ZUT - Krajowe Ramy Kwalifikacji / Rok 2013/2014 / Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa / Gospodarka odpadami i rekultywacja terenów zdegradowanych (S1) / Sylabus przedmiotu - Monitoring i bioindykacja środowiska oraz gospodarki odpadami

Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa - Gospodarka odpadami i rekultywacja terenów zdegradowanych (S1)

Sylabus przedmiotu Monitoring i bioindykacja środowiska oraz gospodarki odpadami:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów	Gospodarka odpadami i rekultywacja terenów zdegradowanych
Forma studiów	studia stacjonarne	Poziom	pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta	inżynier
Obszary studiów	nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych, studiów inżynierskich
Profil	ogólnoakademicki
Moduł	—
Przedmiot	Monitoring i bioindykacja środowiska oraz gospodarki odpadami
Specjalność	przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca	Katedra Ekologii, Ochrony i Kształtowania Środowiska
Nauczyciel odpowiedzialny	Elżbieta Dusza-Zwolińska <Elzbieta.Dusza@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele	Elżbieta Dusza-Zwolińska <Elzbieta.Dusza@zut.edu.pl>, Anna Kiepas-Kokot <Anna.Kiepas-Kokot@zut.edu.pl>
ECTS (planowane)	4,0	ECTS (formy)	4,0
Forma zaliczenia	zaliczenie	Język	polski
Blok obieralny	—	Grupa obieralna	—

Formy dydaktyczne

Forma dydaktyczna	KOD	Semestr	Godziny	ECTS	Waga	Zaliczenie
ćwiczenia audytoryjne	A	5	15	1,0	0,25	zaliczenie
laboratoria	L	5	15	1,0	0,25	zaliczenie
wykłady	W	5	30	2,0	0,50	zaliczenie

Wymagania wstępne

KOD	Wymaganie wstępne
W-1	od studenta wymagana jest podstawowa wiedza z zakresu oceny stanu środowiska, rodzajów i ilości zanieczyszczeń oraz aktów prawnych i norm regulujących poziomy zanieczyszczeń w środowisku i możliwości ich ograniczenia.

Cele przedmiotu

KOD	Cel modułu/przedmiotu
C-1	Prybliżenie studentom poszczególnych elementów państwowego systemu monitoringu środowiska. Nauka umiejętności tworzenia podstaw systemu monitoringu środowiska, a w szczególności monitoringu odpadów z uwzględnieniem uwarunkowań zawartych w aktach prawnych oraz dokumentach strategicznych. Identyfikowanie instytucji odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie systemu monitoringu oraz zadania im powierzone. Ocena stanu środowiska naturalnego na podstawie biowskaźników.

KOD

Cel modułu/przedmiotu

C-1

Prybliżenie studentom poszczególnych elementów państwowego systemu monitoringu środowiska. Nauka umiejętności tworzenia podstaw systemu monitoringu środowiska, a w szczególności monitoringu odpadów z uwzględnieniem uwarunkowań zawartych w aktach prawnych oraz dokumentach strategicznych. Identyfikowanie instytucji odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie systemu monitoringu oraz zadania im powierzone. Ocena stanu środowiska naturalnego na podstawie biowskaźników.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KOD	Treść programowa	Godziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1	Sporządzeniu raportu o stanie środowiska na wybranym obszarze gminy w oparciu o wyniki badań oraz lokalne plany strategiczne. Zapoznaniu się z wynikami badań odpadów komunalnych w regionie, publikowanych w Raportach o stanie środowiska przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Etapem końcowym będzie sporządzenie opracowania, wskazując na mocne i słabe strony stanu środowiska w regionie oraz wskazanie możliwości jego poprawy.	15
		15
laboratoria
T-L-1	Zaplanowaniu monitoringu odpadów komunalnych w regionie poprzez dokonanie analizy strumienia odpadów wytwarzanych przez wszystkich wytwórców odpadów oraz ustalenie priorytetów monitoringu danych o odpadach, według wybranych kryteriów. Na podstawie zebranych danych opracowanie program monitoringu odpadów zgodnie z instrukcjami monitoringu Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.	15
		15
wykłady
T-W-1	Przedstawienie zasad funkcjonowania Państwowego Monitoringu Środowiska, z rozbiciem na poszczególne bloki składowe. Bloku presje: informacje o emisjach pozyskiwane z systemu administracyjnego, statystyki publicznej oraz wytwarzane przez Inspekcję Ochrony Środowiska. Bloku stan: podsystemy reprezentujące poszczególne komponenty środowiska lub specyficzne oddziaływania. Blok oceny i prognozy: prezentowanie analiz przyczynowo-skutkowych wiążących istniejący stan środowiska z czynnikami kształtującymi ten stan, mającymi swoje źródło w społeczno-gospodarczej działalności człowieka.	10
T-W-2	Biomonitoring środowiska przyrodniczego oraz metody i sposoby oceny stanu środowiska z wykorzystaniem biowskaźników.	8
T-W-3	Przedstawienie systemu monitoringu odpadów oraz omówienie poszczególnych jego elementów: bazy danych o odpadach (odpowiednio zaprojektowanej i zarządzanej), monitoringu, dotyczącego systemu przygotowania, oceny oraz aktualizacji planów gospodarki odpadami oraz monitoringu, inspekcji i egzekucji leżących w gestii zadań Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska.	4
T-W-4	Zadania systemu monitorowania gospodarki odpadami. Monitoringu odpadów w odniesieniu do zasad monitoringu składowisk odpadów komunalnych.	8
		30

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KOD	Forma aktywności	Godziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1	uczestnictwo w zajęciach	15
A-A-2	przygotowanie się do zajęć audytoryjnych	7
A-A-3	przygotowanie się do zaliczenia przedmiotu	8
		30
laboratoria
A-L-1	uczestnictwo w zajęciach	15
A-L-2	przygotowanie projektu	10
A-L-3	przygotowanie się do zajęć laboratoryjnych	5
		30
wykłady
A-W-1	uczestnictwo w zajęciach	30
A-W-2	przygotowanie sie do dyskusji panelowej	10
A-W-3	czytanie wskazanej literatury	8
A-W-4	przygotowanie się do zaliczenia przedmiotu	12
		60

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KOD	Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1	wykład informacyjny
M-2	wykład problemowy
M-3	metoda przypadków
M-4	dyskusja dydaktyczna

Sposoby oceny

KOD	Sposób oceny
S-1	Ocena formująca: ocena okresowych osiagnięć studenta
S-2	Ocena podsumowująca: ocena pod koniec modułu, sprawdzajaca wszystkie zdefiniowane efekty

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
GO_1A_C11_W01 Student rozróznia i rozumie procesy zachodzące w środowisku naturalnym. Potrafi ocenić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu dostępnych wskaźników i metod badawczych. Potrafi także opisać stan środowiska przy wykorzystaniu wskażników biologicznych. Zna podstawowe metody, techniki i technologie w celu poprawy jakości środowiska naturalnego. Umie rozpoznać i ocenić zagrożenie środowiska naturalnego powstałego na skutek działalności antropogenicznej.	GO_1A_W06, GO_1A_W07, GO_1A_W09	R1A_W03, R1A_W04, R1A_W05, R1A_W06, R1A_W07	InzA_W02, InzA_W05	C-1	T-W-1, T-L-1, T-A-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4	M-1, M-2, M-4	S-1, S-2

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
GO_1A_C11_U01 Student ma zdolność zrozumienia i analizy informacji pochodzących z róznych źródeł. Potrafi zastosować odpowiednie rozwiązania metodyczne w ocenie stanu środowiska naturalnego na podstawie wybranych wskaźników.	GO_1A_U01	R1A_U01, R1A_U02	InzA_U02	C-1	T-L-1, T-A-1, T-W-4	M-2, M-3, M-4	S-1, S-2

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
GO_1A_C11_K01 Student potrafi dostrzec ryzyko oddziaływań środowiska antropogenicznego na śodowisko. Potrafi ocenić skutki zaplanowanych działań inżynieryjnych w zakresie ochrony środowska. Potrafi okreśłic i rzeczowo przedstawić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu wybranych wskaźników.	GO_1A_K05, GO_1A_K06	R1A_K05, R1A_K06	InzA_K01	C-1	T-W-1, T-L-1, T-A-1, T-W-4	M-2, M-3, M-4	S-1, S-2

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
GO_1A_C11_W01 Student rozróznia i rozumie procesy zachodzące w środowisku naturalnym. Potrafi ocenić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu dostępnych wskaźników i metod badawczych. Potrafi także opisać stan środowiska przy wykorzystaniu wskażników biologicznych. Zna podstawowe metody, techniki i technologie w celu poprawy jakości środowiska naturalnego. Umie rozpoznać i ocenić zagrożenie środowiska naturalnego powstałego na skutek działalności antropogenicznej.	2,0	Student nie rozróznia i nie rozumie procesów zachodzących w środowisku naturalnym. Nie potrafi ocenić stanu środowiska naturalnego przy wykorzystaniu dostępnych wskaźników i metod badawczych.
	3,0	Student rozróznia i rozumie w stopniu dostatecznym procesy zachodzące w środowisku naturalnym. Ppotrafi przy pomocy nauczyciela ocenić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu dostępnych wskaźników i metod badawczych.
	3,5	Student rozróznia i rozumie w stopniu dostatecznym procesy zachodzące w środowisku naturalnym. Ppotrafi przy pomocy nauczyciela ocenić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu dostępnych wskaźników i metod badawczych. Potrafi także opisać stan środowiska przy wykorzystaniu wskażników biologicznych.
	4,0	Student ma wiedzę na temat procesów zachodzących w środowisku naturalnym. Potrafi ocenić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu dostępnych wskaźników i metod badawczych. Potrafi także opisać stan środowiska przy wykorzystaniu wskażników biologicznych. Zna podstawowe metody, techniki i technologie w celu poprawy jakości środowiska naturalnego.
	4,5	Student ma wiedzę na temat procesów zachodzących w środowisku naturalnym. Potrafi ocenić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu dostępnych wskaźników i metod badawczych. Potrafi także opisać stan środowiska przy wykorzystaniu wskażników biologicznych.
	5,0	Student ma pogłębioną wiedzę na temat procesów zachodzących w środowisku naturalnym. Potrafi samodzielnie ocenić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu dostępnych wskaźników i metod badawczych. Potrafi także opisać stan środowiska przy wykorzystaniu wskażników biologicznych. Zna podstawowe metody, techniki i technologie w celu poprawy jakości środowiska naturalnego. Umie rozpoznać i ocenić zagrożenie środowiska naturalnego powstałego na skutek działalności antropogenicznej.

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
GO_1A_C11_U01 Student ma zdolność zrozumienia i analizy informacji pochodzących z róznych źródeł. Potrafi zastosować odpowiednie rozwiązania metodyczne w ocenie stanu środowiska naturalnego na podstawie wybranych wskaźników.	2,0	Student nie umie przeprowadzić prostych analiz informacji pochodzących z róznych źródeł. Nie potrafi samodzielnie wybrać i zastosować odpowiednich rozwiązań metodycznych w ocenie stanu środowiska naturalnego na podstawie wybranych wskaźników.
	3,0	Student umie przeprowadzić proste analizy informacji pochodzących z róznych źródeł. Potrafi przy udziale nauczyciela wybrać rozwiązania metodyczne odpowiednie dla oceny stanu środowiska naturalnego na podstawie zaproponowanych wskaźników.
	3,5	Student umie przeprowadzić proste analizy informacji pochodzących z róznych źródeł. Potrafi przy udziale nauczyciela wybrać rozwiązania metodyczne odpowiednie dla oceny stanu środowiska naturalnego na podstawie zaproponowanych wskaźników.Zna podstawowe definicje związane z temetyką przedmiotu.
	4,0	Student ma zdolność zrozumienia i analizy informacji pochodzących z róznych źródeł w stopniu dobrym. Przy udziale nauczyciela potrafi wybrać i zastosować rozwiązania metodyczne w ocenie stanu środowiska naturalnego na podstawie wybranych wskaźników. Zna podstawowe definicje związane z tematyką przedmiotu.
	4,5	Student ma zdolność zrozumienia i analizy informacji pochodzących z róznych źródeł w stopniu dobrym. Przy udziale nauczyciela potrafi wybrać i zastosować rozwiązania metodyczne w ocenie stanu środowiska naturalnego na podstawie wybranych przez siebie wskaźników. Zna szczegółowe słownictwo dotyczące temetyki przedmiotu.
	5,0	Student ma zdolność zrozumienia i analizy informacji pochodzących z róznych źródeł w stopniu bardzo dobrym. Potrafi samodzielnie wybrać i zastosować odpowiednie rozwiązania metodyczne w ocenie stanu środowiska naturalnego na podstawie wybranych przez siebie wskaźników. Zna i potrafi zastosować specjalistyczne słownictwo dotyczące tematyki przedmiotu.

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
GO_1A_C11_K01 Student potrafi dostrzec ryzyko oddziaływań środowiska antropogenicznego na śodowisko. Potrafi ocenić skutki zaplanowanych działań inżynieryjnych w zakresie ochrony środowska. Potrafi okreśłic i rzeczowo przedstawić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu wybranych wskaźników.	2,0	Student nie umie dostrzec ryzyka oddziaływań środowiska antropogenicznego na środowisko. Nie potrafi ocenić skutków zaplanowanych działań inżynieryjnych w zakresie ochrony środowska.
	3,0	Student potrafi dostrzec ryzyko oddziaływań środowiska antropogenicznego na środowisko naturalne. Potrafi ocenić w stopniu dostatecznym skutki zaplanowanych działań inżynieryjnych w zakresie ochrony środowska.
	3,5	Student potrafi dostrzec ryzyko oddziaływań środowiska antropogenicznego na środowisko naturalne. Potrafi ocenić w stopniu dostatecznym skutki zaplanowanych działań inżynieryjnych w zakresie ochrony środowska. Potrafi określic przy pomocy nauczyciela stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu wybranych wskaźników.
	4,0	Student potrafi dostrzec ryzyko oddziaływań środowiska antropogenicznego na środowisko naturalne. Potrafi ocenić w stopniu dobrym skutki zaplanowanych działań inżynieryjnych w zakresie ochrony środowska. Potrafi określic przy pomocy nauczyciela stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu wybranych wskaźników.
	4,5	Student potrafi dostrzec ryzyko oddziaływań środowiska antropogenicznego na środowisko. Potrafi ocenić skutki zaplanowanych działań inżynieryjnych w zakresie ochrony środowska. Potrafi określic i rzeczowo przedstawić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu wybranych wskaźników. Zna i potrafi zastosować pojecia i definicje z zakresu tematyki przedmiotu.
	5,0	Student potrafi dostrzec ryzyko oddziaływań środowiska antropogenicznego na środowisko. Potrafi ocenić skutki zaplanowanych działań inżynieryjnych w zakresie ochrony środowska. Potrafi samodzielnie określic i rzeczowo przedstawić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu wybranych wskaźników. Zna i potrafi zastosować rozrzerzone pojecia i definicje z zakresu tematyki przedmiotu.

Literatura podstawowa

Jankowski W., Zastosowanie bioindykacji w praktyce monitoringu środowiska na przykładzie Północno – Wschodniej Polski, Biblioteka Monitoringu Środowiska, PIOŚ, Warszawa, 2004
Mieczkowska E., : Monitoring gospodarki odpadami w Polsce., Ochrona powietrza i problemy odpadów 3/93. Technologie mało- i bezodpadowe- Katalog. IOŚ, Warszawa, 1996
Podstawową bazą źródłową wiedzy dla studentów są aktualne akty prawne regulujące omawiane zagadnienia, dostępne w Internetowym Systemie Aktów Prawnych, http://isap.sejm.gov.pl., 2011

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KOD	Treść programowa	Godziny
T-A-1	Sporządzeniu raportu o stanie środowiska na wybranym obszarze gminy w oparciu o wyniki badań oraz lokalne plany strategiczne. Zapoznaniu się z wynikami badań odpadów komunalnych w regionie, publikowanych w Raportach o stanie środowiska przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Etapem końcowym będzie sporządzenie opracowania, wskazując na mocne i słabe strony stanu środowiska w regionie oraz wskazanie możliwości jego poprawy.	15
		15

Treści programowe - laboratoria

KOD	Treść programowa	Godziny
T-L-1	Zaplanowaniu monitoringu odpadów komunalnych w regionie poprzez dokonanie analizy strumienia odpadów wytwarzanych przez wszystkich wytwórców odpadów oraz ustalenie priorytetów monitoringu danych o odpadach, według wybranych kryteriów. Na podstawie zebranych danych opracowanie program monitoringu odpadów zgodnie z instrukcjami monitoringu Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.	15
		15

Treści programowe - wykłady

KOD	Treść programowa	Godziny
T-W-1	Przedstawienie zasad funkcjonowania Państwowego Monitoringu Środowiska, z rozbiciem na poszczególne bloki składowe. Bloku presje: informacje o emisjach pozyskiwane z systemu administracyjnego, statystyki publicznej oraz wytwarzane przez Inspekcję Ochrony Środowiska. Bloku stan: podsystemy reprezentujące poszczególne komponenty środowiska lub specyficzne oddziaływania. Blok oceny i prognozy: prezentowanie analiz przyczynowo-skutkowych wiążących istniejący stan środowiska z czynnikami kształtującymi ten stan, mającymi swoje źródło w społeczno-gospodarczej działalności człowieka.	10
T-W-2	Biomonitoring środowiska przyrodniczego oraz metody i sposoby oceny stanu środowiska z wykorzystaniem biowskaźników.	8
T-W-3	Przedstawienie systemu monitoringu odpadów oraz omówienie poszczególnych jego elementów: bazy danych o odpadach (odpowiednio zaprojektowanej i zarządzanej), monitoringu, dotyczącego systemu przygotowania, oceny oraz aktualizacji planów gospodarki odpadami oraz monitoringu, inspekcji i egzekucji leżących w gestii zadań Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska.	4
T-W-4	Zadania systemu monitorowania gospodarki odpadami. Monitoringu odpadów w odniesieniu do zasad monitoringu składowisk odpadów komunalnych.	8
		30

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KOD	Forma aktywności	Godziny
A-A-1	uczestnictwo w zajęciach	15
A-A-2	przygotowanie się do zajęć audytoryjnych	7
A-A-3	przygotowanie się do zaliczenia przedmiotu	8
		30

(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - laboratoria

KOD	Forma aktywności	Godziny
A-L-1	uczestnictwo w zajęciach	15
A-L-2	przygotowanie projektu	10
A-L-3	przygotowanie się do zajęć laboratoryjnych	5
		30

(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KOD	Forma aktywności	Godziny
A-W-1	uczestnictwo w zajęciach	30
A-W-2	przygotowanie sie do dyskusji panelowej	10
A-W-3	czytanie wskazanej literatury	8
A-W-4	przygotowanie się do zaliczenia przedmiotu	12
		60

(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	GO_1A_C11_W01	Student rozróznia i rozumie procesy zachodzące w środowisku naturalnym. Potrafi ocenić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu dostępnych wskaźników i metod badawczych. Potrafi także opisać stan środowiska przy wykorzystaniu wskażników biologicznych. Zna podstawowe metody, techniki i technologie w celu poprawy jakości środowiska naturalnego. Umie rozpoznać i ocenić zagrożenie środowiska naturalnego powstałego na skutek działalności antropogenicznej.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	GO_1A_W06	Student jest w stanie rozróżnić i zrozumieć procesy zachodzące w środowisku, w tym zagadnienia dotyczące struktury, mechanizmów i funkcji procesów życiowych organizmów na różnych szczeblach organizacji. Potrafi rozwiązywać techniczne zadania inżynierskie dostosowane do kierunku gospodarka odpadami. Zna właściwości chemiczne, fizyczne i biologiczne materiałów stosowanych w procesach technologicznych przetwarzania, składowania i unieszkodliwiania odpadów oraz rekultywacji gruntów. Zna podstawowe metody, techniki, narzędzia stosowane przy rozwiązywaniu prostych zadań inżynierskich z zakresu gospodarki odpadami i rekultywacji gruntów.
	GO_1A_W07	Student zna podstawy metod, technik i technologii pozwalających wykorzystywać potencjał przyrodniczy i technologiczny w celu poprawy jakości życia człowieka oraz potrafi wykorzystać wiedzę w zakresie prostych i zaawansowanych technik inżynierskich w celu ochrony środowiska i ludzi.
	GO_1A_W09	Student opisuje zmiany i zagrożenie środowiska spowodowane działalnością człowieka na powierzchni ziemi i w glebach.
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	R1A_W03	ma ogólną wiedzę na temat biosfery, chemicznych i fizycznych procesów w niej zachodzących, właściwości surowców roślinnych i zwierzęcych, podstaw techniki i kształtowania środowiska dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
	R1A_W04	ma wiedzą ogólną o funkcjonowaniu organizmów żywych na różnych poziomach złożoności, przyrody nieożywionej oraz o technicznych zadaniach inżynierskich dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
	R1A_W05	wykazuje znajomość podstawowych metod, technik, technologii, narządzi i materiałów pozwalających wykorzystać i kształtować potencjał przyrody w celu poprawy jakości życia człowieka
	R1A_W06	ma wiedzę o roli i znaczeniu środowiska przyrodniczego i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz jego zagrożeniach
	R1A_W07	ma podstawową wiedzę na temat stanu i czynników determinujących funkcjonowanie i rozwój obszarów wiejskich
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	InzA_W02	zna podstawowe metody, techniki, narzędzia i materiały stosowane przy rozwiązywaniu prostych zadań inżynierskich z zakresu studiowanego kierunku studiów
	InzA_W05	zna typowe technologie inżynierskie w zakresie studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotu	C-1	Prybliżenie studentom poszczególnych elementów państwowego systemu monitoringu środowiska. Nauka umiejętności tworzenia podstaw systemu monitoringu środowiska, a w szczególności monitoringu odpadów z uwzględnieniem uwarunkowań zawartych w aktach prawnych oraz dokumentach strategicznych. Identyfikowanie instytucji odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie systemu monitoringu oraz zadania im powierzone. Ocena stanu środowiska naturalnego na podstawie biowskaźników.
Treści programowe	T-W-1	Przedstawienie zasad funkcjonowania Państwowego Monitoringu Środowiska, z rozbiciem na poszczególne bloki składowe. Bloku presje: informacje o emisjach pozyskiwane z systemu administracyjnego, statystyki publicznej oraz wytwarzane przez Inspekcję Ochrony Środowiska. Bloku stan: podsystemy reprezentujące poszczególne komponenty środowiska lub specyficzne oddziaływania. Blok oceny i prognozy: prezentowanie analiz przyczynowo-skutkowych wiążących istniejący stan środowiska z czynnikami kształtującymi ten stan, mającymi swoje źródło w społeczno-gospodarczej działalności człowieka.
	T-L-1	Zaplanowaniu monitoringu odpadów komunalnych w regionie poprzez dokonanie analizy strumienia odpadów wytwarzanych przez wszystkich wytwórców odpadów oraz ustalenie priorytetów monitoringu danych o odpadach, według wybranych kryteriów. Na podstawie zebranych danych opracowanie program monitoringu odpadów zgodnie z instrukcjami monitoringu Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
	T-A-1	Sporządzeniu raportu o stanie środowiska na wybranym obszarze gminy w oparciu o wyniki badań oraz lokalne plany strategiczne. Zapoznaniu się z wynikami badań odpadów komunalnych w regionie, publikowanych w Raportach o stanie środowiska przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Etapem końcowym będzie sporządzenie opracowania, wskazując na mocne i słabe strony stanu środowiska w regionie oraz wskazanie możliwości jego poprawy.
	T-W-2	Biomonitoring środowiska przyrodniczego oraz metody i sposoby oceny stanu środowiska z wykorzystaniem biowskaźników.
	T-W-3	Przedstawienie systemu monitoringu odpadów oraz omówienie poszczególnych jego elementów: bazy danych o odpadach (odpowiednio zaprojektowanej i zarządzanej), monitoringu, dotyczącego systemu przygotowania, oceny oraz aktualizacji planów gospodarki odpadami oraz monitoringu, inspekcji i egzekucji leżących w gestii zadań Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska.
	T-W-4	Zadania systemu monitorowania gospodarki odpadami. Monitoringu odpadów w odniesieniu do zasad monitoringu składowisk odpadów komunalnych.
Metody nauczania	M-1	wykład informacyjny
	M-2	wykład problemowy
	M-4	dyskusja dydaktyczna
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: ocena okresowych osiagnięć studenta
Sposób oceny	S-2	Ocena podsumowująca: ocena pod koniec modułu, sprawdzajaca wszystkie zdefiniowane efekty
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie rozróznia i nie rozumie procesów zachodzących w środowisku naturalnym. Nie potrafi ocenić stanu środowiska naturalnego przy wykorzystaniu dostępnych wskaźników i metod badawczych.
	3,0	Student rozróznia i rozumie w stopniu dostatecznym procesy zachodzące w środowisku naturalnym. Ppotrafi przy pomocy nauczyciela ocenić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu dostępnych wskaźników i metod badawczych.
	3,5	Student rozróznia i rozumie w stopniu dostatecznym procesy zachodzące w środowisku naturalnym. Ppotrafi przy pomocy nauczyciela ocenić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu dostępnych wskaźników i metod badawczych. Potrafi także opisać stan środowiska przy wykorzystaniu wskażników biologicznych.
	4,0	Student ma wiedzę na temat procesów zachodzących w środowisku naturalnym. Potrafi ocenić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu dostępnych wskaźników i metod badawczych. Potrafi także opisać stan środowiska przy wykorzystaniu wskażników biologicznych. Zna podstawowe metody, techniki i technologie w celu poprawy jakości środowiska naturalnego.
	4,5	Student ma wiedzę na temat procesów zachodzących w środowisku naturalnym. Potrafi ocenić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu dostępnych wskaźników i metod badawczych. Potrafi także opisać stan środowiska przy wykorzystaniu wskażników biologicznych.
	5,0	Student ma pogłębioną wiedzę na temat procesów zachodzących w środowisku naturalnym. Potrafi samodzielnie ocenić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu dostępnych wskaźników i metod badawczych. Potrafi także opisać stan środowiska przy wykorzystaniu wskażników biologicznych. Zna podstawowe metody, techniki i technologie w celu poprawy jakości środowiska naturalnego. Umie rozpoznać i ocenić zagrożenie środowiska naturalnego powstałego na skutek działalności antropogenicznej.

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	GO_1A_C11_U01	Student ma zdolność zrozumienia i analizy informacji pochodzących z róznych źródeł. Potrafi zastosować odpowiednie rozwiązania metodyczne w ocenie stanu środowiska naturalnego na podstawie wybranych wskaźników.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	GO_1A_U01	Student posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł. Potrafi wykorzystać do formułowania i rozwiązywania zadań inżynierskich, umiejętność stosowania metod analitycznych, symulacyjnych oraz eksperymentalnych w tym technik komputerowych.
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	R1A_U01	posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach właściwych dla studiowanego kierunku studiów
	R1A_U02	posiada umiejętność precyzyjnego porozumiewania się z różnymi podmiotami w formie werbalnej, pisemnej i graficznej
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	InzA_U02	potrafi wykorzystać do formułowania i rozwiązywania zadań inżynierskich metody analityczne, symulacyjne oraz eksperymentalne
Cel przedmiotu	C-1	Prybliżenie studentom poszczególnych elementów państwowego systemu monitoringu środowiska. Nauka umiejętności tworzenia podstaw systemu monitoringu środowiska, a w szczególności monitoringu odpadów z uwzględnieniem uwarunkowań zawartych w aktach prawnych oraz dokumentach strategicznych. Identyfikowanie instytucji odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie systemu monitoringu oraz zadania im powierzone. Ocena stanu środowiska naturalnego na podstawie biowskaźników.
Treści programowe	T-L-1	Zaplanowaniu monitoringu odpadów komunalnych w regionie poprzez dokonanie analizy strumienia odpadów wytwarzanych przez wszystkich wytwórców odpadów oraz ustalenie priorytetów monitoringu danych o odpadach, według wybranych kryteriów. Na podstawie zebranych danych opracowanie program monitoringu odpadów zgodnie z instrukcjami monitoringu Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
	T-A-1	Sporządzeniu raportu o stanie środowiska na wybranym obszarze gminy w oparciu o wyniki badań oraz lokalne plany strategiczne. Zapoznaniu się z wynikami badań odpadów komunalnych w regionie, publikowanych w Raportach o stanie środowiska przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Etapem końcowym będzie sporządzenie opracowania, wskazując na mocne i słabe strony stanu środowiska w regionie oraz wskazanie możliwości jego poprawy.
	T-W-4	Zadania systemu monitorowania gospodarki odpadami. Monitoringu odpadów w odniesieniu do zasad monitoringu składowisk odpadów komunalnych.
Metody nauczania	M-2	wykład problemowy
	M-3	metoda przypadków
	M-4	dyskusja dydaktyczna
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: ocena okresowych osiagnięć studenta
Sposób oceny	S-2	Ocena podsumowująca: ocena pod koniec modułu, sprawdzajaca wszystkie zdefiniowane efekty
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie umie przeprowadzić prostych analiz informacji pochodzących z róznych źródeł. Nie potrafi samodzielnie wybrać i zastosować odpowiednich rozwiązań metodycznych w ocenie stanu środowiska naturalnego na podstawie wybranych wskaźników.
	3,0	Student umie przeprowadzić proste analizy informacji pochodzących z róznych źródeł. Potrafi przy udziale nauczyciela wybrać rozwiązania metodyczne odpowiednie dla oceny stanu środowiska naturalnego na podstawie zaproponowanych wskaźników.
	3,5	Student umie przeprowadzić proste analizy informacji pochodzących z róznych źródeł. Potrafi przy udziale nauczyciela wybrać rozwiązania metodyczne odpowiednie dla oceny stanu środowiska naturalnego na podstawie zaproponowanych wskaźników.Zna podstawowe definicje związane z temetyką przedmiotu.
	4,0	Student ma zdolność zrozumienia i analizy informacji pochodzących z róznych źródeł w stopniu dobrym. Przy udziale nauczyciela potrafi wybrać i zastosować rozwiązania metodyczne w ocenie stanu środowiska naturalnego na podstawie wybranych wskaźników. Zna podstawowe definicje związane z tematyką przedmiotu.
	4,5	Student ma zdolność zrozumienia i analizy informacji pochodzących z róznych źródeł w stopniu dobrym. Przy udziale nauczyciela potrafi wybrać i zastosować rozwiązania metodyczne w ocenie stanu środowiska naturalnego na podstawie wybranych przez siebie wskaźników. Zna szczegółowe słownictwo dotyczące temetyki przedmiotu.
	5,0	Student ma zdolność zrozumienia i analizy informacji pochodzących z róznych źródeł w stopniu bardzo dobrym. Potrafi samodzielnie wybrać i zastosować odpowiednie rozwiązania metodyczne w ocenie stanu środowiska naturalnego na podstawie wybranych przez siebie wskaźników. Zna i potrafi zastosować specjalistyczne słownictwo dotyczące tematyki przedmiotu.

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	GO_1A_C11_K01	Student potrafi dostrzec ryzyko oddziaływań środowiska antropogenicznego na śodowisko. Potrafi ocenić skutki zaplanowanych działań inżynieryjnych w zakresie ochrony środowska. Potrafi okreśłic i rzeczowo przedstawić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu wybranych wskaźników.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	GO_1A_K05	Student ma świadomość znaczenia swojej roli zawodowej, a zwłaszcza odpowiedzialności etycznej za stan środowiska naturalnego.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	GO_1A_K06	Student dostrzega ryzyko i potrafi ocenić skutki zaplanowanych działań inżynieryjnych w zakresie ochrony środowiska i życia ludzi. Jest otwarty na krytykę i potrafi w sposób komunikatywny i rzeczowy przedstawić swoje poglądy za pomocą odpowiednio dobranych argumentów.
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	R1A_K05	ma świadomość znaczenia społecznej, zawodowej i etycznej odpowiedzialności za produkcję żywności wysokiej jakości, dobrostan zwierząt oraz kształtowanie i stan środowiska naturalnego
	R1A_K06	ma świadomość ryzyka i potrafi ocenić skutki wykonywanej działalności w zakresie szeroko rozumianego rolnictwa i środowiska
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	InzA_K01	ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko, i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje
Cel przedmiotu	C-1	Prybliżenie studentom poszczególnych elementów państwowego systemu monitoringu środowiska. Nauka umiejętności tworzenia podstaw systemu monitoringu środowiska, a w szczególności monitoringu odpadów z uwzględnieniem uwarunkowań zawartych w aktach prawnych oraz dokumentach strategicznych. Identyfikowanie instytucji odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie systemu monitoringu oraz zadania im powierzone. Ocena stanu środowiska naturalnego na podstawie biowskaźników.
Treści programowe	T-W-1	Przedstawienie zasad funkcjonowania Państwowego Monitoringu Środowiska, z rozbiciem na poszczególne bloki składowe. Bloku presje: informacje o emisjach pozyskiwane z systemu administracyjnego, statystyki publicznej oraz wytwarzane przez Inspekcję Ochrony Środowiska. Bloku stan: podsystemy reprezentujące poszczególne komponenty środowiska lub specyficzne oddziaływania. Blok oceny i prognozy: prezentowanie analiz przyczynowo-skutkowych wiążących istniejący stan środowiska z czynnikami kształtującymi ten stan, mającymi swoje źródło w społeczno-gospodarczej działalności człowieka.
	T-L-1	Zaplanowaniu monitoringu odpadów komunalnych w regionie poprzez dokonanie analizy strumienia odpadów wytwarzanych przez wszystkich wytwórców odpadów oraz ustalenie priorytetów monitoringu danych o odpadach, według wybranych kryteriów. Na podstawie zebranych danych opracowanie program monitoringu odpadów zgodnie z instrukcjami monitoringu Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
	T-A-1	Sporządzeniu raportu o stanie środowiska na wybranym obszarze gminy w oparciu o wyniki badań oraz lokalne plany strategiczne. Zapoznaniu się z wynikami badań odpadów komunalnych w regionie, publikowanych w Raportach o stanie środowiska przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Etapem końcowym będzie sporządzenie opracowania, wskazując na mocne i słabe strony stanu środowiska w regionie oraz wskazanie możliwości jego poprawy.
	T-W-4	Zadania systemu monitorowania gospodarki odpadami. Monitoringu odpadów w odniesieniu do zasad monitoringu składowisk odpadów komunalnych.
Metody nauczania	M-2	wykład problemowy
	M-3	metoda przypadków
	M-4	dyskusja dydaktyczna
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: ocena okresowych osiagnięć studenta
Sposób oceny	S-2	Ocena podsumowująca: ocena pod koniec modułu, sprawdzajaca wszystkie zdefiniowane efekty
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie umie dostrzec ryzyka oddziaływań środowiska antropogenicznego na środowisko. Nie potrafi ocenić skutków zaplanowanych działań inżynieryjnych w zakresie ochrony środowska.
	3,0	Student potrafi dostrzec ryzyko oddziaływań środowiska antropogenicznego na środowisko naturalne. Potrafi ocenić w stopniu dostatecznym skutki zaplanowanych działań inżynieryjnych w zakresie ochrony środowska.
	3,5	Student potrafi dostrzec ryzyko oddziaływań środowiska antropogenicznego na środowisko naturalne. Potrafi ocenić w stopniu dostatecznym skutki zaplanowanych działań inżynieryjnych w zakresie ochrony środowska. Potrafi określic przy pomocy nauczyciela stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu wybranych wskaźników.
	4,0	Student potrafi dostrzec ryzyko oddziaływań środowiska antropogenicznego na środowisko naturalne. Potrafi ocenić w stopniu dobrym skutki zaplanowanych działań inżynieryjnych w zakresie ochrony środowska. Potrafi określic przy pomocy nauczyciela stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu wybranych wskaźników.
	4,5	Student potrafi dostrzec ryzyko oddziaływań środowiska antropogenicznego na środowisko. Potrafi ocenić skutki zaplanowanych działań inżynieryjnych w zakresie ochrony środowska. Potrafi określic i rzeczowo przedstawić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu wybranych wskaźników. Zna i potrafi zastosować pojecia i definicje z zakresu tematyki przedmiotu.
	5,0	Student potrafi dostrzec ryzyko oddziaływań środowiska antropogenicznego na środowisko. Potrafi ocenić skutki zaplanowanych działań inżynieryjnych w zakresie ochrony środowska. Potrafi samodzielnie określic i rzeczowo przedstawić stan środowiska naturalnego przy wykorzystaniu wybranych wskaźników. Zna i potrafi zastosować rozrzerzone pojecia i definicje z zakresu tematyki przedmiotu.