Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Budownictwa i Architektury - Budownictwo (N1)

Sylabus przedmiotu Hydraulika i hydrologia:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Budownictwo
Forma studiów studia niestacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów nauk technicznych, studiów inżynierskich
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Hydraulika i hydrologia
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Budownictwa Wodnego
Nauczyciel odpowiedzialny Anna Roszak <Anna.Roszak@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele Jacek Kurnatowski <Jacek.Kurnatowski@zut.edu.pl>
ECTS (planowane) 4,0 ECTS (formy) 4,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny Grupa obieralna

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
wykładyW4 18 2,00,44zaliczenie
laboratoriaL4 9 1,00,26zaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA4 9 1,00,30zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Wymagana wiedza z matematyki
W-2Wymagana wiedza z fizyki

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Rozumie zasady spoczynku i ruchu cieczy
C-2Umier rozwiązywać zagadnienia ze statyki, ruchu cieczy: w przewodach pod ciśnieniem, w korytach otwartych i w gruncie
C-3Rozumie podstawowe pojęcia hydrologiczne
C-4Potrafi korzystać ze źródeł informacji hydrologicznej

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Zagadnienia hydrostatyki1
T-A-2Ciecz w przewodach pod ciśnieniem1
T-A-3Ruch cieczy w korytach otwartych1
T-A-4Ruch wód gruntowych1
T-A-5Kolokwium1
T-A-6Wstępne pojęcia hydrologiczne. Zapoznanie się z zakresem operatu hydrologicznego1
T-A-7Zapoznanie się z informacją hydrologiczna i meteorologiczną - roczniki meteorologiczne, roczniki opadów1
T-A-8Stan wody, zapoznanie się z informacją hydrologiczną c.d. - roczniki hydrologiczne1
T-A-9Opracowywanie operatu hydrologicznego - wyznaczanie współczynnika odpływu dla dorzecza1
9
laboratoria
T-L-1Wprowadzenie do laboratorium1
T-L-2Wyznaczanie granicznej liczby Reynoldsa oraz strat ciśnienia w przewodach pod ciśnieniem2
T-L-3Wyznaczanie współczynnika filtracji oraz elementów ruchu w korytach otwartych2
T-L-4Zaliczenie wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych4
9
wykłady
T-W-1Własności fizyczne cieczy, ciśnienie hydrostatyczne1
T-W-2Parcie hydrostatyczne na powerzchnie płaskie i dowolne2
T-W-3Hydrodynamika, przewody pod ciśnieniem2
T-W-4Równanie Bernoulli, straty energii1
T-W-5Ruch wody i rumowiska w korytach otwartych1
T-W-6Ruch wód gruntowych, filtracja2
T-W-7Sprawdzenie wiedzy wyłożonej i opracowanej z hydrauliki1
T-W-8Zakres i podział hydrologii, przyklady zastosowania wiedzy hydrologicznej w praktyce1
T-W-9Cykl hydrologiczny, równanie bilansu wodnego, bilans wodny Polski1
T-W-10Opady - pomiary, metody izohiet i Thiessena, zależności pomiędzy natężeniem opadu a czasem trwania2
T-W-11Pojęcia odpływu i spływu. Współczynnik odpływu - czynniki determinujące, podstawowe metody określania1
T-W-12Podstawowe informacje o krzywych hydrograficznych - stanów i przepływów codziennych, związku wodowskazów, związku stan-przepływ2
T-W-13Znaczenie rachunku prawdopodobieństwa w hydrologii. Test sprawdzający wiedzę1
18

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1Uczestnictwo w zajęciach ćwiczeniowych z hydrauliki5
A-A-2Przygotowanie do tematu: hydrostatyka3
A-A-3Przygotowanie do tematu: ruch cieczy pod ciśnieniem2
A-A-4Przygotowanie do tematu: ruch cieczy w korytach otwartych2
A-A-5Przygotowanie do tematu: ruch wód gruntowych2
A-A-6Przygotowanie do kolokwium z hydrauliki3
A-A-7Uczestnictwo w zajęciach ćwiczeniowych z hydrologii4
A-A-8Przygotowanie do opracowania operatu hydrologicznego4
A-A-9Opracowanie operatu hydrologicznego3
A-A-10Przygotowanie do zaliczenia operatu1
A-A-11Zaliczenie operatu1
30
laboratoria
A-L-1Udział w zajęciach informacyjnych1
A-L-2Wykonanie ćwiczeń w laboratorium wodnym4
A-L-3Przygotowanie sprawozdań z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych10
A-L-4Udział w konsultacjach3
A-L-5Przygotowanie do zaliczeń ćwiczeń10
A-L-6Zaliczenie ćwiczeń2
30
wykłady
A-W-1Uczestnictwo w wykładach z zakresu hydrauliki10
A-W-2Uzupełnienie wiedzy z zadanych tematów hydrostatyki5
A-W-3Pogłębienie wiedzy z ruchu cieczy pod ciśnieniem5
A-W-4Uzupełnienie teorii nt. ruchu cieczy w korytach otwartych5
A-W-5Uczestnictwo w konsultacjach z zakresu hydrauliki3
A-W-6Przygotowanie do sprawdzenia wiedzy z hydrauliki5
A-W-7Uczestnictwo w wykładach z zakresu hydrologii8
A-W-8Pogłębienie wiedzy z hydrologii10
A-W-9Przygotowanie do sprawdzenia wiedzy z hydrologii6
A-W-10Uczestnictwo w konsultacjach z zakresu hydrologii3
60

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny
M-2Rozwiązywanie zadań z całego zakresu wykładów z hydrauliki
M-3Wprowadzenie, pomoc i wyjaśnienie bieżących problemów, wynikłych podczas wykonywania ćwiczeń w laboratorium
M-4Demonstracja żródeł informacji meteorologicznej i hydrologicznej z objaśnieniami zawartości

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Test sprawdzający wiedzę
S-2Ocena formująca: Zaliczenie dwóch kolokwiów
S-3Ocena formująca: Sprawdzenie wiedzy nt. wykonanych ćwiczeń w laboratorium
S-4Ocena formująca: Sprawdzenie wiedzy nt. wykonanego operatu hydrologicznego

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
B_1A_N1/C/10_W01
Ma wiedzę z zakresu hydrauliki i hydrologii
B_1A_W05T1A_W02, T1A_W03C-2, C-1T-W-2, T-W-1, T-W-3, T-W-5, T-W-6, T-W-4M-1, M-2, M-3S-1, S-2, S-3

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
B_1A_N1/C/10_U01
Uzyskaną wiedzę potrafi zastosować zgodnie z wykładaną tematyką
B_1A_U10T1A_U08InzA_U01C-2, C-1T-A-4, T-A-2, T-A-3, T-A-5, T-A-6, T-A-7, T-A-8, T-A-9, T-L-4, T-L-2, T-L-3, T-L-1M-1, M-2, M-3S-1, S-2, S-3

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
B_1A_N1/C/10_K01
Ma świadomość podporządkowania się pracy w zespole i jest odpowiedzialny za powierzone zadanie
B_1A_K03, B_1A_K04T1A_K03, T1A_K04C-2, C-1T-W-7M-1, M-2, M-3S-3

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
B_1A_N1/C/10_W01
Ma wiedzę z zakresu hydrauliki i hydrologii
2,0Nie ma podstawowej wiedzy z hydrauliki i hydrologii
3,0Rozwiązuje test w 60% i zalicza połowę zadań na kolokwium
3,5Rozwiązuje test w 70% i zalicza ponad połowę zadań na kolokwium
4,0Rozwiązuje test w 80% i zalicza 2/3 zadań na kolokwium
4,5Rozwiązuje test w 90% i zalicza 3/4 zadań na kolokwium
5,0Rozwiązuje test w 100% i zalicza wszystkie zadania na kolokwium

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
B_1A_N1/C/10_U01
Uzyskaną wiedzę potrafi zastosować zgodnie z wykładaną tematyką
2,0Nie ma zdolności do stosowania wiedzy do powierzonych zadań
3,0Ma podstawowe zdolności do stosowania wiedzy do powierzonych zadań
3,5Ma ponad podstawowe zdolności do stosowania wiedzy do powierzonych zadań
4,0Ma dobre zdolności do stosowania wiedzy do powierzonych zadań
4,5Ma ponad dobre zdolności do stosowania wiedzy do powierzonych zadań
5,0Ma bardzo dobre zdolności do stosowania wiedzy do powierzonych zadań

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
B_1A_N1/C/10_K01
Ma świadomość podporządkowania się pracy w zespole i jest odpowiedzialny za powierzone zadanie
2,0Nie rozumie, czym jest praca grupowa
3,0Tylko częściowo jest odpowiedzialny za powierzone zadania
3,5Jest dostatecznie odpowiedzialny za powierzone zadania
4,0Potrafi odpowiedzialnie potraktować narzucone przez grupę zadanie
4,5Jest odpowiedzialny i świadomy pracy w grupie
5,0Jest aktywny i mobilizuje pozostałych do pracy

Literatura podstawowa

  1. Czetwertyńska E., Utrysko B., Hydraulika i hydrodynamika, PWN, Warszawa, 1975
  2. Kubrak J., Hydraulika techniczna, SGGW, Warszaw, 1998
  3. Mitosek M., Mechanika płynów w inżynierii środowiska, PWN, Warszawa, 2001
  4. Byczkowski A., Hydrologia, SGGW, Warszawa, 1999

Literatura dodatkowa

  1. Kubrak E., Kubrak J., Hydraulika techniczna. Przykłady obliczeń, PWN, Warszawa, 2004
  2. Lambor J., Hydrologia inżynierska, Arkady, Warszawa, 1971

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Zagadnienia hydrostatyki1
T-A-2Ciecz w przewodach pod ciśnieniem1
T-A-3Ruch cieczy w korytach otwartych1
T-A-4Ruch wód gruntowych1
T-A-5Kolokwium1
T-A-6Wstępne pojęcia hydrologiczne. Zapoznanie się z zakresem operatu hydrologicznego1
T-A-7Zapoznanie się z informacją hydrologiczna i meteorologiczną - roczniki meteorologiczne, roczniki opadów1
T-A-8Stan wody, zapoznanie się z informacją hydrologiczną c.d. - roczniki hydrologiczne1
T-A-9Opracowywanie operatu hydrologicznego - wyznaczanie współczynnika odpływu dla dorzecza1
9

Treści programowe - laboratoria

KODTreść programowaGodziny
T-L-1Wprowadzenie do laboratorium1
T-L-2Wyznaczanie granicznej liczby Reynoldsa oraz strat ciśnienia w przewodach pod ciśnieniem2
T-L-3Wyznaczanie współczynnika filtracji oraz elementów ruchu w korytach otwartych2
T-L-4Zaliczenie wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych4
9

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Własności fizyczne cieczy, ciśnienie hydrostatyczne1
T-W-2Parcie hydrostatyczne na powerzchnie płaskie i dowolne2
T-W-3Hydrodynamika, przewody pod ciśnieniem2
T-W-4Równanie Bernoulli, straty energii1
T-W-5Ruch wody i rumowiska w korytach otwartych1
T-W-6Ruch wód gruntowych, filtracja2
T-W-7Sprawdzenie wiedzy wyłożonej i opracowanej z hydrauliki1
T-W-8Zakres i podział hydrologii, przyklady zastosowania wiedzy hydrologicznej w praktyce1
T-W-9Cykl hydrologiczny, równanie bilansu wodnego, bilans wodny Polski1
T-W-10Opady - pomiary, metody izohiet i Thiessena, zależności pomiędzy natężeniem opadu a czasem trwania2
T-W-11Pojęcia odpływu i spływu. Współczynnik odpływu - czynniki determinujące, podstawowe metody określania1
T-W-12Podstawowe informacje o krzywych hydrograficznych - stanów i przepływów codziennych, związku wodowskazów, związku stan-przepływ2
T-W-13Znaczenie rachunku prawdopodobieństwa w hydrologii. Test sprawdzający wiedzę1
18

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1Uczestnictwo w zajęciach ćwiczeniowych z hydrauliki5
A-A-2Przygotowanie do tematu: hydrostatyka3
A-A-3Przygotowanie do tematu: ruch cieczy pod ciśnieniem2
A-A-4Przygotowanie do tematu: ruch cieczy w korytach otwartych2
A-A-5Przygotowanie do tematu: ruch wód gruntowych2
A-A-6Przygotowanie do kolokwium z hydrauliki3
A-A-7Uczestnictwo w zajęciach ćwiczeniowych z hydrologii4
A-A-8Przygotowanie do opracowania operatu hydrologicznego4
A-A-9Opracowanie operatu hydrologicznego3
A-A-10Przygotowanie do zaliczenia operatu1
A-A-11Zaliczenie operatu1
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - laboratoria

KODForma aktywnościGodziny
A-L-1Udział w zajęciach informacyjnych1
A-L-2Wykonanie ćwiczeń w laboratorium wodnym4
A-L-3Przygotowanie sprawozdań z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych10
A-L-4Udział w konsultacjach3
A-L-5Przygotowanie do zaliczeń ćwiczeń10
A-L-6Zaliczenie ćwiczeń2
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Uczestnictwo w wykładach z zakresu hydrauliki10
A-W-2Uzupełnienie wiedzy z zadanych tematów hydrostatyki5
A-W-3Pogłębienie wiedzy z ruchu cieczy pod ciśnieniem5
A-W-4Uzupełnienie teorii nt. ruchu cieczy w korytach otwartych5
A-W-5Uczestnictwo w konsultacjach z zakresu hydrauliki3
A-W-6Przygotowanie do sprawdzenia wiedzy z hydrauliki5
A-W-7Uczestnictwo w wykładach z zakresu hydrologii8
A-W-8Pogłębienie wiedzy z hydrologii10
A-W-9Przygotowanie do sprawdzenia wiedzy z hydrologii6
A-W-10Uczestnictwo w konsultacjach z zakresu hydrologii3
60
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaB_1A_N1/C/10_W01Ma wiedzę z zakresu hydrauliki i hydrologii
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówB_1A_W05Ma podstawową wiedzę z mechaniki płynów i hydrologii
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaT1A_W02ma podstawową wiedzę w zakresie kierunków studiów powiązanych ze studiowanym kierunkiem studiów
T1A_W03ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę ogólną obejmującą kluczowe zagadnienia z zakresu studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotuC-2Umier rozwiązywać zagadnienia ze statyki, ruchu cieczy: w przewodach pod ciśnieniem, w korytach otwartych i w gruncie
C-1Rozumie zasady spoczynku i ruchu cieczy
Treści programoweT-W-2Parcie hydrostatyczne na powerzchnie płaskie i dowolne
T-W-1Własności fizyczne cieczy, ciśnienie hydrostatyczne
T-W-3Hydrodynamika, przewody pod ciśnieniem
T-W-5Ruch wody i rumowiska w korytach otwartych
T-W-6Ruch wód gruntowych, filtracja
T-W-4Równanie Bernoulli, straty energii
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny
M-2Rozwiązywanie zadań z całego zakresu wykładów z hydrauliki
M-3Wprowadzenie, pomoc i wyjaśnienie bieżących problemów, wynikłych podczas wykonywania ćwiczeń w laboratorium
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Test sprawdzający wiedzę
S-2Ocena formująca: Zaliczenie dwóch kolokwiów
S-3Ocena formująca: Sprawdzenie wiedzy nt. wykonanych ćwiczeń w laboratorium
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Nie ma podstawowej wiedzy z hydrauliki i hydrologii
3,0Rozwiązuje test w 60% i zalicza połowę zadań na kolokwium
3,5Rozwiązuje test w 70% i zalicza ponad połowę zadań na kolokwium
4,0Rozwiązuje test w 80% i zalicza 2/3 zadań na kolokwium
4,5Rozwiązuje test w 90% i zalicza 3/4 zadań na kolokwium
5,0Rozwiązuje test w 100% i zalicza wszystkie zadania na kolokwium
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaB_1A_N1/C/10_U01Uzyskaną wiedzę potrafi zastosować zgodnie z wykładaną tematyką
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówB_1A_U10Potrafi planować i przeprowadzać eksperymenty, w tym pomiary i symulacje komputerowe, interpretować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaT1A_U08potrafi planować i przeprowadzać eksperymenty, w tym pomiary i symulacje komputerowe, interpretować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA_U01potrafi planować i przeprowadzać eksperymenty, w tym pomiary i symulacje komputerowe, interpretować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski
Cel przedmiotuC-2Umier rozwiązywać zagadnienia ze statyki, ruchu cieczy: w przewodach pod ciśnieniem, w korytach otwartych i w gruncie
C-1Rozumie zasady spoczynku i ruchu cieczy
Treści programoweT-A-4Ruch wód gruntowych
T-A-2Ciecz w przewodach pod ciśnieniem
T-A-3Ruch cieczy w korytach otwartych
T-A-5Kolokwium
T-A-6Wstępne pojęcia hydrologiczne. Zapoznanie się z zakresem operatu hydrologicznego
T-A-7Zapoznanie się z informacją hydrologiczna i meteorologiczną - roczniki meteorologiczne, roczniki opadów
T-A-8Stan wody, zapoznanie się z informacją hydrologiczną c.d. - roczniki hydrologiczne
T-A-9Opracowywanie operatu hydrologicznego - wyznaczanie współczynnika odpływu dla dorzecza
T-L-4Zaliczenie wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych
T-L-2Wyznaczanie granicznej liczby Reynoldsa oraz strat ciśnienia w przewodach pod ciśnieniem
T-L-3Wyznaczanie współczynnika filtracji oraz elementów ruchu w korytach otwartych
T-L-1Wprowadzenie do laboratorium
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny
M-2Rozwiązywanie zadań z całego zakresu wykładów z hydrauliki
M-3Wprowadzenie, pomoc i wyjaśnienie bieżących problemów, wynikłych podczas wykonywania ćwiczeń w laboratorium
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Test sprawdzający wiedzę
S-2Ocena formująca: Zaliczenie dwóch kolokwiów
S-3Ocena formująca: Sprawdzenie wiedzy nt. wykonanych ćwiczeń w laboratorium
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Nie ma zdolności do stosowania wiedzy do powierzonych zadań
3,0Ma podstawowe zdolności do stosowania wiedzy do powierzonych zadań
3,5Ma ponad podstawowe zdolności do stosowania wiedzy do powierzonych zadań
4,0Ma dobre zdolności do stosowania wiedzy do powierzonych zadań
4,5Ma ponad dobre zdolności do stosowania wiedzy do powierzonych zadań
5,0Ma bardzo dobre zdolności do stosowania wiedzy do powierzonych zadań
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaB_1A_N1/C/10_K01Ma świadomość podporządkowania się pracy w zespole i jest odpowiedzialny za powierzone zadanie
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówB_1A_K03Jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo własne i zespołu
B_1A_K04Ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaT1A_K03potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
T1A_K04potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania
Cel przedmiotuC-2Umier rozwiązywać zagadnienia ze statyki, ruchu cieczy: w przewodach pod ciśnieniem, w korytach otwartych i w gruncie
C-1Rozumie zasady spoczynku i ruchu cieczy
Treści programoweT-W-7Sprawdzenie wiedzy wyłożonej i opracowanej z hydrauliki
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny
M-2Rozwiązywanie zadań z całego zakresu wykładów z hydrauliki
M-3Wprowadzenie, pomoc i wyjaśnienie bieżących problemów, wynikłych podczas wykonywania ćwiczeń w laboratorium
Sposób ocenyS-3Ocena formująca: Sprawdzenie wiedzy nt. wykonanych ćwiczeń w laboratorium
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Nie rozumie, czym jest praca grupowa
3,0Tylko częściowo jest odpowiedzialny za powierzone zadania
3,5Jest dostatecznie odpowiedzialny za powierzone zadania
4,0Potrafi odpowiedzialnie potraktować narzucone przez grupę zadanie
4,5Jest odpowiedzialny i świadomy pracy w grupie
5,0Jest aktywny i mobilizuje pozostałych do pracy