Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (S1)
specjalność: Biologia ogólna

Sylabus przedmiotu Biochemia dopingu:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Biologia
Forma studiów studia stacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta licencjat
Obszary studiów nauk przyrodniczych
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Biochemia dopingu
Specjalność Biologia ogólna
Jednostka prowadząca Katedra Immunologii, Mikrobiologii i Chemii Fizjologicznej
Nauczyciel odpowiedzialny Dorota Jankowiak <dorota.jankowiak@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane) 2,0 ECTS (formy) 2,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny 10 Grupa obieralna 1

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA4 15 1,00,41zaliczenie
wykładyW4 15 1,00,59zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawowa wiedza z zakresu chemii organicznej i bioorganicznej
W-2Podstawowa wiedza i zakresu biochemii i biologii komórki

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Zrozumienie podstawowych mechanizmów działania egzogennych środków stymulujących wydolność fizyczną i psychiczną organizmu. Poznanie konsekwencji i zmian w organizmie przy zażywaniu sporadycznym i systematycznym, następstw krótkotrwałych i długotrwałych, bliskich i odległych w czasie nadmiernego stosowania substancji dopingujących. Umiejętność rozróżniana podstawowych objawów odurzenia i uzaleznienia od środków dopingujących.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Dopingujace środki pobudzajace (stymulanty) - amfetamina, kokaina, efedryna, kofeina, alkohol. Mechanizm działania, formy i sposoby stosowania, metabolizm. Niepożadane efekty zdrowotne krótko- i długoterminowe. Mechanizm uzaleznienia i tolerancji, objawy odstawienia.4
T-A-2Narkotyczne środki przeciwbólowe (narkotyczne analgetyki). Morfina i jej podstawowe pochodne: heroina i kodeina. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.2
T-A-3Środki usokajajace i wyciszające - pochodne kwasu barbiturowego. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.2
T-A-4Steroidy anaboliczno-androgenne i inne anaboliczn srodki hormonalne: np. testosteron i jego pochodne, hormon wzrostu, insulina i gonadotropina kosmówkowa. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.3
T-A-5Suplementy i dopalacze - na wybranych przykładach. Pochodzenie, mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.2
T-A-6Doping krwią: hetro- i autotransfuzja, erytropoetyna.1
T-A-7Zaliczenie materiału objętego programem ćwiczeń audytoryjnych1
15
wykłady
T-W-1Definicja i historia dopingu. Wspomaganie organizmu a doping. Gdzie stosujemy doping. Aspekty prawne i etyczne stosowania dopingu.2
T-W-2Metody dopingu: farmakologiczny, fizjologiczny i genetyczny. Cele dopingu: siłowy, wytrzymałościowy i stymulujący.2
T-W-3Podział farmakologicznych srodków dopingujacych. Aspekty biochemiczne i toksykologiczne dopingu2
T-W-4Podwójna natura farmakologicznych substancji dopingujących. Dawki terapeutyczne i suprafarmakologiczne. Biomedyczne efekty niepożądane: krótkoterminowe (bezpośrednie); odwracalne i nieodwracalne; długoterminowe (odległe w czasie).2
T-W-5Mechanizm uzależnienia. Mozgowy układ nagrody, struktura, rola układu doppaminergicznego. Tolerancja, objawy odstawienia i ich podłoze na wybranych przykładach.4
T-W-6Wybrane aspekty dopingu "fizjologicznego". Doping genetyczny - teraźniejszośc i przyszłość.2
T-W-7Pisemne zaliczenie materiału objętego programem wykładów.1
15

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1Uczestniczenie w ćwiczeniach15
A-A-2Przygotowanie wraz z zepołem prezentacji wybranego zagadnienia5
A-A-3Bieżace przygotowanie do tematu nastęnych ćwiczeń ujętych w planie2
A-A-4Przygotowanie do zaliczenia materiału objętego programem ćwiczeń8
30
wykłady
A-W-1Uczestniczenie w wykładach.15
A-W-2Konsultacje z prowadzacym wykłady.1
A-W-3Bieżace studiowanie literatury związanej z tematyką zrealizowanego wykładu.4
A-W-4Przygotowanie do zaliczenia wykładów10
30

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny z omówieniem zagadnień teoretycznych
M-2Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i projektora.
M-3Praca studentów w grupach przy przygotowaniu, prezentacji i omówieniu poszczególnych tematów objętych programem ćwiczeń
M-4Dyskusja dydaktyczna

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na ćwiczeniach
S-2Ocena formująca: Ocena przedstawionej prezentacji i udział studenta w jej omówieniu.
S-3Ocena podsumowująca: Sumaryczna końcowa ocena zaliczenia ćwiczeń, na którą składa się ocena aktywności na zajęciach, przygotowanej prezentacji oraz zaliczenia pisemnego z calości materiału objętego programem ćwiczeń.
S-4Ocena podsumowująca: Zaliczenie końcowe z materiału objętego programem wykładów : test wyboru oraz zadania otwarte.

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_1A_BL-S-O6.1_W01
Student definiuje działanie wspomagajace i dopingujące substacji biologicznie czynnych. Zna podstawowe metody dopingu oraz klasy środkow dopingująch.
BL_1A_W09P1A_W03, P1A_W04, P1A_W05, P1A_W07C-1T-W-1, T-W-2, T-W-3M-1, M-2, M-3, M-4S-1, S-2, S-4, S-3
BL_1A_BL-S-O6.1_W02
Zna i opisuje podstawowe mechanizmy działania posczególnych klas środków dopingujących oraz wymienia głównych przedstawicieli tych klas.
BL_1A_W09, BL_1A_W19P1A_W01, P1A_W03, P1A_W04, P1A_W05, P1A_W07C-1T-W-3, T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5, T-A-6M-1, M-2, M-3, M-4S-1, S-2, S-4, S-3
BL_1A_BL-S-O6.1_W03
Opisuje podstawowy mechanizm uzależnienia, główne przyczyny tolerancji, objawów zespołu odstawienia. Potrafi wymienić podstawowy szlak degradacji najpowszechniej stosowanych srodków dopingujących i drogi eliminacji z organizmu. Zna podstawowe szkodliwe biomedyczne konsekwencje stosowania środków dopingujacych.
BL_1A_W09, BL_1A_W05, BL_1A_W16P1A_W01, P1A_W03, P1A_W04, P1A_W05, P1A_W07C-1T-W-3, T-W-4, T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5, T-A-6M-1, M-2, M-3, M-4S-1, S-2, S-4, S-3

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_1A_BL-S-O6.1_U01
Potrafi przedstawić podstawową charakterystykę poszczególnych klas srodków dopingujacych oraz mechanizm ich działania uzalezniajacego i toksycznego. Krytykuje stosowanie środków dopingujacych w celu wspomagania wydolności fizycznej i psychicznej ludzi.
BL_1A_U02, BL_1A_U12P1A_U01, P1A_U04, P1A_U06, P1A_U10, P1A_U11C-1T-W-1, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5, T-A-6M-1, M-2, M-4S-1, S-2, S-4

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_1A_BL-S-O6.1_K01
Ma świadomość następstw nawet krótkotrwałego zażywania srodków dopingujących. Rozumie zasadność unikania nawet sporadycznych, jednorazowych kontaków ze środkami dopingującymi oraz koniecznośc ograniczenia swobodnego dostępu do farmakologicznych i naturalnych narkotycznych substancji uzalezniajacych.
BL_1A_K05, BL_1A_K07P1A_K01, P1A_K02, P1A_K05, P1A_K07, P1A_K08C-1T-W-1, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5, T-A-6M-1, M-2, M-4S-1

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_1A_BL-S-O6.1_W01
Student definiuje działanie wspomagajace i dopingujące substacji biologicznie czynnych. Zna podstawowe metody dopingu oraz klasy środkow dopingująch.
2,0
3,0Student wymienia i w podstawowym zakresie na wybranych przykładach wyjaśnia potencjalne możliwości działania wspomagajacego i dopingującego substacji biologicznie czynnych. Zna podstawowe metody dopingu oraz w bardzo podstawowym zakresie wyjaśnia zasadę klasyfikacji środków dopingująch.
3,5
4,0
4,5
5,0
BL_1A_BL-S-O6.1_W02
Zna i opisuje podstawowe mechanizmy działania posczególnych klas środków dopingujących oraz wymienia głównych przedstawicieli tych klas.
2,0
3,0Zna i wyjaśnia w ogólnym zarysie podstawowe mechanizmy działania przynajmniej połowy klas środków dopingujących, wymienia najpowszechniejszych i najczęściej stosowanych przedstawicieli tych klas.
3,5
4,0
4,5
5,0
BL_1A_BL-S-O6.1_W03
Opisuje podstawowy mechanizm uzależnienia, główne przyczyny tolerancji, objawów zespołu odstawienia. Potrafi wymienić podstawowy szlak degradacji najpowszechniej stosowanych srodków dopingujących i drogi eliminacji z organizmu. Zna podstawowe szkodliwe biomedyczne konsekwencje stosowania środków dopingujacych.
2,0
3,0Student potrafi w ogólnym zarysie wyjaśnić podstawowy mechanizm uzależnienia, główne mechanizmy rozwoju toletancji tolerancji i występowania objawów zespołu odstawienia. Potrafi przymajmniej dla kilku najpowszechniej stosowanych środków dopingujacych wymienić podstawowy szlak degradacji i drogi eliminacji z organizmu oraz zna ich podstawowe szkodliwe biomedyczne.
3,5
4,0
4,5
5,0

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_1A_BL-S-O6.1_U01
Potrafi przedstawić podstawową charakterystykę poszczególnych klas srodków dopingujacych oraz mechanizm ich działania uzalezniajacego i toksycznego. Krytykuje stosowanie środków dopingujacych w celu wspomagania wydolności fizycznej i psychicznej ludzi.
2,0
3,0Potrafi przedstawić podstawową charakterystykę przynajmniej połowy klas srodków dopingujacych oraz mechanizm ich działania uzalezniajacego i toksycznego. W wbranych sytuacjach potrafi posłużyć się podstawowymi, zasadniczymi argumentami w celu krytyki i sprzeciwu wobec stosowania środków dopingujacych.
3,5
4,0
4,5
5,0

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_1A_BL-S-O6.1_K01
Ma świadomość następstw nawet krótkotrwałego zażywania srodków dopingujących. Rozumie zasadność unikania nawet sporadycznych, jednorazowych kontaków ze środkami dopingującymi oraz koniecznośc ograniczenia swobodnego dostępu do farmakologicznych i naturalnych narkotycznych substancji uzalezniajacych.
2,0nie zdefinowano w formie oceny
3,0nie zdefiniowano w formie oceny
3,5nie zdefiniowano w formie oceny
4,0nie zdefiniowano w formie oceny
4,5nie zdefiniowano w formie oceny
5,0nie zdefiniowano w formie oceny

Literatura podstawowa

  1. Semczuk W, Toksykologia, Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa, 2002
  2. Kostowski W, Farmakologia - podstawy farmakoterapii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2001
  3. Seńczuk W, Toksykologia współczesna, Wydawnictwo-Lekarskie PZWL, Warszawa, 2005
  4. Erickson C.K., Nauka o uzaleznieniach, Wydawnictwa Universytetu Warszawskiego, Warszawa, 2010

Literatura dodatkowa

  1. Autorzy poszczególnych artykkułó, Dobrany do realizowanego tematu, Czasopismo "Akloholizm i narkomania" Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa, 2011, www.ipin.edu.pl/ain

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Dopingujace środki pobudzajace (stymulanty) - amfetamina, kokaina, efedryna, kofeina, alkohol. Mechanizm działania, formy i sposoby stosowania, metabolizm. Niepożadane efekty zdrowotne krótko- i długoterminowe. Mechanizm uzaleznienia i tolerancji, objawy odstawienia.4
T-A-2Narkotyczne środki przeciwbólowe (narkotyczne analgetyki). Morfina i jej podstawowe pochodne: heroina i kodeina. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.2
T-A-3Środki usokajajace i wyciszające - pochodne kwasu barbiturowego. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.2
T-A-4Steroidy anaboliczno-androgenne i inne anaboliczn srodki hormonalne: np. testosteron i jego pochodne, hormon wzrostu, insulina i gonadotropina kosmówkowa. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.3
T-A-5Suplementy i dopalacze - na wybranych przykładach. Pochodzenie, mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.2
T-A-6Doping krwią: hetro- i autotransfuzja, erytropoetyna.1
T-A-7Zaliczenie materiału objętego programem ćwiczeń audytoryjnych1
15

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Definicja i historia dopingu. Wspomaganie organizmu a doping. Gdzie stosujemy doping. Aspekty prawne i etyczne stosowania dopingu.2
T-W-2Metody dopingu: farmakologiczny, fizjologiczny i genetyczny. Cele dopingu: siłowy, wytrzymałościowy i stymulujący.2
T-W-3Podział farmakologicznych srodków dopingujacych. Aspekty biochemiczne i toksykologiczne dopingu2
T-W-4Podwójna natura farmakologicznych substancji dopingujących. Dawki terapeutyczne i suprafarmakologiczne. Biomedyczne efekty niepożądane: krótkoterminowe (bezpośrednie); odwracalne i nieodwracalne; długoterminowe (odległe w czasie).2
T-W-5Mechanizm uzależnienia. Mozgowy układ nagrody, struktura, rola układu doppaminergicznego. Tolerancja, objawy odstawienia i ich podłoze na wybranych przykładach.4
T-W-6Wybrane aspekty dopingu "fizjologicznego". Doping genetyczny - teraźniejszośc i przyszłość.2
T-W-7Pisemne zaliczenie materiału objętego programem wykładów.1
15

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1Uczestniczenie w ćwiczeniach15
A-A-2Przygotowanie wraz z zepołem prezentacji wybranego zagadnienia5
A-A-3Bieżace przygotowanie do tematu nastęnych ćwiczeń ujętych w planie2
A-A-4Przygotowanie do zaliczenia materiału objętego programem ćwiczeń8
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Uczestniczenie w wykładach.15
A-W-2Konsultacje z prowadzacym wykłady.1
A-W-3Bieżace studiowanie literatury związanej z tematyką zrealizowanego wykładu.4
A-W-4Przygotowanie do zaliczenia wykładów10
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_1A_BL-S-O6.1_W01Student definiuje działanie wspomagajace i dopingujące substacji biologicznie czynnych. Zna podstawowe metody dopingu oraz klasy środkow dopingująch.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_1A_W09zna biochemiczne podłoże procesów życiowych bazujące na wiedzy o klasyfikacji, budowie, funkcjach i przemianach substratów wystepujących w żywych organizmach
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP1A_W03ma wiedzę z zakresu matematyki, fizyki i chemii niezbędną dla zrozumienia podstawowych procesów i zjawisk przyrodniczych
P1A_W04ma wiedzę w zakresie najważniejszych problemów z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów oraz zna ich powiązania z innymi dyscyplinami przyrodniczymi
P1A_W05ma wiedzę w zakresie podstawowych kategorii pojęciowych i terminologii przyrodniczej oraz ma znajomość rozwoju dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów i stosowanych w nich metod badawczych
P1A_W07ma wiedzę w zakresie podstawowych technik i narzędzi badawczych stosowanych w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotuC-1Zrozumienie podstawowych mechanizmów działania egzogennych środków stymulujących wydolność fizyczną i psychiczną organizmu. Poznanie konsekwencji i zmian w organizmie przy zażywaniu sporadycznym i systematycznym, następstw krótkotrwałych i długotrwałych, bliskich i odległych w czasie nadmiernego stosowania substancji dopingujących. Umiejętność rozróżniana podstawowych objawów odurzenia i uzaleznienia od środków dopingujących.
Treści programoweT-W-1Definicja i historia dopingu. Wspomaganie organizmu a doping. Gdzie stosujemy doping. Aspekty prawne i etyczne stosowania dopingu.
T-W-2Metody dopingu: farmakologiczny, fizjologiczny i genetyczny. Cele dopingu: siłowy, wytrzymałościowy i stymulujący.
T-W-3Podział farmakologicznych srodków dopingujacych. Aspekty biochemiczne i toksykologiczne dopingu
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny z omówieniem zagadnień teoretycznych
M-2Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i projektora.
M-3Praca studentów w grupach przy przygotowaniu, prezentacji i omówieniu poszczególnych tematów objętych programem ćwiczeń
M-4Dyskusja dydaktyczna
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na ćwiczeniach
S-2Ocena formująca: Ocena przedstawionej prezentacji i udział studenta w jej omówieniu.
S-4Ocena podsumowująca: Zaliczenie końcowe z materiału objętego programem wykładów : test wyboru oraz zadania otwarte.
S-3Ocena podsumowująca: Sumaryczna końcowa ocena zaliczenia ćwiczeń, na którą składa się ocena aktywności na zajęciach, przygotowanej prezentacji oraz zaliczenia pisemnego z calości materiału objętego programem ćwiczeń.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student wymienia i w podstawowym zakresie na wybranych przykładach wyjaśnia potencjalne możliwości działania wspomagajacego i dopingującego substacji biologicznie czynnych. Zna podstawowe metody dopingu oraz w bardzo podstawowym zakresie wyjaśnia zasadę klasyfikacji środków dopingująch.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_1A_BL-S-O6.1_W02Zna i opisuje podstawowe mechanizmy działania posczególnych klas środków dopingujących oraz wymienia głównych przedstawicieli tych klas.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_1A_W09zna biochemiczne podłoże procesów życiowych bazujące na wiedzy o klasyfikacji, budowie, funkcjach i przemianach substratów wystepujących w żywych organizmach
BL_1A_W19nazywa mechanizmy podstawowych procesów życiowych organizmów na różnym poziomie organizacji
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP1A_W01rozumie podstawowe zjawiska i procesy przyrodnicze
P1A_W03ma wiedzę z zakresu matematyki, fizyki i chemii niezbędną dla zrozumienia podstawowych procesów i zjawisk przyrodniczych
P1A_W04ma wiedzę w zakresie najważniejszych problemów z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów oraz zna ich powiązania z innymi dyscyplinami przyrodniczymi
P1A_W05ma wiedzę w zakresie podstawowych kategorii pojęciowych i terminologii przyrodniczej oraz ma znajomość rozwoju dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów i stosowanych w nich metod badawczych
P1A_W07ma wiedzę w zakresie podstawowych technik i narzędzi badawczych stosowanych w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotuC-1Zrozumienie podstawowych mechanizmów działania egzogennych środków stymulujących wydolność fizyczną i psychiczną organizmu. Poznanie konsekwencji i zmian w organizmie przy zażywaniu sporadycznym i systematycznym, następstw krótkotrwałych i długotrwałych, bliskich i odległych w czasie nadmiernego stosowania substancji dopingujących. Umiejętność rozróżniana podstawowych objawów odurzenia i uzaleznienia od środków dopingujących.
Treści programoweT-W-3Podział farmakologicznych srodków dopingujacych. Aspekty biochemiczne i toksykologiczne dopingu
T-A-1Dopingujace środki pobudzajace (stymulanty) - amfetamina, kokaina, efedryna, kofeina, alkohol. Mechanizm działania, formy i sposoby stosowania, metabolizm. Niepożadane efekty zdrowotne krótko- i długoterminowe. Mechanizm uzaleznienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-2Narkotyczne środki przeciwbólowe (narkotyczne analgetyki). Morfina i jej podstawowe pochodne: heroina i kodeina. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-3Środki usokajajace i wyciszające - pochodne kwasu barbiturowego. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-4Steroidy anaboliczno-androgenne i inne anaboliczn srodki hormonalne: np. testosteron i jego pochodne, hormon wzrostu, insulina i gonadotropina kosmówkowa. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-5Suplementy i dopalacze - na wybranych przykładach. Pochodzenie, mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-6Doping krwią: hetro- i autotransfuzja, erytropoetyna.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny z omówieniem zagadnień teoretycznych
M-2Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i projektora.
M-3Praca studentów w grupach przy przygotowaniu, prezentacji i omówieniu poszczególnych tematów objętych programem ćwiczeń
M-4Dyskusja dydaktyczna
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na ćwiczeniach
S-2Ocena formująca: Ocena przedstawionej prezentacji i udział studenta w jej omówieniu.
S-4Ocena podsumowująca: Zaliczenie końcowe z materiału objętego programem wykładów : test wyboru oraz zadania otwarte.
S-3Ocena podsumowująca: Sumaryczna końcowa ocena zaliczenia ćwiczeń, na którą składa się ocena aktywności na zajęciach, przygotowanej prezentacji oraz zaliczenia pisemnego z calości materiału objętego programem ćwiczeń.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Zna i wyjaśnia w ogólnym zarysie podstawowe mechanizmy działania przynajmniej połowy klas środków dopingujących, wymienia najpowszechniejszych i najczęściej stosowanych przedstawicieli tych klas.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_1A_BL-S-O6.1_W03Opisuje podstawowy mechanizm uzależnienia, główne przyczyny tolerancji, objawów zespołu odstawienia. Potrafi wymienić podstawowy szlak degradacji najpowszechniej stosowanych srodków dopingujących i drogi eliminacji z organizmu. Zna podstawowe szkodliwe biomedyczne konsekwencje stosowania środków dopingujacych.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_1A_W09zna biochemiczne podłoże procesów życiowych bazujące na wiedzy o klasyfikacji, budowie, funkcjach i przemianach substratów wystepujących w żywych organizmach
BL_1A_W05nazywa i opisuje mechanizmy podstawowych procesów życiowych organizmów na różnym poziomie organizacji
BL_1A_W16zna mechanizmy reakcji obronnych żywego organizmu w odpowiedzi na różnorodne substacje i patogeny
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP1A_W01rozumie podstawowe zjawiska i procesy przyrodnicze
P1A_W03ma wiedzę z zakresu matematyki, fizyki i chemii niezbędną dla zrozumienia podstawowych procesów i zjawisk przyrodniczych
P1A_W04ma wiedzę w zakresie najważniejszych problemów z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów oraz zna ich powiązania z innymi dyscyplinami przyrodniczymi
P1A_W05ma wiedzę w zakresie podstawowych kategorii pojęciowych i terminologii przyrodniczej oraz ma znajomość rozwoju dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów i stosowanych w nich metod badawczych
P1A_W07ma wiedzę w zakresie podstawowych technik i narzędzi badawczych stosowanych w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotuC-1Zrozumienie podstawowych mechanizmów działania egzogennych środków stymulujących wydolność fizyczną i psychiczną organizmu. Poznanie konsekwencji i zmian w organizmie przy zażywaniu sporadycznym i systematycznym, następstw krótkotrwałych i długotrwałych, bliskich i odległych w czasie nadmiernego stosowania substancji dopingujących. Umiejętność rozróżniana podstawowych objawów odurzenia i uzaleznienia od środków dopingujących.
Treści programoweT-W-3Podział farmakologicznych srodków dopingujacych. Aspekty biochemiczne i toksykologiczne dopingu
T-W-4Podwójna natura farmakologicznych substancji dopingujących. Dawki terapeutyczne i suprafarmakologiczne. Biomedyczne efekty niepożądane: krótkoterminowe (bezpośrednie); odwracalne i nieodwracalne; długoterminowe (odległe w czasie).
T-A-1Dopingujace środki pobudzajace (stymulanty) - amfetamina, kokaina, efedryna, kofeina, alkohol. Mechanizm działania, formy i sposoby stosowania, metabolizm. Niepożadane efekty zdrowotne krótko- i długoterminowe. Mechanizm uzaleznienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-2Narkotyczne środki przeciwbólowe (narkotyczne analgetyki). Morfina i jej podstawowe pochodne: heroina i kodeina. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-3Środki usokajajace i wyciszające - pochodne kwasu barbiturowego. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-4Steroidy anaboliczno-androgenne i inne anaboliczn srodki hormonalne: np. testosteron i jego pochodne, hormon wzrostu, insulina i gonadotropina kosmówkowa. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-5Suplementy i dopalacze - na wybranych przykładach. Pochodzenie, mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-6Doping krwią: hetro- i autotransfuzja, erytropoetyna.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny z omówieniem zagadnień teoretycznych
M-2Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i projektora.
M-3Praca studentów w grupach przy przygotowaniu, prezentacji i omówieniu poszczególnych tematów objętych programem ćwiczeń
M-4Dyskusja dydaktyczna
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na ćwiczeniach
S-2Ocena formująca: Ocena przedstawionej prezentacji i udział studenta w jej omówieniu.
S-4Ocena podsumowująca: Zaliczenie końcowe z materiału objętego programem wykładów : test wyboru oraz zadania otwarte.
S-3Ocena podsumowująca: Sumaryczna końcowa ocena zaliczenia ćwiczeń, na którą składa się ocena aktywności na zajęciach, przygotowanej prezentacji oraz zaliczenia pisemnego z calości materiału objętego programem ćwiczeń.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student potrafi w ogólnym zarysie wyjaśnić podstawowy mechanizm uzależnienia, główne mechanizmy rozwoju toletancji tolerancji i występowania objawów zespołu odstawienia. Potrafi przymajmniej dla kilku najpowszechniej stosowanych środków dopingujacych wymienić podstawowy szlak degradacji i drogi eliminacji z organizmu oraz zna ich podstawowe szkodliwe biomedyczne.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_1A_BL-S-O6.1_U01Potrafi przedstawić podstawową charakterystykę poszczególnych klas srodków dopingujacych oraz mechanizm ich działania uzalezniajacego i toksycznego. Krytykuje stosowanie środków dopingujacych w celu wspomagania wydolności fizycznej i psychicznej ludzi.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_1A_U02umie określić zjawiska i procesy fizyczne, chemiczne w środowisku naturalnym i użytkowanym przez człowieka; dokonuje pomiarów i określa podstawowe wielkości fizyczne i chemiczne; przeprowadza proste doświadczenia z fizyki i chemii; potrafi określić ryzyko i przewidzieć ewentualne niebezpieczeństwo wynikające z zachodzących procesów i zjawisk;
BL_1A_U12posługuje się kluczowymi pojęciami z zakresu chemii bioorganicznej; umie przewidywać przebieg reakcji związków organicznych; wykorzystuje metody analizy instrumentalnej stosowanej w chemii organicznej i biochemicznej; analizuje informacje wynikające z różnic w profilach białkowych; zna podstawowe zasady analiz proteomicznych; analizuje zmiany w organizmie powstające przy zażywaniu wybranych substancji;
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP1A_U01stosuje podstawowe techniki i narzędzia badawcze w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
P1A_U04wykonuje zlecone proste zadania badawcze lub ekspertyzy pod kierunkiem opiekuna naukowego
P1A_U06przeprowadza obserwacje oraz wykonuje w terenie lub laboratorium proste pomiary fizyczne, biologiczne i chemiczne
P1A_U10posiada umiejętność wystąpień ustnych w języku polskim i języku obcym, dotyczących zagadnień szczegółowych z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
P1A_U11uczy się samodzielnie w sposób ukierunkowany
Cel przedmiotuC-1Zrozumienie podstawowych mechanizmów działania egzogennych środków stymulujących wydolność fizyczną i psychiczną organizmu. Poznanie konsekwencji i zmian w organizmie przy zażywaniu sporadycznym i systematycznym, następstw krótkotrwałych i długotrwałych, bliskich i odległych w czasie nadmiernego stosowania substancji dopingujących. Umiejętność rozróżniana podstawowych objawów odurzenia i uzaleznienia od środków dopingujących.
Treści programoweT-W-1Definicja i historia dopingu. Wspomaganie organizmu a doping. Gdzie stosujemy doping. Aspekty prawne i etyczne stosowania dopingu.
T-W-3Podział farmakologicznych srodków dopingujacych. Aspekty biochemiczne i toksykologiczne dopingu
T-W-4Podwójna natura farmakologicznych substancji dopingujących. Dawki terapeutyczne i suprafarmakologiczne. Biomedyczne efekty niepożądane: krótkoterminowe (bezpośrednie); odwracalne i nieodwracalne; długoterminowe (odległe w czasie).
T-W-5Mechanizm uzależnienia. Mozgowy układ nagrody, struktura, rola układu doppaminergicznego. Tolerancja, objawy odstawienia i ich podłoze na wybranych przykładach.
T-W-6Wybrane aspekty dopingu "fizjologicznego". Doping genetyczny - teraźniejszośc i przyszłość.
T-A-1Dopingujace środki pobudzajace (stymulanty) - amfetamina, kokaina, efedryna, kofeina, alkohol. Mechanizm działania, formy i sposoby stosowania, metabolizm. Niepożadane efekty zdrowotne krótko- i długoterminowe. Mechanizm uzaleznienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-2Narkotyczne środki przeciwbólowe (narkotyczne analgetyki). Morfina i jej podstawowe pochodne: heroina i kodeina. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-3Środki usokajajace i wyciszające - pochodne kwasu barbiturowego. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-4Steroidy anaboliczno-androgenne i inne anaboliczn srodki hormonalne: np. testosteron i jego pochodne, hormon wzrostu, insulina i gonadotropina kosmówkowa. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-5Suplementy i dopalacze - na wybranych przykładach. Pochodzenie, mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-6Doping krwią: hetro- i autotransfuzja, erytropoetyna.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny z omówieniem zagadnień teoretycznych
M-2Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i projektora.
M-4Dyskusja dydaktyczna
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na ćwiczeniach
S-2Ocena formująca: Ocena przedstawionej prezentacji i udział studenta w jej omówieniu.
S-4Ocena podsumowująca: Zaliczenie końcowe z materiału objętego programem wykładów : test wyboru oraz zadania otwarte.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Potrafi przedstawić podstawową charakterystykę przynajmniej połowy klas srodków dopingujacych oraz mechanizm ich działania uzalezniajacego i toksycznego. W wbranych sytuacjach potrafi posłużyć się podstawowymi, zasadniczymi argumentami w celu krytyki i sprzeciwu wobec stosowania środków dopingujacych.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_1A_BL-S-O6.1_K01Ma świadomość następstw nawet krótkotrwałego zażywania srodków dopingujących. Rozumie zasadność unikania nawet sporadycznych, jednorazowych kontaków ze środkami dopingującymi oraz koniecznośc ograniczenia swobodnego dostępu do farmakologicznych i naturalnych narkotycznych substancji uzalezniajacych.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_1A_K05ma otwartą i poszukującą postawę ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji
BL_1A_K07jest zdolny do kreatywnego propagowania i dzielenia się z innymi wiedzą dotyczącą znaczenia oraz uwarunkowań podstawowych zjawisk i procesów biologicznych
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP1A_K01rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
P1A_K02potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
P1A_K05rozumie potrzebę podnoszenia kompetencji zawodowych i osobistych
P1A_K07wykazuje potrzebę stałego aktualizowania wiedzy kierunkowej
P1A_K08potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy
Cel przedmiotuC-1Zrozumienie podstawowych mechanizmów działania egzogennych środków stymulujących wydolność fizyczną i psychiczną organizmu. Poznanie konsekwencji i zmian w organizmie przy zażywaniu sporadycznym i systematycznym, następstw krótkotrwałych i długotrwałych, bliskich i odległych w czasie nadmiernego stosowania substancji dopingujących. Umiejętność rozróżniana podstawowych objawów odurzenia i uzaleznienia od środków dopingujących.
Treści programoweT-W-1Definicja i historia dopingu. Wspomaganie organizmu a doping. Gdzie stosujemy doping. Aspekty prawne i etyczne stosowania dopingu.
T-W-4Podwójna natura farmakologicznych substancji dopingujących. Dawki terapeutyczne i suprafarmakologiczne. Biomedyczne efekty niepożądane: krótkoterminowe (bezpośrednie); odwracalne i nieodwracalne; długoterminowe (odległe w czasie).
T-W-5Mechanizm uzależnienia. Mozgowy układ nagrody, struktura, rola układu doppaminergicznego. Tolerancja, objawy odstawienia i ich podłoze na wybranych przykładach.
T-W-6Wybrane aspekty dopingu "fizjologicznego". Doping genetyczny - teraźniejszośc i przyszłość.
T-A-1Dopingujace środki pobudzajace (stymulanty) - amfetamina, kokaina, efedryna, kofeina, alkohol. Mechanizm działania, formy i sposoby stosowania, metabolizm. Niepożadane efekty zdrowotne krótko- i długoterminowe. Mechanizm uzaleznienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-2Narkotyczne środki przeciwbólowe (narkotyczne analgetyki). Morfina i jej podstawowe pochodne: heroina i kodeina. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-3Środki usokajajace i wyciszające - pochodne kwasu barbiturowego. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-4Steroidy anaboliczno-androgenne i inne anaboliczn srodki hormonalne: np. testosteron i jego pochodne, hormon wzrostu, insulina i gonadotropina kosmówkowa. Mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-5Suplementy i dopalacze - na wybranych przykładach. Pochodzenie, mechanizm działania, formy występowania i sposoby ich stosowania. Metabolizm i drogi usuwania z organizmu. Niepożądane efekty biomedyczne. Mechanizm uzależnienia i tolerancji, objawy odstawienia.
T-A-6Doping krwią: hetro- i autotransfuzja, erytropoetyna.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny z omówieniem zagadnień teoretycznych
M-2Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i projektora.
M-4Dyskusja dydaktyczna
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na ćwiczeniach
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0nie zdefinowano w formie oceny
3,0nie zdefiniowano w formie oceny
3,5nie zdefiniowano w formie oceny
4,0nie zdefiniowano w formie oceny
4,5nie zdefiniowano w formie oceny
5,0nie zdefiniowano w formie oceny