Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa - Rybactwo (S2)
specjalność: Eksploatacja biologicznych zasobów wód
Sylabus przedmiotu Ekologia i ochrona środowiska wodnego:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Rybactwo | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | drugiego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | magister inżynier | ||
| Obszary studiów | nauki rolnicze, leśne i weterynaryjne, studia inżynierskie | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Ekologia i ochrona środowiska wodnego | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Zakład Ekologii Morza i Ochrony Środowiska | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Katarzyna Stepanowska <Katarzyna.Stepanowska@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Małgorzata Raczyńska <Malgorzata.Raczynska@zut.edu.pl>, Joanna Rokicka-Praxmajer <Joanna.Rokicka-Praxmajer@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 4,0 | ECTS (formy) | 4,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Znajomość hydrobiologii i hydrochemii, na bieżąco - akademickie podstawy statystyki |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Pogłębienie wiedzy o funkcjonowaniu ekosystemów wodnych |
| C-2 | Przedstawienie możliwości wykorzystania hydrobiontów do oceny stanu środowiska |
| C-3 | Przedstawienie zagrożeń, naturalnych i wynikających z antropoprresji, oraz ich skutków w funkcjonowaniu ekosystemów wodnych |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| T-A-1 | Bioróżnorodność | 4 |
| T-A-2 | Wskaźniki biocenotyczne (np: dominacji, równomierności, różnorodności biologicznej). Obliczanie i interpretacja. | 2 |
| T-A-3 | Wpływ czynników abiotycznych i biotycznych warunkujących pionowe i przestrzenne rozmieszczenie hydrobiontów | 4 |
| T-A-4 | Podobieństwo faunistyczne. Analizy porównawcze. Zastosowanie i interpretacja | 4 |
| T-A-5 | Podobieństwo stanowisk - metody porównywania warunków abiotycznych środowisk wodnych, sposoby ich graficznego przedstawiania i interpretacji. | 2 |
| T-A-6 | Znaczenie ekotonów w funkcjonowaniu ekosystemów wodnych | 2 |
| T-A-7 | Główne zagrożenia i aktualne problemy dla funkcjonowania ekosystemów wodnych | 6 |
| T-A-8 | Krajowe i międzynarodowe działania na rzecz ochrony środowisk wodnych | 2 |
| T-A-9 | Formy ochrony przyrody | 2 |
| T-A-10 | Monitoring środowiska wodnego | 2 |
| 30 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Światowe zasoby wodne - morskie i słodkowodne. Cykl hydrologiczny | 2 |
| T-W-2 | Woda jako środowisko życia | 2 |
| T-W-3 | Ekologiczne cechy różnych środowisk wodnych | 2 |
| T-W-4 | Charakterystyka i rola ważniejszych formacji ekologicznych typowych dla danego biotopu | 4 |
| T-W-5 | Ekologiczna typologia zbiorników wodnych. Cechy ekosystemów: morskiego, wód słonawych, jeziornych, zbiorników zaporowych, stawowych, rzecznych, bagna i torfowiska | 14 |
| T-W-6 | Produkcja, trofia i zanieczyszczenia w ekosystemach wodnych | 2 |
| T-W-7 | Bioindykatory | 2 |
| T-W-8 | Zanieczyszczenia biologiczne. Fauna inwazyjna | 2 |
| 30 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| A-A-1 | uczestnictwo w zajęciach | 30 |
| A-A-2 | uczestnictwo w konsultacjach | 2 |
| A-A-3 | wyszukiwanie/gromadzenie literatury przedmiotu | 4 |
| A-A-4 | studiowanie literatury przedmiotu | 9 |
| A-A-5 | przygotowanie sprawozdania/opracowania | 6 |
| A-A-6 | przygotowanie się do zaliczenia ćwiczenia | 5 |
| A-A-7 | pisemne zaliczenie ćwiczenia | 3 |
| 59 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | uczestnictwo w zajęciach | 30 |
| A-W-2 | udział w konsultacjach | 2 |
| A-W-3 | wyszukiwanie/ gromadzenie literatury przedmiotu | 10 |
| A-W-4 | studiowanie literatury przedmiotu | 8 |
| A-W-5 | przygotowanie się do zaliczenia wykładów | 6 |
| A-W-6 | zaliczenie wykładów | 3 |
| 59 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład klasyczny przeprowadzony z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych |
| M-2 | Ćwiczenia laboratoryjne/praktyczne z wykorzystaniem kluczy do oznaczania organizmów wodnych oraz sprzętu optycznego; praca indywidualna i w grupach |
| M-3 | Film dydaktyczny |
| M-4 | Prezentacja bioróżnorodności biomów wodnych w oparciu o zgromadzone w Zakładzie preparaty suche i mokre. |
| M-5 | Ćwiczenia praktyczne z wykorzystaniem narzędzi do poboru prób organizmów z toni wodnej i dna morskiego |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na ćwiczeniach |
| S-2 | Ocena formująca: Ocena aktywności i obecności studenta na wykładach |
| S-3 | Ocena formująca: Ocena za wykonanie ćwiczenia praktycznego, sprawdzająca stopień przyswojenia bieżącego zagadnienia przez studenta |
| S-4 | Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie ćwiczeń |
| S-5 | Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie wykładów |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| RYB_2A_C8_W01 Student potrafi zdefiniować pojęcia ekologiczne (np: biom,populacja, biotop, nisza ekologiczna, poziomy troficzne, sukcesja, tolerancja ekologiczna itp.) oraz wyjaśnić procesy i zjawiska zachodzace w ekosystemach wodnych | RYB_2A_W01 | — | — | C-1 | T-W-3, T-W-5, T-A-10, T-A-9 | M-1, M-4 | S-4, S-3, S-5, S-1 |
| RYB_2A_C8_W02 Student potrafi formułować wnioski na podstawie samodzielnie przeprowadzonych analiz matematyczno-statystycznych wykorzystywanych do opisu zjawisk przyrodniczych (analiza klasterowa, analiza głównych składowych, skalowanie wielowymiarowe) | RYB_2A_W01, RYB_2A_W02, RYB_2A_W03 | — | — | C-2, C-1 | T-A-1, T-A-5, T-A-3, T-A-2, T-A-4 | M-1 | S-4, S-3, S-5, S-1 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| RYB_2A_C8_U01 Potrafi posługiwać się kluczem do oznaczania wybranych hydrobiontów roślinnych i zwierzęcych (słodkowodnych i morskich) | RYB_2A_U01, RYB_2A_U05 | — | — | C-2 | T-W-4, T-A-1 | M-1, M-2, M-3, M-4 | S-3, S-1 |
| RYB_2A_C8_U02 Student potrafi dobrać odpowiednie narzędzia do poboru prób biologicznych podczas przeprowadzania monitoringu środowiskowego oraz zna sposoby zabezpieczania i przygotowania materiału biologicznego do dalszych procedur w laboratorium | RYB_2A_U01, RYB_2A_U05, RYB_2A_U11, RYB_2A_U15 | — | — | C-2, C-3 | T-W-8, T-A-10, T-A-6, T-A-7 | M-1, M-3, M-4, M-5 | S-4, S-5, S-2, S-1 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| RYB_2A_C8_K01 Student potrafi ocenić wpływ antropoprasji na stan środowiska wodnego w skali lokalnej, regionalnej i globalnej | RYB_2A_K02, RYB_2A_K03, RYB_2A_K04 | — | — | C-1, C-3 | T-W-6, T-W-8, T-W-1, T-W-2, T-A-10, T-A-7, T-A-8 | M-1 | S-4, S-5, S-2, S-1 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| RYB_2A_C8_W01 Student potrafi zdefiniować pojęcia ekologiczne (np: biom,populacja, biotop, nisza ekologiczna, poziomy troficzne, sukcesja, tolerancja ekologiczna itp.) oraz wyjaśnić procesy i zjawiska zachodzace w ekosystemach wodnych | 2,0 | Student nie potrafi zdefiniować żadnych podstawowych pojęć ekologicznych |
| 3,0 | Student potrafi zdefiniować niektóre podstawowe pojęcia ekologiczne na poziomie dowolnego biosystemu | |
| 3,5 | Student potrafi zdefiniować większość podstawowych pojęć ekologicznych na poziomie dowolnego biosystemu | |
| 4,0 | Student potrafi zdefiniować niektóre podstawowe pojęcia na poziomie dowolnego biosystemu w skali lokalnej | |
| 4,5 | Student potrafi zdefiniować większość podstawowych pojęć ekologicznych na poziomie biosfery w skali regionalnej | |
| 5,0 | Student potrafi zdefiniować podstawowe pojęcia ekologiczne na poziomie dowolnych biosystemów w skali globalnej | |
| RYB_2A_C8_W02 Student potrafi formułować wnioski na podstawie samodzielnie przeprowadzonych analiz matematyczno-statystycznych wykorzystywanych do opisu zjawisk przyrodniczych (analiza klasterowa, analiza głównych składowych, skalowanie wielowymiarowe) | 2,0 | Student nie zna żadnych analiz matematyczno-statystycznych wykorzystywanych do opisu zjawisk przyrodniczych ani podstawowych pojęć biologicznych czy procesów w przyrodzie |
| 3,0 | Student zna niektóre analizy matematyczno-statystyczne wykorzystywane do opisu zjawisk przyrodniczych i kojarzy podstawowe pojęcia biologiczne i ekologiczne | |
| 3,5 | Student zna analizy matematyczno-statystyczne do opisu danych abiotycznych i biotycznych nie sprawia mu trudności określenie funkcjonowania dowolnego biosystemu | |
| 4,0 | Student zna analizy matematyczno-statystyczne do opisu danych abiotycznych a także biotycznych, ma rozeznanie co do celowości tworzenia modeli biosystemów i potrafi samodzielnie formułować wnioski ze zjawisk przyrodniczych | |
| 4,5 | Student zna analizy matematyczno-statystyczne do opisu danych biotycznych i na ich podstawie formułować wnioski w skali lokalnej, regionalnej i globalnej | |
| 5,0 | Student zna analizy matematyczno-statystyczne do opisu danych biotycznych (MDS, CLUSTER, DiVERSE) i abiotycznych (PCA) i potrafi samodzielnie formułować na ich podstawie wnioski, zna cele monitoringu i procesy ekologiczne |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| RYB_2A_C8_U01 Potrafi posługiwać się kluczem do oznaczania wybranych hydrobiontów roślinnych i zwierzęcych (słodkowodnych i morskich) | 2,0 | Student nie potrafi korzystać z klucza do oznaczania hydrobiontów (słodkowodnych i morskich) |
| 3,0 | Student korzystając z klucza potrafi oznaczyć wybrany organizm do typu | |
| 3,5 | Student korzystając z klucza potrafi oznaczyć wybrany organizm do gromady | |
| 4,0 | Student korzystając z klucza potrafi oznaczyć wybrany organizm do rodziny | |
| 4,5 | Student korzystając z klucza potrafi oznaczyć wybrany organizm do rodzaju | |
| 5,0 | Student korzystając z klucza potrafi oznaczać wybrany organizm do gatunku | |
| RYB_2A_C8_U02 Student potrafi dobrać odpowiednie narzędzia do poboru prób biologicznych podczas przeprowadzania monitoringu środowiskowego oraz zna sposoby zabezpieczania i przygotowania materiału biologicznego do dalszych procedur w laboratorium | 2,0 | Nie potrafi uzasadnić celowości prowadzenia monitoringu ani metod czy stosownych narzędzi |
| 3,0 | Potrafi uzasadnić celowość prowadzenia monitoringu | |
| 3,5 | Zna zasady monitoringu środowiska wodnego, metody i stosowane narzędzia | |
| 4,0 | Zna zasady monitoringu środowiska lądowego i wodnego, metody i stosowane narzędzia | |
| 4,5 | Świadomie prowadzi monitoring, odpowiednimi metodami i narzędziami | |
| 5,0 | Świadomie prowadzi monitoring, odpowiednimi metodami i narzędziami, wyciąga prawidłowe wnioski i proponuje rozwiązania |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| RYB_2A_C8_K01 Student potrafi ocenić wpływ antropoprasji na stan środowiska wodnego w skali lokalnej, regionalnej i globalnej | 2,0 | Student nie ma świadomości zagrożeń wynikających z działalności człowieka |
| 3,0 | Student ma świadomości zagrożeń wynikających z działalności człowieka | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | Student potrafi ocenić i zapobiegać zagrożeniom dla przyrody wynikającym z działalności człowieka |
Literatura podstawowa
- Duxbury A., Duxbury A.B., Sverdrup K.A., Oceany świata, PWN, Warszawa, 2002
- Weiner J., Życie i ewolucja biosfery. Podręcznik ekologii ogólnej., Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 2005, s. 609
- Odum E.P., Podstawy ekologii, PWRiL, Warszawa, 1977, 1, stron 678
- Begon M., Mortimer M., Thompson D.J., Ekologia populacji, Wyd. Nauk PWN, Warszawa, 1999, s. 362
- Thurman Harold V., Zarys oceanologii, Morskie, Gdańsk, 1982, ISBN 83-215-2705-1
- Chojnacki J.C., Podstawy ekologii wód, Wyd. Akad. Roln. w Szczecinie, Szczecin, 1998, stron 177
- Krebs C.J., Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności., Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 1996, s. 734
- Karaczun Zbigniew M., Indeka Leonard G., Ochrona środowiska, Agencja Wydawnicza Aries, Warszawa, 1986, 1, s.431
- Lampert W., Sommer U., Ekologia wód śródlądowych, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 1996
Literatura dodatkowa
- Allan D.J., Ekologia wód płynacych, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 1998, s. 450
- Pliński M., Biologia organizmów morskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 2008, ISBN 83-7326-398-5
- Chojnacki Juliusz C., Podstawy ekologii i ochrony środowiska, www.wnozir.zut.edu.pl/fileadmin/plik/wnozir/jednostki/KEMiOS_miniskrypt.pdf, miniskrypt ZUT w Szczecinie, 2005
- Radziejewska T., Masłowski J., Woźniczka A., Dworczak H., Oceanografia biologiczna, Wydawnictwo Akademii Rolniczej, Szczecin, 2002
- Mackenzie A., ball A. Virdee S.R., Ekologia. Krótkie wykłady., PWN, Warszawa, 2000, s. 396
- Levinton S.J., Marine Biology. Function, biodiversity, Ecology., Oxford University Press, New York, 1995
- Chojnacki J. C., Raczyńska M., Leksykon przyrodniczo-ekologiczny, Wyd. Akad. Roln., Szczecin, 2006, 1, s.148
- Łomniewski K., Oceanografia fizyczna, PWN, Warszawa, 1969
- Kurnatowska Alicja, Ekologia. Jej związki z róznymi dziedzinami wiedzy, PWN, Warszawa-Łódź, 1997, 1, s.291
- Smith Robert Leo, Ecology and field biology, Harper&Row, Publishers, New York, Evanston, San Francisco, London, 1974, 2, s.850
- Jensen A.C., Collins K.J., Lockwood A.M.P., Artificial reefs in European Seas, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht/Boston/London, 2000, 1