Wydział Techniki Morskiej i Transportu - Inżynieria bezpieczeństwa (S1)
specjalność: Bezpieczeństwo obiektów i systemów technicznych
Sylabus przedmiotu Zabezpieczenie przeciwwybuchowe:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Inżynieria bezpieczeństwa | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | inżynier | ||
| Obszary studiów | charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Zabezpieczenie przeciwwybuchowe | ||
| Specjalność | Inżynieria bezpieczeństwa pożarowego | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Inżynierii Bezpieczeństwa i Energetyki | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Renata Dobrzyńska <Renata.Dobrzynska@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | |||
| ECTS (planowane) | 2,0 | ECTS (formy) | 2,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Wiedza z zakresu podstaw fizyki, chemii. |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami związanymi z zagrożeniem wybuchem. |
| C-2 | Zapoznanie studentów z metodami identyfikacjji procesów zagrożonych wybuchem i obszarów zagrożonych wybuchem oraz z metodami wyznaczania stref i obszarów zagrożonych wybuchem. |
| C-3 | Ukształtowanie umiejętności doboru środków zabezpieczeń przed wybuchem. Umiejętność opracowania podstawowych instrukcji i zasad postępowania w obszarach zagrożonych wybuchem. |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| T-L-1 | Szkolenie stanowiskowe BHP. Wprowadzenie do zajęć. | 1 |
| T-L-2 | Wyznaczanie stref zagrożenia wybuchem. | 4 |
| T-L-3 | Analityczne metody wyznaczania stężenia dolnej i górnej granicy wybuchowości. | 2 |
| T-L-4 | Wzorcowanie eksplozymetrów. | 2 |
| T-L-5 | Pomiar stężenia wybuchowego mieszaniny gazów, par cieczy i pyłów. | 2 |
| T-L-6 | Pomiar stężenia tlenu. | 2 |
| T-L-7 | Zaliczenie pisemne. | 2 |
| 15 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Zakres i cel przedmiotu. Zapoznanie studentów z programem przedmiotu i literaturą. Ustalenie zasady zaliczenia form zająć i przedmiotu. | 1 |
| T-W-2 | Wybuchy chemiczne i fizyczne. Detonacja. | 2 |
| T-W-3 | Granice wybuchowości. Parametry wybuchu. | 2 |
| T-W-4 | Potencjał niszczący wybuchu. | 1 |
| T-W-5 | Wyznaczanie stref i obszarów zagrożonych wybuchem. | 2 |
| T-W-6 | Identyfikacja procesów zagrożonych wybuchem i obszarów zagrożonych wybuchem. | 1 |
| T-W-7 | Zapobieganie wybuchom. | 1 |
| T-W-8 | Metody oceny poziomu zagrożenia wybuchowego oraz działań i środków technicznych zmniejszających to zagrożenie. | 2 |
| T-W-9 | Postępowanie w sytuacji awaryjnej. | 1 |
| T-W-10 | Dobór urządzeń przystosowanych do pracy w atmosferze wybuchowej. | 1 |
| T-W-11 | Zaliczenie pisemne. | 1 |
| 15 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| A-L-1 | Uczestnictwo w zajęciach. | 15 |
| A-L-2 | Przygotowanie do zajęć laboratoryjnych. | 3 |
| A-L-3 | Opracowanie wyników badań, przygotowanie sprawozdań | 3 |
| A-L-4 | Przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych. | 4 |
| 25 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | Uczestnictwo w zajęciach. | 15 |
| A-W-2 | Studiowanie wskazanej literatury. | 5 |
| A-W-3 | Przygotowanie do zaliczenia przedmiotu. | 5 |
| 25 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych |
| M-2 | Wykład problemowy w formie prezentacji multimedialnych |
| M-3 | Ćwiczenia laboratoryjne |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena podsumowująca: Zaliczenie pisemne podsumowujące efekty wiedzy i umiejętności uzyskane podczas wykładu. |
| S-2 | Ocena formująca: Zaliczenie pisemne sprawdzające wiedzę i umiejętności studenta w zakresie objętym tematyką zadań wykonanych przez studenta podczas ćwiczeń laboratoryjnych. |
Zamierzone efekty uczenia się - wiedza
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| IB_1A_D1-10_W01 W wyniku przeprowadzonych zajęć student zna podstawowe definicje z zakresu przedmiotu, zna czynniki wpływające na zagrożenie wybuchem, zna metody działań i środki techniczne zmniejszające to zagrożenie. | IB_1A_W34, IB_1A_W14, IB_1A_W20, IB_1A_W21 | — | — | C-1 | T-W-6, T-W-3, T-W-2, T-W-4, T-W-5, T-W-7, T-W-8 | M-1, M-2 | S-1, S-2 |
| IB_1A_D1-10_W03 W wyniku przeprowadzonych zajęć student zna procedury postępowania w sytuacji awaryjnej, zna kryteria doboru urządzeń przystosowanych do pracy w atmosferze wybuchowej. | IB_1A_W34, IB_1A_W14, IB_1A_W20, IB_1A_W21 | — | — | C-3 | T-W-9, T-W-10 | M-1, M-2, M-3 | S-1, S-2 |
Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| IB_1A_D1-10_U01 Student w wyniku przeprowadzonych zajęć potrafi wyszukać źródła informacji o właściwościach substancji, procesów powodujących zagrożenie wybuchem. | IB_1A_U01, IB_1A_U18, IB_1A_U19 | — | — | C-1 | T-L-3, T-W-6 | M-2 | S-2 |
| IB_1A_D1-10_U02 Potrafi zidentyfikować czynniki wpływające na zagrożenie wybuchem, portafi wyznaczyć strefy i obszary zagrożone wybuchem, potrafi dobrać podstawowe środki zmniejszające to zagrożenie, potrafi przekazać informacje o występującym zagrożeniu w sposób prosty i zrozumiały. | IB_1A_U03, IB_1A_U04, IB_1A_U10, IB_1A_U11, IB_1A_U18 | — | — | C-2, C-3 | T-L-6, T-L-5, T-L-4, T-L-3, T-L-2, T-W-8 | M-2, M-3 | S-2 |
Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| IB_1A_D1-10_K01 Student w wyniku przeprowadzonych zajęć jest wrażliwy na zagrożenie wybuchem, ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną i zespołową. | IB_1A_K04, IB_1A_K07 | — | — | C-2, C-1, C-3 | T-L-6, T-L-5, T-L-4, T-L-3, T-L-2 | M-1, M-2, M-3 | S-2 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| IB_1A_D1-10_W01 W wyniku przeprowadzonych zajęć student zna podstawowe definicje z zakresu przedmiotu, zna czynniki wpływające na zagrożenie wybuchem, zna metody działań i środki techniczne zmniejszające to zagrożenie. | 2,0 | Student nie ma wiedzy podstawowej w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lub posiada wiedzę nieuporządkowaną i obarczoną zasadniczymi błędami merytorycznymi albo myli i nie rozumie podstawowych pojęć i definicji z obszaru danego efektu |
| 3,0 | Student ma wiedzę podstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lecz nie w pełni uporządkowaną i obarczoną pojedyńczymi błędami merytorycznymi albo popełnia pomyłki i nie rozumie w pełni podstawowych pojęć i definicji z obszaru danego efektu | |
| 3,5 | Student ma wiedzę podstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lecz nie w pełni uporządkowaną. Zdarzaja się pojedyńcze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu | |
| 4,0 | Student ma wiedzę ponadpodstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu w pełni uporządkowaną. Zdarzają się pojedyńcze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu | |
| 4,5 | Student ma wiedzę ponadpodstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu w pełni uporządkowaną. Nie popełnia błędów merytorycznych ale sporadycznie popełnia pomyłki lecz rozumie i interpretuje podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu. Potrafi wymienic przykłady i wskazać praktyczne zastosowania elementu wiedzy z danego obszaru | |
| 5,0 | Student ma wiedzę poszerzoną wymaganą dla przedstawienia problemu, w pełni uporządkowaną. Nie popełnia błędów merytorycznych ani pomyłek; rozumie i interpretuje podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu. Potrafi wymienic przykłady i wskazać praktyczne zastosowania elementu wiedzy z danego obszaru oraz wytłumaczyć je w kontekście wiedzy z innych obszarów. | |
| IB_1A_D1-10_W03 W wyniku przeprowadzonych zajęć student zna procedury postępowania w sytuacji awaryjnej, zna kryteria doboru urządzeń przystosowanych do pracy w atmosferze wybuchowej. | 2,0 | Student nie ma wiedzy podstawowej w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lub posiada wiedzę nieuporządkowaną i obarczoną zasadniczymi błędami merytorycznymi albo myli i nie rozumie podstawowych pojęć i definicji z obszaru danego efektu |
| 3,0 | Student ma wiedzę podstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lecz nie w pełni uporządkowaną i obarczoną pojedyńczymi błędami merytorycznymi albo popełnia pomyłki i nie rozumie w pełni podstawowych pojęć i definicji z obszaru danego efektu | |
| 3,5 | Student ma wiedzę podstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lecz nie w pełni uporządkowaną. Zdarzaja się pojedyńcze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu | |
| 4,0 | Student ma wiedzę ponadpodstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu w pełni uporządkowaną. Zdarzają się pojedyńcze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu | |
| 4,5 | Student ma wiedzę ponadpodstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu w pełni uporządkowaną. Nie popełnia błędów merytorycznych ale sporadycznie popełnia pomyłki lecz rozumie i interpretuje podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu. Potrafi wymienic przykłady i wskazać praktyczne zastosowania elementu wiedzy z danego obszaru | |
| 5,0 | Student ma wiedzę poszerzoną wymaganą dla przedstawienia problemu, w pełni uporządkowaną. Nie popełnia błędów merytorycznych ani pomyłek; rozumie i interpretuje podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu. Potrafi wymienic przykłady i wskazać praktyczne zastosowania elementu wiedzy z danego obszaru oraz wytłumaczyć je w kontekście wiedzy z innych obszarów. |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| IB_1A_D1-10_U01 Student w wyniku przeprowadzonych zajęć potrafi wyszukać źródła informacji o właściwościach substancji, procesów powodujących zagrożenie wybuchem. | 2,0 | Student nie potrafi posługiwać się źródłami literatury, bazami danych lub nie potrafi skorzystać z sieci Internetu dla wyszukania informacji o właściwościach substancji, procesów powodujących zagrożenie wybuchem albo popełnia zasadnicze błędy w odczytaniu, zrozumieniu i zinterpretowaniu uzyskanej informacji |
| 3,0 | Student potrafi posługiwać się źródłami literatury, bazami danych i potrafi skorzystać z sieci Internetu dla wyszukania informacji o właściwościach substancji, procesów powodujących zagrożenie wybuchem, ale umiejętność ta jest źle przyswojona, czyni to powoli i niekompletnie, pomija zasadnicze źródła itp. ale nie popełnia zasadniczych błędów w odczytaniu, zrozumieniu i zinterpretowaniu uzyskanej informacji | |
| 3,5 | Student potrafi posługiwać się źródłami literatury, bazami danych i potrafi skorzystać z sieci Internetu dla wyszukania informacji o właściwościachsubstancji, procesów powodujących zagrożenie wybuchem w stopniu zadowalającym, czyni to powoli lecz kompletnie, nie pomija zasadniczych źródeł i nie popełnia zasadniczych błędów w odczytaniu, zrozumieniu i zinterpretowaniu uzyskanej informacji | |
| 4,0 | Student potrafi posługiwać się źródłami literatury, bazami danych i potrafi skorzystać z sieci Internetu dla wyszukania informacji o właściwościach substancji, procesów powodujących zagrożenie wybuchem, czyni to sprawnie i kompletnie, nie pomija zasadniczych źródeł i nie popełnia zasadniczych błędów w odczytaniu, zrozumieniu i zinterpretowaniu uzyskanej informacji. | |
| 4,5 | Student potrafi posługiwać się źródłami literatury, bazami danych i potrafi skorzystać z sieci Internetu dla wyszukania informacji o właściwościachsubstancji, procesów powodujących zagrożenie wybuchem, czyni to w sposób biegły i kompletnie, nie pomija zasadniczych źródeł i nie popełnia zasadniczych błędów w odczytaniu, zrozumieniu i zinterpretowaniu uzyskanej informacji. Potrafi zinterpretować uzyskane informacje. | |
| 5,0 | Student potrafi posługiwać się źródłami literatury, bazami danych i potrafi skorzystać z sieci Internetu dla wyszukania informacji o właściwościach substancji, procesów powodujących zagrożenie wybuchem, czyni to w sposób biegły i kompletny, nie pomija zasadniczych źródeł i nie popełnia zasadniczych błędów w odczytaniu, zrozumieniu i zinterpretowaniu uzyskanej informacji. Potrafi zinterpretować uzyskane informacje, znaleźć dodatkowe źródła dostępu do informacji, także w języku obcym. Rozumie i poprawnie interpretuje wyniki poszukiwań. | |
| IB_1A_D1-10_U02 Potrafi zidentyfikować czynniki wpływające na zagrożenie wybuchem, portafi wyznaczyć strefy i obszary zagrożone wybuchem, potrafi dobrać podstawowe środki zmniejszające to zagrożenie, potrafi przekazać informacje o występującym zagrożeniu w sposób prosty i zrozumiały. | 2,0 | Student nie potrafi zidentyfikować czynników wpływających na zagrożenie wybuchem, nie potrafi odpowiednio dobrać środków zmniejszających to zagrożenie, nie potrafi wyznaczyć stref i obszarów zagrożonych wybuchem, nie potrafi przekazać informacji o zagrożeniu lub informuje w sposób niezrozumiały i chaotyczny. |
| 3,0 | Student potrafi zidentyfikować podstawowe czynniki wpływające na zagrożenie wybuchem, potrafi dobrać podstawowe środki zmniejszające to zagrożenie, potrafi wyznaczyć strefy i obszary zagrożone wybuchem, popełnia jednak błędy w tym postępowaniu, wymagające korekt, potrafi przekazać informacje o zagrożeniu w sposób prosty i zrozumiały. | |
| 3,5 | Student potrafi zidentyfikować podstawowe czynniki wpływające na zagrożenie wybuchem, potrafi dobrać podstawowe środki zmniejszające to zagrożenie, potrafi wyznaczyć strefy i obszary zagrożone wybuchem, popełnia sporadyczne błędy w tym postępowaniu wymagające korekt, potrafi przekazać informacje o zagrożeniu w sposób prosty i zrozumiały. | |
| 4,0 | Student potrafi zidentyfikować czynniki wpływające na zagrożenie wybuchem, potrafi wyznaczyć strefy i obszary zagrożone wybuchem, potrafi dobrać podstawowe środki zmniejszające to zagrożenie, potrafi określić podstawowe kryteria ich doboru, potrafi uzasadnić swój wybór, potrafi przekazać informacje o zagrożeniu w sposób prosty i zrozumiały. | |
| 4,5 | Student potrafi zidentyfikować czynniki wpływające na zagrożenie wybuchem, potrafi wyznaczyć strefy i obszary zagrożone wybuchem, potrafi odpowiednio dobrać środki zmniejszające to zagrożenie, potrafi określić podstawowe i szersze kryteria ich doboru, potrafi uzasadnić swój wybór, potrafi przekazać informacje o zagrożeniu w sposób prosty i zrozumiały. | |
| 5,0 | Student potrafi zidentyfikować czynniki wpływające na zagrożenie wybuchem, potrafi wyznaczyć strefy i obszary zagrożone wybuchem, potrafi odpowiednio dobrać środki zmniejszające to zagrożenie, potrafi określić podstawowe i szersze kryteria ich doboru, potrafi uzasadnić swój wybór, potrafi zaproponować rozwiązania altrnatywne, potrafi przekazać informacje o zagrożeniu w sposób prosty i zrozumiały. |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| IB_1A_D1-10_K01 Student w wyniku przeprowadzonych zajęć jest wrażliwy na zagrożenie wybuchem, ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną i zespołową. | 2,0 | Student nie stosuje w praktyce zasad odpowiedzialnego podejścia do rozwiązania poleconego zadania, w tym starannego doboru metod i wykonania obliczeń, nie przykłada staranności do obliczeń, nie współpracuje z zespołem w trakcie wykonywania nałożonego zadania; nie wykazuje zainteresowania efektami swojej pracy i jej skutkami oraz oddziaływaniami społecznymi. Nie wykazuje wrażliwości na występujące zagrożenia i nie ma świadomości związanego z nimi ryzyka. |
| 3,0 | Student wykazuje wrażliwość na występujące zagrożenia i ma świadomość związanego z nimi ryzyka, stosuje w stopniu podstawowym w praktyce zasady odpowiedzialnego podejścia do rozwiązania poleconego zadania, w tym starannego doboru metod i wykonania obliczeń, ale pomimo to popełnia błędy w tym postępowaniu wymagające kontroli i korekt, Współpracuje z zespołem w trakcie wykonywania badań jedynie w formie odtwórczej, nie ma zdolności ani predyspozycji do funkcji kierowania zespołem. Nie potrafi wyjaśnić i nie rozumie szerszego kontekstu i celu wykonywanych zadań i uzyskiwanych ocen. | |
| 3,5 | Student wykazuje wrażliwość na występujące zagrożenia i ma świadomość związanego z nimi ryzyka, stosuje w stopniu podstawowym w praktyce zasady odpowiedzialnego podejścia do rozwiązania poleconego zadania oceny ryzyka, w tym starannego doboru metod obliczeniowych, starannego i dokładnego wykonywania obliczeń - popełnia jednak sporadyczne błędy w tym postępowaniu wymagające kontroli i korekt, Współpracuje z zespołem w trakcie wykonywania badań jedynie w formie odtwórczej, nie ma zdolności ani predyspozycji do funkcji kierowania zespołem. Rozumie i potrafi wyjaśnić w stopniu podstawowym szerszy kontekst społeczny i przydatność oraz cel wykonywanych zadań i uzyskiwanych ocen. | |
| 4,0 | Student wykazuje wrażliwość na występujące zagrożenia i ma świadomość związanego z nimi ryzyka, stosuje w stopniu dobrym w praktyce zasady odpowiedzialnego podejścia do rozwiązania poleconego zadania oceny ryzyka, w tym starannego doboru metod obliczeniowych, starannego i dokładnego wykonywania obliczeń - nie popełnia błędów w tym postępowaniu. Współpracuje z zespołem w trakcie wykonywania zadań, ma podstawowe zdolności do kierowania zespołem. Rozumie i potrafi wyjaśnić szerszy kontekst społeczny i przydatność oraz cel wykonywanych zadań i uzyskiwanych ocen. | |
| 4,5 | Student wykazuje wrażliwość na występujące zagrożenia i ma świadomość związanego z nimi ryzyka, stosuje w stopniu dobrym w praktyce zasady odpowiedzialnego podejścia do rozwiązania poleconego zadania oceny ryzyka, w tym starannego doboru metod obliczeniowych, starannego i dokładnego wykonywania obliczeń - nie popełnia błędów w tym postępowaniu. Współpracuje z zespołem w trakcie wykonywania zadań, ma wyróżniające zdolności do kierowania zespołem. Rozumie i potrafi wyjaśnić szerszy kontekst społeczny i przydatność oraz cel wykonywanych zadań i uzyskiwanych ocen. | |
| 5,0 | Student wykazuje wrażliwość na występujące zagrożenia i ma świadomość związanego z nimi ryzyka, stosuje w stopniu wzorowym w praktyce zasady odpowiedzialnego podejścia do rozwiązania poleconego zadania oceny ryzyka, w tym starannego doboru metod obliczeniowych, starannego i dokładnego wykonywania obliczeń - nie popełnia błędów w tym postępowaniu. Współpracuje z zespołem w trakcie wykonywania zadań. Rozumie i potrafi wyjaśnić szerszy kontekst społeczny i przydatność oraz cel wykonywanych zadań i uzyskiwanych ocen. W pracy zespołowej wykazuje wyróżniające zdolności i predyspozycje do funkcji kierowania zespołem - z reguły samoistnie lub z wyboru członków grupy kieruje pracą zespołową. |
Literatura podstawowa
- Red. Bodzek D., Chemia i fizykochemia substancji toksycznych i niebezpiecznych, Śląska Akademia Medyczna, Katowice, 2003
- Red. Siemianowski R., Zapobieganie wybuchom, pożarom i zatruciom w stoczniach, portach i na statkach, Naczelna Organizacja Techniczna Oddział Wojewódzki w Szczecinie, Szczecin, 1985
- Wojciechowska H., Charakterystyki powszechnie stosowanych prostych i złożonych substancji szkodliwych i (lub) niebezpiecznych, Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe EKOS, Gdańsk, 1990
- PN-EN 1127-1:2007, Atmosfery wybuchowe – Zapobieganie wybuchowi i ochrona przed wybuchem., Część 1: Pojęcia podstawowe i metodologia., 2007
Literatura dodatkowa
- Kukuła T., Getka R., Żyłkowski O., Techniczne zabezpieczenie przeciwpożarowe i przeciwwybuchowe statków., Wyd. Morskie, Gdańsk, 1981