Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biotechnologia (S1)

Sylabus przedmiotu Biotechnologiczne wykorzystanie grzybów:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Biotechnologia
Forma studiów studia stacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Biotechnologiczne wykorzystanie grzybów
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Mikrobiologii i Biotechnologii
Nauczyciel odpowiedzialny Jolanta Karakulska <Jolanta.Karakulska@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane) 3,0 ECTS (formy) 3,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny 7 Grupa obieralna 2

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
wykładyW4 15 1,50,42zaliczenie
laboratoriaL4 5 0,50,29zaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA4 10 1,00,29zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Znajomość podstaw mikrobiologii i mikologii.

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Zapoznanie studentów ze znaczeniem gospodarczym i możliwościami wykorzystania wybranych gatunków grzybów w różnych gałęziach przemysłu.
C-2Zapoznanie studentów ze znaczeniem wybranych grzybów dla rolnictwa i ich wykorzystaniem w ochronie środowiska.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Wykorzystanie Yarrowia lipolytica do usuwania fenolu i tłuszczów. Wykorzystanie Yarrowia lipolytica w bioremediacji gleby.2
T-A-2Wykorzystanie Aurebasidium pullulans w biosyntezie zewnątrzkomórkowych enzymów i polimerów.2
T-A-3Grzyby jako źródło białka.1
T-A-4Wykorzystanie grzybów w produkcji enzymów.1
T-A-5Wykorzystanie grzybów do syntezy witamin.1
T-A-6Wykorzystanie grzybów w produkcji polisacharydów. Wykorzystanie grzybów w biosyntezie tłuszczów.1
T-A-7Wykorzystanie grzybów w przemyśle farmaceutycznym – produkcja antybiotyków, witamin.2
10
laboratoria
T-L-1Izolacja i identyfikacja grzybów środowiskowych.3
T-L-2Ocena aktywności grzybów.2
5
wykłady
T-W-1Systematyka drożdży i grzybów strzępkowych. Znaczenie gospodarcze drożdży i ich wykorzystanie w różnych gałęziach przemysłu.2
T-W-2Immobilizacja drożdży.2
T-W-3Biosynteza etanolu, produkcja białka, witamin.2
T-W-4Fizjologia i metabolizm Yarrowia lipolytica. Biosynteza kwasu cytrynowego i biomasy z udziałem Yarrowia lipolytica. Produkcja aromatów, enzymów przez Yarrowia lipolytica.2
T-W-5Biosynteza i praktyczne wykorzystanie pozakomórkowych hydrolaz z udziałem Trichoderma.2
T-W-6Znaczenie grzybów dla rolnictwa i ich wykorzystanie w ochronie roślin.5
15

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1Uczestnictwo w zajęciach.10
A-A-2Samodzielne studiowanie literatury przedmiotu.15
A-A-3Przygotowanie się do zaliczenia ćwiczeń.5
30
laboratoria
A-L-1Uczestnictwo w zajęciach.5
A-L-2Samodzielne studiowanie literatury przedmiotu.5
A-L-3Przygotowanie się do zaliczenia ćwiczeń.5
15
wykłady
A-W-1Uczestnictwo w wykładach.15
A-W-2Samodzielne studiowanie tematyki wykładów.10
A-W-3Samodzielne studiowanie literatury przedmiotu.10
A-W-4Przygotowanie się do zaliczenia wykładów.10
45

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej.
M-2Dyskusja dydaktyczna.
M-3Praca w grupach nad wybranym zagadnieniem.

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Bieżąca kontrola przygotowania studentów do prowadzonych zajęć.
S-2Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie wykładów i audytoriów.

Zamierzone efekty uczenia się - wiedza

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-S-O4.2_W01
Student objaśnia znaczenie gospodarcze grzybów i możliwość ich biotechnologicznego wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu
BT_1A_W08, BT_1A_W10C-2, C-1T-W-1, T-W-3, T-W-5, T-W-2, T-W-4, T-W-6M-1, M-2, M-3S-1, S-2

Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-S-O4.2_U01
Student umie ocenić właściwości biochemiczne wybranych grzybów pod kątem ich wykorzystania w różnych procesach biotechnologicznych
BT_1A_U04, BT_1A_U08, BT_1A_U10C-2, C-1T-A-2, T-A-7, T-A-1, T-A-3, T-A-4, T-A-5, T-A-6, T-L-1, T-L-2M-1, M-2, M-3S-1, S-2

Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-S-O4.2_K01
Student postępuje zgodnie z zasadami bioetyki i etyki zawodowej; ma świadomość wpływu grzybów na procesy biotechnologiczne, a w efekcie na zdrowie człowieka i stan środowiska naturalnego
BT_1A_K03C-2, C-1T-L-1, T-L-2M-1, M-2, M-3S-1

Kryterium oceny - wiedza

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-S-O4.2_W01
Student objaśnia znaczenie gospodarcze grzybów i możliwość ich biotechnologicznego wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu
2,0Student nie potrafi objaśnić znaczenia gospodarczego grzybów i możliwości ich biotechnologicznego wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu
3,0Student wykazuje minimum wiedzy na temat znaczenia gospodarczego grzybów i możliwości ich biotechnologicznego wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu; w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów.
3,5Student objaśnia znaczenie gospodarcze grzybów i możliwości ich biotechnologicznego wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu w stopniu zadowalającym; w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe.
4,0Student szczegółowo objaśnia znaczenie gospodarcze grzybów i możliwości ich biotechnologicznego wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu; w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie.
4,5Student wyczerpująco objaśnia znaczenie gospodarcze grzybów i możliwości ich biotechnologicznego wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu; w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie.
5,0Student wykazuje dogłębną wiedzę na temat znaczenia gospodarczego grzybów i możliwości ich biotechnologicznego wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu; w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe.

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-S-O4.2_U01
Student umie ocenić właściwości biochemiczne wybranych grzybów pod kątem ich wykorzystania w różnych procesach biotechnologicznych
2,0Student nie umie ocenić właściwości biochemicznych wybranych grzybów pod kątem ich wykorzystania w różnych procesach biotechnologicznych
3,0Student potrafi w dostateczny sposób ocenić właściwości biochemiczne wybranych grzybów pod kątem ich wykorzystania w różnych procesach biotechnologicznych
3,5Student potrafi na średnim poziomie ocenić właściwości biochemiczne wybranych grzybów pod kątem ich wykorzystania w różnych procesach biotechnologicznych
4,0Student potrafi na dobrym poziomie ocenić właściwości biochemiczne wybranych grzybów pod kątem ich wykorzystania w różnych procesach biotechnologicznych
4,5Student potrafi dobrze ocenić właściwości biochemiczne wybranych grzybów pod kątem ich wykorzystania w różnych procesach biotechnologicznych
5,0Student potrafi bardzo dobrze ocenić właściwości biochemiczne wybranych grzybów pod kątem ich wykorzystania w różnych procesach biotechnologicznych

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-S-O4.2_K01
Student postępuje zgodnie z zasadami bioetyki i etyki zawodowej; ma świadomość wpływu grzybów na procesy biotechnologiczne, a w efekcie na zdrowie człowieka i stan środowiska naturalnego
2,0Student nie postępuje zgodnie z zasadami bioetyki i etyki zawodowej; nie ma świadomości wpływu grzybów na procesy biotechnologiczne, a w efekcie na zdrowie człowieka i stan środowiska naturalnego
3,0Student postępuje zgodnie z zasadami bioetyki i etyki zawodowej, a także ma świadomość wpływu grzybów na procesy biotechnologiczne, a w efekcie na zdrowie człowieka i stan środowiska naturalnego w stopniu dostatecznym
3,5
4,0
4,5
5,0Student postępuje zgodnie z zasadami bioetyki i etyki zawodowej; ma świadomość wpływu grzybów na procesy biotechnologiczne, a w efekcie na zdrowie człowieka i stan środowiska naturalnego

Literatura podstawowa

  1. Klimiuk E., Łebkowska M., Biotechnologia w ochronie środowiska, PWN, Warszawa, 2007
  2. Chmiel A., Biotechnologia: podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne, PWN, Warszawa, 1998
  3. Chmiel A., Grudziński S., Biotechnologia i chemia antybiotyków, PWN, Warszawa, 1998
  4. Maleszy S. (red.), Biotechnologia Roślin, PWN, Warszawa, 2001
  5. Libudzisz Z., Kowal K., Żakowska Z. (red.), Mikrobiologia techniczna, tom 1 i 2, PWN, Warszawa, 2008

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Wykorzystanie Yarrowia lipolytica do usuwania fenolu i tłuszczów. Wykorzystanie Yarrowia lipolytica w bioremediacji gleby.2
T-A-2Wykorzystanie Aurebasidium pullulans w biosyntezie zewnątrzkomórkowych enzymów i polimerów.2
T-A-3Grzyby jako źródło białka.1
T-A-4Wykorzystanie grzybów w produkcji enzymów.1
T-A-5Wykorzystanie grzybów do syntezy witamin.1
T-A-6Wykorzystanie grzybów w produkcji polisacharydów. Wykorzystanie grzybów w biosyntezie tłuszczów.1
T-A-7Wykorzystanie grzybów w przemyśle farmaceutycznym – produkcja antybiotyków, witamin.2
10

Treści programowe - laboratoria

KODTreść programowaGodziny
T-L-1Izolacja i identyfikacja grzybów środowiskowych.3
T-L-2Ocena aktywności grzybów.2
5

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Systematyka drożdży i grzybów strzępkowych. Znaczenie gospodarcze drożdży i ich wykorzystanie w różnych gałęziach przemysłu.2
T-W-2Immobilizacja drożdży.2
T-W-3Biosynteza etanolu, produkcja białka, witamin.2
T-W-4Fizjologia i metabolizm Yarrowia lipolytica. Biosynteza kwasu cytrynowego i biomasy z udziałem Yarrowia lipolytica. Produkcja aromatów, enzymów przez Yarrowia lipolytica.2
T-W-5Biosynteza i praktyczne wykorzystanie pozakomórkowych hydrolaz z udziałem Trichoderma.2
T-W-6Znaczenie grzybów dla rolnictwa i ich wykorzystanie w ochronie roślin.5
15

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1Uczestnictwo w zajęciach.10
A-A-2Samodzielne studiowanie literatury przedmiotu.15
A-A-3Przygotowanie się do zaliczenia ćwiczeń.5
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - laboratoria

KODForma aktywnościGodziny
A-L-1Uczestnictwo w zajęciach.5
A-L-2Samodzielne studiowanie literatury przedmiotu.5
A-L-3Przygotowanie się do zaliczenia ćwiczeń.5
15
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Uczestnictwo w wykładach.15
A-W-2Samodzielne studiowanie tematyki wykładów.10
A-W-3Samodzielne studiowanie literatury przedmiotu.10
A-W-4Przygotowanie się do zaliczenia wykładów.10
45
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_1A_BT-S-O4.2_W01Student objaśnia znaczenie gospodarcze grzybów i możliwość ich biotechnologicznego wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_W08Posiada pogłębioną wiedzę związaną z posługiwaniem się podstawowymi metodami laboratoryjnymi, technikami i narzędziami inżynierskimi pozwalającymi na wykonywanie technicznych zadań dostosowanych do kierunku biotechnologia.
BT_1A_W10Wykazuje ogólną wiedzę związaną z wykorzystaniem procesów i metod biotechnologicznych w różnych gałęziach nauki i przemysłu.
Cel przedmiotuC-2Zapoznanie studentów ze znaczeniem wybranych grzybów dla rolnictwa i ich wykorzystaniem w ochronie środowiska.
C-1Zapoznanie studentów ze znaczeniem gospodarczym i możliwościami wykorzystania wybranych gatunków grzybów w różnych gałęziach przemysłu.
Treści programoweT-W-1Systematyka drożdży i grzybów strzępkowych. Znaczenie gospodarcze drożdży i ich wykorzystanie w różnych gałęziach przemysłu.
T-W-3Biosynteza etanolu, produkcja białka, witamin.
T-W-5Biosynteza i praktyczne wykorzystanie pozakomórkowych hydrolaz z udziałem Trichoderma.
T-W-2Immobilizacja drożdży.
T-W-4Fizjologia i metabolizm Yarrowia lipolytica. Biosynteza kwasu cytrynowego i biomasy z udziałem Yarrowia lipolytica. Produkcja aromatów, enzymów przez Yarrowia lipolytica.
T-W-6Znaczenie grzybów dla rolnictwa i ich wykorzystanie w ochronie roślin.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej.
M-2Dyskusja dydaktyczna.
M-3Praca w grupach nad wybranym zagadnieniem.
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Bieżąca kontrola przygotowania studentów do prowadzonych zajęć.
S-2Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie wykładów i audytoriów.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie potrafi objaśnić znaczenia gospodarczego grzybów i możliwości ich biotechnologicznego wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu
3,0Student wykazuje minimum wiedzy na temat znaczenia gospodarczego grzybów i możliwości ich biotechnologicznego wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu; w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów.
3,5Student objaśnia znaczenie gospodarcze grzybów i możliwości ich biotechnologicznego wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu w stopniu zadowalającym; w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe.
4,0Student szczegółowo objaśnia znaczenie gospodarcze grzybów i możliwości ich biotechnologicznego wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu; w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie.
4,5Student wyczerpująco objaśnia znaczenie gospodarcze grzybów i możliwości ich biotechnologicznego wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu; w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie.
5,0Student wykazuje dogłębną wiedzę na temat znaczenia gospodarczego grzybów i możliwości ich biotechnologicznego wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu; w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_1A_BT-S-O4.2_U01Student umie ocenić właściwości biochemiczne wybranych grzybów pod kątem ich wykorzystania w różnych procesach biotechnologicznych
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_U04Posługuje się wiedzą z zakresu mikrobiologii i immunologii; analizuje mechanizmy warunkujące zjadliwość drobnoustrojów, potrafi scharakteryzować wybrane choroby zakaźne; analizuje funkcjonowanie układu odpornościowego; posiada umiejętność hodowli drobnoustrojów i stosowania odpowiednich technik diagnostycznych.
BT_1A_U08Dobiera i wykorzystuje metody, techniki i urządzenia rutynowo stosowane w laboratoriach badawczych i diagnostycznych; posługuje się nimi przy rozwiązywaniu problemów w zakresie produkcji żywności, ochrony zdrowia zwierząt i ochrony środowiska przyrodniczego.
BT_1A_U10Posługuje się kluczowymi pojęciami z zakresu biotechnologii; zna i ocenia znaczenie biotechnologii w różnych dziedzinach życia oraz w tworzeniu nowych i pozyskiwaniu istniejących substancji biologicznie aktywnych; zna podstawe zagadnienia z farmakologii i farmakokinetyki leków; potrafi zaprojektować linie biotechnologiczne oraz wykorzystywać różne urządzenia i aparaturę badawczą w biotechnologii; ocenia zagrożenia wynikające z osiągnięć biotechnologii; analizuje zagadnienia związane z biobezpieczeństwem.
Cel przedmiotuC-2Zapoznanie studentów ze znaczeniem wybranych grzybów dla rolnictwa i ich wykorzystaniem w ochronie środowiska.
C-1Zapoznanie studentów ze znaczeniem gospodarczym i możliwościami wykorzystania wybranych gatunków grzybów w różnych gałęziach przemysłu.
Treści programoweT-A-2Wykorzystanie Aurebasidium pullulans w biosyntezie zewnątrzkomórkowych enzymów i polimerów.
T-A-7Wykorzystanie grzybów w przemyśle farmaceutycznym – produkcja antybiotyków, witamin.
T-A-1Wykorzystanie Yarrowia lipolytica do usuwania fenolu i tłuszczów. Wykorzystanie Yarrowia lipolytica w bioremediacji gleby.
T-A-3Grzyby jako źródło białka.
T-A-4Wykorzystanie grzybów w produkcji enzymów.
T-A-5Wykorzystanie grzybów do syntezy witamin.
T-A-6Wykorzystanie grzybów w produkcji polisacharydów. Wykorzystanie grzybów w biosyntezie tłuszczów.
T-L-1Izolacja i identyfikacja grzybów środowiskowych.
T-L-2Ocena aktywności grzybów.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej.
M-2Dyskusja dydaktyczna.
M-3Praca w grupach nad wybranym zagadnieniem.
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Bieżąca kontrola przygotowania studentów do prowadzonych zajęć.
S-2Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie wykładów i audytoriów.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie umie ocenić właściwości biochemicznych wybranych grzybów pod kątem ich wykorzystania w różnych procesach biotechnologicznych
3,0Student potrafi w dostateczny sposób ocenić właściwości biochemiczne wybranych grzybów pod kątem ich wykorzystania w różnych procesach biotechnologicznych
3,5Student potrafi na średnim poziomie ocenić właściwości biochemiczne wybranych grzybów pod kątem ich wykorzystania w różnych procesach biotechnologicznych
4,0Student potrafi na dobrym poziomie ocenić właściwości biochemiczne wybranych grzybów pod kątem ich wykorzystania w różnych procesach biotechnologicznych
4,5Student potrafi dobrze ocenić właściwości biochemiczne wybranych grzybów pod kątem ich wykorzystania w różnych procesach biotechnologicznych
5,0Student potrafi bardzo dobrze ocenić właściwości biochemiczne wybranych grzybów pod kątem ich wykorzystania w różnych procesach biotechnologicznych
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_1A_BT-S-O4.2_K01Student postępuje zgodnie z zasadami bioetyki i etyki zawodowej; ma świadomość wpływu grzybów na procesy biotechnologiczne, a w efekcie na zdrowie człowieka i stan środowiska naturalnego
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_K03Wykazuje odpowiedzialność za bezpieczeństwo pracy własnej i innych; ma świadomość wpływu biotechnologii na kształtowanie i stan środowiska naturalnego oraz zdrowie człowieka.
Cel przedmiotuC-2Zapoznanie studentów ze znaczeniem wybranych grzybów dla rolnictwa i ich wykorzystaniem w ochronie środowiska.
C-1Zapoznanie studentów ze znaczeniem gospodarczym i możliwościami wykorzystania wybranych gatunków grzybów w różnych gałęziach przemysłu.
Treści programoweT-L-1Izolacja i identyfikacja grzybów środowiskowych.
T-L-2Ocena aktywności grzybów.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej.
M-2Dyskusja dydaktyczna.
M-3Praca w grupach nad wybranym zagadnieniem.
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Bieżąca kontrola przygotowania studentów do prowadzonych zajęć.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie postępuje zgodnie z zasadami bioetyki i etyki zawodowej; nie ma świadomości wpływu grzybów na procesy biotechnologiczne, a w efekcie na zdrowie człowieka i stan środowiska naturalnego
3,0Student postępuje zgodnie z zasadami bioetyki i etyki zawodowej, a także ma świadomość wpływu grzybów na procesy biotechnologiczne, a w efekcie na zdrowie człowieka i stan środowiska naturalnego w stopniu dostatecznym
3,5
4,0
4,5
5,0Student postępuje zgodnie z zasadami bioetyki i etyki zawodowej; ma świadomość wpływu grzybów na procesy biotechnologiczne, a w efekcie na zdrowie człowieka i stan środowiska naturalnego