Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biotechnologia (S1)

Sylabus przedmiotu Biologia komórki:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Biotechnologia
Forma studiów studia stacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych, studiów inżynierskich
Profil ogólnoakademicki
Moduł —
Przedmiot Biologia komórki
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Fizjologii, Cytobiologii i Proteomiki
Nauczyciel odpowiedzialny Alicja Dratwa-Chałupnik <Alicja.Dratwa-Chalupnik@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele Agnieszka Herosimczyk <Agnieszka.Herosimczyk@zut.edu.pl>, Adam Lepczyński <Adam.Lepczynski@zut.edu.pl>, Katarzyna Michałek <Katarzyna.Michalek@zut.edu.pl>, Małgorzata Ożgo <Malgorzata.Ozgo@zut.edu.pl>, Wiesław Skrzypczak <Wieslaw.Skrzypczak@zut.edu.pl>
ECTS (planowane) 4,0 ECTS (formy) 4,0
Forma zaliczenia egzamin Język polski
Blok obieralny — Grupa obieralna —

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
laboratoriaL1 30 2,00,41zaliczenie
wykładyW1 20 2,00,59egzamin

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawowa wiedza z zakresu chemii organicznej.
W-2Ogólna wiedza biologiczna (na poziomie liceum ogólnokształcącego).

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Zapoznanie studentów z budową i zróżnicowaniem komórek.
C-2Zapoznanie studentów z budową i funkcją błony komórkowej i poszczególnych organelli komórkowych.
C-3Zapoznanie studentów z procesami zwiazanymi z fizjologią komórek.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
laboratoria
T-L-1Omówienie organizacji i regulaminu zajęć. Podział grupy na zespoły ćwiczeniowe. Wyjaśnienie zasad uzyskania zaliczenia. Zapoznanie z pracownią. Metody badawcze stosowane w biologii komórki.2
T-L-2Wykonanie rozmazu świeżej krwi kręgowców. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów. Komórki pro- i eukariotyczne.2
T-L-3Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. Mikroskopowy obraz komórek kręgowców. Zróżnicowanie komórek zwierzęcych – przykłady i uzasadnienie biologiczne. Zagadnienia do dyskusji: Budowa komórek a ich czynność.2
T-L-4Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej. Tkanki zwierzęce – charakterystyka ich komórek. Zagadnienia do dyskusji:Mechanizm kodowania i przekazywania informacji w komórkach nerwowych. Sposób przekazywania informacji w synapsie elektrycznej i chemicznej.2
T-L-5Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Zagadnienia do dyskusji:Błony komórkowe i ich znaczenie. Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Składniki błony komórkowej (fosfolipidy i ich synteza, białka błony: peryferyjne, integralne i transbłonowe). Rodzaje i ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową.2
T-L-6Ocena roli glikokaliksu na przykładzie grup krwi u człowieka. Charakterystyka kory komórki i spektryny. Praktyczne rozpoznawanie etapów diapedezy. Zagadnienia do dyskusji: Asymetria błony komórkowej i jej znaczenie. Znaczenie kory komórki oraz glikokaliksu. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej.Mechanizm diapedezy.2
T-L-7Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.2
T-L-8Wykazanie niezbędności ATP w procesie skurczu mięśni. Zagadnienia do dyskusji: Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Zagadnienia do dyskusji:Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu?2
T-L-9Praktyczne rozpoznawanie połączeń międzykomórkowych i ich charakterystyka. Praktyczne rozpoznawanie procesów endo- i egzocytozy. Zagadnienia do dyskusji: Znaczenie połączeń komórkowych w przekazywaniu informacji (przykłady). Połączenia komórkowe jako bariery. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę (pinocytoza). Mechanizm endocytozy receptorowej (adsorpcyjnej). Fagocytoza – podstawowy mechanizm obrony nieswoistej. Egzocytoza konstytutywna i regulowana (przykłady).2
T-L-10Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej. Mitochondria i chloroplasty – podobieństwa i różnice.2
T-L-11Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów. Zagadnienia do dyskusji: Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych.2
T-L-12Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym. Praktyczne rozpoznawanie etapów mejozy. Zagadnienia do dyskusji: Molekularne mechanizmy regulacji przebiegu cyklu komórkowego.2
T-L-13Degradacja białek w komórce.2
T-L-14Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów. agadnienia do dyskusji: Znaczenie enzymów w katalizowaniu reakcji i określaniu kierunku przebiegu szlaków metabolicznych w komórce.2
T-L-15Charakterystyka metabolizmu wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, tłuszczowych, mięśniowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Doświadczalne uzasadnienie magazynowania glukozy w postaci polisacharydów w komórkach. Zaliczenie ćwiczeń.2
30
wykłady
T-W-1Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Tkanki (roślinne i zwierzęce).2
T-W-2Błona komórkowa – rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Formowanie i przemiana błon. Dynamika błony komórkowej. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego.2
T-W-3Ogólne zasady i strategia przekazywania informacji między komórkami. Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.2
T-W-4Struktura, skład i rola cytoplazmy. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.2
T-W-5Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.2
T-W-6Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach metabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja.2
T-W-7Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza.2
T-W-8Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Degradacja białek, rola lizosomów, proteasomów i ubikwityny.2
T-W-9Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.2
T-W-10Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia). Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.2
20

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
laboratoria
A-L-1Uczestnictwo w ćwiczeniach.30
A-L-2Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń laboratoryjnych.14
A-L-3Przygotowanie teoretyczne do wykonania analiz laboratoryjnych.10
A-L-4Przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń w formie pisemnej.6
60
wykłady
A-W-1Udział studenta w wykładach.20
A-W-2Konsultacje6
A-W-3Samodzielne studiowanie zagadnień omawianych na wykładów.14
A-W-4Samodzielne przygotowanie do zaliczenia przedmiotu w formie pisemnej.20
60

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny.
M-2Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
M-3Praca w grupach.
M-4Dyskusja dydaktyczna.

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń: średnia ocena z zaliczenia kolokwiów cząstkowych oraz z zaliczenia przygotowania do zajęć labolatoryjnych.
S-2Ocena podsumowująca: Zaliczenie wykładów - egzamin pisemny

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-S-C6_W01
Zna i opisuje podstawowe procesy zachodzące w komórkach żywych. Zna strukturę różnicującą komórki podstawowych typów tkanek oraz ich funkcje w organizmie. Student zna i objaśnia znaczenie organelli komórkowych oraz podstawowe procesy w nich zachodzące.		BT_1A_W02, BT_1A_W07R1A_W01, R1A_W04—C-3, C-1T-L-4, T-L-3, T-L-2, T-L-6, T-L-5, T-L-1, T-L-7, T-W-1, T-W-3, T-W-4, T-W-2, T-W-6, T-W-8, T-W-7, T-W-5, T-L-12, T-W-10, T-L-14, T-L-15, T-L-9, T-L-10, T-W-9, T-L-11, T-L-8, T-L-13M-1, M-3, M-2, M-4S-1, S-2

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-S-C6_U01
Potrafi różnicować tkanki na podstawie preparatów histologicznych. Opisuje budowę i funkcje organelli komórkowych. Opisuje procesy podstawowe procesy zachodzące na poziomie komórki. Zna i powinien być w stanie przeprowadzić wybrane analizy laboratoryjne z zakresu cytofizjologii.		BT_1A_U02, BT_1A_U05R1A_U01, R1A_U04, R1A_U05, R1A_U06InzA_U01, InzA_U02, InzA_U03, InzA_U06, InzA_U07C-3, C-1, C-2T-L-4, T-L-3, T-L-2, T-L-6, T-L-5, T-L-1, T-L-7, T-L-14, T-L-15, T-L-13, T-L-8, T-L-10, T-L-11, T-L-9, T-L-12M-3, M-4S-1

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-S-C6_K01
Wykazuje zrozumienie wybranych procesów zachodzących w żywej komórce. Aktywnie uczestniczy w pracy grupowej, wykazujac współdziałaniejako członek zespołu. Jest zaangażowany w dyskusję dotyczącą wybranych funkcji i procesów dotyczacych procesów zachodzących w komórce i jej organellach.		BT_1A_K01, BT_1A_K06, BT_1A_K05R1A_K01, R1A_K02, R1A_K04, R1A_K05, R1A_K06, R1A_K07, R1A_K08InzA_K01, InzA_K02C-3, C-2T-L-4, T-L-3, T-L-2, T-L-6, T-L-5, T-L-1, T-L-7, T-W-1, T-W-3, T-W-4, T-W-2, T-W-6, T-W-8, T-W-7, T-W-5, T-L-14, T-L-8, T-L-9, T-L-15, T-L-10, T-L-13, T-L-11, T-W-9, T-L-12, T-W-10M-1, M-3, M-2, M-4S-1, S-2

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-S-C6_W01
Zna i opisuje podstawowe procesy zachodzące w komórkach żywych. Zna strukturę różnicującą komórki podstawowych typów tkanek oraz ich funkcje w organizmie. Student zna i objaśnia znaczenie organelli komórkowych oraz podstawowe procesy w nich zachodzące.		2,0- nie potrafi zdefiniować podstawowych pojęć - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje obojętność - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia bardzo dużo błędów merytorycznych
3,0- w zakresie wiedzy opanował podstawowy materiał programowy - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów
3,5- w zakresie wiedzy opanował podstawowy materiał programowy - wykazuje zrozumienie podstawowych zagadnień - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów
4,0- w zakresie wiedzy opanował prawie cały materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował poprawnie cały zakresu materiału - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe prawie dokładnie - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia sporadycznie błędy
4,5- w zakresie wiedzy opanował cały materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów
5,0- w zakresie wiedzy wykracza poza materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie i ciekawość poznawczą - w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-S-C6_U01
Potrafi różnicować tkanki na podstawie preparatów histologicznych. Opisuje budowę i funkcje organelli komórkowych. Opisuje procesy podstawowe procesy zachodzące na poziomie komórki. Zna i powinien być w stanie przeprowadzić wybrane analizy laboratoryjne z zakresu cytofizjologii.		2,0Student: nie potrafi poradzić sobie samodzielnie z trudnościami mogącymi pojawić się na każdym z etapów przygotowanie zleconej pracy, nie operuje wiedzą kontekstową.
3,0Student: radzi sobie, z dużą pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy
3,5Student: potrafi poradzić sobie, z nieznaczną pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy.
4,0Student: samodzielnie radzi sobie z podstawowymi trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
4,5Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
5,0Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie w pełni z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy; swobodnie porusza się w danej tematyce i prawidłowo wykorzystuje materiały źródłowe

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-S-C6_K01
Wykazuje zrozumienie wybranych procesów zachodzących w żywej komórce. Aktywnie uczestniczy w pracy grupowej, wykazujac współdziałaniejako członek zespołu. Jest zaangażowany w dyskusję dotyczącą wybranych funkcji i procesów dotyczacych procesów zachodzących w komórce i jej organellach.		2,0
3,0Student w stopniu podstawowym wykazuje zrozumienie wybranych procesów zachodzacych w żywej komórce oraz jest w stopniu podstawowym zaangażowany w dyskusję dotyczącą wybranych funkcji i procesów dotyczacych procesów zachodzących w komórce i jej organellach. Wykazuje aktywną postawę uczestnicząc w pracy grupowej.
3,5
4,0
4,5
5,0

Literatura podstawowa

  1. Alberts B i wsp., Podstawy biologii komórki (tom 1. i 2.), Naukowe PWN, Warszawa, 2005, wyd. II
  2. Kawiak J., Zabel M., Seminarium z cytofizjologii dla studentów medycyny, weterynarii i biologii., Wydawnictwo medyczne Urban & Partner, Wrocław, 2002
  3. Kilarski W., Strukturalne podstawy biologii komórki., Naukowe PWN, Warszawa, 2003

Literatura dodatkowa

  1. Fuller G.M., Shields D., Podstawy molekularne biologii komórki. Aspekty medyczne., Lekarskie PZWL, Warszawa, 2000, wyd. I
  2. Kłyszejko-Stefanowicz L., Cytobiochemia. Biochemia niektórych struktur komórkowych., Naukowe PWN, Warszawa, 2002

Treści programowe - laboratoria

KODTreść programowaGodziny
T-L-1Omówienie organizacji i regulaminu zajęć. Podział grupy na zespoły ćwiczeniowe. Wyjaśnienie zasad uzyskania zaliczenia. Zapoznanie z pracownią. Metody badawcze stosowane w biologii komórki.2
T-L-2Wykonanie rozmazu świeżej krwi kręgowców. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów. Komórki pro- i eukariotyczne.2
T-L-3Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. Mikroskopowy obraz komórek kręgowców. Zróżnicowanie komórek zwierzęcych – przykłady i uzasadnienie biologiczne. Zagadnienia do dyskusji: Budowa komórek a ich czynność.2
T-L-4Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej. Tkanki zwierzęce – charakterystyka ich komórek. Zagadnienia do dyskusji:Mechanizm kodowania i przekazywania informacji w komórkach nerwowych. Sposób przekazywania informacji w synapsie elektrycznej i chemicznej.2
T-L-5Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Zagadnienia do dyskusji:Błony komórkowe i ich znaczenie. Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Składniki błony komórkowej (fosfolipidy i ich synteza, białka błony: peryferyjne, integralne i transbłonowe). Rodzaje i ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową.2
T-L-6Ocena roli glikokaliksu na przykładzie grup krwi u człowieka. Charakterystyka kory komórki i spektryny. Praktyczne rozpoznawanie etapów diapedezy. Zagadnienia do dyskusji: Asymetria błony komórkowej i jej znaczenie. Znaczenie kory komórki oraz glikokaliksu. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej.Mechanizm diapedezy.2
T-L-7Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.2
T-L-8Wykazanie niezbędności ATP w procesie skurczu mięśni. Zagadnienia do dyskusji: Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Zagadnienia do dyskusji:Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu?2
T-L-9Praktyczne rozpoznawanie połączeń międzykomórkowych i ich charakterystyka. Praktyczne rozpoznawanie procesów endo- i egzocytozy. Zagadnienia do dyskusji: Znaczenie połączeń komórkowych w przekazywaniu informacji (przykłady). Połączenia komórkowe jako bariery. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę (pinocytoza). Mechanizm endocytozy receptorowej (adsorpcyjnej). Fagocytoza – podstawowy mechanizm obrony nieswoistej. Egzocytoza konstytutywna i regulowana (przykłady).2
T-L-10Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej. Mitochondria i chloroplasty – podobieństwa i różnice.2
T-L-11Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów. Zagadnienia do dyskusji: Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych.2
T-L-12Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym. Praktyczne rozpoznawanie etapów mejozy. Zagadnienia do dyskusji: Molekularne mechanizmy regulacji przebiegu cyklu komórkowego.2
T-L-13Degradacja białek w komórce.2
T-L-14Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów. agadnienia do dyskusji: Znaczenie enzymów w katalizowaniu reakcji i określaniu kierunku przebiegu szlaków metabolicznych w komórce.2
T-L-15Charakterystyka metabolizmu wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, tłuszczowych, mięśniowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Doświadczalne uzasadnienie magazynowania glukozy w postaci polisacharydów w komórkach. Zaliczenie ćwiczeń.2
30

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Tkanki (roślinne i zwierzęce).2
T-W-2Błona komórkowa – rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Formowanie i przemiana błon. Dynamika błony komórkowej. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego.2
T-W-3Ogólne zasady i strategia przekazywania informacji między komórkami. Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.2
T-W-4Struktura, skład i rola cytoplazmy. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.2
T-W-5Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.2
T-W-6Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach metabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja.2
T-W-7Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza.2
T-W-8Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Degradacja białek, rola lizosomów, proteasomów i ubikwityny.2
T-W-9Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.2
T-W-10Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia). Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.2
20

Formy aktywności - laboratoria

KODForma aktywnościGodziny
A-L-1Uczestnictwo w ćwiczeniach.30
A-L-2Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń laboratoryjnych.14
A-L-3Przygotowanie teoretyczne do wykonania analiz laboratoryjnych.10
A-L-4Przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń w formie pisemnej.6
60
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Udział studenta w wykładach.20
A-W-2Konsultacje6
A-W-3Samodzielne studiowanie zagadnień omawianych na wykładów.14
A-W-4Samodzielne przygotowanie do zaliczenia przedmiotu w formie pisemnej.20
60
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBT_1A_BT-S-C6_W01Zna i opisuje podstawowe procesy zachodzące w komórkach żywych. Zna strukturę różnicującą komórki podstawowych typów tkanek oraz ich funkcje w organizmie. Student zna i objaśnia znaczenie organelli komórkowych oraz podstawowe procesy w nich zachodzące.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_W02Ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę w zakresie chemii: organicznej, nieorganicznej, fizycznej i analitycznej oraz biologii organizmów żywych.
BT_1A_W07Ma ogólną wiedzę z zakresu budowy organizmów żywych oraz zna podstawy biochemiczne, molekularne i komórkowe funkcjonowania organizmów.
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_W01ma podstawową wiedzę z zakresu biologii, chemii, matematyki, fizyki i nauk pokrewnych dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
R1A_W04ma wiedzą ogólną o funkcjonowaniu organizmów żywych na różnych poziomach złożoności, przyrody nieożywionej oraz o technicznych zadaniach inżynierskich dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotuC-3Zapoznanie studentów z procesami zwiazanymi z fizjologią komórek.
C-1Zapoznanie studentów z budową i zróżnicowaniem komórek.
Treści programoweT-L-4Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej. Tkanki zwierzęce – charakterystyka ich komórek. Zagadnienia do dyskusji:Mechanizm kodowania i przekazywania informacji w komórkach nerwowych. Sposób przekazywania informacji w synapsie elektrycznej i chemicznej.
T-L-3Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. Mikroskopowy obraz komórek kręgowców. Zróżnicowanie komórek zwierzęcych – przykłady i uzasadnienie biologiczne. Zagadnienia do dyskusji: Budowa komórek a ich czynność.
T-L-2Wykonanie rozmazu świeżej krwi kręgowców. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów. Komórki pro- i eukariotyczne.
T-L-6Ocena roli glikokaliksu na przykładzie grup krwi u człowieka. Charakterystyka kory komórki i spektryny. Praktyczne rozpoznawanie etapów diapedezy. Zagadnienia do dyskusji: Asymetria błony komórkowej i jej znaczenie. Znaczenie kory komórki oraz glikokaliksu. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej.Mechanizm diapedezy.
T-L-5Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Zagadnienia do dyskusji:Błony komórkowe i ich znaczenie. Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Składniki błony komórkowej (fosfolipidy i ich synteza, białka błony: peryferyjne, integralne i transbłonowe). Rodzaje i ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową.
T-L-1Omówienie organizacji i regulaminu zajęć. Podział grupy na zespoły ćwiczeniowe. Wyjaśnienie zasad uzyskania zaliczenia. Zapoznanie z pracownią. Metody badawcze stosowane w biologii komórki.
T-L-7Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.
T-W-1Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Tkanki (roślinne i zwierzęce).
T-W-3Ogólne zasady i strategia przekazywania informacji między komórkami. Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.
T-W-4Struktura, skład i rola cytoplazmy. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.
T-W-2Błona komórkowa – rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Formowanie i przemiana błon. Dynamika błony komórkowej. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego.
T-W-6Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach metabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja.
T-W-8Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Degradacja białek, rola lizosomów, proteasomów i ubikwityny.
T-W-7Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza.
T-W-5Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.
T-L-12Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym. Praktyczne rozpoznawanie etapów mejozy. Zagadnienia do dyskusji: Molekularne mechanizmy regulacji przebiegu cyklu komórkowego.
T-W-10Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia). Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.
T-L-14Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów. agadnienia do dyskusji: Znaczenie enzymów w katalizowaniu reakcji i określaniu kierunku przebiegu szlaków metabolicznych w komórce.
T-L-15Charakterystyka metabolizmu wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, tłuszczowych, mięśniowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Doświadczalne uzasadnienie magazynowania glukozy w postaci polisacharydów w komórkach. Zaliczenie ćwiczeń.
T-L-9Praktyczne rozpoznawanie połączeń międzykomórkowych i ich charakterystyka. Praktyczne rozpoznawanie procesów endo- i egzocytozy. Zagadnienia do dyskusji: Znaczenie połączeń komórkowych w przekazywaniu informacji (przykłady). Połączenia komórkowe jako bariery. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę (pinocytoza). Mechanizm endocytozy receptorowej (adsorpcyjnej). Fagocytoza – podstawowy mechanizm obrony nieswoistej. Egzocytoza konstytutywna i regulowana (przykłady).
T-L-10Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej. Mitochondria i chloroplasty – podobieństwa i różnice.
T-W-9Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.
T-L-11Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów. Zagadnienia do dyskusji: Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych.
T-L-8Wykazanie niezbędności ATP w procesie skurczu mięśni. Zagadnienia do dyskusji: Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Zagadnienia do dyskusji:Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu?
T-L-13Degradacja białek w komórce.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny.
M-3Praca w grupach.
M-2Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
M-4Dyskusja dydaktyczna.
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń: średnia ocena z zaliczenia kolokwiów cząstkowych oraz z zaliczenia przygotowania do zajęć labolatoryjnych.
S-2Ocena podsumowująca: Zaliczenie wykładów - egzamin pisemny
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0- nie potrafi zdefiniować podstawowych pojęć - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje obojętność - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia bardzo dużo błędów merytorycznych
3,0- w zakresie wiedzy opanował podstawowy materiał programowy - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów
3,5- w zakresie wiedzy opanował podstawowy materiał programowy - wykazuje zrozumienie podstawowych zagadnień - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów
4,0- w zakresie wiedzy opanował prawie cały materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował poprawnie cały zakresu materiału - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe prawie dokładnie - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia sporadycznie błędy
4,5- w zakresie wiedzy opanował cały materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów
5,0- w zakresie wiedzy wykracza poza materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie i ciekawość poznawczą - w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBT_1A_BT-S-C6_U01Potrafi różnicować tkanki na podstawie preparatów histologicznych. Opisuje budowę i funkcje organelli komórkowych. Opisuje procesy podstawowe procesy zachodzące na poziomie komórki. Zna i powinien być w stanie przeprowadzić wybrane analizy laboratoryjne z zakresu cytofizjologii.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_U02Umie określić zjawiska i procesy chemiczne, fizyczne oraz biochemiczne w środowisku naturalnym i użytkowanym przez człowieka; potrafi szacować ryzyko i przewidzieć ewentualne niebezpieczeństwo wynikające z zachodzących procesów i zjawisk.
BT_1A_U05Posługuje się podstawowymi zagadnieniami z zakresu budowy, struktury i funkcji komórek organizmów zwierzęcych i roślinnych; potrafi wskazać metody badawcze jakimi określane są procesy zachodzące w komórkach mogą być analizowane; potrafi założyć hodowle komórkowe i tkankowe.
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_U01posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach właściwych dla studiowanego kierunku studiów
R1A_U04wykonuje pod kierunkiem opiekuna naukowego proste zadanie badawcze lub projektowe dotyczące szeroko rozumianego rolnictwa, prawidłowo interpretuje rezultaty i wyciąga wnioski
R1A_U05dokonuje identyfikacji i standardowej analizy zjawisk wpływających na produkcję, jakość żywności, zdrowie zwierząt i ludzi, stan środowiska naturalnego i zasobów naturalnych oraz wykazuje znajomość zastosowania typowych technik i ich optymalizacji dostosowanych do studiowanego kierunku studiów
R1A_U06posiada zdolność podejmowania standardowych działań, z wykorzystaniem odpowiednich metod, technik, technologii, narzędzi i materiałów, rozwiązujących problemy w zakresie produkcji żywności, zdrowia zwierząt, stanu środowiska naturalnego i zasobów naturalnych oraz technicznych zadań inżynierskich zgodnych ze studiowanym kierunku studiów
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA_U01potrafi planować i przeprowadzać eksperymenty, w tym pomiary i symulacje komputerowe, interpretować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski
InzA_U02potrafi wykorzystać do formułowania i rozwiązywania zadań inżynierskich metody analityczne, symulacyjne oraz eksperymentalne
InzA_U03potrafi - przy formułowaniu i rozwiązywaniu zadań inżynierskich - dostrzegać ich aspekty systemowe i pozatechniczne
InzA_U06potrafi dokonać identyfikacji i sformułować specyfikację prostych zadań inżynierskich o charakterze praktycznym, charakterystycznych dla studiowanego kierunku studiów
InzA_U07potrafi ocenić przydatność rutynowych metod i narzędzi służących do rozwiązania prostego zadania inżynierskiego o charakterze praktycznym, charakterystycznego dla studiowanego kierunku studiów oraz wybrać i zastosować właściwą metodę i narzędzia
Cel przedmiotuC-3Zapoznanie studentów z procesami zwiazanymi z fizjologią komórek.
C-1Zapoznanie studentów z budową i zróżnicowaniem komórek.
C-2Zapoznanie studentów z budową i funkcją błony komórkowej i poszczególnych organelli komórkowych.
Treści programoweT-L-4Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej. Tkanki zwierzęce – charakterystyka ich komórek. Zagadnienia do dyskusji:Mechanizm kodowania i przekazywania informacji w komórkach nerwowych. Sposób przekazywania informacji w synapsie elektrycznej i chemicznej.
T-L-3Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. Mikroskopowy obraz komórek kręgowców. Zróżnicowanie komórek zwierzęcych – przykłady i uzasadnienie biologiczne. Zagadnienia do dyskusji: Budowa komórek a ich czynność.
T-L-2Wykonanie rozmazu świeżej krwi kręgowców. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów. Komórki pro- i eukariotyczne.
T-L-6Ocena roli glikokaliksu na przykładzie grup krwi u człowieka. Charakterystyka kory komórki i spektryny. Praktyczne rozpoznawanie etapów diapedezy. Zagadnienia do dyskusji: Asymetria błony komórkowej i jej znaczenie. Znaczenie kory komórki oraz glikokaliksu. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej.Mechanizm diapedezy.
T-L-5Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Zagadnienia do dyskusji:Błony komórkowe i ich znaczenie. Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Składniki błony komórkowej (fosfolipidy i ich synteza, białka błony: peryferyjne, integralne i transbłonowe). Rodzaje i ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową.
T-L-1Omówienie organizacji i regulaminu zajęć. Podział grupy na zespoły ćwiczeniowe. Wyjaśnienie zasad uzyskania zaliczenia. Zapoznanie z pracownią. Metody badawcze stosowane w biologii komórki.
T-L-7Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.
T-L-14Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów. agadnienia do dyskusji: Znaczenie enzymów w katalizowaniu reakcji i określaniu kierunku przebiegu szlaków metabolicznych w komórce.
T-L-15Charakterystyka metabolizmu wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, tłuszczowych, mięśniowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Doświadczalne uzasadnienie magazynowania glukozy w postaci polisacharydów w komórkach. Zaliczenie ćwiczeń.
T-L-13Degradacja białek w komórce.
T-L-8Wykazanie niezbędności ATP w procesie skurczu mięśni. Zagadnienia do dyskusji: Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Zagadnienia do dyskusji:Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu?
T-L-10Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej. Mitochondria i chloroplasty – podobieństwa i różnice.
T-L-11Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów. Zagadnienia do dyskusji: Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych.
T-L-9Praktyczne rozpoznawanie połączeń międzykomórkowych i ich charakterystyka. Praktyczne rozpoznawanie procesów endo- i egzocytozy. Zagadnienia do dyskusji: Znaczenie połączeń komórkowych w przekazywaniu informacji (przykłady). Połączenia komórkowe jako bariery. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę (pinocytoza). Mechanizm endocytozy receptorowej (adsorpcyjnej). Fagocytoza – podstawowy mechanizm obrony nieswoistej. Egzocytoza konstytutywna i regulowana (przykłady).
T-L-12Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym. Praktyczne rozpoznawanie etapów mejozy. Zagadnienia do dyskusji: Molekularne mechanizmy regulacji przebiegu cyklu komórkowego.
Metody nauczaniaM-3Praca w grupach.
M-4Dyskusja dydaktyczna.
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń: średnia ocena z zaliczenia kolokwiów cząstkowych oraz z zaliczenia przygotowania do zajęć labolatoryjnych.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student: nie potrafi poradzić sobie samodzielnie z trudnościami mogącymi pojawić się na każdym z etapów przygotowanie zleconej pracy, nie operuje wiedzą kontekstową.
3,0Student: radzi sobie, z dużą pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy
3,5Student: potrafi poradzić sobie, z nieznaczną pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy.
4,0Student: samodzielnie radzi sobie z podstawowymi trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
4,5Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
5,0Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie w pełni z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy; swobodnie porusza się w danej tematyce i prawidłowo wykorzystuje materiały źródłowe
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBT_1A_BT-S-C6_K01Wykazuje zrozumienie wybranych procesów zachodzących w żywej komórce. Aktywnie uczestniczy w pracy grupowej, wykazujac współdziałaniejako członek zespołu. Jest zaangażowany w dyskusję dotyczącą wybranych funkcji i procesów dotyczacych procesów zachodzących w komórce i jej organellach.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_K01Rozumie molekularne podstawy procesów biotechnologicznych oraz ma świadomość ich empirycznej poznawalności w oparciu o metody matematyczne i statystyczne.
BT_1A_K06Wykazuje pozytywne przekonania i postawy wobec ludzi, organizmów i środowiska; ma wysoką wrażliwość na ich potrzeby i problemy.
BT_1A_K05Wykazuje otwartość dla ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne źródła informacji naukowej; umie myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy.
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_K01rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
R1A_K02potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
R1A_K04prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu
R1A_K05ma świadomość znaczenia społecznej, zawodowej i etycznej odpowiedzialności za produkcję żywności wysokiej jakości, dobrostan zwierząt oraz kształtowanie i stan środowiska naturalnego
R1A_K06ma świadomość ryzyka i potrafi ocenić skutki wykonywanej działalności w zakresie szeroko rozumianego rolnictwa i środowiska
R1A_K07ma świadomość potrzeby dokształcania i samodoskonalenia w zakresie wykonywanego zawodu
R1A_K08potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA_K01ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko, i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje
InzA_K02potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy
Cel przedmiotuC-3Zapoznanie studentów z procesami zwiazanymi z fizjologią komórek.
C-2Zapoznanie studentów z budową i funkcją błony komórkowej i poszczególnych organelli komórkowych.
Treści programoweT-L-4Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej. Tkanki zwierzęce – charakterystyka ich komórek. Zagadnienia do dyskusji:Mechanizm kodowania i przekazywania informacji w komórkach nerwowych. Sposób przekazywania informacji w synapsie elektrycznej i chemicznej.
T-L-3Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. Mikroskopowy obraz komórek kręgowców. Zróżnicowanie komórek zwierzęcych – przykłady i uzasadnienie biologiczne. Zagadnienia do dyskusji: Budowa komórek a ich czynność.
T-L-2Wykonanie rozmazu świeżej krwi kręgowców. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów. Komórki pro- i eukariotyczne.
T-L-6Ocena roli glikokaliksu na przykładzie grup krwi u człowieka. Charakterystyka kory komórki i spektryny. Praktyczne rozpoznawanie etapów diapedezy. Zagadnienia do dyskusji: Asymetria błony komórkowej i jej znaczenie. Znaczenie kory komórki oraz glikokaliksu. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej.Mechanizm diapedezy.
T-L-5Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Zagadnienia do dyskusji:Błony komórkowe i ich znaczenie. Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Składniki błony komórkowej (fosfolipidy i ich synteza, białka błony: peryferyjne, integralne i transbłonowe). Rodzaje i ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową.
T-L-1Omówienie organizacji i regulaminu zajęć. Podział grupy na zespoły ćwiczeniowe. Wyjaśnienie zasad uzyskania zaliczenia. Zapoznanie z pracownią. Metody badawcze stosowane w biologii komórki.
T-L-7Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.
T-W-1Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Tkanki (roślinne i zwierzęce).
T-W-3Ogólne zasady i strategia przekazywania informacji między komórkami. Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.
T-W-4Struktura, skład i rola cytoplazmy. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.
T-W-2Błona komórkowa – rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Formowanie i przemiana błon. Dynamika błony komórkowej. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego.
T-W-6Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach metabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja.
T-W-8Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Degradacja białek, rola lizosomów, proteasomów i ubikwityny.
T-W-7Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza.
T-W-5Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.
T-L-14Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów. agadnienia do dyskusji: Znaczenie enzymów w katalizowaniu reakcji i określaniu kierunku przebiegu szlaków metabolicznych w komórce.
T-L-8Wykazanie niezbędności ATP w procesie skurczu mięśni. Zagadnienia do dyskusji: Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Zagadnienia do dyskusji:Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu?
T-L-9Praktyczne rozpoznawanie połączeń międzykomórkowych i ich charakterystyka. Praktyczne rozpoznawanie procesów endo- i egzocytozy. Zagadnienia do dyskusji: Znaczenie połączeń komórkowych w przekazywaniu informacji (przykłady). Połączenia komórkowe jako bariery. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę (pinocytoza). Mechanizm endocytozy receptorowej (adsorpcyjnej). Fagocytoza – podstawowy mechanizm obrony nieswoistej. Egzocytoza konstytutywna i regulowana (przykłady).
T-L-15Charakterystyka metabolizmu wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, tłuszczowych, mięśniowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Doświadczalne uzasadnienie magazynowania glukozy w postaci polisacharydów w komórkach. Zaliczenie ćwiczeń.
T-L-10Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej. Mitochondria i chloroplasty – podobieństwa i różnice.
T-L-13Degradacja białek w komórce.
T-L-11Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów. Zagadnienia do dyskusji: Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych.
T-W-9Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.
T-L-12Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym. Praktyczne rozpoznawanie etapów mejozy. Zagadnienia do dyskusji: Molekularne mechanizmy regulacji przebiegu cyklu komórkowego.
T-W-10Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia). Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny.
M-3Praca w grupach.
M-2Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
M-4Dyskusja dydaktyczna.
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń: średnia ocena z zaliczenia kolokwiów cząstkowych oraz z zaliczenia przygotowania do zajęć labolatoryjnych.
S-2Ocena podsumowująca: Zaliczenie wykładów - egzamin pisemny
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student w stopniu podstawowym wykazuje zrozumienie wybranych procesów zachodzacych w żywej komórce oraz jest w stopniu podstawowym zaangażowany w dyskusję dotyczącą wybranych funkcji i procesów dotyczacych procesów zachodzących w komórce i jej organellach. Wykazuje aktywną postawę uczestnicząc w pracy grupowej.
3,5
4,0
4,5
5,0