Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa - Rolnictwo (N1)
Sylabus przedmiotu Produkcja zwierzęca:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Rolnictwo | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia niestacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | inżynier | ||
| Obszary studiów | charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Produkcja zwierzęca | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Nauk o Zwierzętach Przeżuwających | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Jerzy Wójcik <Jerzy.Wojcik@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Aleksandra Balicka-Ramisz <Aleksandra.Balicka-Ramisz@zut.edu.pl>, Maria Kawęcka <Maria.Kawecka@zut.edu.pl>, Bogumiła Pilarczyk <Bogumila.Pilarczyk@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 4,0 | ECTS (formy) | 4,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Wiedza z budowy oraz funkcjonowania organizmu zwierząt gospodarskich. |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Celem przedmiotu jest przekazanie studentom podstawowej wiedzy na temat znaczenia gospodarczego bydła, owiec i kóz oraz trzody chlewnej, typów użytkowych oraz ras hodowanych w Polsce i na świecie, żywienia i użytkowania zwierząt gospodarskich oraz technologii chowu różnych grup produkcyjnych. |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| T-A-1 | Zootechniczny opis ciała bydła. Charakterystyka typów użytkowych. Metody znakowania bydła. System Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt. | 1 |
| T-A-2 | Metody oceny pokroju bydła. Wady budowy występujące u różnych typów użytkowych. | 1 |
| T-A-3 | Rozród bydła. Wychów i żywienie cieląt oraz młodego bydła. | 1 |
| T-A-4 | Techniki pozyskiwania mleka. Metody oceny użytkowości mlecznej bydła. Wymagania jakościowe mleka surowego. | 1 |
| T-A-5 | Metody oceny użytkowości mięsnej bydła. Ocena umięśnienia i otłuszczenia tuszy według systemu EUROP. | 1 |
| T-A-6 | Rozród owiec i kóz. | 1 |
| T-A-7 | Uzytkowanie mięsne i wełniste owiec i kóz. | 1 |
| T-A-8 | Użytkowanie mleczne owiec i kóz. | 1 |
| T-A-9 | Czynniki decydujące o efektywności produkcji świń. Podstawy żywienia świń. | 2 |
| T-A-10 | Ogólna charakterystyka pasz stosowanych w żywieniu świń. | 1 |
| T-A-11 | Określanie zapotrzebowania i układanie dawek dla tucznióow o różnym potencjale genetycznym i w różnych okresach ich wzrostu | 2 |
| T-A-12 | Fotoklimat pomieszczeń inwentarskich. Promieniowanie słoneczne. Wpływ promieniowania na zwierzęta. Metody pomiaru natężenia promieniowania. Oświetlenie naturalne i sztuczne. Wskaźniki oświetlenia. Termoregulacja i termometria. Wpływ temperatury na zdrowotność i produkcyjność zwierząt. Wskaźniki wilgotności. Układy termiczno – wilgotnościowe. Chemiczne zanieczyszczenia powietrza w pomieszczeniach gospodarskich. Metody oznaczania szkodliwych domieszek gazowych w pomieszczeniach inwentarskich. Biologiczne zanieczyszczenia powietrza. Metody oznaczania drobnoustrojów w powietrzu pomieszczeń inwentarskich. Zapylenie i mikroflora powietrza pomieszczeń, metody oznaczania. | 1 |
| T-A-13 | Metody sumarycznej oceny wyników klimatycznych. Ochładzanie i katatermometria. Techniki pomiarów katatermometrycznych. Ruch powietrza i anemometria. Sposoby pomiaru ruchu powietrza. Ciśnienie atmosferyczne i barometria. Pomiar ciśnienia atmosferycznego. Wentylacja pomieszczeń inwentarskich dla zwierząt. | 2 |
| T-A-14 | Zasady obchodzenia się ze zwierzętami. Metody poskramiania świn, bydła, trzody chlewnej, owiec i koni. Badanie kliniczne zwierząt zdrowych (badanie ciepłoty ciała, tętna i oddechów, błon śluzowych, wezłów chłonnych). Udzielanie pomocy w nagłych wypadkach i zachorowaniach. Sposoby podawania leków. Apteczka weterynaryjna. | 2 |
| 18 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Znaczenie gospodarcze bydła. Rozmieszczenie i stan hodowli bydła w Polsce i na świecie. Kierunki produkcji. | 1 |
| T-W-2 | Rasy bydła hodowane w Polsce. Rasy bydła mlecznego oraz mięsnego i ich przydatność w różnych technologiach produkcji. | 1 |
| T-W-3 | Użytkowanie mleczne bydła. Czynniki wpływające na ilość i jakość pozyskiwanego mleka. | 1 |
| T-W-4 | Użytkowanie mięsna bydła. Czynniki wpływające na ilość i jakość pozyskiwanego mięsa wołowego. Systemy i rodzaje opasu oraz kategorie opasanego bydła. | 1 |
| T-W-5 | Żywienie bydła. Żywienie krów mlecznych w okresie zasuszenia oraz w kolejnych okresach laktacji. Najczęściej stosowane technologie żywienia bydła. Żywienie krów mamek oraz bydła opasowego. | 1 |
| T-W-6 | Znaczenie gospodarcze owiec i kóz. Typy użytkowe i najważniejsze rasy owiec i kóz w Polsce i na świecie. | 1 |
| T-W-7 | Żywienie różnych grup produkcyjnych owiec i kóz. | 1 |
| T-W-8 | Produkcja świń w Polsce na tle pozostałych krajów Europy i świata. Cechy związane z użytkowaniem świń. | 2 |
| T-W-9 | Typy użytkowe i rasy świń. Charakterystyka ras matecznych i ojcowskich użytkowanych w kraju. | 2 |
| T-W-10 | Organizacja hodowli i chowu świń w Polsce. Krzyżowanie towarowe świń. | 1 |
| T-W-11 | Zasady żywienia tuczników | 2 |
| T-W-12 | Rola i znaczenie optymalizacji środowiska hodowlanego. Wpływ warunków utrzymania na zdrowie zwierząt. Dobrostan zwierząt gospodarskich i metody jego oceny. | 1 |
| T-W-13 | Mikroklimat pomieszczen inwentarskich. Ogólne wymogi zoohigieniczne w budynkach inwentarskich. | 1 |
| T-W-14 | Profilaktyka wybranych chorób zwierząt. Przykłady programów profilaktycznych. | 2 |
| 18 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| A-A-1 | Uczestnictwo w zajęciach. | 18 |
| A-A-2 | studiowanie zalecanej literatury | 20 |
| A-A-3 | przygotownie do zaliczenia treści programowych ćwiczeń | 15 |
| A-A-4 | konsultacje przedmiotowe | 8 |
| 61 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | Uczestnictwo w wykładach. | 30 |
| A-W-2 | Samodzielne studiowanie tematyki wykładów. | 5 |
| A-W-3 | Przygotowanie się do kolokwiów i zaliczenia wykładów. | 15 |
| A-W-4 | Czytanie wskazanej literatury. | 10 |
| 60 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wyklad infomacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne |
| M-2 | Prezentacja multimedialna przy wykorzystaniu komputera i projektora. |
| M-3 | Praca w grupach |
| M-4 | Filmy tematyczne |
| M-5 | Dyskusja dydaktyczna |
| M-6 | Objaśnienia wykonywanych zadań |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Zaliczenia w formie pisemnej z przeprowadzonych wykładów - kolokwia cząstkowe. |
| S-2 | Ocena formująca: Zaliczenia w formie pisemnej z przeprowadzonych ćwiczeń - kolokwia cząstkowe. |
| S-3 | Ocena podsumowująca: Końcowa ocena z wykładów - średnia z ocen z zaliczeń cząstkowych z poszczególnych bloków tematycznych. |
| S-4 | Ocena podsumowująca: Końcowa ocena z ćwiczeń - średnia z ocen z zaliczeń cząstkowych z poszczególnych bloków tematycznych. |
Zamierzone efekty uczenia się - wiedza
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ROL_1A_C15_W01 Student zna i umie scharakteryzować kierunki produkcji zwierzęcej oraz rozumie ich znaczenie gospodarcze. Rozróżnia rasy bydła, owiec i kóz oraz świń hodowanych w Polsce i na świecie z uwzględnieniem ich przydatności w różnych technologiach produkcji. Umie opisać wpływ różnych czynników na ilość i jakość mleka oraz mięsa produkowanego przez zwierzęta gospodarskie. Zna i potrafi opisać najcześciej stosowane technologie w produkcji zwierzęcej. Zna metody oceny użytkowości różnych gatunków zwierząt gospodarskich. Umie opisać wpływ różnych czynników środowiskowych na zdrowie i produkcyjność zwierząt. | ROL_1A_W12 | — | — | C-1 | T-A-2, T-A-3, T-A-9, T-A-7, T-A-6, T-A-4, T-A-5, T-A-10, T-A-8, T-A-1, T-A-11, T-A-14, T-A-13, T-A-12, T-W-9, T-W-8, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-11, T-W-10, T-W-14, T-W-12, T-W-13 | M-5, M-1, M-2 | S-1, S-2 |
Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ROL_1A_C15_U01 W wyniku przeprowadzonych zajeć student potrafi dobrać najczęściej utrzymywane rasy zwierząt gospodarskich do stosowanej technologii produkcji, prawidłowo żywić i użytkować zwierzęta gospodarskie oraz ocenić ich wyniki produkcyjne. Student potrafi opisać wpływ czynników środowiskowych na zdrowie i produkcyjność zwierząt. | ROL_1A_U06 | — | — | C-1 | T-A-7, T-A-4, T-A-5, T-A-10, T-A-8, T-A-11, T-A-14, T-A-13, T-A-12, T-W-9, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-11, T-W-12, T-W-13 | M-5, M-6, M-1, M-2, M-3 | S-1, S-2 |
Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ROL_1A_C15_K01 Student rozumie potrzebę uczenia się i samodoskonalenia oraz ma świadomość konieczności uzupełniania swojej wiedzy. Student jest świadomy znaczenia etycznego postępowania w prawidłowym użytkowaniu zwierząt gospodarskich. | ROL_1A_K05, ROL_1A_K06 | — | — | C-1 | T-A-3, T-A-7, T-A-6, T-A-8, T-A-11, T-A-14, T-A-13, T-A-12, T-W-8, T-W-1, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-7, T-W-11, T-W-14, T-W-12, T-W-13 | M-5, M-1, M-2, M-3 | S-1, S-2 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| ROL_1A_C15_W01 Student zna i umie scharakteryzować kierunki produkcji zwierzęcej oraz rozumie ich znaczenie gospodarcze. Rozróżnia rasy bydła, owiec i kóz oraz świń hodowanych w Polsce i na świecie z uwzględnieniem ich przydatności w różnych technologiach produkcji. Umie opisać wpływ różnych czynników na ilość i jakość mleka oraz mięsa produkowanego przez zwierzęta gospodarskie. Zna i potrafi opisać najcześciej stosowane technologie w produkcji zwierzęcej. Zna metody oceny użytkowości różnych gatunków zwierząt gospodarskich. Umie opisać wpływ różnych czynników środowiskowych na zdrowie i produkcyjność zwierząt. | 2,0 | Student nie zna kierunków produkcji zwierzęcej oraz nie rozumie ich znaczenia gospodarczego. Nie rozróżnia ras bydła, owiec i kóz oraz świń hodowanych w Polsce i na świecie. Nie umie opisać wpływu różnych czynników na ilość i jakość mleka oraz mięsa produkowanego przez zwierzęta gospodarskie. Nie zna i nie potrafi opisać najcześciej stosowanych technologii w produkcji zwierzęcej. Nie zna metod oceny użytkowości różnych gatunków zwierząt gospodarskich oraz nie umie opisać wpływu różnych czynników środowiskowych na zdrowie i produkcyjność zwierząt. |
| 3,0 | Student zna kierunki produkcji zwierzęcej oraz rozumie ich znaczenie gospodarcze. Rozróżnia rasy bydła, owiec i kóz oraz świń hodowanych w Polsce i na świecie, ale nie potrafi ich opisać. Umie ogólnie opisać wpływ różnych czynników na ilość i jakość mleka oraz mięsa produkowanego przez zwierzęta gospodarskie. Zna najcześciej stosowane technologie w produkcji zwierzęcej, ale nie umie ich opisać. Zna metody oceny użytkowości różnych gatunków zwierząt gospodarskich i potrafi je ogólnie scharakteryzować. Umie ogólnie opisać wpływ różnych czynników środowiskowych na zdrowie i produkcyjność zwierząt. | |
| 3,5 | Student zna kierunki produkcji zwierzęcej oraz rozumie ich znaczenie gospodarcze. Rozróżnia rasy bydła, owiec i kóz oraz świń hodowanych w Polsce i na świecie, potrafi je ogólnie scharakteryzować. Umie opisać wpływ różnych czynników na ilość i jakość mleka oraz mięsa produkowanego przez zwierzęta gospodarskie. Potrafi ogólnie opisać najcześciej stosowane technologie w produkcji zwierzęcej. Charakteryzuje metody oceny użytkowości różnych gatunków zwierząt gospodarskich. Umie ogólnie opisać wpływ różnych czynników środowiskowych na zdrowie i produkcyjność zwierząt. | |
| 4,0 | Student zna i umie ogólnie scharakteryzować kierunki produkcji zwierzęcej oraz rozumie ich znaczenie gospodarcze. Wymienia i charakteryzuje rasy bydła, owiec i kóz oraz świń hodowanych w Polsce i na świecie, ogólnie charakteryzuje ich przydatność w różnych technologiach produkcji. Charakteryzuje różne czynniki mające wpływ na ilość i jakość mleka oraz mięsa produkowanego przez zwierzęta gospodarskie. Zna i potrafi opisać najcześciej stosowane technologie w produkcji zwierzęcej. Zna metody oceny użytkowości różnych gatunków zwierząt gospodarskich. Umie opisać wpływ różnych czynników środowiskowych na zdrowie i produkcyjność zwierząt. | |
| 4,5 | Student zna i umie szczegółowo scharakteryzować kierunki produkcji zwierzęcej oraz rozumie ich znaczenie gospodarcze. Wymienia i charakteryzuje rasy bydła, owiec i kóz oraz świń hodowanych w Polsce i na świecie, charakteryzuje ich przydatność w różnych technologiach produkcji. Umie opisać wpływ różnych czynników na ilość i jakość mleka oraz mięsa produkowanego przez zwierzęta gospodarskie. Zna i potrafi szczegółowo opisać najcześciej stosowane technologie w produkcji zwierzęcej. Zna i umie scharakteryzować metody oceny użytkowości różnych gatunków zwierząt gospodarskich. Umie szczegółwo opisać wpływ różnych czynników środowiskowych na zdrowie i produkcyjność zwierząt. | |
| 5,0 | Student zna i umie szczegółowo scharakteryzować kierunki produkcji zwierzęcej oraz rozumie ich znaczenie gospodarcze. Wymienia i szczegółowo charakteryzuje rasy bydła, owiec i kóz oraz świń hodowanych w Polsce i na świecie, wnikliwie charakteryzuje ich przydatność w różnych technologiach produkcji. Umie gruntownie opisać wpływ różnych czynników na ilość i jakość mleka oraz mięsa produkowanego przez zwierzęta gospodarskie. Zna i potrafi szczegółowo opisać najcześciej stosowane technologie w produkcji zwierzęcej. Zna i umie szczegółowo scharakteryzować metody oceny użytkowości różnych gatunków zwierząt gospodarskich. Umie szczegółwo opisać wpływ różnych czynników środowiskowych na zdrowie i produkcyjność zwierząt. |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| ROL_1A_C15_U01 W wyniku przeprowadzonych zajeć student potrafi dobrać najczęściej utrzymywane rasy zwierząt gospodarskich do stosowanej technologii produkcji, prawidłowo żywić i użytkować zwierzęta gospodarskie oraz ocenić ich wyniki produkcyjne. Student potrafi opisać wpływ czynników środowiskowych na zdrowie i produkcyjność zwierząt. | 2,0 | Student nie potrafi: dobrać najczęściej utrzymywanych ras zwierząt gospodarskich do stosowanej technologii produkcji, opracować dawki żywieniowe z uwzględnieniem specyfiki żywienia poszczegółnych gatunków zwierząt gospodarskich, ocenić wyniki produkcyjne zwierząt. Student nie potrafi opisać wpływu czynników środowiskowych na zdrowie i produkcyjność zwierząt. |
| 3,0 | Student, z wydatną pomocą prowadzącego, potrafi: dobrać najczęściej utrzymywane rasy zwierząt gospodarskich do stosowanej technologii produkcji, opracować dawki żywieniowe z uwzględnieniem specyfiki żywienia poszczegółnych gatunków zwierząt gospodarskich, ocenić wyniki produkcyjne zwierząt, opisać wpływ czynników środowiskowych na zdrowie i produkcyjność zwierząt. | |
| 3,5 | Student, z nieznaczną pomocą prowadzącego, potrafi: dobrać najczęściej utrzymywane rasy zwierząt gospodarskich do stosowanej technologii produkcji, opracować dawki żywieniowe z uwzględnieniem specyfiki żywienia poszczegółnych gatunków zwierząt gospodarskich, ocenić wyniki produkcyjne zwierząt, opisać wpływ czynników środowiskowych na zdrowie i produkcyjność zwierząt. | |
| 4,0 | Student potrafi samodzielnie popełniając nieznaczne błędy: dobrać najczęściej utrzymywane rasy zwierząt gospodarskich do stosowanej technologii produkcji, opracować dawki żywieniowe z uwzględnieniem specyfiki żywienia poszczegółnych gatunków zwierząt gospodarskich, ocenić wyniki produkcyjne zwierząt, opisać wpływ czynników środowiskowych na zdrowie i produkcyjność zwierząt. | |
| 4,5 | Student potrafi samodzielnie nie popełniając błędów: dobrać najczęściej utrzymywane rasy zwierząt gospodarskich do stosowanej technologii produkcji, opracować dawki żywieniowe z uwzględnieniem specyfiki żywienia poszczegółnych gatunków zwierząt gospodarskich, ocenić wyniki produkcyjne zwierząt, opisać wpływ czynników środowiskowych na zdrowie i produkcyjność zwierząt. | |
| 5,0 | Student potrafi samodzielnie nie popełniając błędów: dobrać najczęściej utrzymywane rasy zwierząt gospodarskich do stosowanej technologii produkcji, opracować dawki żywieniowe z uwzględnieniem specyfiki żywienia poszczegółnych gatunków zwierząt gospodarskich, ocenić wyniki produkcyjne zwierząt, opisać wpływ czynników środowiskowych na zdrowie i produkcyjność zwierząt.Student potrafi ocenić zgrożenia wynikające z nieprawidłowego żywienia i utrzymania zwierząt |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| ROL_1A_C15_K01 Student rozumie potrzebę uczenia się i samodoskonalenia oraz ma świadomość konieczności uzupełniania swojej wiedzy. Student jest świadomy znaczenia etycznego postępowania w prawidłowym użytkowaniu zwierząt gospodarskich. | 2,0 | Student unika podejmowania działań, nie wykazuje inicjatywy, wykazuje postawę nieprzychylną wobec wszelkich poczynań nauczyciela. Etyczne postępowanie w prawidłowym użytkowaniu zwierząt jest mu obojętne, a niekiedy wręcz ma do niego wrogie nastawienie. |
| 3,0 | Student nie unika podejmowania działań, ale też nie podejmuje ich z własnej woli. Wykazuje postawę neutralną (obojętną) wobec poleceń nauczyciela. Etyczne postępowanie w prawidłowym użytkowaniu zwierząt jest mu obojętne. | |
| 3,5 | Student nie unika podejmowania działań, ale też nie podejmuje ich z własnej woli. Adaptuje się jednak do sytuacji dydaktycznych zaaranżowanych przez nauczyciela. Wykazuje postawę umiarkowanie przychylną wobec poczynań nauczyciela. Jest umiarkowanie zainteresowany etycznym postępowaniem w prawidłowym użytkowaniu zwierząt. | |
| 4,0 | Student dostosowuje się do sytuacji dydaktycznej, w jakiej się znalazł. Podejmuje działania z własnej woli, ale nie angażuje się spontanicznie. Jest zainteresowany etycznym postępowaniem w prawidłowym użytkowaniu zwierząt. | |
| 4,5 | Student nie tylko dostosowuje się do sytuacji dydaktycznej, w jakiej się znalazł, ale i organizuje ją w pewien sposób wykazując przy tym przychylną postawę wobec poczynań nauczyciela. Student w pełni rozumie potrzebę uczenia się i samodoskonalenia oraz ma świadomość konieczności uzupełniania swojej wiedzy. Wykazuje duże zrozumienie wobec etycznego postępowania w prawidłowym użytkowaniu zwierząt. | |
| 5,0 | Student samorzutnie rozpoczyna danego rodzaju działania, kierując się przy tym pozytywną postawą wobec poczynań nauczyciela. Student w pełni rozumie potrzebę uczenia się i samodoskonalenia oraz ma pełną świadomość konieczności uzupełniania swojej wiedzy, jest w pełni zaangażowany. Wykazuje pełne zrozumienie wobec etycznego postępowania w prawidłowym użytkowaniu zwierząt. |
Literatura podstawowa
- Litwińczuk Z. i Szulc T. (red), Hodowla i użytkowanie bydła., PWRiL., Warszawa., 2005
- Kamieniecki H. (red.), Hodowla bydła. Skrypt., Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Szczecinie., Szczecin, 2002
- Grudniewska B. (red.), Hodowla i użytkowanie świń, ART Olsztyn, Olsztyn, 1998
- Lachowski W., Szewczuk M., Chów i hodowla owiec i kóz. Skrypt., Akademii Rolniczej w Szczecinie, Szczecin, 2008
- Kołacz R., Dobrzanski Z., Higiena i dobrostan zwierzat gospodarskich, Wyd. Akademii Rolniczej, Wrocław, 2006
- pod. red.T. Szulca, Chów i hodowla zwierząt, AR we Wrocławiu, Wroclaw, 2005
Literatura dodatkowa
- Kosla T., Metody badan z higieny zwierzat i prewencji weterynaryjnej, SGGW, Warszawa, 2011
- Babicz M. i in., Hodowla i chów świń, Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, Lublin, 2014