Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Budownictwa i Architektury - Wzornictwo (S2)

Sylabus przedmiotu Wybrane zagadnienia sztuki najnowszej i wzornictwa:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Wzornictwo
Forma studiów studia stacjonarne Poziom drugiego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta magister sztuki
Obszary studiów sztuki
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Wybrane zagadnienia sztuki najnowszej i wzornictwa
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Sztuk Wizualnych
Nauczyciel odpowiedzialny Joanna Szczepanik <jszczepanik@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane) 5,0 ECTS (formy) 5,0
Forma zaliczenia egzamin Język polski
Blok obieralny Grupa obieralna

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
wykładyW1 15 1,01,00zaliczenie
wykładyW2 30 2,01,00egzamin
seminariaS4 30 2,01,00zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Student powinien dysponowac podstawowa wiedza z zakresu historii sztuki. Powinien posiadac opanowane podstawowe umiejetnosci pisania tekstów analityczych oraz samodzielnego zdobywania informacji, a także aktywnie uczestniczyc we współczesnej kulturze.

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Kurs ma na celu zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami sztuki współczesnej w kontekście historii sztuki XX i XXI wieku. Wykłady prezentują sztukę współczesną przy uwzględnieniu rozmaitych uwarunkowań związanych z jej powstawaniem, funkcjonowaniem, a także oddziaływaniem na odbiorcę. Celem przedmiotu jest poszerzenie ogólnego obrazu funkcjonowania sztuki współczesnej wskazując jej bogactwo i różnorodność poruszanej problematyki. Przedmiot umożliwia wypracowanie krytycznych narzędzi obserwacji współczesnej kultury oraz kształtowania przejrzystego i konsekwentnego, indywidualnego stanowiska wobec wyzwań współczesności.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
seminaria
T-S-1Propozycja seminaryjna: Design krytyczny- jego miejsce pośród innych praktyk projektowania, wielość ujęć oraz wykorzystywane w nim strategie i praktyki: Proponowane zagadnienia: 1. Kształtowanie się nurtu krytycznego w ramach designu; 2. Społeczna rola designu; 3. Formalne i estetyczne aspekty designu krytycznego; 4. Filozoficzne konteksty designu; 5. Posthumanistyczne ujęcie designu; 6. Ujęcie praktyczne designu;30
30
wykłady
T-W-1Seria wykładów dotyczących sztuki nowoczesnej i wzornictwa w kontekście ich analizy i interpretacji. Propozycje zagadnień: III. Psychologia i percepcja w sztuce i designie: - sztuka a psychoanaliza - teoria i estetyka percepcji6
T-W-2Seria wykładów dotyczących sztuki nowoczesnej i wzornictwa w kontekście ich analizy i interpretacji. Propozycje zagadnień: IV. W stronę wiedzy- sztuka i design w perspektywie: - Fenomenologii i hermeneutyki - Strukturalizmu i poststrukturalizmu - Dekonstrukcji - Postmodernizmu24
30
wykłady
T-W-1Seria wykładów dotyczących sztuki nowoczesnej i wzornictwa w kontekście ich analizy i interpretacji. Propozycje zagadnień: I. Forma i znak: - Analiza formy, symbolu, znaku - Formalizm i forma - Ikonografia i ikonologia - Aby Warburg i Atlas Pamięci – tożsamość wizualna - Semiotyka i semiologia a znak jako element komunikacji wzrokowej - Słowo i obraz a komunikacja15
15

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
seminaria
A-S-1Aktywne uczestnictwo w zajęciach, student powinien dysponowac wystarczajaca wiedzą by swobodnie poruszać się w omawianej problemtyce j i w sposób otwarty dostrzegać rózne aspekty jej funkcjonowania.30
A-S-2Prezentacje studentów na wybrane przez nich tematy dotyczące zagadnień współczesnej sztuki i designu. tematy prezentacji będą wybierane po konsultacji z prowadzącym zajęcia.15
A-S-3Praca pisemna na zadany temat. Student powinien przedstawic pracę o znormalizowanej objętosci 5 stron na zadany temat, w których wykorzysta posiadaną wiedzę, nauczy się zdobywać dodatkowe informacje oraz w sposób krytyczny bedzie mógł odnieść się do poruszanej problematyki.15
60
wykłady
A-W-1Uczestnictwo na wykładach, student powinien dysponować wystarczajaca wiedzą by swobodnie poruszać się w omawianej problemtyce j i w sposób otwarty dostrzegać rózne aspekty jej funkcjonowania.30
A-W-2Studenci zobowiazani są zdać egzamin końcowy z zakresu poruszanego materiału.4
A-W-3Praca pisemna na zadany temat. Student powinien przedstawic pracę o znormalizowanej objętosci 5 stron na zadany temat, w których wykorzysta posiadaną wiedzę, nauczy się zdobywać dodatkowe informacje oraz w sposób krytyczny bedzie mógł odnieść się do poruszanej problematyki.26
60
wykłady
A-W-1Udział w zajęciach15
A-W-2Praca własna15
30

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykłady - seria wykładów podejmujacych wybrane zagadnienia z zakresu sztuki i kultury.
M-2Kolokwium - test sprawdzajacy posiadana wiedze oraz umiejetnosc krytycznego odnoszenia sie do zadanych problemów, samodzielnego wyrazania opinii i umiejetnego motywowania dokonywanych wyborów.
M-3Konwersatorium - przy pomocy modreowanej dyskusji, student poznaje metody prowadzenia merytorycznego dyskursu.
M-4Praca pisemna - samodzielna praca, która rozwija umiejetnosc krytycznego myslenia, analizy faktów oraz wygłaszania opinii popartych uzasadnionymi argumentami.
M-5Prezentacja ustna - samodzielna praca, która rozwija umiejetnosc krytycznego myslenia, analizy faktów oraz wygłaszania opinii popartych uzasadnionymi argumentami.

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Aktywność - aktywne uczestnictwo studenta na zajęciach, takze obecność studenta na zajęciach - ocena czastkowa wpływajaca na ocene koncowa.
S-2Ocena formująca: Praca pisemna - ocena cząstkowa wpływająca na ocenę końcową.
S-3Ocena formująca: Kolokwium - ocena cząstkowa wpływająca na ocenę końcową.
S-4Ocena podsumowująca: Egzamin - ocena wpływająca na ocenę końcową.
S-5Ocena formująca: Prezentacja ustna - ocena cząstkowa wpływająca na ocenę końcową.

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
Wz_2A_A11_W01
ma podstawową wiedzę z zakresu funkcjonowania sztuki współczesnej, w pogłębionym zakresie zna omówione podczas zajęć zagadnienia, rozumie w stopniu zaawansowanym rolę społeczno-kulturową sztuki, a także wzornictwa przemysłowego
Wz_2A_W04, Wz_2A_W05A2_W09, A2_W10C-1M-1, M-2, M-3, M-4, M-5S-1, S-2, S-3, S-4, S-5

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
Wz_2A_A11_K01
jest zdolny krytycznie odnosic sie do własnych oraz cudzych działan projektowych; dostrzega etyczne problemy we własnej oraz cudzej twórczosci; bedac zdolnym do elementarnej refleksji na temat wyzwań współczesnej rzeczywistosci, w sposób zdystansowany i swiadomy analizuje zjawiska
Wz_2A_K04A2_K04C-1M-3, M-4S-1, S-2

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
Wz_2A_A11_W01
ma podstawową wiedzę z zakresu funkcjonowania sztuki współczesnej, w pogłębionym zakresie zna omówione podczas zajęć zagadnienia, rozumie w stopniu zaawansowanym rolę społeczno-kulturową sztuki, a także wzornictwa przemysłowego
2,0Student nie dysponuje podstawowa wiedza z zakresu prowadzonych zajec.
3,0Student dysponuje elementarnymi informacjami z zakresu prowadzonych zajec.
3,5Student dysponuje elementarnymi informacjami z zakresu prowadzonych zajec oraz potrafi wykorzystac te wiedze w sposób przemyslany.
4,0Student dysponuje podstawowa wiedza z zakresu prowadzonych zajec, potrafi wykorzystac posiadane informacje oraz prowadzic dyskusje w obrebie wiedzy przekazanej na zajeciach.
4,5Student dysponuje podstawowa wiedza z zakresu prowadzonych zajec, potrafi wykorzystac kreatywnie posiadane informacje oraz prowadzic dyskusje w odniesieniu do wiedzy posiadanej takze z innych zródeł.
5,0Student dysponuje szeroka wiedza z zakresu prowadzonych zajec, potrafi w efektywny i przemyslany sposób prezentowac, analizowac oraz prowadzic prowadzic dyskusje w odniesieniu do wiedzy posiadanej takze z innych zródeł.

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
Wz_2A_A11_K01
jest zdolny krytycznie odnosic sie do własnych oraz cudzych działan projektowych; dostrzega etyczne problemy we własnej oraz cudzej twórczosci; bedac zdolnym do elementarnej refleksji na temat wyzwań współczesnej rzeczywistosci, w sposób zdystansowany i swiadomy analizuje zjawiska
2,0Student nie dysponuje podstawowa wiedza z zakresu prowadzonych zajec.
3,0Student dysponuje elementarnymi informacjami z zakresu prowadzonych zajec.
3,5Student dysponuje elementarnymi informacjami z zakresu prowadzonych zajec oraz potrafi wykorzystac te wiedze w sposób przemyslany.
4,0Student dysponuje podstawowa wiedza z zakresu prowadzonych zajec, potrafi wykorzystac posiadane informacje oraz prowadzic dyskusje w obrebie wiedzy przekazanej na zajeciach.
4,5Student dysponuje podstawowa wiedza z zakresu prowadzonych zajec, potrafi wykorzystac kreatywnie posiadane informacje oraz prowadzic dyskusje w odniesieniu do wiedzy posiadanej takze z innych zródeł.
5,0Student dysponuje szeroka wiedza z zakresu prowadzonych zajec, potrafi w efektywny i przemyslany sposób prezentowac, analizowac oraz prowadzic prowadzic dyskusje w odniesieniu do wiedzy posiadanej takze z innych zródeł.

Literatura podstawowa

  1. A. D’ Alleva, Metody i teorie historii sztuki, Universitas, Kraków, 2008
  2. A. Gralińska – Toborek, Świadomość ikonograficzna a nowoczesna praktyka artystyczna refleksja nad sztuką, Łódź, 2004
  3. P. Piotrowski, W stronę nowej geografii artystycznej, [online] http://magazynsztuki.eu/old/archiwum/nr_19/archiwum_nr19_tekst_4.htm [dostęp 1.09.2013], 2013
  4. S. Sontag, Przeciw interpretacji, w: Przeciw interpretacji i inne eseje, Kraków, 2012

Literatura dodatkowa

  1. Aby Warburg Nasz Bliźni. Antropologia i historia sztuki. Atlas Mnemosyne., Konteksty, polska sztuka ludowa: antropologia kultury, etnografia, sztuka, 1230-6142, nr 2-3 (293-294), Warszawa, 2011
  2. Piotr Piotrowski, Agorafilia. Sztuka i demokracja w poskomunistycznej Europie, Rebis, Poznań, 2010
  3. G. Debord, Społeczeństwo spektaklu oraz Rozważania o społeczeństwie spektaklu, Warszawa, 2006
  4. H.G. Gadamer, Prawda i metoda: Zarys hermeneutyki filozoficznej, Warszawa, 2004
  5. L. Nochlin, Dlaczego nie było wielkich artystek?, „Kobiety twórcze. Biuletyn Ośrodka Informacji Środowisk Kobiecych OŚKa”, nr 3 (8) 99, 1999
  6. red. C. Frejlich, Rzeczy niepospolite, Kraków, 2013
  7. E. Said, Orientalizm, Warszawa, 1991

Treści programowe - seminaria

KODTreść programowaGodziny
T-S-1Propozycja seminaryjna: Design krytyczny- jego miejsce pośród innych praktyk projektowania, wielość ujęć oraz wykorzystywane w nim strategie i praktyki: Proponowane zagadnienia: 1. Kształtowanie się nurtu krytycznego w ramach designu; 2. Społeczna rola designu; 3. Formalne i estetyczne aspekty designu krytycznego; 4. Filozoficzne konteksty designu; 5. Posthumanistyczne ujęcie designu; 6. Ujęcie praktyczne designu;30
30

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Seria wykładów dotyczących sztuki nowoczesnej i wzornictwa w kontekście ich analizy i interpretacji. Propozycje zagadnień: III. Psychologia i percepcja w sztuce i designie: - sztuka a psychoanaliza - teoria i estetyka percepcji6
T-W-2Seria wykładów dotyczących sztuki nowoczesnej i wzornictwa w kontekście ich analizy i interpretacji. Propozycje zagadnień: IV. W stronę wiedzy- sztuka i design w perspektywie: - Fenomenologii i hermeneutyki - Strukturalizmu i poststrukturalizmu - Dekonstrukcji - Postmodernizmu24
30

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Seria wykładów dotyczących sztuki nowoczesnej i wzornictwa w kontekście ich analizy i interpretacji. Propozycje zagadnień: I. Forma i znak: - Analiza formy, symbolu, znaku - Formalizm i forma - Ikonografia i ikonologia - Aby Warburg i Atlas Pamięci – tożsamość wizualna - Semiotyka i semiologia a znak jako element komunikacji wzrokowej - Słowo i obraz a komunikacja15
15

Formy aktywności - seminaria

KODForma aktywnościGodziny
A-S-1Aktywne uczestnictwo w zajęciach, student powinien dysponowac wystarczajaca wiedzą by swobodnie poruszać się w omawianej problemtyce j i w sposób otwarty dostrzegać rózne aspekty jej funkcjonowania.30
A-S-2Prezentacje studentów na wybrane przez nich tematy dotyczące zagadnień współczesnej sztuki i designu. tematy prezentacji będą wybierane po konsultacji z prowadzącym zajęcia.15
A-S-3Praca pisemna na zadany temat. Student powinien przedstawic pracę o znormalizowanej objętosci 5 stron na zadany temat, w których wykorzysta posiadaną wiedzę, nauczy się zdobywać dodatkowe informacje oraz w sposób krytyczny bedzie mógł odnieść się do poruszanej problematyki.15
60
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Uczestnictwo na wykładach, student powinien dysponować wystarczajaca wiedzą by swobodnie poruszać się w omawianej problemtyce j i w sposób otwarty dostrzegać rózne aspekty jej funkcjonowania.30
A-W-2Studenci zobowiazani są zdać egzamin końcowy z zakresu poruszanego materiału.4
A-W-3Praca pisemna na zadany temat. Student powinien przedstawic pracę o znormalizowanej objętosci 5 stron na zadany temat, w których wykorzysta posiadaną wiedzę, nauczy się zdobywać dodatkowe informacje oraz w sposób krytyczny bedzie mógł odnieść się do poruszanej problematyki.26
60
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Udział w zajęciach15
A-W-2Praca własna15
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaWz_2A_A11_W01ma podstawową wiedzę z zakresu funkcjonowania sztuki współczesnej, w pogłębionym zakresie zna omówione podczas zajęć zagadnienia, rozumie w stopniu zaawansowanym rolę społeczno-kulturową sztuki, a także wzornictwa przemysłowego
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówWz_2A_W04ma pogłębioną wiedzę na temat kulturowego kontekstu wzornictwa; w stopniu zaawansowanym rozumie związki zachodzące między wzornictwem a innymi dziedzinami współczesnego życia
Wz_2A_W05w stopniu zaawansowanym zna style w sztuce oraz związane z nimi tradycje twórcze i kreatywnie wykorzystuje te wiedzę w pracach projektowych
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaA2_W09dysponuje rozszerzoną wiedzą na temat kontekstu historycznego i kulturowego sztuk plastycznych i ich związków z innymi dziedzinami współczesnego życia oraz samodzielnie rozwija tę wiedzę w sposób odpowiadający studiowanemu kierunkowi studiów i specjalności
A2_W10umie tworzyć prace artystyczne o wysokim stopniu oryginalności na podstawie wiedzy o stylach w sztuce i związanych z nimi tradycjami twórczymi
Cel przedmiotuC-1Kurs ma na celu zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami sztuki współczesnej w kontekście historii sztuki XX i XXI wieku. Wykłady prezentują sztukę współczesną przy uwzględnieniu rozmaitych uwarunkowań związanych z jej powstawaniem, funkcjonowaniem, a także oddziaływaniem na odbiorcę. Celem przedmiotu jest poszerzenie ogólnego obrazu funkcjonowania sztuki współczesnej wskazując jej bogactwo i różnorodność poruszanej problematyki. Przedmiot umożliwia wypracowanie krytycznych narzędzi obserwacji współczesnej kultury oraz kształtowania przejrzystego i konsekwentnego, indywidualnego stanowiska wobec wyzwań współczesności.
Metody nauczaniaM-1Wykłady - seria wykładów podejmujacych wybrane zagadnienia z zakresu sztuki i kultury.
M-2Kolokwium - test sprawdzajacy posiadana wiedze oraz umiejetnosc krytycznego odnoszenia sie do zadanych problemów, samodzielnego wyrazania opinii i umiejetnego motywowania dokonywanych wyborów.
M-3Konwersatorium - przy pomocy modreowanej dyskusji, student poznaje metody prowadzenia merytorycznego dyskursu.
M-4Praca pisemna - samodzielna praca, która rozwija umiejetnosc krytycznego myslenia, analizy faktów oraz wygłaszania opinii popartych uzasadnionymi argumentami.
M-5Prezentacja ustna - samodzielna praca, która rozwija umiejetnosc krytycznego myslenia, analizy faktów oraz wygłaszania opinii popartych uzasadnionymi argumentami.
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Aktywność - aktywne uczestnictwo studenta na zajęciach, takze obecność studenta na zajęciach - ocena czastkowa wpływajaca na ocene koncowa.
S-2Ocena formująca: Praca pisemna - ocena cząstkowa wpływająca na ocenę końcową.
S-3Ocena formująca: Kolokwium - ocena cząstkowa wpływająca na ocenę końcową.
S-4Ocena podsumowująca: Egzamin - ocena wpływająca na ocenę końcową.
S-5Ocena formująca: Prezentacja ustna - ocena cząstkowa wpływająca na ocenę końcową.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie dysponuje podstawowa wiedza z zakresu prowadzonych zajec.
3,0Student dysponuje elementarnymi informacjami z zakresu prowadzonych zajec.
3,5Student dysponuje elementarnymi informacjami z zakresu prowadzonych zajec oraz potrafi wykorzystac te wiedze w sposób przemyslany.
4,0Student dysponuje podstawowa wiedza z zakresu prowadzonych zajec, potrafi wykorzystac posiadane informacje oraz prowadzic dyskusje w obrebie wiedzy przekazanej na zajeciach.
4,5Student dysponuje podstawowa wiedza z zakresu prowadzonych zajec, potrafi wykorzystac kreatywnie posiadane informacje oraz prowadzic dyskusje w odniesieniu do wiedzy posiadanej takze z innych zródeł.
5,0Student dysponuje szeroka wiedza z zakresu prowadzonych zajec, potrafi w efektywny i przemyslany sposób prezentowac, analizowac oraz prowadzic prowadzic dyskusje w odniesieniu do wiedzy posiadanej takze z innych zródeł.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaWz_2A_A11_K01jest zdolny krytycznie odnosic sie do własnych oraz cudzych działan projektowych; dostrzega etyczne problemy we własnej oraz cudzej twórczosci; bedac zdolnym do elementarnej refleksji na temat wyzwań współczesnej rzeczywistosci, w sposób zdystansowany i swiadomy analizuje zjawiska
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówWz_2A_K04przejawia nawyk krytycznego myślenia i refleksji
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaA2_K04posiada umiejętność krytycznej oceny
Cel przedmiotuC-1Kurs ma na celu zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami sztuki współczesnej w kontekście historii sztuki XX i XXI wieku. Wykłady prezentują sztukę współczesną przy uwzględnieniu rozmaitych uwarunkowań związanych z jej powstawaniem, funkcjonowaniem, a także oddziaływaniem na odbiorcę. Celem przedmiotu jest poszerzenie ogólnego obrazu funkcjonowania sztuki współczesnej wskazując jej bogactwo i różnorodność poruszanej problematyki. Przedmiot umożliwia wypracowanie krytycznych narzędzi obserwacji współczesnej kultury oraz kształtowania przejrzystego i konsekwentnego, indywidualnego stanowiska wobec wyzwań współczesności.
Metody nauczaniaM-3Konwersatorium - przy pomocy modreowanej dyskusji, student poznaje metody prowadzenia merytorycznego dyskursu.
M-4Praca pisemna - samodzielna praca, która rozwija umiejetnosc krytycznego myslenia, analizy faktów oraz wygłaszania opinii popartych uzasadnionymi argumentami.
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Aktywność - aktywne uczestnictwo studenta na zajęciach, takze obecność studenta na zajęciach - ocena czastkowa wpływajaca na ocene koncowa.
S-2Ocena formująca: Praca pisemna - ocena cząstkowa wpływająca na ocenę końcową.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie dysponuje podstawowa wiedza z zakresu prowadzonych zajec.
3,0Student dysponuje elementarnymi informacjami z zakresu prowadzonych zajec.
3,5Student dysponuje elementarnymi informacjami z zakresu prowadzonych zajec oraz potrafi wykorzystac te wiedze w sposób przemyslany.
4,0Student dysponuje podstawowa wiedza z zakresu prowadzonych zajec, potrafi wykorzystac posiadane informacje oraz prowadzic dyskusje w obrebie wiedzy przekazanej na zajeciach.
4,5Student dysponuje podstawowa wiedza z zakresu prowadzonych zajec, potrafi wykorzystac kreatywnie posiadane informacje oraz prowadzic dyskusje w odniesieniu do wiedzy posiadanej takze z innych zródeł.
5,0Student dysponuje szeroka wiedza z zakresu prowadzonych zajec, potrafi w efektywny i przemyslany sposób prezentowac, analizowac oraz prowadzic prowadzic dyskusje w odniesieniu do wiedzy posiadanej takze z innych zródeł.