Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (S2)

Sylabus przedmiotu Alternatywne metody badań na zwierzętach:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Biologia
Forma studiów studia stacjonarne Poziom drugiego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta magister
Obszary studiów nauk przyrodniczych
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Alternatywne metody badań na zwierzętach
Specjalność Biologia molekularna i podstawy analityki
Jednostka prowadząca Katedra Hodowli Trzody Chlewnej, Żywienia Zwierząt i Żywności
Nauczyciel odpowiedzialny Kazimierz Bobko <Kazimierz.Bobko@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele Wioletta Biel <Wioletta.Biel@zut.edu.pl>
ECTS (planowane) 3,0 ECTS (formy) 3,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny Grupa obieralna

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA3 15 1,00,29zaliczenie
laboratoriaL3 15 1,00,29zaliczenie
wykładyW3 15 1,00,42zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawowa wiedza z zakresu zoologii i biologii

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1przekazanie wiedzy nt. znaczenia i prowadzenia eksperymentów z udziałem zwierząt w badaniach naukowych oraz możliwości zastąpienia ich metodami alternatywnymi zatwierdzonymi przez prawodawstwo UE

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Przygotowanie badań z użyciem zwierząt (bazy danych – sprawdzanie dostępnej informacji, wykorzystanie baz danych do potwierdzenia celowości doświadczeń z użyciem zwierząt. Dobór zwierząt do doświadczeń i standaryzacja metod. Dobór gatunku, rasy, i liczby zwierząt.2
T-A-2Wykorzystanie w badaniach zwierząt GM „germ free” i SPF. Warunki utrzymania zwierząt w trakcie doświadczenia. Przygotowanie zwierząt do doświadczeń. Zastosowanie anastetyków w znieczulaniu. Pobieranie materiału do badań. Zalecenia dotyczące eutanazji zwierząt doświadczalnych. Los zwierząt po zakończeniu doświadczenia.2
T-A-3Biografie oraz dokonania ważniejszych eksperymentów, etyków oraz twórców zasady 3R. charakterystyka organizacji zajmujących się propagowaniem metod alternatywnych oraz ochroną praw zwierząt.2
T-A-4Omówienie skali inwazyjności doświadczeń przeprowadzanych na zwierzętach oraz uchwał. Zapoznanie studentów z rodzajami formularzy składanych do lokalnych komisji etycznych. Wyjaśnienie sposobu wypełniania wniosku do LKE w sprawie wyrażenia zgody na przeprowadzenie doświadczeń na zwierzętach (na podstawie przykładu projektu badawczego)3
T-A-5Błędy metodologiczne w badaniach na zwierzętach laboratoryjnych: związane z nieprzestrzeganiem uregulowań prawnych w założeniu i modelu i modelu doświadczenia; w technice doświadczalnej; w analizie wyników i wnioskowaniu. Wpływ psychiki i zachowań zwierząt na wyniki doświadczeń.3
T-A-6Alternatywne metody stosowane w badaniach naukowych i w edukacji, wykorzystujące m.in. techniki komputerowe (QSAR, QSPR, QSMR, QSTR) oraz badania na komórkach i tkankach (in vitro). Wypożyczalnia metod alternatywnych.3
15
laboratoria
T-L-1Podanie przykładu przeprowadzonych badań z użyciem zwierząt laboratoryjnych lub gospodarskich z uwzględnieniem warunków utrzymania zwierząt w trakcie eksperymentu. Uzasadnienie wyboru gatunku, liczebności zwierząt w grupie oraz procedur doświadczalnych z określeniem ich stopnia inwazyjności. Sprawdzenie poprawności wyboru środka znieczulającego i metody eutanazji. Odniesienie charakteryzowanej metodyki doświadczalnej do przepisów zawartych w ustawie o doświadczeniach na zwierzętach.4
T-L-2Wypełnianie wniosków do komisji etycznej o wydanie opinii o dopuszczalności doświadczeń na żywych kręgowcach z wykorzystaniem listy adresów LKE. Wykazu jednostek doświadczalnych i hodowlanych, znajomości klasyfikacji badań, stopni inwazyjności procedur doświadczalnych i metod humanitarnej eutanazji, postępowania ze zwierzętami po zakończeniu doświadczenia, z uwzględnieniem m.in. uzasadnienie potrzeby przeprowadzenia doświadczeń na zwierzętach i udowodnienie braku możliwości zastąpienia planowanego eksperymentu metodami alternatywnymi.5
T-L-3Badania oceny jakości białka jako przykład badań naukowych z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych. Równania regresji, jako metoda alternatywna badań z udziałem zwierząt żywionych dietą bezbiałkową.4
T-L-4Przykłady eksperymentów na różnych gatunkach zwierząt laboratoryjnych oraz możliwości zastąpienia ich metodami alternatywnymi.2
15
wykłady
T-W-1Historia badań biomedycznych na zwierzętach od Erasistratosa z Keos po czasy współczesne(III w p.n.e. – XXI wiek). Ewolucja poglądów na temat wykorzystania zwierząt w eksperymentach. Wpływ religii, filozofii swieckiej i nauki.Zasady humanitarnej metodyki doświadczalnej – zasada „trzech R” ( 1959).2
T-W-2Rozwój ustawodawstwa w ochronie praw zwierząt poddawanych eksperymentom. Zasady przeprowadzania doświadczeń na zwierzętach. Dopuszczalne procedury doświadczalne. Rola jednostek hodowlanych doświadczalnych. Zadania komisji etycznej KKE i LKE. Organizacje wspierające badania ograniczające udział zwierząt w eksperymentach, badania na zwierzętach i metody alternatywne w różnych krajach świata. (ECVAM, CAAT, ATLA, ZEBET i in.) Organizacje pozarządowe walczące o prawa dla zwierząt i rozpowszechniające metody alternatywne wobec testów na zwierzętach (InterNiche, Gaja i in.) Dane statystyczne. Kształtowanie się liczby zwierząt doświadczalnych z uwzględnieniem gatunków zwierząt oraz stopnia inwazyjności badań.5
T-W-3Metody oznaczania toksyczności i innych skutków zdrowotnych (toksykokinetyka, metabolizm, test toksyczności ostrej, podostrej i przewlekłej, testy na rozrodczość. Metody alternatywne zatwierdzone i w trakcie walidacji: m.in. test działania żrącego na skórę – Corrositex ™ (ESAC 2000); test absorbcji przezskórnej in vitro (OECD TG 428, 2004); test genotoksyczności – test mikrojądrowy in vitr (ESAC 2006; OECD TG 487, 2006); działanie drażniące na oko; toksyczność na rozród – ReProTect – Integrated Projekt. Testy toksykologiczne przeprowadzane na potrzeby rolnictwa i przemysłu spożywczego4
T-W-4Ocena bezpieczeństwa składników kosmetyków, badania na zwierzętach i metody alternatywne (in vitro, in silico, test Draize΄a, testy żrącego (w tym Corrositex ™), drażniącego i uczulającego działania na skórę. Uregulowania prawne dotyczące testowania kosmetyków.2
T-W-5Badania kliniczne farmaceutyków w Polsce, jako kontynuacja badań in silico, in vitro i in vivo. Standardy prowadzenia badań. Prawa pacjenta uczestniczącego w badaniu klinicznym. rola komisji bioetycznej. Opinia społeczna.2
15

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1uczestnictwo w zajęciach15
A-A-2czytanie podanej literatury7
A-A-3przygotowanie sie do zaliczenia pisemnego8
30
laboratoria
A-L-1uczestnictwo w zajęciach15
A-L-2zapoznanie się z możliwością pobrania formularzy do LKE oraz listy placówek doswiadczalnych ze strony internetowej3
A-L-3czytanie literatury5
A-L-4przygotowanie sie do zaliczenia pisemnego7
30
wykłady
A-W-1uczestnictwo w zajęciach15
A-W-2czytanie wskazanej literatury7
A-W-3przygotowanie się do zaliczenia pisemnego8
30

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1wykład informacyjny
M-2dyskusja dydaktyczna związana z wykładem
M-3film
M-4ćwiczenia laboratoryjne

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: wejściówka
S-2Ocena formująca: aktywność na zajęciach
S-3Ocena podsumowująca: zaliczenie pisemne
S-4Ocena podsumowująca: złożenie wypełnionego wniosku do LKE

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_2A_BLM-S-B9_W01
zna zasady standaryzacji i doboru zwierząt doświadczalnych oraz stosuje zasadę "trzech R"
BL_2A_W03, BL_2A_W07P2A_W02, P2A_W04, P2A_W05, P2A_W06, P2A_W07C-1T-A-1, T-A-3M-1, M-4S-1, S-3
BL_2A_BLM-S-B9_W02
wskazuje podstawowe kryteria doboru i stosowania metod alternatywnych dla doświadczeń biologicznych
BL_2A_W03, BL_2A_W05P2A_W01, P2A_W02, P2A_W03, P2A_W06, P2A_W07C-1T-A-6, T-W-3M-1, M-3S-2, S-3

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_2A_BLM-S-B9_U01
Student samodzielnie wypełnia wniosek do Lokalnej Komisji Etycznej i wybiera właściwy do odpowiednich badań
BL_2A_U01, BL_2A_U15P2A_U02, P2A_U05, P2A_U06, P2A_U07, P2A_U09, P2A_U10C-1T-A-4, T-L-1M-4S-4

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_2A_BLM-S-B9_K01
student aktywnie pracuej w grupie oraz indywidualnie, postrzega korzyści z racjonalnego wykorzystywania i etycznego postępowania ze zwierzątami w badaniach bilogicznych jak również planuje badania z wykorzystaniem metod alternatywnych
BL_2A_K04, BL_2A_K05P2A_K01, P2A_K02, P2A_K03, P2A_K04, P2A_K08C-1T-A-2, T-A-6, T-W-2M-1, M-4S-2, S-3

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_2A_BLM-S-B9_W01
zna zasady standaryzacji i doboru zwierząt doświadczalnych oraz stosuje zasadę "trzech R"
2,0studen nie rozumie podstawowych zasad doboru zwierząt laboratoryjnych i źle interpretuje zasadę "trzech R"
3,0studen zna kryteria doboru zwierząt laboratoryjnych i potrafi wymieniać działania zasady "trzech R"
3,5zna podział jednostek doświadczalnych i opisuje prawidłowe warunki panujące w laboratorium podczas doświadczenia
4,0wybiera odpowiednie czynności w postepowaniu ze zwierzętami po transporcie i zna zasadę ewidencjonowania
4,5stosuje przepisy prawne i zasadę "trzech R" w ustalaniu ilości osobników doswiadczalnych
5,0prawidłowo dobiera wszystkie czynności związane z założeniem doświadczenia biologicznego
BL_2A_BLM-S-B9_W02
wskazuje podstawowe kryteria doboru i stosowania metod alternatywnych dla doświadczeń biologicznych
2,0student nie potrafi zdefiniować pojęcia "metody alternatywne"
3,0student prawidłowo definiuje pojęcie "metody alternatywne" i wskazuje ich zalety
3,5zna podział metod alternatywnych i zwięźle je opisuje
4,0student dobiera odpowiednie metody alternatywne do wskazanej dziedziny
4,5student potrafi zasięgnąć informacji na temat zastosowania wybranej metody alternatywnej w laboratoriach referencyjnych
5,0wymienia wytyczne instytucji zajmujących sie walidacją metod alternatywnych

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_2A_BLM-S-B9_U01
Student samodzielnie wypełnia wniosek do Lokalnej Komisji Etycznej i wybiera właściwy do odpowiednich badań
2,0nie potrafi pobrać właściwego formularza do wypełnienia wniosku z podanej strony internetowej
3,0zna adres strony internetowej i potrafi pobierać odpowiednie formularze
3,5zna spis uprawnionych jednostek doświadczalnych i odpowiednio wypełnia rubryki z tym związane
4,0posluguje się tabelą klasyfikacji doświadczenia i wybiera odpowiednie pozycje
4,5prawidłowo dobiera zwierzęta doświadczalne i stopnie inwazyjności zgodnie z harmonogramem badań
5,0sprawnie wypełnia cały wniosek i zrozumiale uzasadnia konieczność użycia podanej liczby osobników

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_2A_BLM-S-B9_K01
student aktywnie pracuej w grupie oraz indywidualnie, postrzega korzyści z racjonalnego wykorzystywania i etycznego postępowania ze zwierzątami w badaniach bilogicznych jak również planuje badania z wykorzystaniem metod alternatywnych
2,0Nie stwierdza się przełożenia zdobytej wiedzy i umiejętności na kompetecje oraz potrzebe dokształcania się
3,0Stwierdza się przełożenia zdobytej wiedzy i umiejętności na kompetecje oraz potrzebe dokształcania się w 30%
3,5Stwierdza się przełożenia zdobytej wiedzy i umiejętności na kompetecje oraz potrzebe dokształcania się w 50%
4,0Stwierdza się przełożenia zdobytej wiedzy i umiejętności na kompetecje oraz potrzebe dokształcania się w 70%
4,5Stwierdza się przełożenia zdobytej wiedzy i umiejętności na kompetecje oraz potrzebe dokształcania się w 85%
5,0Stwierdza się przełożenia zdobytej wiedzy i umiejętności na kompetecje oraz potrzebe dokształcania się w 100%

Literatura podstawowa

  1. Brylińska J., Kwiatkowska J, Zwierzęta laboratoryjne. Metody hodowli i doświadczeń, UNIVERSITAS, Kraków, 1996
  2. Graham L. Patrick, Chemia medyczna. Podstawowe zagadnienia, 2003, s. 69
  3. Dzienniki Ustaw, Metody alternatywne dostępne w EU dla celów regulacyjnych, 2003, Część B Aneksu V do Dyrektywy 67/548/EC
  4. Paton W, Człowiek i mysz: badania medyczne na zwierzętach, 1997
  5. Dzienniki Ustaw, Ustawa o doświadczeniach na zwierzętach, 2005, Dz.U. 2005 nr 33, poz. 289; Dz. U.2006 nr 171. poz 1225, nr 220 poz. 1600

Literatura dodatkowa

  1. Dzienniki Ustaw, Ustawa o kosmetykach, 2001, Dz. U. 2001 nr 42 poz 473
  2. Materiały Konferencyjne, Zwierzęta laboratoryjne w eksperymentach biologicznych, SGGW, Warszawa, 2008, Mat. Konf. 18-19 września Warszawa

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Przygotowanie badań z użyciem zwierząt (bazy danych – sprawdzanie dostępnej informacji, wykorzystanie baz danych do potwierdzenia celowości doświadczeń z użyciem zwierząt. Dobór zwierząt do doświadczeń i standaryzacja metod. Dobór gatunku, rasy, i liczby zwierząt.2
T-A-2Wykorzystanie w badaniach zwierząt GM „germ free” i SPF. Warunki utrzymania zwierząt w trakcie doświadczenia. Przygotowanie zwierząt do doświadczeń. Zastosowanie anastetyków w znieczulaniu. Pobieranie materiału do badań. Zalecenia dotyczące eutanazji zwierząt doświadczalnych. Los zwierząt po zakończeniu doświadczenia.2
T-A-3Biografie oraz dokonania ważniejszych eksperymentów, etyków oraz twórców zasady 3R. charakterystyka organizacji zajmujących się propagowaniem metod alternatywnych oraz ochroną praw zwierząt.2
T-A-4Omówienie skali inwazyjności doświadczeń przeprowadzanych na zwierzętach oraz uchwał. Zapoznanie studentów z rodzajami formularzy składanych do lokalnych komisji etycznych. Wyjaśnienie sposobu wypełniania wniosku do LKE w sprawie wyrażenia zgody na przeprowadzenie doświadczeń na zwierzętach (na podstawie przykładu projektu badawczego)3
T-A-5Błędy metodologiczne w badaniach na zwierzętach laboratoryjnych: związane z nieprzestrzeganiem uregulowań prawnych w założeniu i modelu i modelu doświadczenia; w technice doświadczalnej; w analizie wyników i wnioskowaniu. Wpływ psychiki i zachowań zwierząt na wyniki doświadczeń.3
T-A-6Alternatywne metody stosowane w badaniach naukowych i w edukacji, wykorzystujące m.in. techniki komputerowe (QSAR, QSPR, QSMR, QSTR) oraz badania na komórkach i tkankach (in vitro). Wypożyczalnia metod alternatywnych.3
15

Treści programowe - laboratoria

KODTreść programowaGodziny
T-L-1Podanie przykładu przeprowadzonych badań z użyciem zwierząt laboratoryjnych lub gospodarskich z uwzględnieniem warunków utrzymania zwierząt w trakcie eksperymentu. Uzasadnienie wyboru gatunku, liczebności zwierząt w grupie oraz procedur doświadczalnych z określeniem ich stopnia inwazyjności. Sprawdzenie poprawności wyboru środka znieczulającego i metody eutanazji. Odniesienie charakteryzowanej metodyki doświadczalnej do przepisów zawartych w ustawie o doświadczeniach na zwierzętach.4
T-L-2Wypełnianie wniosków do komisji etycznej o wydanie opinii o dopuszczalności doświadczeń na żywych kręgowcach z wykorzystaniem listy adresów LKE. Wykazu jednostek doświadczalnych i hodowlanych, znajomości klasyfikacji badań, stopni inwazyjności procedur doświadczalnych i metod humanitarnej eutanazji, postępowania ze zwierzętami po zakończeniu doświadczenia, z uwzględnieniem m.in. uzasadnienie potrzeby przeprowadzenia doświadczeń na zwierzętach i udowodnienie braku możliwości zastąpienia planowanego eksperymentu metodami alternatywnymi.5
T-L-3Badania oceny jakości białka jako przykład badań naukowych z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych. Równania regresji, jako metoda alternatywna badań z udziałem zwierząt żywionych dietą bezbiałkową.4
T-L-4Przykłady eksperymentów na różnych gatunkach zwierząt laboratoryjnych oraz możliwości zastąpienia ich metodami alternatywnymi.2
15

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Historia badań biomedycznych na zwierzętach od Erasistratosa z Keos po czasy współczesne(III w p.n.e. – XXI wiek). Ewolucja poglądów na temat wykorzystania zwierząt w eksperymentach. Wpływ religii, filozofii swieckiej i nauki.Zasady humanitarnej metodyki doświadczalnej – zasada „trzech R” ( 1959).2
T-W-2Rozwój ustawodawstwa w ochronie praw zwierząt poddawanych eksperymentom. Zasady przeprowadzania doświadczeń na zwierzętach. Dopuszczalne procedury doświadczalne. Rola jednostek hodowlanych doświadczalnych. Zadania komisji etycznej KKE i LKE. Organizacje wspierające badania ograniczające udział zwierząt w eksperymentach, badania na zwierzętach i metody alternatywne w różnych krajach świata. (ECVAM, CAAT, ATLA, ZEBET i in.) Organizacje pozarządowe walczące o prawa dla zwierząt i rozpowszechniające metody alternatywne wobec testów na zwierzętach (InterNiche, Gaja i in.) Dane statystyczne. Kształtowanie się liczby zwierząt doświadczalnych z uwzględnieniem gatunków zwierząt oraz stopnia inwazyjności badań.5
T-W-3Metody oznaczania toksyczności i innych skutków zdrowotnych (toksykokinetyka, metabolizm, test toksyczności ostrej, podostrej i przewlekłej, testy na rozrodczość. Metody alternatywne zatwierdzone i w trakcie walidacji: m.in. test działania żrącego na skórę – Corrositex ™ (ESAC 2000); test absorbcji przezskórnej in vitro (OECD TG 428, 2004); test genotoksyczności – test mikrojądrowy in vitr (ESAC 2006; OECD TG 487, 2006); działanie drażniące na oko; toksyczność na rozród – ReProTect – Integrated Projekt. Testy toksykologiczne przeprowadzane na potrzeby rolnictwa i przemysłu spożywczego4
T-W-4Ocena bezpieczeństwa składników kosmetyków, badania na zwierzętach i metody alternatywne (in vitro, in silico, test Draize΄a, testy żrącego (w tym Corrositex ™), drażniącego i uczulającego działania na skórę. Uregulowania prawne dotyczące testowania kosmetyków.2
T-W-5Badania kliniczne farmaceutyków w Polsce, jako kontynuacja badań in silico, in vitro i in vivo. Standardy prowadzenia badań. Prawa pacjenta uczestniczącego w badaniu klinicznym. rola komisji bioetycznej. Opinia społeczna.2
15

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1uczestnictwo w zajęciach15
A-A-2czytanie podanej literatury7
A-A-3przygotowanie sie do zaliczenia pisemnego8
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - laboratoria

KODForma aktywnościGodziny
A-L-1uczestnictwo w zajęciach15
A-L-2zapoznanie się z możliwością pobrania formularzy do LKE oraz listy placówek doswiadczalnych ze strony internetowej3
A-L-3czytanie literatury5
A-L-4przygotowanie sie do zaliczenia pisemnego7
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1uczestnictwo w zajęciach15
A-W-2czytanie wskazanej literatury7
A-W-3przygotowanie się do zaliczenia pisemnego8
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_2A_BLM-S-B9_W01zna zasady standaryzacji i doboru zwierząt doświadczalnych oraz stosuje zasadę "trzech R"
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_2A_W03wykazuje się zaawansowaną znajomością metod, technik, technologii, narzędzi i materiałów pozwalających na badanie i wykorzystanie potencjału przyrody
BL_2A_W07ma ogólną orientację, a w niektórych przypadkach specjalistyczną wiedzę na temat planowanych i skoordynowanych czynności mających na celu racjonalne gospodarowanie organizmami żywymi w oparciu o zasady ekonomii i ochrony przyrody
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP2A_W02konsekwentnie stosuje i upowszechnia zasadę ścisłego, opartego na danych empirycznych, interpretowania zjawisk i procesów przyrodniczych w pracy badawczej i działaniach praktycznych
P2A_W04ma pogłębioną wiedzę z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów umożliwiającą dostrzeganie związków i zależności w przyrodzie
P2A_W05ma wiedzę w zakresie aktualnie dyskutowanych w literaturze kierunkowej problemów z wybranej dziedziny nauki i dyscypliny naukowej
P2A_W06ma wiedzę w zakresie statystyki na poziomie prognozowania (modelowania) przebiegu zjawisk i procesów przyrodniczych oraz ma znajomość specjalistycznych narzędzi informatycznych
P2A_W07ma wiedzę w zakresie zasad planowania badań z wykorzystaniem technik i narzędzi badawczych stosowanych w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotuC-1przekazanie wiedzy nt. znaczenia i prowadzenia eksperymentów z udziałem zwierząt w badaniach naukowych oraz możliwości zastąpienia ich metodami alternatywnymi zatwierdzonymi przez prawodawstwo UE
Treści programoweT-A-1Przygotowanie badań z użyciem zwierząt (bazy danych – sprawdzanie dostępnej informacji, wykorzystanie baz danych do potwierdzenia celowości doświadczeń z użyciem zwierząt. Dobór zwierząt do doświadczeń i standaryzacja metod. Dobór gatunku, rasy, i liczby zwierząt.
T-A-3Biografie oraz dokonania ważniejszych eksperymentów, etyków oraz twórców zasady 3R. charakterystyka organizacji zajmujących się propagowaniem metod alternatywnych oraz ochroną praw zwierząt.
Metody nauczaniaM-1wykład informacyjny
M-4ćwiczenia laboratoryjne
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: wejściówka
S-3Ocena podsumowująca: zaliczenie pisemne
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0studen nie rozumie podstawowych zasad doboru zwierząt laboratoryjnych i źle interpretuje zasadę "trzech R"
3,0studen zna kryteria doboru zwierząt laboratoryjnych i potrafi wymieniać działania zasady "trzech R"
3,5zna podział jednostek doświadczalnych i opisuje prawidłowe warunki panujące w laboratorium podczas doświadczenia
4,0wybiera odpowiednie czynności w postepowaniu ze zwierzętami po transporcie i zna zasadę ewidencjonowania
4,5stosuje przepisy prawne i zasadę "trzech R" w ustalaniu ilości osobników doswiadczalnych
5,0prawidłowo dobiera wszystkie czynności związane z założeniem doświadczenia biologicznego
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_2A_BLM-S-B9_W02wskazuje podstawowe kryteria doboru i stosowania metod alternatywnych dla doświadczeń biologicznych
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_2A_W03wykazuje się zaawansowaną znajomością metod, technik, technologii, narzędzi i materiałów pozwalających na badanie i wykorzystanie potencjału przyrody
BL_2A_W05posiada zaawansowaną wiedzę na temat możliwości wykorzystania metod obliczeniowych i informatycznych do modelowania zjawisk i procesów zachodzących na wszystkich poziomach hierarchicznej organizacji biologicznej
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP2A_W01rozumie złożone zjawiska i procesy przyrodnicze
P2A_W02konsekwentnie stosuje i upowszechnia zasadę ścisłego, opartego na danych empirycznych, interpretowania zjawisk i procesów przyrodniczych w pracy badawczej i działaniach praktycznych
P2A_W03ma pogłębioną wiedzę z zakresu tych nauk ścisłych, z którymi związany jest studiowany kierunek studiów (w szczególności biofizyka, biochemia, biomatematyka, geochemia, biogeochemia, geofizyka)
P2A_W06ma wiedzę w zakresie statystyki na poziomie prognozowania (modelowania) przebiegu zjawisk i procesów przyrodniczych oraz ma znajomość specjalistycznych narzędzi informatycznych
P2A_W07ma wiedzę w zakresie zasad planowania badań z wykorzystaniem technik i narzędzi badawczych stosowanych w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotuC-1przekazanie wiedzy nt. znaczenia i prowadzenia eksperymentów z udziałem zwierząt w badaniach naukowych oraz możliwości zastąpienia ich metodami alternatywnymi zatwierdzonymi przez prawodawstwo UE
Treści programoweT-A-6Alternatywne metody stosowane w badaniach naukowych i w edukacji, wykorzystujące m.in. techniki komputerowe (QSAR, QSPR, QSMR, QSTR) oraz badania na komórkach i tkankach (in vitro). Wypożyczalnia metod alternatywnych.
T-W-3Metody oznaczania toksyczności i innych skutków zdrowotnych (toksykokinetyka, metabolizm, test toksyczności ostrej, podostrej i przewlekłej, testy na rozrodczość. Metody alternatywne zatwierdzone i w trakcie walidacji: m.in. test działania żrącego na skórę – Corrositex ™ (ESAC 2000); test absorbcji przezskórnej in vitro (OECD TG 428, 2004); test genotoksyczności – test mikrojądrowy in vitr (ESAC 2006; OECD TG 487, 2006); działanie drażniące na oko; toksyczność na rozród – ReProTect – Integrated Projekt. Testy toksykologiczne przeprowadzane na potrzeby rolnictwa i przemysłu spożywczego
Metody nauczaniaM-1wykład informacyjny
M-3film
Sposób ocenyS-2Ocena formująca: aktywność na zajęciach
S-3Ocena podsumowująca: zaliczenie pisemne
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0student nie potrafi zdefiniować pojęcia "metody alternatywne"
3,0student prawidłowo definiuje pojęcie "metody alternatywne" i wskazuje ich zalety
3,5zna podział metod alternatywnych i zwięźle je opisuje
4,0student dobiera odpowiednie metody alternatywne do wskazanej dziedziny
4,5student potrafi zasięgnąć informacji na temat zastosowania wybranej metody alternatywnej w laboratoriach referencyjnych
5,0wymienia wytyczne instytucji zajmujących sie walidacją metod alternatywnych
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_2A_BLM-S-B9_U01Student samodzielnie wypełnia wniosek do Lokalnej Komisji Etycznej i wybiera właściwy do odpowiednich badań
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_2A_U01potrafi stosować normy etyczne w pracy zawodowej biologa, potrafi postępować etycznie w pracy z materiałem biologicznym, postępuje zgodnie z zasadami bioetyki i etyki zawodowej, posiada pogłębioną wiedzę teoretyczną pozwalająca na opis i wyjaśnianie procesów zachodzących w przyrodzie, dostrzega i wykorzystuje aspekty społeczne w pracy biologa;
BL_2A_U15student posiada umiejętność prawidłowego zastosowania specjalistycznej terminologii, a w pracy badawczej zastosować poznane metody, potrafi także przygotować projekt własnych badań naukowych prawidłowo dobierając piśmiennictwo;
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP2A_U02biegle wykorzystuje literaturę naukową z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów, w języku polskim; czyta ze zrozumieniem skomplikowane teksty naukowe w języku angielskim
P2A_U05stosuje metody statystyczne oraz techniki i narzędzia informatyczne do opisu zjawisk i analizy danych o charakterze specjalistycznym
P2A_U06zbiera i interpretuje dane empiryczne oraz na tej podstawie formułuje odpowiednie wnioski
P2A_U07wykazuje umiejętność formułowania uzasadnionych sądów na podstawie danych pochodzących z różnych źródeł
P2A_U09wykazuje umiejętność napisania pracy badawczej w języku polskim oraz krótkiego doniesienia naukowego w języku obcym na podstawie własnych badań naukowych
P2A_U10posiada umiejętność wystąpień ustnych w języku polskim i języku obcym dotyczących, zagadnień szczegółowych z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotuC-1przekazanie wiedzy nt. znaczenia i prowadzenia eksperymentów z udziałem zwierząt w badaniach naukowych oraz możliwości zastąpienia ich metodami alternatywnymi zatwierdzonymi przez prawodawstwo UE
Treści programoweT-A-4Omówienie skali inwazyjności doświadczeń przeprowadzanych na zwierzętach oraz uchwał. Zapoznanie studentów z rodzajami formularzy składanych do lokalnych komisji etycznych. Wyjaśnienie sposobu wypełniania wniosku do LKE w sprawie wyrażenia zgody na przeprowadzenie doświadczeń na zwierzętach (na podstawie przykładu projektu badawczego)
T-L-1Podanie przykładu przeprowadzonych badań z użyciem zwierząt laboratoryjnych lub gospodarskich z uwzględnieniem warunków utrzymania zwierząt w trakcie eksperymentu. Uzasadnienie wyboru gatunku, liczebności zwierząt w grupie oraz procedur doświadczalnych z określeniem ich stopnia inwazyjności. Sprawdzenie poprawności wyboru środka znieczulającego i metody eutanazji. Odniesienie charakteryzowanej metodyki doświadczalnej do przepisów zawartych w ustawie o doświadczeniach na zwierzętach.
Metody nauczaniaM-4ćwiczenia laboratoryjne
Sposób ocenyS-4Ocena podsumowująca: złożenie wypełnionego wniosku do LKE
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0nie potrafi pobrać właściwego formularza do wypełnienia wniosku z podanej strony internetowej
3,0zna adres strony internetowej i potrafi pobierać odpowiednie formularze
3,5zna spis uprawnionych jednostek doświadczalnych i odpowiednio wypełnia rubryki z tym związane
4,0posluguje się tabelą klasyfikacji doświadczenia i wybiera odpowiednie pozycje
4,5prawidłowo dobiera zwierzęta doświadczalne i stopnie inwazyjności zgodnie z harmonogramem badań
5,0sprawnie wypełnia cały wniosek i zrozumiale uzasadnia konieczność użycia podanej liczby osobników
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_2A_BLM-S-B9_K01student aktywnie pracuej w grupie oraz indywidualnie, postrzega korzyści z racjonalnego wykorzystywania i etycznego postępowania ze zwierzątami w badaniach bilogicznych jak również planuje badania z wykorzystaniem metod alternatywnych
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_2A_K04rozumie znaczenie etycznych i społecznych aspektów związanych z pracą badawczą, zawodową i uczciwością intelektualną; postępuje zgodnie z zasadami etycznymi i prawnymi
BL_2A_K05wykazuje zdyscyplinowanie w pracy indywidualnej oraz aktywnie uczestniczy w pracy grupowej; samodzielnie i kreatywnie potrafi planować, organizować i realizować działania własne oraz zespołowe
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP2A_K01rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób
P2A_K02potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
P2A_K03potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania
P2A_K04prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu
P2A_K08potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy
Cel przedmiotuC-1przekazanie wiedzy nt. znaczenia i prowadzenia eksperymentów z udziałem zwierząt w badaniach naukowych oraz możliwości zastąpienia ich metodami alternatywnymi zatwierdzonymi przez prawodawstwo UE
Treści programoweT-A-2Wykorzystanie w badaniach zwierząt GM „germ free” i SPF. Warunki utrzymania zwierząt w trakcie doświadczenia. Przygotowanie zwierząt do doświadczeń. Zastosowanie anastetyków w znieczulaniu. Pobieranie materiału do badań. Zalecenia dotyczące eutanazji zwierząt doświadczalnych. Los zwierząt po zakończeniu doświadczenia.
T-A-6Alternatywne metody stosowane w badaniach naukowych i w edukacji, wykorzystujące m.in. techniki komputerowe (QSAR, QSPR, QSMR, QSTR) oraz badania na komórkach i tkankach (in vitro). Wypożyczalnia metod alternatywnych.
T-W-2Rozwój ustawodawstwa w ochronie praw zwierząt poddawanych eksperymentom. Zasady przeprowadzania doświadczeń na zwierzętach. Dopuszczalne procedury doświadczalne. Rola jednostek hodowlanych doświadczalnych. Zadania komisji etycznej KKE i LKE. Organizacje wspierające badania ograniczające udział zwierząt w eksperymentach, badania na zwierzętach i metody alternatywne w różnych krajach świata. (ECVAM, CAAT, ATLA, ZEBET i in.) Organizacje pozarządowe walczące o prawa dla zwierząt i rozpowszechniające metody alternatywne wobec testów na zwierzętach (InterNiche, Gaja i in.) Dane statystyczne. Kształtowanie się liczby zwierząt doświadczalnych z uwzględnieniem gatunków zwierząt oraz stopnia inwazyjności badań.
Metody nauczaniaM-1wykład informacyjny
M-4ćwiczenia laboratoryjne
Sposób ocenyS-2Ocena formująca: aktywność na zajęciach
S-3Ocena podsumowująca: zaliczenie pisemne
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Nie stwierdza się przełożenia zdobytej wiedzy i umiejętności na kompetecje oraz potrzebe dokształcania się
3,0Stwierdza się przełożenia zdobytej wiedzy i umiejętności na kompetecje oraz potrzebe dokształcania się w 30%
3,5Stwierdza się przełożenia zdobytej wiedzy i umiejętności na kompetecje oraz potrzebe dokształcania się w 50%
4,0Stwierdza się przełożenia zdobytej wiedzy i umiejętności na kompetecje oraz potrzebe dokształcania się w 70%
4,5Stwierdza się przełożenia zdobytej wiedzy i umiejętności na kompetecje oraz potrzebe dokształcania się w 85%
5,0Stwierdza się przełożenia zdobytej wiedzy i umiejętności na kompetecje oraz potrzebe dokształcania się w 100%