Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa - Rolnictwo (S2)
specjalność: Doradztwo rolnicze
Sylabus przedmiotu Kierowanie przedsiębiorstwem i marketing w agrobiznesie:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Rolnictwo | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | drugiego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | magister inżynier | ||
| Obszary studiów | nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Kierowanie przedsiębiorstwem i marketing w agrobiznesie | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Zakład Polityki Gospodarczej i Turystyki | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Bogusław Stankiewicz <Boguslaw.Stankiewicz@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Wojciech Lewicki <Wojciech.Lewicki@zut.edu.pl>, Bogusław Stankiewicz <Boguslaw.Stankiewicz@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 2,0 | ECTS (formy) | 2,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Znajomość podstawowych pojęć z zakresu ekonomii i organizacji produkcji. |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Zapoznanie studentów z problematyką funkcjonowania gospodarstw i przedsiębiorstw rolniczych. |
| C-2 | Przekazanie wiedzy z zakresu systemu planowania w przedsiębiorstwach rolniczych. |
| C-3 | Zapoznanie studentów z podstawami rachunku ekonomicznego, pomiaru efektów produkcyjnych i ekonomicznych. |
| C-4 | Przekazanie wiedzy z zakresu marketingu produktów rolniczych. |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| T-A-1 | Potencjalne warunki gospodarowania (powierzchnia ogólna gospodarstwa, ocena jakości ziemi, waloryzacja rolniczej i przestrzeni produkcyjnej. | 2 |
| T-A-2 | Wykorzystanie podstawowych czynników produkcji z punktu widzenia celów działalności gospodarczej. Konkurencja. Strategie cenowe na rynku produktów rolniczych. | 3 |
| T-A-3 | Ocena działalności gospodarczej. Określenie kierunku produkcji i stopnia specjalizacji. | 2 |
| T-A-4 | Działania marketingowe w agrobiznesie. | 3 |
| T-A-5 | Sporządzanie planów krótko i długookresowych. | 2 |
| T-A-6 | Rejestracja działalności gospodarczej. Pisanie biznesplanu. | 3 |
| 15 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Ekonomiczne i przyrodnicze środowisko gospodarstwa rolniczego, związki przedsiębiorstwa rolniczego z otoczeniem. Charakterystyka czynników produkcji w rolnictwie. | 3 |
| T-W-2 | Rynek. Uwarunkowania rynkowe. Formy społeczno-organizacyjne i prawno-organizacyjne przedsiębiorstw rolniczych i ich ewolucja. | 3 |
| T-W-3 | Kategorie produkcji i kosztów oraz wyniki gospodarcze. Rachunek wyników. | 3 |
| T-W-4 | Zasady i metody analizy gospodarstw rolniczych. Analiza produkcji roślinnej. Kalkulacje w rolnictwie. | 2 |
| T-W-5 | Uproszczenie i koncentracja produkcji, specjalizacja gospodarstw. Promocja produktów rolnych. | 2 |
| T-W-6 | Ryzyko i niepewność w rolnictwie. Planowanie w przedsiębiorstwach rolniczych. | 2 |
| 15 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| A-A-1 | uczestnictwo w zajęciach | 15 |
| A-A-2 | Przygotowanie się do zajęć | 8 |
| A-A-3 | Czytanie zalecanej literatury | 5 |
| A-A-4 | Zaliczenie pisemne | 2 |
| 30 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | uczestnictwo w zajęciach | 15 |
| A-W-2 | Przygotowanie się do zajęć | 8 |
| A-W-3 | Przygotowanie się do zaliczenia przedmiotu | 5 |
| A-W-4 | Zaliczenie pisemne | 2 |
| 30 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | ćwiczenia audytoryjne |
| M-2 | praca w grupach |
| M-3 | prezentacja |
| M-4 | dyskusja |
| M-5 | rozwiązywanie problemów |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Wypowiedź ustna –aktywność na zajęciach |
| S-2 | Ocena podsumowująca: test kontrolny / kolokwium |
| S-3 | Ocena formująca: Prezentacja/referowanie |
| S-4 | Ocena podsumowująca: zaliczenie pisemne |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ROL_2A_C05_W01 posiada wiedzę dotyczącą funkcjonowania przedsiębiorstw rolniczych na rynku | ROL_2A_W05 | R2A_W02, R2A_W09 | C-1 | T-W-1, T-W-2 | M-2, M-3, M-1, M-4, M-5 | S-4 |
| ROL_2A_C05_W02 wykazuje znajomość tematyki związanej z planowaniem działalności rolniczej | ROL_2A_W05 | R2A_W02, R2A_W09 | C-2 | T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4 | M-2, M-3, M-1, M-4, M-5 | S-1, S-4 |
| ROL_2A_C05_W03 zna zasady stosowania elementów rachunku ekonomicznego | ROL_2A_W05 | R2A_W02, R2A_W09 | C-3 | T-W-3 | M-2, M-3, M-1, M-4, M-5 | S-1, S-4 |
| ROL_2A_C05_W04 zna podstawy mechanizmów rządzących rynkiem konkurencyjnym | ROL_2A_W05 | R2A_W02, R2A_W09 | C-4 | T-W-2, T-A-3, T-A-4 | M-2, M-3, M-1, M-4, M-5 | S-1 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ROL_2A_C05_U01 posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach właściwych dla studiowanego kierunku | ROL_2A_U01, ROL_2A_U05 | R2A_U01, R2A_U03, R2A_U07 | C-1, C-2 | T-A-2, T-A-3 | M-2, M-3, M-1, M-4, M-5 | S-1, S-3 |
| ROL_2A_C05_U02 posiada umiejętność oceny jakości ziemi, waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej. | ROL_2A_U01, ROL_2A_U05 | R2A_U01, R2A_U03, R2A_U07 | C-1, C-2 | T-A-1, T-A-2 | M-2, M-3, M-4 | S-3 |
| ROL_2A_C05_U03 potrafi zrozumieć aktualne uwarunkowania rynkowe na rynku produktów rolniczych | ROL_2A_U01, ROL_2A_U05 | R2A_U01, R2A_U03, R2A_U07 | C-1 | T-W-1, T-W-2, T-W-6 | M-3, M-4 | S-1, S-3 |
| ROL_2A_C05_U04 Potrafi dobierać formę prawną działalności do jej rozmiarów i charakteru gospodarczego | ROL_2A_U01, ROL_2A_U05 | R2A_U01, R2A_U03, R2A_U07 | C-1, C-4 | T-A-6 | M-3, M-1 | S-4 |
| ROL_2A_C05_U05 potrafi interpretować rachunek wyników i bilans przedsiębiorstwa | ROL_2A_U01, ROL_2A_U05 | R2A_U01, R2A_U03, R2A_U07 | C-3 | T-W-3, T-A-4 | M-3, M-1 | S-4 |
| ROL_2A_C05_U06 potrafi planować produkcję krótko i długoterminową | ROL_2A_U01, ROL_2A_U05 | R2A_U01, R2A_U03, R2A_U07 | C-2 | T-W-6, T-A-5 | M-3, M-1 | S-3, S-4 |
| ROL_2A_C05_U07 potrafi sporządzać biznesplan | ROL_2A_U01, ROL_2A_U05 | R2A_U01, R2A_U03, R2A_U07 | C-2 | T-A-6 | M-3 | S-3, S-4 |
| ROL_2A_C05_U08 Potrafi podejmować decyzje z uwzględnieniem ryzyka | ROL_2A_U01, ROL_2A_U05 | R2A_U01, R2A_U03, R2A_U07 | C-1, C-4 | T-W-6 | M-3, M-1, M-4 | S-1, S-4 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ROL_2A_C05_K01 Jest świadomy współczesnych uwarunkowań konkurencyjnych na rynku | ROL_2A_K07, ROL_2A_K01, ROL_2A_K05 | R2A_K01, R2A_K02, R2A_K07, R2A_K08 | C-1, C-4 | T-W-2, T-W-6, T-A-1, T-A-3 | M-3, M-1 | S-1, S-3 |
| ROL_2A_C05_K02 Jest otwarty na nowe strategie zdobywania rynku | ROL_2A_K07, ROL_2A_K01, ROL_2A_K06 | R2A_K01, R2A_K04, R2A_K07, R2A_K08 | C-1 | T-W-2, T-W-6, T-A-4 | M-3, M-1 | S-1 |
| ROL_2A_C05_K03 Jest kompetentny w zakresie oceny sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa | ROL_2A_K07, ROL_2A_K01 | R2A_K01, R2A_K07, R2A_K08 | C-3, C-4 | T-W-3, T-W-4, T-W-6, T-A-3 | M-3, M-1, M-5 | S-1, S-4 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| ROL_2A_C05_W01 posiada wiedzę dotyczącą funkcjonowania przedsiębiorstw rolniczych na rynku | 2,0 | nie posiada wiedzy dotyczącej funkcjonowania przedsiębiorstw rolniczych na rynku |
| 3,0 | posiada dostateczną wiedzę dotyczącą funkcjonowania przedsiębiorstw rolniczych na rynku | |
| 3,5 | posiadadośc dobrą wiedzę dotyczącą funkcjonowania przedsiębiorstw rolniczych na rynku | |
| 4,0 | posiada dobrą wiedzę dotyczącą funkcjonowania przedsiębiorstw rolniczych na rynku | |
| 4,5 | posiada zdecydowanie dobrą wiedzę dotyczącą funkcjonowania przedsiębiorstw rolniczych na rynku | |
| 5,0 | posiada bardzo dobrą wiedzę dotyczącą funkcjonowania przedsiębiorstw rolniczych na rynku | |
| ROL_2A_C05_W02 wykazuje znajomość tematyki związanej z planowaniem działalności rolniczej | 2,0 | nie wykazuje znajomości tematyki związanej z planowaniem działalności rolniczej |
| 3,0 | wykazuje dostateczną znajomość tematyki związanej z planowaniem działalności rolniczej | |
| 3,5 | wykazuje dość dobrą znajomość tematyki związanej z planowaniem działalności rolniczej | |
| 4,0 | wykazuje dobrą znajomość tematyki związanej z planowaniem działalności rolniczej | |
| 4,5 | wykazuje zdecydowanie dobrą znajomość tematyki związanej z planowaniem działalności rolniczej | |
| 5,0 | wykazuje bardzo dobrą znajomość tematyki związanej z planowaniem działalności rolniczej | |
| ROL_2A_C05_W03 zna zasady stosowania elementów rachunku ekonomicznego | 2,0 | nie zna zasad stosowania elementów rachunku ekonomicznego |
| 3,0 | dostatecznie zna zasady stosowania elementów rachunku ekonomicznego | |
| 3,5 | dość dobrze zna zasady stosowania elementów rachunku ekonomicznego | |
| 4,0 | dobrze zna zasady stosowania elementów rachunku ekonomicznego | |
| 4,5 | zdecydowanie dobrze zna zasady stosowania elementów rachunku ekonomicznego | |
| 5,0 | bardzo dobrze zna zasady stosowania elementów rachunku ekonomicznego | |
| ROL_2A_C05_W04 zna podstawy mechanizmów rządzących rynkiem konkurencyjnym | 2,0 | nie zna podstaw mechanizmów rządzących rynkiem konkurencyjnym |
| 3,0 | dostatecznie zna podstawy mechanizmów rządzących rynkiem konkurencyjnym | |
| 3,5 | dość dobrze zna podstawy mechanizmów rządzących rynkiem konkurencyjnym | |
| 4,0 | dobrze zna podstawy mechanizmów rządzących rynkiem konkurencyjnym | |
| 4,5 | zdecydowanie dobrze zna podstawy mechanizmów rządzących rynkiem konkurencyjnym | |
| 5,0 | bardzo dobrze zna podstawy mechanizmów rządzących rynkiem konkurencyjnym |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| ROL_2A_C05_U01 posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach właściwych dla studiowanego kierunku | 2,0 | nie posiada umiejętności wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach właściwych dla studiowanego kierunku |
| 3,0 | posiada dostateczną umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach właściwych dla studiowanego kierunku | |
| 3,5 | posiada dość dobrą umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach właściwych dla studiowanego kierunku | |
| 4,0 | posiada dobrą umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach właściwych dla studiowanego kierunku | |
| 4,5 | posiada zdecydowanie dobrą umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach właściwych dla studiowanego kierunku | |
| 5,0 | posiada bardzo dobrą umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach właściwych dla studiowanego kierunku | |
| ROL_2A_C05_U02 posiada umiejętność oceny jakości ziemi, waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej. | 2,0 | nie posiada umiejętności oceny jakości ziemi, waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej |
| 3,0 | posiada dostateczną umiejętność oceny jakości ziemi, waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej | |
| 3,5 | posiada dość dobrą umiejętność oceny jakości ziemi, waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej | |
| 4,0 | posiada dobrą umiejętność oceny jakości ziemi, waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej | |
| 4,5 | posiada zdecydowanie dobrą umiejętność oceny jakości ziemi, waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej | |
| 5,0 | posiada bardzo dobrą umiejętność oceny jakości ziemi, waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej | |
| ROL_2A_C05_U03 potrafi zrozumieć aktualne uwarunkowania rynkowe na rynku produktów rolniczych | 2,0 | nie potrafi zrozumieć aktualnych uwarunkowań rynkowych na rynku produktów rolniczych |
| 3,0 | dostatecznie potrafi zrozumieć aktualne uwarunkowania rynkowe na rynku produktów rolniczych | |
| 3,5 | dość dobrze potrafi zrozumieć aktualne uwarunkowania rynkowe na rynku produktów rolniczych | |
| 4,0 | dobrze potrafi zrozumieć aktualne uwarunkowania rynkowe na rynku produktów rolniczych | |
| 4,5 | zdecydowanie dobrze potrafi zrozumieć aktualne uwarunkowania rynkowe na rynku produktów rolniczych | |
| 5,0 | bardzo dobrze potrafi zrozumieć aktualne uwarunkowania rynkowe na rynku produktów rolniczych | |
| ROL_2A_C05_U04 Potrafi dobierać formę prawną działalności do jej rozmiarów i charakteru gospodarczego | 2,0 | nie potrafi dobierać formy prawnej działalności do jej rozmiarów i charakteru gospodarczego |
| 3,0 | dostatecznie potrafi dobierać formę prawną działalności do jej rozmiarów i charakteru gospodarczego | |
| 3,5 | dość dobrze potrafi dobierać formę prawną działalności do jej rozmiarów i charakteru gospodarczego | |
| 4,0 | dobrze potrafi dobierać formę prawną działalności do jej rozmiarów i charakteru gospodarczego | |
| 4,5 | zdecydowanie dobrze potrafi dobierać formę prawną działalności do jej rozmiarów i charakteru gospodarczego | |
| 5,0 | bardzo dobrze potrafi dobierać formę prawną działalności do jej rozmiarów i charakteru gospodarczego | |
| ROL_2A_C05_U05 potrafi interpretować rachunek wyników i bilans przedsiębiorstwa | 2,0 | nie potrafi interpretować rachunku wyników i bilansu przedsiębiorstwa |
| 3,0 | dostatecznie potrafi interpretować rachunek wyników i bilans przedsiębiorstwa | |
| 3,5 | dośc dobrze potrafi interpretować rachunek wyników i bilans przedsiębiorstwa | |
| 4,0 | dobrze potrafi interpretować rachunek wyników i bilans przedsiębiorstwa | |
| 4,5 | zdecydowanie dobrze potrafi interpretować rachunek wyników i bilans przedsiębiorstwa | |
| 5,0 | bardzo dobrze potrafi interpretować rachunek wyników i bilans przedsiębiorstwa | |
| ROL_2A_C05_U06 potrafi planować produkcję krótko i długoterminową | 2,0 | nie potrafi planować produkcji krótko i długoterminowej |
| 3,0 | dostatecznie potrafi planować produkcję krótko i długoterminową | |
| 3,5 | dość dobrze potrafi planować produkcję krótko i długoterminową | |
| 4,0 | dobrze potrafi planować produkcję krótko i długoterminową | |
| 4,5 | zdecydowanie dobrze potrafi planować produkcję krótko i długoterminową | |
| 5,0 | bardzo dobrze potrafi planować produkcję krótko i długoterminową | |
| ROL_2A_C05_U07 potrafi sporządzać biznesplan | 2,0 | nie potrafi sporządzać biznesplanu |
| 3,0 | dostatecznie potrafi sporządzać biznesplan | |
| 3,5 | dość dobrze potrafi sporządzać biznesplan | |
| 4,0 | dobrze potrafi sporządzać biznesplan | |
| 4,5 | zdecydowanie dobrze potrafi sporządzać biznesplan | |
| 5,0 | bardzo dobrze potrafi sporządzać biznesplan | |
| ROL_2A_C05_U08 Potrafi podejmować decyzje z uwzględnieniem ryzyka | 2,0 | nie potrafi podejmować decyzji z uwzględnieniem ryzyka |
| 3,0 | dostatecznie potrafi podejmować decyzje z uwzględnieniem ryzyka | |
| 3,5 | dośc dobrze potrafi podejmować decyzje z uwzględnieniem ryzyka | |
| 4,0 | dobrze potrafi podejmować decyzje z uwzględnieniem ryzyka | |
| 4,5 | zdecydowanie dobrze potrafi podejmować decyzje z uwzględnieniem ryzyka | |
| 5,0 | bardzo dobrze potrafi podejmować decyzje z uwzględnieniem ryzyka |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| ROL_2A_C05_K01 Jest świadomy współczesnych uwarunkowań konkurencyjnych na rynku | 2,0 | nie jest świadomy co do współczesnych uwarunkowań konkurencyjnych na rynku |
| 3,0 | Jest dostatecznie zorientowany we współczesnych uwarunkowaniach konkurencyjnych na rynku | |
| 3,5 | Jest dość dobrze zorientowany we współczesnych uwarunkowaniach konkurencyjnych na rynku | |
| 4,0 | Jest dobrze zorientowany we współczesnych uwarunkowaniach konkurencyjnych na rynku | |
| 4,5 | Jest zdecydowanie świadomy co do współczesnych uwarunkowań konkurencyjnych na rynku | |
| 5,0 | Jest bardzo dobrze świadomy co do współczesnych uwarunkowań konkurencyjnych na rynku | |
| ROL_2A_C05_K02 Jest otwarty na nowe strategie zdobywania rynku | 2,0 | nie jest otwarty na nowe strategie zdobywania rynku |
| 3,0 | Jest dostatecznie otwarty na nowe strategie zdobywania rynku | |
| 3,5 | Jest zdecydowanie otwarty na nowe strategie zdobywania rynku | |
| 4,0 | Jest otwarty na nowe strategie zdobywania rynku | |
| 4,5 | Jest bardzo otwarty na nowe strategie zdobywania rynku | |
| 5,0 | Jest wybitnie otwarty na nowe strategie zdobywania rynku | |
| ROL_2A_C05_K03 Jest kompetentny w zakresie oceny sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa | 2,0 | nie jest kompetentny w zakresie oceny sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa |
| 3,0 | Jest dostatecznie kompetentny w zakresie oceny sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa | |
| 3,5 | Jest dość dobrze kompetentny w zakresie oceny sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa | |
| 4,0 | Jest zdecydowanie kompetentny w zakresie oceny sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa | |
| 4,5 | Jest bardzo kompetentny w zakresie oceny sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa | |
| 5,0 | Jest wyjątkowo kompetentny w zakresie oceny sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa |
Literatura podstawowa
- Duraj J., Podstawy ekonomiki przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa, 2004
- Gębska M., Filipiak T., Podstawy ekonomiki i organizacji gospodarstw rolniczych., Wyd. SGGW, Warszawa, 2006
- Reisch E., Zeddies J., Wprowadzenie do ekonomiki i organizacji gospodarstw rolnych., Wyd. AR w Poznaniu, Poznań, 1995
Literatura dodatkowa
- Klepacki B., Ekonomika i organizacja rolnictwa., WSiP, Warszawa, 1999
- Runowski H., Finanse gospodarstwa rolnego., Wyd. Agroexpert, Warszawa, 2007