ZUT - Krajowe Ramy Kwalifikacji / Rok 2016/2017 / Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt / Kynologia (N1) / Sylabus przedmiotu

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Kynologia (N1)

Sylabus przedmiotu Chronobiologia:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów	Kynologia
Forma studiów	studia niestacjonarne	Poziom	pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta	inżynier
Obszary studiów	nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych, studiów inżynierskich
Profil	praktyczny
Moduł	—
Przedmiot	Chronobiologia
Specjalność	przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca	Katedra Fizjologii, Cytobiologii i Proteomiki
Nauczyciel odpowiedzialny	Wiesław Skrzypczak <Wieslaw.Skrzypczak@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele	Adam Lepczyński <Adam.Lepczynski@zut.edu.pl>
ECTS (planowane)	2,0	ECTS (formy)	2,0
Forma zaliczenia	zaliczenie	Język	polski
Blok obieralny	11	Grupa obieralna	2

Formy dydaktyczne

Forma dydaktyczna	KOD	Semestr	Godziny	ECTS	Waga	Zaliczenie
wykłady	W	4	8	0,6	0,40	zaliczenie
ćwiczenia audytoryjne	A	4	12	1,4	0,60	zaliczenie

Wymagania wstępne

KOD	Wymaganie wstępne
W-1	Podstawowa wiedza z zakresu biologii komórki.
W-2	Podstawowa wiedza z zakresu fizjologii zwierząt.

Cele przedmiotu

KOD	Cel modułu/przedmiotu
C-1	Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu chronobiologii, w tym wskazanie znaczenia rytmów biologicznych w mechanizmie adaptacji organizmów do środowiska oraz relacji miedzy biorytmami a procesami zachodzącymi w organizmach jedno- i wielokomórkowych, zapoznanie studentów z wyznaczniki i rodzajami rytmów biologicznych oraz uzmysłowienie studentom znaczenia wiedzy z zakresu biorytmów w planowaniu badań na organizmach i późniejszym wnioskowaniu.

KOD

Cel modułu/przedmiotu

C-1

Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu chronobiologii, w tym wskazanie znaczenia rytmów biologicznych w mechanizmie adaptacji organizmów do środowiska oraz relacji miedzy biorytmami a procesami zachodzącymi w organizmach jedno- i wielokomórkowych, zapoznanie studentów z wyznaczniki i rodzajami rytmów biologicznych oraz uzmysłowienie studentom znaczenia wiedzy z zakresu biorytmów w planowaniu badań na organizmach i późniejszym wnioskowaniu.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KOD	Treść programowa	Godziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1	Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska. Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.	2
T-A-2	Zegar biologiczny i jego elementy. Centralny zegar biologiczny i zegary peryferyczne kręgowców. Filogeneza zegara biologicznego kręgowców.	2
T-A-3	Siatkówka, jądro nadskrzyżowaniowe i szyszynka jako elementy zegara biologicznego ssaków. Biologiczna rola melatoniny.	1
T-A-4	Czynność organizmu jako funkcja czasu. Ontogeneza rytmów biologicznych u ssaków. Wyznaczniki rytmów biologicznych.	1
T-A-5	Rytmy ultradobowe, okołotygodniowe, okołomiesięczne, sezonowe, wieloletnie u ludzi i zwierząt (przykłady, przebieg, regulacja).	1
T-A-6	Rytmy biologiczne na poziomie komórkowym. Spontaniczna, bioelektryczna aktywność komórek nerwowych i mięśniowych. Cykl komórkowy i okołodobowy rytm indeksu mitotycznego. Circadialne zmiany ultrastruktury cytoplazmy i czynności organelli komórkowych.	1
T-A-7	Rytmy na poziomie narządów i układów. Dobowy rytm aktywności mózgu oraz współczulnego i przywspółczulnego układu nerwowego. Okołodobowa periodyka pracy serca i ciśnienia krwi. Rytmika układu endokrynnego i immunologicznego.	1
T-A-8	Wpływ deprywacji świetlnej i termicznej na organizm. Skutki zaburzenia biorytmów.	1
T-A-9	Rytmy biologiczne jako mechanizm adaptacyjny. Hibernacja i estywacja. Wykorzystanie osiągnięć chronobiologii w nauce i praktyce (farmakologia, medycyna, rolnictwo).	1
T-A-10	Sen - rola biologiczna. Rytm faz sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Znaczenie snu dla prawidłowej czynności organizmu. Fizjopatologia zaburzeń snu.	1
		12
wykłady
T-W-1	Chronobiologia, a nauki przyrodnicze – rys historyczny. Miejsce organizmów żywych w środowisku. Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska.	2
T-W-2	Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.	2
T-W-3	Podwzgórze, szyszynka, melatonina a rytmy biologiczne.	1
T-W-4	Rytmy okołodobowe, lunarne, sezonowe i wieloletnie - przykłady. Rytmy biologiczne a funkcjonowanie wybranych narządów i układów.	1
T-W-5	Sen: definicja, rola biologiczna, fazy snu. Rytm faz: sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Zmienność rytmiki snu w ontogenezie.	1
T-W-6	Zaliczenie wykładów w formie pisemnej.	1
		8

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KOD	Forma aktywności	Godziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1	Aktywny udział studenta w ćwiczeniach audytoryjnych.	12
A-A-2	Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń audytoryjnych.	24
A-A-3	Przygotowanie prezentacji multimedialnej na wybrany temat i jego omówienie podczas zajęć audytoryjnych.	6
		42
wykłady
A-W-1	Udział studenta w wykładach.	8
A-W-2	Samodzielne studiowanie tematyki wykładów.	10
		18

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KOD	Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
M-2	Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora.
M-3	Praca w grupach.
M-4	Dyskusja dydaktyczna.

Sposoby oceny

KOD	Sposób oceny
S-1	Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
S-2	Ocena formująca: Ocena przygotowania prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęć audytoryjnych.
S-3	Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena aktywności studenta oraz przygotowania prezentacji i jej omówienia na zajęciach audytoryjnych.
S-4	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie tematyki wykładów.

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
Kn_1P_B24.1_W01 Student jest w stanie wymienić elementy zegara biologicznego i opisać ich lokalizację, ogólną budowę oraz wzajemne powiązania funkcjonalne, a także wymienić i zdefiniować pojęcia używane w chronobiologii.	Kn_1P_W01, Kn_1P_W08	R1P_W01, R1P_W03, R1P_W04, R1P_W05, R1P_W06	InzP_W02	C-1	T-W-1, T-W-2, T-A-2, T-A-3, T-W-6	M-1, M-2, M-4	S-1, S-3, S-4
Kn_1P_B24.1_W02 Student jest w stanie wymienić, scharakteryzować oraz rozróżniać rytmy biologiczne oraz wymienić i opisać przykłady rytmów biologicznych na poziomie komórki, narządów i układów.	Kn_1P_W01, Kn_1P_W07	R1P_W01, R1P_W03, R1P_W04, R1P_W05	InzP_W02	C-1	T-W-3, T-A-5, T-W-5, T-A-6, T-W-6, T-A-7, T-A-8	M-1, M-2, M-3	S-1, S-3, S-4
Kn_1P_B24.1_W03 Student jest w stanie objaśnić znaczenie biorytmów w procesie adaptacji organizmów żywych do środowiska oraz jest w stanie zdefiniować i wymienić fazy snu oraz opisać biologiczne znaczenie snu.	Kn_1P_W07, Kn_1P_W08	R1P_W01, R1P_W03, R1P_W04, R1P_W05, R1P_W06	InzP_W02	C-1	T-A-1, T-W-4, T-A-4, T-W-6, T-A-9, T-A-10	M-1, M-2, M-3	S-1, S-3, S-4

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
Kn_1P_B24.1_U01 Student umie interpretować cykliczność procesów fizjologicznych oraz oceniać i szacować wpływ czynników środowiskowych na przebieg wszelkich procesów w organizmach jedno- i wielokomórkowych.	Kn_1P_U03	R1P_U01, R1P_U03, R1P_U05, R1P_U07	InzP_U01, InzP_U03, InzP_U11	C-1	T-A-2, T-W-2, T-W-3, T-A-3, T-A-5, T-W-5, T-A-6, T-W-6, T-A-7, T-A-8	M-1, M-2, M-4	S-1, S-3, S-4
Kn_1P_B24.1_U02 Student umie posługiwać się wiedzą na temat rytmów biologicznych oraz metod ich badania i wykorzystywać tą wiedzę w naukach biologicznych.	Kn_1P_U02	R1P_U01, R1P_U03, R1P_U04, R1P_U05, R1P_U06, R1P_U08, R1P_U10, R1P_U11	InzP_U01, InzP_U02, InzP_U03, InzP_U05, InzP_U07, InzP_U09, InzP_U11	C-1	T-A-1, T-W-1, T-A-4, T-W-4, T-W-6, T-A-9, T-A-10	M-1, M-2, M-3	S-1, S-3, S-4

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
Kn_1P_B24.1_K01 Student ma świadomość znaczenia rytmów biologicznych w Przyrodzie ożywionej	Kn_1P_K01, Kn_1P_K03	R1P_K01, R1P_K03, R1P_K04, R1P_K05, R1P_K06, R1P_K07, R1P_K08	InzP_K01, InzP_K02	C-1	T-W-1, T-A-1, T-W-2, T-A-2, T-A-3, T-W-3, T-W-4, T-A-4, T-W-5, T-A-5, T-A-6, T-W-6, T-A-7, T-A-8, T-A-9, T-A-10	M-1, M-2, M-4	S-1, S-3, S-4

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
Kn_1P_B24.1_W01 Student jest w stanie wymienić elementy zegara biologicznego i opisać ich lokalizację, ogólną budowę oraz wzajemne powiązania funkcjonalne, a także wymienić i zdefiniować pojęcia używane w chronobiologii.	2,0
	3,0	Student jest w stanie wymienić elementy zegara biologicznego i opisać ich lokalizację, ogólną budowę oraz wzajemne powiązania funkcjonalne, a także wymienić i zdefiniować pojęcia używane w chronobiologii.
	3,5
	4,0
	4,5
	5,0
Kn_1P_B24.1_W02 Student jest w stanie wymienić, scharakteryzować oraz rozróżniać rytmy biologiczne oraz wymienić i opisać przykłady rytmów biologicznych na poziomie komórki, narządów i układów.	2,0
	3,0	Student umie poprawnie wymienić i opisać podstawowe rodzaje rytmów biologicznych występujących u ludzi i zwierząt, a także potrafi podać wybrane, podstawowe przykłady wewnatrzustrojowych rytmów biologicznych.
	3,5
	4,0
	4,5
	5,0
Kn_1P_B24.1_W03 Student jest w stanie objaśnić znaczenie biorytmów w procesie adaptacji organizmów żywych do środowiska oraz jest w stanie zdefiniować i wymienić fazy snu oraz opisać biologiczne znaczenie snu.	2,0
	3,0	Student potrafi podać podstawowe przykłady, które by wyjaśniały znaczenie biorytmów w przystosowaniu się organizmów żywych do zmian środowiska biotycznego i abiotycznego, a także w stopniu podstawowym opisać pojęcie snu i jego biologiczne znaczenie.
	3,5
	4,0
	4,5
	5,0

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
Kn_1P_B24.1_U01 Student umie interpretować cykliczność procesów fizjologicznych oraz oceniać i szacować wpływ czynników środowiskowych na przebieg wszelkich procesów w organizmach jedno- i wielokomórkowych.	2,0
	3,0	Student potrafi poprawnie interpretować cykliczność kilku procesów fizjologicznych oraz poprawnie ocenia wpływ kilku czynników środowiskowych na przebieg kilku procesów w organizmach jedno- i wielokomórkowych, a także w poprawnie analizuje przyczyny kilku zachowań zwierząt wynikających z cykliczności środowiska biotycznego i abiotycznego.
	3,5
	4,0
	4,5
	5,0
Kn_1P_B24.1_U02 Student umie posługiwać się wiedzą na temat rytmów biologicznych oraz metod ich badania i wykorzystywać tą wiedzę w naukach biologicznych.	2,0
	3,0	Student potrafi w podstawowym stopniu posługiwać się wiedzą na temat rytmów biologicznych oraz metod ich badania i wykorzystywać tą wiedzę w naukach biologicznych.
	3,5
	4,0
	4,5
	5,0

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
Kn_1P_B24.1_K01 Student ma świadomość znaczenia rytmów biologicznych w Przyrodzie ożywionej	2,0
	3,0	Student w podstawowym stopniu wykazuje zdolność do rozrózniania rytmów endo- i egzogennych oraz zna rolę zegarów biologicznych w regulacji cykliczności procesów fizjologicznych.
	3,5
	4,0
	4,5
	5,0

Literatura podstawowa

Cymborowski Bronisław, Zegary biologiczne, PWN, Warszawa, 1987
Szmigielski Stanisław, Chronobiologia. Rytmy biologiczne człowieka, PWN, Warszawa, 1974
Emme Andrzej, Rytmy biologiczne, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1968

Literatura dodatkowa

Russell G. Foster, Rhythms of Life: The Biological Clocks that Control the Daily Lives of Every Living Thing, Yale University Press, New Haven, USA, 2005, książka w języku angielskim
Jay C. Dunlap, Jennifer J. Loros i Patricia J. DeCoursey, Chronobiology: Biological Timekeeping, Sinauer Associates, Inc., Sunderland, USA, 2009, książka w języku angielskim

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KOD	Treść programowa	Godziny
T-A-1	Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska. Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.	2
T-A-2	Zegar biologiczny i jego elementy. Centralny zegar biologiczny i zegary peryferyczne kręgowców. Filogeneza zegara biologicznego kręgowców.	2
T-A-3	Siatkówka, jądro nadskrzyżowaniowe i szyszynka jako elementy zegara biologicznego ssaków. Biologiczna rola melatoniny.	1
T-A-4	Czynność organizmu jako funkcja czasu. Ontogeneza rytmów biologicznych u ssaków. Wyznaczniki rytmów biologicznych.	1
T-A-5	Rytmy ultradobowe, okołotygodniowe, okołomiesięczne, sezonowe, wieloletnie u ludzi i zwierząt (przykłady, przebieg, regulacja).	1
T-A-6	Rytmy biologiczne na poziomie komórkowym. Spontaniczna, bioelektryczna aktywność komórek nerwowych i mięśniowych. Cykl komórkowy i okołodobowy rytm indeksu mitotycznego. Circadialne zmiany ultrastruktury cytoplazmy i czynności organelli komórkowych.	1
T-A-7	Rytmy na poziomie narządów i układów. Dobowy rytm aktywności mózgu oraz współczulnego i przywspółczulnego układu nerwowego. Okołodobowa periodyka pracy serca i ciśnienia krwi. Rytmika układu endokrynnego i immunologicznego.	1
T-A-8	Wpływ deprywacji świetlnej i termicznej na organizm. Skutki zaburzenia biorytmów.	1
T-A-9	Rytmy biologiczne jako mechanizm adaptacyjny. Hibernacja i estywacja. Wykorzystanie osiągnięć chronobiologii w nauce i praktyce (farmakologia, medycyna, rolnictwo).	1
T-A-10	Sen - rola biologiczna. Rytm faz sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Znaczenie snu dla prawidłowej czynności organizmu. Fizjopatologia zaburzeń snu.	1
		12

Treści programowe - wykłady

KOD	Treść programowa	Godziny
T-W-1	Chronobiologia, a nauki przyrodnicze – rys historyczny. Miejsce organizmów żywych w środowisku. Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska.	2
T-W-2	Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.	2
T-W-3	Podwzgórze, szyszynka, melatonina a rytmy biologiczne.	1
T-W-4	Rytmy okołodobowe, lunarne, sezonowe i wieloletnie - przykłady. Rytmy biologiczne a funkcjonowanie wybranych narządów i układów.	1
T-W-5	Sen: definicja, rola biologiczna, fazy snu. Rytm faz: sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Zmienność rytmiki snu w ontogenezie.	1
T-W-6	Zaliczenie wykładów w formie pisemnej.	1
		8

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KOD	Forma aktywności	Godziny
A-A-1	Aktywny udział studenta w ćwiczeniach audytoryjnych.	12
A-A-2	Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń audytoryjnych.	24
A-A-3	Przygotowanie prezentacji multimedialnej na wybrany temat i jego omówienie podczas zajęć audytoryjnych.	6
		42

(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KOD	Forma aktywności	Godziny
A-W-1	Udział studenta w wykładach.	8
A-W-2	Samodzielne studiowanie tematyki wykładów.	10
		18

(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	Kn_1P_B24.1_W01	Student jest w stanie wymienić elementy zegara biologicznego i opisać ich lokalizację, ogólną budowę oraz wzajemne powiązania funkcjonalne, a także wymienić i zdefiniować pojęcia używane w chronobiologii.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Kn_1P_W01	Posiada wiedzę ogólną o charakterze aplikacyjnym oraz zna nomenklaturę oraz pojęcia, teorie i prawa z zakresu biologii, chemii, matematyki i informatyki
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Kn_1P_W08	Ma wiedzę z zakresu budowy oraz funkcjonowania organizmów żywych na różnych poziomach ich złożoności
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	R1P_W01	ma ogólną wiedzę z zakresu biologii, chemii, matematyki, fizyki i nauk pokrewnych o charakterze aplikacyjnym dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
	R1P_W03	ma ogólną wiedzę na temat biosfery, chemicznych i fizycznych procesów w niej zachodzących, właściwościach surowców roślinnych i zwierzęcych, podstaw techniki i kształtowania środowiska dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
	R1P_W04	ma wiedzę ogólną o funkcjonowaniu organizmów żywych na różnych poziomach złożoności, przyrodzie nieożywionej oraz o technicznych zadaniach inżynierskich dostosowanych do studiowanego kierunku studiów
	R1P_W05	wykazuje znajomość podstawowych metod, technik, technologii, narzędzi, materiałów i ich praktycznych zastosowań pozwalających wykorzystać i kształtować potencjał przyrody w celu poprawy jakości życia człowieka
	R1P_W06	ma wiedzę o roli i znaczeniu środowiska przyrodniczego i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz o jego zagrożeniach
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	InzP_W02	zna podstawowe metody, techniki, narzędzia i materiały stosowane przy rozwiązywaniu złożonych zadań inżynierskich z zakresu studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotu	C-1	Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu chronobiologii, w tym wskazanie znaczenia rytmów biologicznych w mechanizmie adaptacji organizmów do środowiska oraz relacji miedzy biorytmami a procesami zachodzącymi w organizmach jedno- i wielokomórkowych, zapoznanie studentów z wyznaczniki i rodzajami rytmów biologicznych oraz uzmysłowienie studentom znaczenia wiedzy z zakresu biorytmów w planowaniu badań na organizmach i późniejszym wnioskowaniu.
Treści programowe	T-W-1	Chronobiologia, a nauki przyrodnicze – rys historyczny. Miejsce organizmów żywych w środowisku. Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska.
	T-W-2	Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.
	T-A-2	Zegar biologiczny i jego elementy. Centralny zegar biologiczny i zegary peryferyczne kręgowców. Filogeneza zegara biologicznego kręgowców.
	T-A-3	Siatkówka, jądro nadskrzyżowaniowe i szyszynka jako elementy zegara biologicznego ssaków. Biologiczna rola melatoniny.
	T-W-6	Zaliczenie wykładów w formie pisemnej.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
	M-2	Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora.
	M-4	Dyskusja dydaktyczna.
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
	S-3	Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena aktywności studenta oraz przygotowania prezentacji i jej omówienia na zajęciach audytoryjnych.
	S-4	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie tematyki wykładów.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0
	3,0	Student jest w stanie wymienić elementy zegara biologicznego i opisać ich lokalizację, ogólną budowę oraz wzajemne powiązania funkcjonalne, a także wymienić i zdefiniować pojęcia używane w chronobiologii.
	3,5
	4,0
	4,5
	5,0

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	Kn_1P_B24.1_W02	Student jest w stanie wymienić, scharakteryzować oraz rozróżniać rytmy biologiczne oraz wymienić i opisać przykłady rytmów biologicznych na poziomie komórki, narządów i układów.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Kn_1P_W01	Posiada wiedzę ogólną o charakterze aplikacyjnym oraz zna nomenklaturę oraz pojęcia, teorie i prawa z zakresu biologii, chemii, matematyki i informatyki
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Kn_1P_W07	Ma podstawową wiedzę z zakresu biologii, mikrobiologii, immunologii i nauk pokrewnych dostosowaną do studiowanego kierunku
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	R1P_W01	ma ogólną wiedzę z zakresu biologii, chemii, matematyki, fizyki i nauk pokrewnych o charakterze aplikacyjnym dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
	R1P_W03	ma ogólną wiedzę na temat biosfery, chemicznych i fizycznych procesów w niej zachodzących, właściwościach surowców roślinnych i zwierzęcych, podstaw techniki i kształtowania środowiska dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
	R1P_W04	ma wiedzę ogólną o funkcjonowaniu organizmów żywych na różnych poziomach złożoności, przyrodzie nieożywionej oraz o technicznych zadaniach inżynierskich dostosowanych do studiowanego kierunku studiów
	R1P_W05	wykazuje znajomość podstawowych metod, technik, technologii, narzędzi, materiałów i ich praktycznych zastosowań pozwalających wykorzystać i kształtować potencjał przyrody w celu poprawy jakości życia człowieka
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	InzP_W02	zna podstawowe metody, techniki, narzędzia i materiały stosowane przy rozwiązywaniu złożonych zadań inżynierskich z zakresu studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotu	C-1	Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu chronobiologii, w tym wskazanie znaczenia rytmów biologicznych w mechanizmie adaptacji organizmów do środowiska oraz relacji miedzy biorytmami a procesami zachodzącymi w organizmach jedno- i wielokomórkowych, zapoznanie studentów z wyznaczniki i rodzajami rytmów biologicznych oraz uzmysłowienie studentom znaczenia wiedzy z zakresu biorytmów w planowaniu badań na organizmach i późniejszym wnioskowaniu.
Treści programowe	T-W-3	Podwzgórze, szyszynka, melatonina a rytmy biologiczne.
	T-A-5	Rytmy ultradobowe, okołotygodniowe, okołomiesięczne, sezonowe, wieloletnie u ludzi i zwierząt (przykłady, przebieg, regulacja).
	T-W-5	Sen: definicja, rola biologiczna, fazy snu. Rytm faz: sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Zmienność rytmiki snu w ontogenezie.
	T-A-6	Rytmy biologiczne na poziomie komórkowym. Spontaniczna, bioelektryczna aktywność komórek nerwowych i mięśniowych. Cykl komórkowy i okołodobowy rytm indeksu mitotycznego. Circadialne zmiany ultrastruktury cytoplazmy i czynności organelli komórkowych.
	T-W-6	Zaliczenie wykładów w formie pisemnej.
	T-A-7	Rytmy na poziomie narządów i układów. Dobowy rytm aktywności mózgu oraz współczulnego i przywspółczulnego układu nerwowego. Okołodobowa periodyka pracy serca i ciśnienia krwi. Rytmika układu endokrynnego i immunologicznego.
	T-A-8	Wpływ deprywacji świetlnej i termicznej na organizm. Skutki zaburzenia biorytmów.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
	M-2	Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora.
	M-3	Praca w grupach.
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
	S-3	Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena aktywności studenta oraz przygotowania prezentacji i jej omówienia na zajęciach audytoryjnych.
	S-4	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie tematyki wykładów.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0
	3,0	Student umie poprawnie wymienić i opisać podstawowe rodzaje rytmów biologicznych występujących u ludzi i zwierząt, a także potrafi podać wybrane, podstawowe przykłady wewnatrzustrojowych rytmów biologicznych.
	3,5
	4,0
	4,5
	5,0

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	Kn_1P_B24.1_W03	Student jest w stanie objaśnić znaczenie biorytmów w procesie adaptacji organizmów żywych do środowiska oraz jest w stanie zdefiniować i wymienić fazy snu oraz opisać biologiczne znaczenie snu.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Kn_1P_W07	Ma podstawową wiedzę z zakresu biologii, mikrobiologii, immunologii i nauk pokrewnych dostosowaną do studiowanego kierunku
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Kn_1P_W08	Ma wiedzę z zakresu budowy oraz funkcjonowania organizmów żywych na różnych poziomach ich złożoności
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	R1P_W01	ma ogólną wiedzę z zakresu biologii, chemii, matematyki, fizyki i nauk pokrewnych o charakterze aplikacyjnym dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
	R1P_W03	ma ogólną wiedzę na temat biosfery, chemicznych i fizycznych procesów w niej zachodzących, właściwościach surowców roślinnych i zwierzęcych, podstaw techniki i kształtowania środowiska dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
	R1P_W04	ma wiedzę ogólną o funkcjonowaniu organizmów żywych na różnych poziomach złożoności, przyrodzie nieożywionej oraz o technicznych zadaniach inżynierskich dostosowanych do studiowanego kierunku studiów
	R1P_W05	wykazuje znajomość podstawowych metod, technik, technologii, narzędzi, materiałów i ich praktycznych zastosowań pozwalających wykorzystać i kształtować potencjał przyrody w celu poprawy jakości życia człowieka
	R1P_W06	ma wiedzę o roli i znaczeniu środowiska przyrodniczego i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz o jego zagrożeniach
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	InzP_W02	zna podstawowe metody, techniki, narzędzia i materiały stosowane przy rozwiązywaniu złożonych zadań inżynierskich z zakresu studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotu	C-1	Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu chronobiologii, w tym wskazanie znaczenia rytmów biologicznych w mechanizmie adaptacji organizmów do środowiska oraz relacji miedzy biorytmami a procesami zachodzącymi w organizmach jedno- i wielokomórkowych, zapoznanie studentów z wyznaczniki i rodzajami rytmów biologicznych oraz uzmysłowienie studentom znaczenia wiedzy z zakresu biorytmów w planowaniu badań na organizmach i późniejszym wnioskowaniu.
Treści programowe	T-A-1	Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska. Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.
	T-W-4	Rytmy okołodobowe, lunarne, sezonowe i wieloletnie - przykłady. Rytmy biologiczne a funkcjonowanie wybranych narządów i układów.
	T-A-4	Czynność organizmu jako funkcja czasu. Ontogeneza rytmów biologicznych u ssaków. Wyznaczniki rytmów biologicznych.
	T-W-6	Zaliczenie wykładów w formie pisemnej.
	T-A-9	Rytmy biologiczne jako mechanizm adaptacyjny. Hibernacja i estywacja. Wykorzystanie osiągnięć chronobiologii w nauce i praktyce (farmakologia, medycyna, rolnictwo).
	T-A-10	Sen - rola biologiczna. Rytm faz sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Znaczenie snu dla prawidłowej czynności organizmu. Fizjopatologia zaburzeń snu.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
	M-2	Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora.
	M-3	Praca w grupach.
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
	S-3	Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena aktywności studenta oraz przygotowania prezentacji i jej omówienia na zajęciach audytoryjnych.
	S-4	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie tematyki wykładów.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0
	3,0	Student potrafi podać podstawowe przykłady, które by wyjaśniały znaczenie biorytmów w przystosowaniu się organizmów żywych do zmian środowiska biotycznego i abiotycznego, a także w stopniu podstawowym opisać pojęcie snu i jego biologiczne znaczenie.
	3,5
	4,0
	4,5
	5,0

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	Kn_1P_B24.1_U01	Student umie interpretować cykliczność procesów fizjologicznych oraz oceniać i szacować wpływ czynników środowiskowych na przebieg wszelkich procesów w organizmach jedno- i wielokomórkowych.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Kn_1P_U03	Posiada podstawową umiejętność oceny zjawisk wpływających na stan środowiska naturalnego i zasobów naturalnych. Umie zatosować podstawowe prawa biologiczne, w tym genetyczne, oraz potrafi przewidzieć pozytywne i negatywne skutki ich działania u różnych zwierząt, w tym udomowionych
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	R1P_U01	posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach właściwych dla studiowanego kierunku studiów
	R1P_U03	stosuje podstawowe technologie informatyczne w zakresie pozyskiwania i przetwarzania informacji z zakresu produkcji rolniczej i leśnej
	R1P_U05	dokonuje identyfikacji i standardowej analizy zjawisk wpływających na produkcję, jakość żywności, zdrowie zwierząt i ludzi, stan środowiska naturalnego i zasobów naturalnych oraz wykazuje znajomość zastosowania typowych technik i ich optymalizacji dostosowanych do studiowanego kierunku studiów
	R1P_U07	posiada znajomość wad i zalet podejmowanych działań mających na celu rozwiązywanie zaistniałych problemów zawodowych - dla nabrania doświadczenia i doskonalenia umiejętności inżynierskich
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	InzP_U01	potrafi planować i przeprowadzać eksperymenty, w tym pomiary i symulacje komputerowe, interpretować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski
	InzP_U03	potrafi - przy formułowaniu i rozwiązywaniu zadań inżynierskich - integrować wiedzę z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów oraz zastosować podejście systemowe, uwzględniające także aspekty pozatechniczne
	InzP_U11	ma umiejętność korzystania i doświadczenie w korzystaniu z norm i standardów w zakresie studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotu	C-1	Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu chronobiologii, w tym wskazanie znaczenia rytmów biologicznych w mechanizmie adaptacji organizmów do środowiska oraz relacji miedzy biorytmami a procesami zachodzącymi w organizmach jedno- i wielokomórkowych, zapoznanie studentów z wyznaczniki i rodzajami rytmów biologicznych oraz uzmysłowienie studentom znaczenia wiedzy z zakresu biorytmów w planowaniu badań na organizmach i późniejszym wnioskowaniu.
Treści programowe	T-A-2	Zegar biologiczny i jego elementy. Centralny zegar biologiczny i zegary peryferyczne kręgowców. Filogeneza zegara biologicznego kręgowców.
	T-W-2	Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.
	T-W-3	Podwzgórze, szyszynka, melatonina a rytmy biologiczne.
	T-A-3	Siatkówka, jądro nadskrzyżowaniowe i szyszynka jako elementy zegara biologicznego ssaków. Biologiczna rola melatoniny.
	T-A-5	Rytmy ultradobowe, okołotygodniowe, okołomiesięczne, sezonowe, wieloletnie u ludzi i zwierząt (przykłady, przebieg, regulacja).
	T-W-5	Sen: definicja, rola biologiczna, fazy snu. Rytm faz: sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Zmienność rytmiki snu w ontogenezie.
	T-A-6	Rytmy biologiczne na poziomie komórkowym. Spontaniczna, bioelektryczna aktywność komórek nerwowych i mięśniowych. Cykl komórkowy i okołodobowy rytm indeksu mitotycznego. Circadialne zmiany ultrastruktury cytoplazmy i czynności organelli komórkowych.
	T-W-6	Zaliczenie wykładów w formie pisemnej.
	T-A-7	Rytmy na poziomie narządów i układów. Dobowy rytm aktywności mózgu oraz współczulnego i przywspółczulnego układu nerwowego. Okołodobowa periodyka pracy serca i ciśnienia krwi. Rytmika układu endokrynnego i immunologicznego.
	T-A-8	Wpływ deprywacji świetlnej i termicznej na organizm. Skutki zaburzenia biorytmów.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
	M-2	Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora.
	M-4	Dyskusja dydaktyczna.
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
	S-3	Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena aktywności studenta oraz przygotowania prezentacji i jej omówienia na zajęciach audytoryjnych.
	S-4	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie tematyki wykładów.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0
	3,0	Student potrafi poprawnie interpretować cykliczność kilku procesów fizjologicznych oraz poprawnie ocenia wpływ kilku czynników środowiskowych na przebieg kilku procesów w organizmach jedno- i wielokomórkowych, a także w poprawnie analizuje przyczyny kilku zachowań zwierząt wynikających z cykliczności środowiska biotycznego i abiotycznego.
	3,5
	4,0
	4,5
	5,0

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	Kn_1P_B24.1_U02	Student umie posługiwać się wiedzą na temat rytmów biologicznych oraz metod ich badania i wykorzystywać tą wiedzę w naukach biologicznych.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Kn_1P_U02	W oparciu o powszechnie stosowane metody diagnostyki laboratoryjnej i molekularnej potrafi przeprowadzić podstawowe procedury analityczne, w tym także z zastosowaniem podstawowych narzędzi bioinformatycznych; interpretuje wyniki przeprowadzonych doświadczeń
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	R1P_U01	posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach właściwych dla studiowanego kierunku studiów
	R1P_U03	stosuje podstawowe technologie informatyczne w zakresie pozyskiwania i przetwarzania informacji z zakresu produkcji rolniczej i leśnej
	R1P_U04	wykonuje pod kierunkiem opiekuna naukowego proste zadanie inżynierskie lub projektowe dotyczące szeroko rozumianego rolnictwa, prawidłowo interpretuje rezultaty i wyciąga wnioski
	R1P_U05	dokonuje identyfikacji i standardowej analizy zjawisk wpływających na produkcję, jakość żywności, zdrowie zwierząt i ludzi, stan środowiska naturalnego i zasobów naturalnych oraz wykazuje znajomość zastosowania typowych technik i ich optymalizacji dostosowanych do studiowanego kierunku studiów
	R1P_U06	posiada zdolność podejmowania standardowych działań, z wykorzystaniem odpowiednich metod, technik, technologii, narzędzi i materiałów, rozwiązujących problemy w zakresie produkcji żywności, zdrowia zwierząt, stanu środowiska naturalnego i zasobów naturalnych oraz technicznych zadań inżynierskich, zgodnych ze studiowanym kierunkiem studiów
	R1P_U08	ma doświadczenie związane z rozwiązywaniem praktycznych zadań inżynierskich, zdobyte w środowisku zajmującym się zawodowo działalnością odpowiadającą studiowanemu kierunkowi studiów
	R1P_U10	ma umiejętność korzystania z norm i standardów inżynierskich
	R1P_U11	posiada umiejętność przygotowania typowych prac pisemnych w języku polskim i języku obcym, uznawanym za podstawowy dla dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych, a także różnych źródeł
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	InzP_U01	potrafi planować i przeprowadzać eksperymenty, w tym pomiary i symulacje komputerowe, interpretować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski
	InzP_U02	potrafi wykorzystać do formułowania i rozwiązywania zadań inżynierskich i prostych problemów badawczych metody analityczne, symulacyjne oraz eksperymentalne
	InzP_U03	potrafi - przy formułowaniu i rozwiązywaniu zadań inżynierskich - integrować wiedzę z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów oraz zastosować podejście systemowe, uwzględniające także aspekty pozatechniczne
	InzP_U05	potrafi dokonać krytycznej analizy sposobu funkcjonowania i ocenić - zwłaszcza w powiązaniu ze studiowanym kierunkiem studiów - istniejące rozwiązania techniczne, w szczególności urządzenia, obiekty, systemy, procesy, usługi
	InzP_U07	potrafi ocenić przydatność metod i narzędzi służących do rozwiązania zadania inżynierskiego, charakterystycznego dla studiowanego kierunku studiów, w tym dostrzec ograniczenia tych metod i narzędzi; potrafi - stosując także koncepcyjnie nowe metody - rozwiązywać złożone zadania inżynierskie, charakterystyczne dla studiowanego kierunku studiów, w tym zadania nietypowe oraz zadania zawierające komponent badawczy
	InzP_U09	ma doświadczenie w rozwiązywaniu praktycznych zadań, zdobyte w środowisku zajmującym się zawodowo działalnością inżynierską oraz związane z wykorzystaniem materiałów i narzędzi odpowiednich dla studiowanego kierunku studiów
	InzP_U11	ma umiejętność korzystania i doświadczenie w korzystaniu z norm i standardów w zakresie studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotu	C-1	Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu chronobiologii, w tym wskazanie znaczenia rytmów biologicznych w mechanizmie adaptacji organizmów do środowiska oraz relacji miedzy biorytmami a procesami zachodzącymi w organizmach jedno- i wielokomórkowych, zapoznanie studentów z wyznaczniki i rodzajami rytmów biologicznych oraz uzmysłowienie studentom znaczenia wiedzy z zakresu biorytmów w planowaniu badań na organizmach i późniejszym wnioskowaniu.
Treści programowe	T-A-1	Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska. Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.
	T-W-1	Chronobiologia, a nauki przyrodnicze – rys historyczny. Miejsce organizmów żywych w środowisku. Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska.
	T-A-4	Czynność organizmu jako funkcja czasu. Ontogeneza rytmów biologicznych u ssaków. Wyznaczniki rytmów biologicznych.
	T-W-4	Rytmy okołodobowe, lunarne, sezonowe i wieloletnie - przykłady. Rytmy biologiczne a funkcjonowanie wybranych narządów i układów.
	T-W-6	Zaliczenie wykładów w formie pisemnej.
	T-A-9	Rytmy biologiczne jako mechanizm adaptacyjny. Hibernacja i estywacja. Wykorzystanie osiągnięć chronobiologii w nauce i praktyce (farmakologia, medycyna, rolnictwo).
	T-A-10	Sen - rola biologiczna. Rytm faz sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Znaczenie snu dla prawidłowej czynności organizmu. Fizjopatologia zaburzeń snu.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
	M-2	Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora.
	M-3	Praca w grupach.
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
	S-3	Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena aktywności studenta oraz przygotowania prezentacji i jej omówienia na zajęciach audytoryjnych.
	S-4	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie tematyki wykładów.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0
	3,0	Student potrafi w podstawowym stopniu posługiwać się wiedzą na temat rytmów biologicznych oraz metod ich badania i wykorzystywać tą wiedzę w naukach biologicznych.
	3,5
	4,0
	4,5
	5,0

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	Kn_1P_B24.1_K01	Student ma świadomość znaczenia rytmów biologicznych w Przyrodzie ożywionej
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Kn_1P_K01	Ma świadomość roli i znaczenia zwierząt domowych w życiu człowieka
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Kn_1P_K03	Ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności oraz rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i osobistego
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	R1P_K01	rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
	R1P_K03	potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania
	R1P_K04	prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu
	R1P_K05	ma świadomość znaczenia społecznej, zawodowej i etycznej odpowiedzialności za produkcję żywności wysokiej jakości, dobrostan zwierząt oraz kształtowanie i stan środowiska naturalnego
	R1P_K06	ma świadomość ryzyka i potrafi ocenić skutki wykonywanej działalności w zakresie szeroko rozumianego rolnictwa i środowiska
	R1P_K07	ma świadomość potrzeby dokształcania i samodoskonalenia w zakresie wykonywanego zawodu
	R1P_K08	potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	InzP_K01	ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko, i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje
	InzP_K02	potrafi myśleć i działać w sposób kreatywny i przedsiębiorczy
Cel przedmiotu	C-1	Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu chronobiologii, w tym wskazanie znaczenia rytmów biologicznych w mechanizmie adaptacji organizmów do środowiska oraz relacji miedzy biorytmami a procesami zachodzącymi w organizmach jedno- i wielokomórkowych, zapoznanie studentów z wyznaczniki i rodzajami rytmów biologicznych oraz uzmysłowienie studentom znaczenia wiedzy z zakresu biorytmów w planowaniu badań na organizmach i późniejszym wnioskowaniu.
Treści programowe	T-W-1	Chronobiologia, a nauki przyrodnicze – rys historyczny. Miejsce organizmów żywych w środowisku. Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska.
	T-A-1	Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania do środowiska. Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.
	T-W-2	Rytmy biologiczne – ich podział i ogólna charakterystyka. Terminologia używana w chronobiologii.
	T-A-2	Zegar biologiczny i jego elementy. Centralny zegar biologiczny i zegary peryferyczne kręgowców. Filogeneza zegara biologicznego kręgowców.
	T-A-3	Siatkówka, jądro nadskrzyżowaniowe i szyszynka jako elementy zegara biologicznego ssaków. Biologiczna rola melatoniny.
	T-W-3	Podwzgórze, szyszynka, melatonina a rytmy biologiczne.
	T-W-4	Rytmy okołodobowe, lunarne, sezonowe i wieloletnie - przykłady. Rytmy biologiczne a funkcjonowanie wybranych narządów i układów.
	T-A-4	Czynność organizmu jako funkcja czasu. Ontogeneza rytmów biologicznych u ssaków. Wyznaczniki rytmów biologicznych.
	T-W-5	Sen: definicja, rola biologiczna, fazy snu. Rytm faz: sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Zmienność rytmiki snu w ontogenezie.
	T-A-5	Rytmy ultradobowe, okołotygodniowe, okołomiesięczne, sezonowe, wieloletnie u ludzi i zwierząt (przykłady, przebieg, regulacja).
	T-A-6	Rytmy biologiczne na poziomie komórkowym. Spontaniczna, bioelektryczna aktywność komórek nerwowych i mięśniowych. Cykl komórkowy i okołodobowy rytm indeksu mitotycznego. Circadialne zmiany ultrastruktury cytoplazmy i czynności organelli komórkowych.
	T-W-6	Zaliczenie wykładów w formie pisemnej.
	T-A-7	Rytmy na poziomie narządów i układów. Dobowy rytm aktywności mózgu oraz współczulnego i przywspółczulnego układu nerwowego. Okołodobowa periodyka pracy serca i ciśnienia krwi. Rytmika układu endokrynnego i immunologicznego.
	T-A-8	Wpływ deprywacji świetlnej i termicznej na organizm. Skutki zaburzenia biorytmów.
	T-A-9	Rytmy biologiczne jako mechanizm adaptacyjny. Hibernacja i estywacja. Wykorzystanie osiągnięć chronobiologii w nauce i praktyce (farmakologia, medycyna, rolnictwo).
	T-A-10	Sen - rola biologiczna. Rytm faz sen-czuwanie, u ludzi i zwierząt. Znaczenie snu dla prawidłowej czynności organizmu. Fizjopatologia zaburzeń snu.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
	M-2	Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora.
	M-4	Dyskusja dydaktyczna.
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
	S-3	Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena aktywności studenta oraz przygotowania prezentacji i jej omówienia na zajęciach audytoryjnych.
	S-4	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie tematyki wykładów.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0
	3,0	Student w podstawowym stopniu wykazuje zdolność do rozrózniania rytmów endo- i egzogennych oraz zna rolę zegarów biologicznych w regulacji cykliczności procesów fizjologicznych.
	3,5
	4,0
	4,5
	5,0