobów ryb. Słuchaczowi znana jest również charakterystyka procesu odżywiania się ryb i innych funkcji życiowych w świetle podstawowych pojęć ekologicznych. Opanował zarys metodologii określania wieku, oblicznia tempa wzrostu różnymi metodami. | RRE_10-_W06, RRE_10-_W09, RRE_10-_W01 | — | C-3 | T-W-5 | M-1 | S-4, S-1 |
Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| RRE_10-_A-1_U01 Uczestnik potrafi zinterpretować występowanie modyfikacji morfologiczno-anatomicznych oraz fizjologicznych hydrofitów zależnie od czynników środowiskowych oraz ocenić znaczenie roślin dla innych hydrobiontów | RRE_10-_U06, RRE_10-_U01 | — | C-2 | T-W-2 | M-2, M-1 | S-4 |
| RRE_10-_A-1_U02 Uczestnik potrafi posłużyć się zdobytą wiedzą w celu zidentyfikowania i rozpoznania patogenów należących do różnych grup systematycznych w oparciu o samodzielnie przeprowadzone obserwacje makro- i mikroskopowe. Potrafi ocenić i scharakteryzować ich patogeniczność. | RRE_10-_U08, RRE_10-_U01 | — | C-1 | T-L-1, T-W-1 | M-3, M-2 | S-2, S-1 |
| RRE_10-_A-1_U03 Uczestnik wykorzystuje wiedzę z zakresu rozpoznawania gatunków zwierząt wodnych w celu zarządzania środowiskiem wodnym | RRE_10-_U01, RRE_10-_U06 | — | C-3 | T-W-4, T-W-3 | M-1, M-3 | S-1 |
| RRE_10-_A-1_U04 Po przeprowadzonych zajęciach uczestnik umie posługiwac sie specjalistyczną terminologią dotyczącą anatomii ryb oraz wybranych bezkręgowców wodnych w formie werbalnej oraz pisemnej oraz rozumie literaturę z zakresu badań anatomicznych. | RRE_10-_U01 | — | C-3 | T-W-6, T-L-5 | M-2, M-1, M-3 | S-2, S-3, S-1 |
| RRE_10-_A-1_U05 Uczestnik zna metodykę badania składu pokarmu i intensowności żerowania ryb. Potrafi obliczyć wskażniki zbieżności i wybiórczości pokarmowej, oznaczyć wiek ryb na podstwie łusek, otolitów i kości. Posiada umiejętność wykonania pomiarów łusek a także obliczyć tempo wzrostu długości i masy ryb. Potrafi statystycznie i graficznie opracować otrzymany materiał. | RRE_10-_U01 | — | C-4 | T-L-4 | M-3 | S-2, S-1, S-3 |
Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| RRE_10-_A-1_K01 Uczestnik ma świadomość zagrożeń chorobotwórczych zwierząt wodnych. Rozumie potrzebę samodzielnego pogłębiania wiedzy z użyciem specjalistycznych źródeł. Potrafi postępować zgodnie z zasadami obowiązującymi w pracy z kontaktem z patogenami zwierząt. | RRE_10-_K04, RRE_10-_K01 | — | C-1 | T-L-1, T-W-1 | M-2, M-3, M-1 | S-1, S-4, S-3, S-2 |
| RRE_10-_A-1_K02 W wyniku zajęć uczestnik nabędzie aktywną postawę w zakresie poznawania fauny i roślinności wodnej oraz świadomość w zakresie ich znaczenia i wzajemnych relacji w ekosystemach wodnych | RRE_10-_K01, RRE_10-_K06 | — | C-3, C-2 | T-W-2, T-W-3 | M-1, M-3 | S-4 |
| RRE_10-_A-1_K03 Uczestnik ma kompetencje związane z pracą w grupie oraz ma odpowiedzialność za pracę własną i w grupie | RRE_10-_K03, RRE_10-_K04 | — | C-2, C-3, C-1 | T-L-5, T-W-6 | M-3, M-1, M-2 | S-3, S-4, S-2 |
| RRE_10-_A-1_K04 W wyniku przeprowadzonych zajęć uczestnik potrafi samodzielnie wykonywać analizy i doświadczenia biologiczne. Jest w stanie samodzielnie opracować otrzymane wyniki, dobrać odpowiednie formuły do obliczania różnych parametrów. Uzyskane wyniki potrafi samodzielnie opisać, podsumować a także wyciągnąć wnioski. | RRE_10-_K04 | — | C-4 | T-W-5, T-L-4 | M-3, M-1, M-2 | S-1 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| RRE_10-_A-1_W01 Student zna przyczyny i źródła chorób zwierząt wodnych. Zna czynniki wpływające na rozprzestrzenianie się patogenów. Opisuje wybrane jednostki chorobowe. Zna choroby o istotnym znaczeniu gospodarczym. | 2,0 | |
| 3,0 | Student ma podstawową wiedzę z zakresu patogenów zwierząt wodnych i ich znaczenia dla gospodarki rybackiej. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| RRE_10-_A-1_W02 Student zna rolę hydrofitów w środowisku wodnym, potrafi wymienić i opisać przystosowania morfologiczno-anatomiczne oraz fizjologiczne roślin do życia w wodzie; rozpoznaje podstawowe grupy ekologiczne roślin i ich przedstawicieli w ekosystemie jeziornym, charakteryzuje ich rolę dla życia ryb i bezkręgowców. | 2,0 | |
| 3,0 | Student ma podstawową wiedzę z zakresu znajmości znaczniea hydrofitów w ekosystemie wodnym i gospodarce rybackiej materiału. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| RRE_10-_A-1_W03 Student potrafi rozpoznać i scharakteryzować ważne gatunki zwierząt wodnych, w aspekcie biologicznym, gospodarczym oraz ochronnym | 2,0 | |
| 3,0 | Student potrafi rozpoznać i scharakteryzować najważniejsze gatunki zwierząt wodnych | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| RRE_10-_A-1_W04 Student po zakończeniu kursu będzie miał wiedzę na temat budowy anatomicznej ryb różnych gatunków oraz wybranych bezkregowców wodnych | 2,0 | |
| 3,0 | Student ma podstawową wiedzę na temat budowy ryb | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| RRE_10-_A-1_W05 Student posiada wiedzę dotyczącą problematyki biologii i ekologii ryb. Posiada wiedzę na temat badań ichtiobiologicznych w rybołówstwie, ich przydatność dla teorii połowów i dla szcowania zasobów ryb. Słuchaczowi znana jest również charakterystyka procesu odżywiania się ryb i innych funkcji życiowych w świetle podstawowych pojęć ekologicznych. Opanował zarys metodologii określania wieku, oblicznia tempa wzrostu różnymi metodami. | 2,0 | |
| 3,0 | Student ma podstawową wiedze w zakresie biologii i i ekologii ryb | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| RRE_10-_A-1_U01 Uczestnik potrafi zinterpretować występowanie modyfikacji morfologiczno-anatomicznych oraz fizjologicznych hydrofitów zależnie od czynników środowiskowych oraz ocenić znaczenie roślin dla innych hydrobiontów | 2,0 | |
| 3,0 | W zakresie wyrażania umiejętności nie w pełni ocenia znaczenie hydrofitów | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| RRE_10-_A-1_U02 Uczestnik potrafi posłużyć się zdobytą wiedzą w celu zidentyfikowania i rozpoznania patogenów należących do różnych grup systematycznych w oparciu o samodzielnie przeprowadzone obserwacje makro- i mikroskopowe. Potrafi ocenić i scharakteryzować ich patogeniczność. | 2,0 | |
| 3,0 | Student identyfikuje patogeny zwierząt wodnych w podstawowym zakresie, korzystając z wydatnej pomocy nauczyciela w zakresie identyfikacji i przygotowania zleconego zadania. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| RRE_10-_A-1_U03 Uczestnik wykorzystuje wiedzę z zakresu rozpoznawania gatunków zwierząt wodnych w celu zarządzania środowiskiem wodnym | 2,0 | |
| 3,0 | Student wykorzystuje podstawową wiedzę z zakresu rozpoznawania gatunków zwierząt wodnych w celu zarządzania środowiskiem wodnym | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| RRE_10-_A-1_U04 Po przeprowadzonych zajęciach uczestnik umie posługiwac sie specjalistyczną terminologią dotyczącą anatomii ryb oraz wybranych bezkręgowców wodnych w formie werbalnej oraz pisemnej oraz rozumie literaturę z zakresu badań anatomicznych. | 2,0 | |
| 3,0 | Student umie w podstawowym zakresie dokonać rozbioru anatomicznego ryby | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| RRE_10-_A-1_U05 Uczestnik zna metodykę badania składu pokarmu i intensowności żerowania ryb. Potrafi obliczyć wskażniki zbieżności i wybiórczości pokarmowej, oznaczyć wiek ryb na podstwie łusek, otolitów i kości. Posiada umiejętność wykonania pomiarów łusek a także obliczyć tempo wzrostu długości i masy ryb. Potrafi statystycznie i graficznie opracować otrzymany materiał. | 2,0 | |
| 3,0 | Student potrafi w podstawowym zakresie dokonać analizy biologicznej | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| RRE_10-_A-1_K01 Uczestnik ma świadomość zagrożeń chorobotwórczych zwierząt wodnych. Rozumie potrzebę samodzielnego pogłębiania wiedzy z użyciem specjalistycznych źródeł. Potrafi postępować zgodnie z zasadami obowiązującymi w pracy z kontaktem z patogenami zwierząt. | 2,0 | |
| 3,0 | Student ma świadomość oraz umiejętność uaktualniania swojej wiedzy, dotyczącej tematyki przedmiotu. Potrafi postępować zgodnie z zasadami pracy z kontaktem z patogenami zwierząt. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| RRE_10-_A-1_K02 W wyniku zajęć uczestnik nabędzie aktywną postawę w zakresie poznawania fauny i roślinności wodnej oraz świadomość w zakresie ich znaczenia i wzajemnych relacji w ekosystemach wodnych | 2,0 | |
| 3,0 | Student wykazuje umiarkowanie aktywną postawę w zakresie poznawania fauny i flory wodnej jak również świadomość w zakresie ich wzajemnych relacji | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| RRE_10-_A-1_K03 Uczestnik ma kompetencje związane z pracą w grupie oraz ma odpowiedzialność za pracę własną i w grupie | 2,0 | |
| 3,0 | Student ma podstawowe kompetencje do pracy samodzielnej i w grupie | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| RRE_10-_A-1_K04 W wyniku przeprowadzonych zajęć uczestnik potrafi samodzielnie wykonywać analizy i doświadczenia biologiczne. Jest w stanie samodzielnie opracować otrzymane wyniki, dobrać odpowiednie formuły do obliczania różnych parametrów. Uzyskane wyniki potrafi samodzielnie opisać, podsumować a także wyciągnąć wnioski. | 2,0 | |
| 3,0 | Student ma świadomość oraz umiejętność uaktualniania swojej wiedzy, dotyczącej tematyki przedmiotu. Potrafi analizować uzyskane wyniki i wyciągać na ich podstawie wnioski. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Literatura podstawowa
- Jara Z., Chodyniecki A., Ichtiopatologia, Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław, 1996
- Antychowicz J., Choroby ryb słodkowodnych, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, 2011
- Szmeja J., Przewodnik do badań roślinności wodnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2006
- Carl E. Bond, Biology of Fishes, Brooks Cole, 1996
- Szypuła J., Więski K., Rybczyk A., Ćwiczenia z biologii ryb z wykorzystaniem arkusza MS Excel, AR, Szczecin, 2001
- Więcaszek B., Krzykawski S., Keszka S., Antoszek A., Ryby w akwakulturze i akwaturystyce, Wyd. AR Szczecin, Szczecin, 2006
- Brylińska M., Ryby słodkowodne Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2000
- Hempel-Zawistowska J., Zoologia dla uczelni rolniczych, PWN Warszawa, Warszawa, 2021
- Wolska-Neja B., Piasecki W., Mazurkiewicz- Zapałowicz K., Wolska M., Hydrozoologia, część I: bezkręgowce, AR w Szczecinie, Szczecin, 2006
- W. Kilarski, Anatomia ryb, Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2012
Literatura dodatkowa
- Woo P.T.K. (red.), Fisch diseases and disorders. T1, 3., CABI International, Aberdeen, UK, 2006
- Kottelat M., and J. Freyhof, Handbook of European Freshwater Fishes, Kottelat, Cornol and Freyhof, Berlin, Germany, 2007
- Fishes of the world, 2016