Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (N1)
Sylabus przedmiotu Domestykacja:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Biologia | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia niestacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | licencjat | ||
| Obszary studiów | nauki przyrodnicze | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Domestykacja | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Anatomii Zwierząt i Zoologii | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Piotr Baranowski <Piotr.Baranowski@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | |||
| ECTS (planowane) | 3,0 | ECTS (formy) | 3,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | 8 | Grupa obieralna | 2 |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Znajomośc anatomii zwierząt domowych. |
| W-2 | Znajomośc biologicznych podstaw hodowli zwierząt domowych. |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z genezą i etapami udomowienia zwierząt. Wskazanie historycznych miejsc występowania współcześnie żyjących przodków zwierząt domowych, kolejnośc udomowienia gatunków i przyczyny, dla których doszło do udomowienia. |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| T-A-1 | Współczesne naświetlenie problemu pochodzenia zwierząt domowych. Epoka kamienia i wspólnota rodowa. | 1 |
| T-A-2 | Rozwój hodowli zwierząt w kulturach rejonów subtropikalnych i subarktycznych. Starożytna hodowla zwierząt w Afryce i poczatkowa epoka hodowli w Azji i Ameryce. | 1 |
| T-A-3 | Zmiany udomowieniowe u różnych gatunków zwierząt. Rozpoznawanie gatunku, wieku i płci zwierząt na podstawie szczątków kostnych. | 2 |
| T-A-4 | Zaliczenie cwiczeń. | 1 |
| 5 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Źródła wiadomości o pochodzeniu i ewolucji zwierząt domowych: archeologiczne, językoznawcze, etnograficzne i antropologiczne oraz przekazy zawarte w piśmie. | 1 |
| T-W-2 | Adaptacja zwierząt jako warunek udomowienia oraz zjawisko terytorializmu wykluczające udomowienie. Geneza i etapy udomowienia zwierząt w odniesieniu do okresów kultur pierwotnych społeceństw ludzkich. Historyczne miejsca występowania współcześnie żyjących przodków zwierząt domowych oraz centra udomowienia. Pojęcie politopii i monotopii. Miejsca i czas udomowienia zwierząt, kolejność udomowiania gatunków i przyczyny, dla których zwierzęta udomowiono. | 1 |
| T-W-3 | Udomowienie wybranych gatunków zwierząt: psa, renifera, kozy i owcy, bydła, świni, słonia, konia, wielbłąda, dzikiego osła, lam i alpak, a także wybranych gatunków mięsożernych i gryzoni oraz ryb, ptaków i owadów. | 1 |
| T-W-4 | Cechy fizjologiczne, morfologiczne i behawioralne wynikające z udomowienia. | 1 |
| T-W-5 | Klasyczne i nowoczesne kryteria klasyfikacji związków filogenetycznych zwierząt domowych. Znaczenie udomowienia zwierząt w rozwoju kulturowym człowieka. | 1 |
| 5 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| A-A-1 | Udział studenta w cwiczeniach. Przygotowanie do zajęc audytoryjnych z wykorzystaniem źródeł wiadomości o pochodzeniu i ewolucji zwierząt domowych: archeologicznych, językoznawczych, etnograficznych i antropologicznych, przekazów pisanych, z zakresu systematyki i filogenezy. | 5 |
| A-A-2 | Przygotowanie prezentacji opisującej pierwsze ośrodki starożytnej hodowli zwierząt w Afryce, Azji i Ameryce. | 15 |
| A-A-3 | Indywidualna analiza faunistyczna zwierzęcych szczątków kostnych, sortowanie fragmentów kostnych szkieletu. | 5 |
| A-A-4 | Przygotowanie studenta do samodzielnego rozpoznawanie fragmentów czaszki, żuchwy, zębów, kręgów, elementów dalszych i bliższych kości długich podstawowych gatunków zwierząt domowych. | 5 |
| A-A-5 | Przygotowanie studenta do samodzielnego określania wieku i płci zwierząt na podstawie analizy budowy szczątków kostnych. | 5 |
| A-A-6 | Zaznajomienie się studenta ze sposobami ewidencjonowania rozpoznanych fragmentów kostnych. | 5 |
| A-A-7 | Przygotowanie studenta do samodzielnej interpretacji zgromadzonych szczątków z wykorzystaniem informacji o stanowisku pozyskania materiałów kostnych. | 5 |
| 45 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | Uczestnictwo studenta w wykładach | 5 |
| A-W-2 | Samodzielne studiowanie treści wykładów. | 20 |
| A-W-3 | Przygotowanie do zaliczenia wykładów. | 20 |
| 45 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Metody podające: wykład informacyjny. Metody problemowe: wykład konwersatoryjny. Metody eksponujące: film. |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena podsumowująca: Na zakończenie wykładów i cwiczeń ocena sprawdzająca uzyskane przez studenta efekty kształcenia w zakresie wiedzy. |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O8.4_W01 Zna fakty które doprowaziły do udomowienia zwierząt, rozumie przebieg kolejnych etapów przemian jakim podlegały i nadal podlegają zwierzęta stanowiące zasadniczy element gospodarki człowieka | BL_1A_W13 | — | C-1 | T-W-2 | M-1 | S-1 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O8.4_U01 Umie analizowac etapy udomowienia i odnosic je do przyczyn dla których zwierzęta udomowiono. Porządkuje kolejnośc udomowienia zwierząt poszczególnych gatunków. Łączy etapy udomowienia z przekształcanymi cechami morfologicznymi zwierząt. | BL_1A_U08 | — | C-1 | T-A-2, T-A-3, T-A-1, T-W-1, T-W-2, T-W-4, T-W-5, T-W-3 | M-1 | S-1 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O8.4_K01 Jest kreatywny w interpretowaniu zjawisk biologicznych towarzyszących przekształcaniu morfologicznych, fizjologicznych i behawioralnych cech zwierząt w drodze do współczesnych morfotypów. | BL_1A_K07, BL_1A_K01 | — | C-1 | — | M-1 | S-1 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O8.4_W01 Zna fakty które doprowaziły do udomowienia zwierząt, rozumie przebieg kolejnych etapów przemian jakim podlegały i nadal podlegają zwierzęta stanowiące zasadniczy element gospodarki człowieka | 2,0 | Brak wiedzy o definicji pojęcia domestykacja lub udomowiene, etapach udomowienia, kolejności udomawianych gatunków, czynnikach jakie skłoniły do udomowienia zwierząt |
| 3,0 | Zna definicję pojęcia domestykacja. Wyjaśnia czym jest pojęcie domestykacji oraz wskazuje zasadnicze cechy ssaków podatnych na udomowienie.Przedstawia etapy udomowienia i wymienia gatunki zwierząt udomowionych. | |
| 3,5 | Zna definicję pojęcia domestykacja. Wyjaśnia czym jest pojęcie domestykacji oraz wskazuje zasadnicze cechy ssaków podatnych na udomowienie.Przedstawia etapy udomowienia i wymienia gatunki zwierząt udomowionych. Zna skutki cywilizacyjne posiadania zwierząt udomowionych. Rozróżnia pojęcie zwierzęcia udomowionego od oswojonego. | |
| 4,0 | Zna definicję pojęcia domestykacja. Wyjaśnia czym jest pojęcie domestykacji oraz wskazuje zasadnicze cechy ssaków podatnych na udomowienie.Przedstawia etapy udomowienia i wymienia gatunki zwierząt udomowionych. Zna skutki cywilizacyjne posiadania zwierząt udomowionych. Rozróżnia pojęcie zwierzęcia udomowionego od oswojonego. Podaje cechy wynikające z udomowienia. Zna pojęcie monotopii i politopii. | |
| 4,5 | Zna definicję pojęcia domestykacja. Wyjaśnia czym jest pojęcie domestykacji oraz wskazuje zasadnicze cechy ssaków podatnych na udomowienie.Przedstawia etapy udomowienia i wymienia gatunki zwierząt udomowionych. Zna skuti cywilizacyjne posiadania zwierząt udomowionych. Rozróżnia pojęcie zwierzęcia udomowionego od oswojonego. Podaje cechy wynikające z udomowienia. Zna pojęcie monotopii i politopii. Zna zasady badania szczątków kostnych zwierząt i rozróżnia podstawowe cechy charakterystyczne dla 2-3 gatunków zwierząt dzikich i udomowionych. | |
| 5,0 | Zna definicję pojęcia domestykacja. Wyjaśnia czym jest pojęcie domestykacji oraz wskazuje zasadnicze cechy ssaków podatnych na udomowienie.Przedstawia etapy udomowienia i wymienia gatunki zwierząt udomowionych. Zna skuti cywilizacyjne posiadania zwierząt udomowionych. Rozróżnia pojęcie zwierzęcia udomowionego od oswojonego. Podaje cechy wynikające z udomowienia. Zna pojęcie monotopii i politopii. Zna zasady badania szczątków kostnych zwierząt i rozróżnia podstawowe cechy charakterystyczne dla 2-3 gatunków zwierząt dzikich i udomowionych. Zna systematykę gatunków poddawanych domestykacji, opisuje lokalne i globalne warunki środowiskowe w których żyły i były poddawane gatunki zwierząt współcześnie uznanych za udomowione. |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O8.4_U01 Umie analizowac etapy udomowienia i odnosic je do przyczyn dla których zwierzęta udomowiono. Porządkuje kolejnośc udomowienia zwierząt poszczególnych gatunków. Łączy etapy udomowienia z przekształcanymi cechami morfologicznymi zwierząt. | 2,0 | Student nie umie interpretowac zjawisk biologicznych, które leżą u podstaw domestykacji |
| 3,0 | Jest przygotowany do opisu procesu domestykacji znacznej liczby zwierzat | |
| 3,5 | Uporządkowuje w czasie przebieg domestykacji | |
| 4,0 | Opisuje proces domestykacji, uporządkowuje go w czasie, właściwie interpetuje dowody świadczące o przebiegu tego procesu | |
| 4,5 | Opisuje proces domestykacji, uporządkowuje go w czasie, właściwie interpetuje dowody świadczące o przebiegu tego procesu, weryfikuje i konfrontuje dowody z wiedzą teoretyczną, ma umiejętnośc organizowania prostych badań w celu dostarczenia dowodów morfologicznych, fizjologicznych i behawioralnych na domestykację różnych gatunków zwierząt | |
| 5,0 | Opisuje proces domestykacji, uporządkowuje go w czasie, właściwie interpetuje dowody świadczące o przebiegu tego procesu, weryfikuje i konfrontuje dowody z wiedzą teoretyczną, ma umiejętnośc organizowania prostych badań w celu dostarczenia dowodów morfologicznych, fizjologicznych i behawioralnych na domestykację różnych gatunków zwierząt, ma umiejętnośc nakreślenia celów badań i ich projektowania, łączy fakty z różnych dziedzin nauk podstawowych i stosowanych podczas interpretacji uzyskanych wyników |
Literatura podstawowa
- Bőkőnyi S., History of domestic mammals in central and eastern Europe, Akadémiai Kiadó, Budapest, 1974
- Davis S.J.M., The archeology of animals, B.T. Batsford Ltd, London, 1980
- Clutton-Brock J., A natural history of domesticated mammals, Cambridge University Press, The University of Cambridge, 1999
- Zeuner F.E., A history of domesticated animals, Hutchinson of London, London, 1963
- Lasota-Moskalewska A., Zwierzęta udomowione w dziejach ludzkości, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 2005
Literatura dodatkowa
- Kozłowski J.K., Kozłowski S.K., Człowiek i środowisko w pradziejach, PWN, Warszawa, 1983
- Rogers A., Genetic evidence for a Pleistocene population explosion, Evolution, 1995, 49, 608-615.
- Baranowski P., Pochodzenie i udomowienie owiec, Wydawnictwo "Wieś Jutra", Warszawa, 2011