Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa - Rolnictwo (N1)

Sylabus przedmiotu Rolnicze surowce energetyczne:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Rolnictwo
Forma studiów studia niestacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów nauki rolnicze, leśne i weterynaryjne, studia inżynierskie
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Rolnicze surowce energetyczne
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Agroinżynierii
Nauczyciel odpowiedzialny Marek Bury <Marek.Bury@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele Marek Bury <Marek.Bury@zut.edu.pl>, Grzegorz Hury <Grzegorz.Hury@zut.edu.pl>
ECTS (planowane) 2,0 ECTS (formy) 2,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny 9 Grupa obieralna 1

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA6 6 1,00,33zaliczenie
wykładyW6 9 1,00,67zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawowa wiedza z zakresu botaniki, fizjologii roślin, gleboznawstwa

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Celem zajęć jest przekazanie studentom podstawowej wiedzy z zakresu uprawy roślin przeznaczonych na cele energetyczne oraz / lub wykorzystanie ich części, w tym zapoznanie studentów z biologią najważniejszych gatunków roślin rolniczych uprawianych w Polsce, wpływie warunków agroekologicznych na wielkość i zmienność uzyskiwanych plonów
C-2Przedstawienie studentom podstawowej technologii zakładania plantacji, uprawy, nawożenia, pielęgnacji plantacji oraz zbioru

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Rozpoznawanie gatunków roślin energetycznych i ich materiału siewnego oraz rozmnożeniowego. Charakterystyka zbiorowisk roślinnych przydatnych na cele energetyczne. Technologia uprawy dla wybranych gatunków roślin energetycznych.6
6
wykłady
T-W-1Odnawialne źródła energii a zapotrzebowanie na energię jako pochodna rozwoju gospodarczego i wzrostu liczby ludności. Energetyka konwencjonalna i jej źródła. Skażenie środowiska, energia biomasy: źródła biomasy, wartość opałowa, konwersja energii biomasy1
T-W-2Uprawa wieloletnich roślin energetycznych. Ogólne warunki przyrodnicze do uprawy. Agrotechnika topoli, wierzby, robinii, ślazowca, topinamburu, rdestu, traw i zbiorowisk trawiastych: zakładanie plantacji, sadzenie lub siew, zabiegi pielęgnacyjne, nawożenie, zbiór.2
T-W-3Uprawa jednorocznych roślin energetycznych. Ogólne warunki przyrodnicze do uprawy. Uprawa kukurydzy, sorgo, trawy sudańskiej, zboża (ziarno): zakładanie uprawy, siew, nawożenie, zabiegi pielęgnacyjne, zbiór.2
T-W-4Rolnicze surowce do produkcji biopaliw płynnych. Oleje roślinne, biodiesel, bioalkohole.2
T-W-5Rolnicze surowce do produkcji biogazu. Porównanie wydajności biogazu i wartości energetycznej.2
9

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1Udział studenta w ćwiczeniach6
A-A-2Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń10
A-A-3Udział w konsultacjach4
A-A-4Przygotowanie do zaliczenia treści programowych10
30
wykłady
A-W-1Udział studenta w wykładach9
A-W-2Samodzielne studiowanie tematyki wykładów10
A-W-3Przygotowanie do zaliczenia treści programowych wykładów10
A-W-4Udział w konsultacjach przedmiotowych1
30

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
M-2Prezentacje multimedialne
M-3dyskusja, objaśnienia lub wyjaśnienia

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Ocena cząstkowa przeprowadzana w trakcie realizacji zajęć za aktywność i zaangażowanie studenta
S-2Ocena podsumowująca: prezentacja

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
ROL_1A_O07-1_W01
W zakresie wiedzy student zna podstawowe technologie uprawy roślin przeznaczonych do produkcji biomasy, potrafi wykorzystać ich potencjał prowadząc zrównoważoną gospodarkę środkami produkcji
ROL_1A_W14, ROL_1A_W17, ROL_1A_W19C-1T-W-1, T-W-2, T-W-4, T-W-5M-1, M-2S-1

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
ROL_1A_O07-1_U01
Student umie dobierać gatunki roślin energetycznych do różnych warunków siedliskowych. Potrafi zaplanować produkcję określonej biomasy.
ROL_1A_U13, ROL_1A_U14C-2T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-A-1M-1, M-2, M-3S-1

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
ROL_1A_O07-1_K01
Student wykazuje zrozumienie podstawowych procesów wpływających na uprawę roślin energetycznych i rolniczych surowców
ROL_1A_K05, ROL_1A_K06C-1, C-2T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5M-1, M-2S-1

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
ROL_1A_O07-1_W01
W zakresie wiedzy student zna podstawowe technologie uprawy roślin przeznaczonych do produkcji biomasy, potrafi wykorzystać ich potencjał prowadząc zrównoważoną gospodarkę środkami produkcji
2,0Student nie zna podstawowych pojęć podanych na wykładach
3,0Student zna niektóre podstawowe pojęcia, poprawne definiuje niektóre z nich
3,5Student zna podstawowe pojęcia, lecz nie w pełni wykazuje zależności pomiędzy nimi, potrafi rozpoznać podstawowe gatunki roślin energetycznych i ich części użytkowych
4,0Student zna podstawowe pojęcia i potrafi w analityczny sposób je porównać, potrafi rozpoznać większość omawianych gatunków roślin energetycznych i ich części użytkowych
4,5Student potrafi wykorzystać wszystkie podane na wykładach pojęcia i potrafi wskazać zależności pomiędzy nimi, potrafi rozpoznać wszystkie gatunki roślin energetycznych i ich części wykorzystywane do produkcji
5,0Student potrafi wykorzystać wszystkie podane pojęcia, wskazać zależności pomiędzy nimi oraz podać uzasadnienie wyboru, potrafi rozpoznać wszystkie gatunki roślin energetycznych i wskazać główne różnice w technologii uprawy

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
ROL_1A_O07-1_U01
Student umie dobierać gatunki roślin energetycznych do różnych warunków siedliskowych. Potrafi zaplanować produkcję określonej biomasy.
2,0Student nie potrafi dobrać gatunków roślin rolniczych przeznaczonych do produkcji biomasy do warunków siedliskowych
3,0Student potrafi dobrać niektóre gatunki roślin rolniczych przeznaczonych do produkcji biomasy do warunków siedliskowych
3,5Student potrafi dobrać niektóre gatunki roślin rolniczych przeznaczonych do produkcji biomasy do warunków siedliskowych i zna ogólny schemat technologii uprawy
4,0Student potrafi dobrać gatunki roślin rolniczych do warunków siedliskowych i zna zasady poprawnej agrotechniki wybranych gatunków
4,5Student potrafi dobrać gatunki roślin rolniczych do warunków siedliskowych i zna zasady poprawnej agrotechniki większości poznanych gatunków
5,0Student potrafi dobrać gatunki roślin rolniczych do warunków siedliskowych i zna zasady poprawnej agrotechniki wszystkich poznanych gatunków

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
ROL_1A_O07-1_K01
Student wykazuje zrozumienie podstawowych procesów wpływających na uprawę roślin energetycznych i rolniczych surowców
2,0Student nie wykazuje zrozumienia podstawowych procesów wpływających na uprawę roślin energetycznych i wykorzystania surowców ubocznych
3,0Student wykazuje zrozumienia niektórych z podstawowych procesów wpływających na uprawę roślin do produkcji biomasy lub do wykorzystania produktów ubocznych
3,5Student wykazuje zrozumienia większości podstawowych procesów wpływających na uprawę roślin energetycznych i wykorzystania surowców ubocznych
4,0Student wykazuje zrozumienia podstawowych procesów wpływających na uprawę roślin energetycznych, zna podstawy agrotechniki i wykorzystania surowców ubocznych
4,5Student wykazuje zrozumienia podstawowych procesów wpływających na uprawę roślin do produkcji biomasy, zna agrotechnikę głównych gatunków roślin energetycznych i wykorzystania surowców ubocznych
5,0Student wykazuje zrozumienia podstawowych procesów wpływających na uprawę roślin energetycznych oraz wykorzystania surowców ubocznych i zna agrotechnikę większości gatunków roślin i jej wpływ na wielkość i jakość plonu

Literatura podstawowa

  1. Kościk B., Rośliny energetyczne, Wyd. AR Lublin, Lublin, 2003
  2. Gradziuk P., Biopaliwa, Wyd. Wieś Jutra, Warszawa, 2003
  3. Bury M., Jäger F., Sorgo – nowa roślina pastewna i źródło energii odnawialnej w Europie Środkowej., Wyd. Intro-Druk Koszalin, Koszalin, 2011
  4. Bury M., Wstępne wyniki badań nad uprawą miskanta chińskiego (Miscanthus sinensis) i miskanta olbrzymiego (Miscanthus x giganteus Greef et Deu.) w warunkach Pomorza Zachodniego, Wyd. Hogben, Szczecin, 2007
  5. Czyż H., Bury M., Walory wierzby krzewiastej i możliwości wykorzystania jej jako źródła biomasy., Wyd. Hogben, Szczecin, 2005
  6. Czyż H., Bury M., Możliwości uprawy ślazowca pensylwańskiego (Sida hermaphrodita Rusby) na gruntach ornych wyłączonych z użytkowania rolniczego, Wyd. Hogben, Szczecin, 2006

Literatura dodatkowa

  1. Borkowska H., Styk B., Ślazowiec pensylwański (Sida hermaphrodita Rusby). Uprawa i wykorzystanie, Wyd. AR Lublin, Lublin, 1997
  2. Boelcke B., Bury M., Produkcja drewna energetycznego na gruntach ornych – wyniki badań z terenu północno-wschodnich Niemiec, Wyd. Politechniki Koszalińskiej, Koszalin, 2006

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Rozpoznawanie gatunków roślin energetycznych i ich materiału siewnego oraz rozmnożeniowego. Charakterystyka zbiorowisk roślinnych przydatnych na cele energetyczne. Technologia uprawy dla wybranych gatunków roślin energetycznych.6
6

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Odnawialne źródła energii a zapotrzebowanie na energię jako pochodna rozwoju gospodarczego i wzrostu liczby ludności. Energetyka konwencjonalna i jej źródła. Skażenie środowiska, energia biomasy: źródła biomasy, wartość opałowa, konwersja energii biomasy1
T-W-2Uprawa wieloletnich roślin energetycznych. Ogólne warunki przyrodnicze do uprawy. Agrotechnika topoli, wierzby, robinii, ślazowca, topinamburu, rdestu, traw i zbiorowisk trawiastych: zakładanie plantacji, sadzenie lub siew, zabiegi pielęgnacyjne, nawożenie, zbiór.2
T-W-3Uprawa jednorocznych roślin energetycznych. Ogólne warunki przyrodnicze do uprawy. Uprawa kukurydzy, sorgo, trawy sudańskiej, zboża (ziarno): zakładanie uprawy, siew, nawożenie, zabiegi pielęgnacyjne, zbiór.2
T-W-4Rolnicze surowce do produkcji biopaliw płynnych. Oleje roślinne, biodiesel, bioalkohole.2
T-W-5Rolnicze surowce do produkcji biogazu. Porównanie wydajności biogazu i wartości energetycznej.2
9

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1Udział studenta w ćwiczeniach6
A-A-2Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń10
A-A-3Udział w konsultacjach4
A-A-4Przygotowanie do zaliczenia treści programowych10
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Udział studenta w wykładach9
A-W-2Samodzielne studiowanie tematyki wykładów10
A-W-3Przygotowanie do zaliczenia treści programowych wykładów10
A-W-4Udział w konsultacjach przedmiotowych1
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaROL_1A_O07-1_W01W zakresie wiedzy student zna podstawowe technologie uprawy roślin przeznaczonych do produkcji biomasy, potrafi wykorzystać ich potencjał prowadząc zrównoważoną gospodarkę środkami produkcji
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówROL_1A_W14Ma podstawową wiedzę z zakresu eksploatacji maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji roślinnej
ROL_1A_W17Ma podstawową wiedzę na temat przechowalnictwa i przetwórstwa surowców rolniczych
ROL_1A_W19Ma podstawową wiedzę z zakresu technicznych, informatycznych i inżynieryjnych uwarunkowań produkcji rolniczej
Cel przedmiotuC-1Celem zajęć jest przekazanie studentom podstawowej wiedzy z zakresu uprawy roślin przeznaczonych na cele energetyczne oraz / lub wykorzystanie ich części, w tym zapoznanie studentów z biologią najważniejszych gatunków roślin rolniczych uprawianych w Polsce, wpływie warunków agroekologicznych na wielkość i zmienność uzyskiwanych plonów
Treści programoweT-W-1Odnawialne źródła energii a zapotrzebowanie na energię jako pochodna rozwoju gospodarczego i wzrostu liczby ludności. Energetyka konwencjonalna i jej źródła. Skażenie środowiska, energia biomasy: źródła biomasy, wartość opałowa, konwersja energii biomasy
T-W-2Uprawa wieloletnich roślin energetycznych. Ogólne warunki przyrodnicze do uprawy. Agrotechnika topoli, wierzby, robinii, ślazowca, topinamburu, rdestu, traw i zbiorowisk trawiastych: zakładanie plantacji, sadzenie lub siew, zabiegi pielęgnacyjne, nawożenie, zbiór.
T-W-4Rolnicze surowce do produkcji biopaliw płynnych. Oleje roślinne, biodiesel, bioalkohole.
T-W-5Rolnicze surowce do produkcji biogazu. Porównanie wydajności biogazu i wartości energetycznej.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
M-2Prezentacje multimedialne
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena cząstkowa przeprowadzana w trakcie realizacji zajęć za aktywność i zaangażowanie studenta
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie zna podstawowych pojęć podanych na wykładach
3,0Student zna niektóre podstawowe pojęcia, poprawne definiuje niektóre z nich
3,5Student zna podstawowe pojęcia, lecz nie w pełni wykazuje zależności pomiędzy nimi, potrafi rozpoznać podstawowe gatunki roślin energetycznych i ich części użytkowych
4,0Student zna podstawowe pojęcia i potrafi w analityczny sposób je porównać, potrafi rozpoznać większość omawianych gatunków roślin energetycznych i ich części użytkowych
4,5Student potrafi wykorzystać wszystkie podane na wykładach pojęcia i potrafi wskazać zależności pomiędzy nimi, potrafi rozpoznać wszystkie gatunki roślin energetycznych i ich części wykorzystywane do produkcji
5,0Student potrafi wykorzystać wszystkie podane pojęcia, wskazać zależności pomiędzy nimi oraz podać uzasadnienie wyboru, potrafi rozpoznać wszystkie gatunki roślin energetycznych i wskazać główne różnice w technologii uprawy
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaROL_1A_O07-1_U01Student umie dobierać gatunki roślin energetycznych do różnych warunków siedliskowych. Potrafi zaplanować produkcję określonej biomasy.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówROL_1A_U13Posiada umiejętność porozumiewania się z różnymi podmiotami w formie werbalnej, pisemnej i graficznej
ROL_1A_U14Posiada umiejętność przygotowywania wystąpień ustnych i pisemnych w języku polskim i obcym z zakresu nauk rolniczych
Cel przedmiotuC-2Przedstawienie studentom podstawowej technologii zakładania plantacji, uprawy, nawożenia, pielęgnacji plantacji oraz zbioru
Treści programoweT-W-2Uprawa wieloletnich roślin energetycznych. Ogólne warunki przyrodnicze do uprawy. Agrotechnika topoli, wierzby, robinii, ślazowca, topinamburu, rdestu, traw i zbiorowisk trawiastych: zakładanie plantacji, sadzenie lub siew, zabiegi pielęgnacyjne, nawożenie, zbiór.
T-W-3Uprawa jednorocznych roślin energetycznych. Ogólne warunki przyrodnicze do uprawy. Uprawa kukurydzy, sorgo, trawy sudańskiej, zboża (ziarno): zakładanie uprawy, siew, nawożenie, zabiegi pielęgnacyjne, zbiór.
T-W-4Rolnicze surowce do produkcji biopaliw płynnych. Oleje roślinne, biodiesel, bioalkohole.
T-A-1Rozpoznawanie gatunków roślin energetycznych i ich materiału siewnego oraz rozmnożeniowego. Charakterystyka zbiorowisk roślinnych przydatnych na cele energetyczne. Technologia uprawy dla wybranych gatunków roślin energetycznych.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
M-2Prezentacje multimedialne
M-3dyskusja, objaśnienia lub wyjaśnienia
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena cząstkowa przeprowadzana w trakcie realizacji zajęć za aktywność i zaangażowanie studenta
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie potrafi dobrać gatunków roślin rolniczych przeznaczonych do produkcji biomasy do warunków siedliskowych
3,0Student potrafi dobrać niektóre gatunki roślin rolniczych przeznaczonych do produkcji biomasy do warunków siedliskowych
3,5Student potrafi dobrać niektóre gatunki roślin rolniczych przeznaczonych do produkcji biomasy do warunków siedliskowych i zna ogólny schemat technologii uprawy
4,0Student potrafi dobrać gatunki roślin rolniczych do warunków siedliskowych i zna zasady poprawnej agrotechniki wybranych gatunków
4,5Student potrafi dobrać gatunki roślin rolniczych do warunków siedliskowych i zna zasady poprawnej agrotechniki większości poznanych gatunków
5,0Student potrafi dobrać gatunki roślin rolniczych do warunków siedliskowych i zna zasady poprawnej agrotechniki wszystkich poznanych gatunków
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaROL_1A_O07-1_K01Student wykazuje zrozumienie podstawowych procesów wpływających na uprawę roślin energetycznych i rolniczych surowców
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówROL_1A_K05Ma świadomość znaczenia społecznej, zawodowej i etycznej odpowiedzialności za produkcję żywności wysokiej jakości zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju i z uwzględnieniem dobrostanu zwierząt
ROL_1A_K06Ma świadomość ryzyka, potrafi ocenić skutki podejmowanej rolniczej działalności produkcyjnej i jej wpływ na środowisko przyrodnicze
Cel przedmiotuC-1Celem zajęć jest przekazanie studentom podstawowej wiedzy z zakresu uprawy roślin przeznaczonych na cele energetyczne oraz / lub wykorzystanie ich części, w tym zapoznanie studentów z biologią najważniejszych gatunków roślin rolniczych uprawianych w Polsce, wpływie warunków agroekologicznych na wielkość i zmienność uzyskiwanych plonów
C-2Przedstawienie studentom podstawowej technologii zakładania plantacji, uprawy, nawożenia, pielęgnacji plantacji oraz zbioru
Treści programoweT-W-2Uprawa wieloletnich roślin energetycznych. Ogólne warunki przyrodnicze do uprawy. Agrotechnika topoli, wierzby, robinii, ślazowca, topinamburu, rdestu, traw i zbiorowisk trawiastych: zakładanie plantacji, sadzenie lub siew, zabiegi pielęgnacyjne, nawożenie, zbiór.
T-W-3Uprawa jednorocznych roślin energetycznych. Ogólne warunki przyrodnicze do uprawy. Uprawa kukurydzy, sorgo, trawy sudańskiej, zboża (ziarno): zakładanie uprawy, siew, nawożenie, zabiegi pielęgnacyjne, zbiór.
T-W-4Rolnicze surowce do produkcji biopaliw płynnych. Oleje roślinne, biodiesel, bioalkohole.
T-W-5Rolnicze surowce do produkcji biogazu. Porównanie wydajności biogazu i wartości energetycznej.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
M-2Prezentacje multimedialne
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena cząstkowa przeprowadzana w trakcie realizacji zajęć za aktywność i zaangażowanie studenta
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie wykazuje zrozumienia podstawowych procesów wpływających na uprawę roślin energetycznych i wykorzystania surowców ubocznych
3,0Student wykazuje zrozumienia niektórych z podstawowych procesów wpływających na uprawę roślin do produkcji biomasy lub do wykorzystania produktów ubocznych
3,5Student wykazuje zrozumienia większości podstawowych procesów wpływających na uprawę roślin energetycznych i wykorzystania surowców ubocznych
4,0Student wykazuje zrozumienia podstawowych procesów wpływających na uprawę roślin energetycznych, zna podstawy agrotechniki i wykorzystania surowców ubocznych
4,5Student wykazuje zrozumienia podstawowych procesów wpływających na uprawę roślin do produkcji biomasy, zna agrotechnikę głównych gatunków roślin energetycznych i wykorzystania surowców ubocznych
5,0Student wykazuje zrozumienia podstawowych procesów wpływających na uprawę roślin energetycznych oraz wykorzystania surowców ubocznych i zna agrotechnikę większości gatunków roślin i jej wpływ na wielkość i jakość plonu