Wydział Budownictwa i Architektury - Inżynieria środowiska (S1)
specjalność: Ogrzewnictwo
Sylabus przedmiotu Podstawy inż. bezpieczeństwa pożarowego:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Inżynieria środowiska | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | inżynier | ||
| Obszary studiów | nauk technicznych, studiów inżynierskich | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Podstawy inż. bezpieczeństwa pożarowego | ||
| Specjalność | Techniki Zabezpieczeń Obiektów Lądowych | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Technicznego Zabezpieczenia Okrętów | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Krzysztof Sychta <Krzysztof.Sychta@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | |||
| ECTS (planowane) | 3,0 | ECTS (formy) | 3,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | wiedza podstawowa z fizyki i chemii |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Zapoznanie z ogólnymi zasadami inżynierii bezpieczeństwa pożarowego obiektów lądowych. |
| C-2 | Zapoznanie z podstawami modelowania procesu rozwoju pożaru. |
| C-3 | Zapoznanie z systemami monitorowania zagrożeń bezpieczeńswa pożarowego. |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| T-A-1 | Badania modelowe rozwoju pożaru i rozprzestrzeniania się jego produktów. | 10 |
| T-A-2 | Projektowania systemów bezpieczeństwa pożarowego obiektów technicznych. | 16 |
| T-A-3 | Zaliczenie ćwiczeń. | 4 |
| 30 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Ogólne zasady inżynierii bezpieczeństwa pożarowego obiektów lądowych. Ogólna charakterystyka pożarów. Rozgorzenie. Czas krytyczny. Metody doboru działań i środków technicznych bezpieczeństwa. | 2 |
| T-W-2 | Podstawy modelowania procesu rozwoju pożaru. Badania modelowe i symulacyjne systemów kontroli dynamiki rozwoju pożaru i rozprzestrzeniania się jego produktów. Zastosowanie modelowania matematycznego do kompleksowej oceny pożarowego zagrożenia obiektu technicznego w fazie jego projektowania. | 4 |
| T-W-3 | Systemy wspomagania procesów decyzyjnych w warunkach pożaru. Systemy monitorowania zagrożeń. Metody opracowania raportów bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów technicznych zagrożonych awariami niebezpiecznymi dla środowiska naturalnego. | 4 |
| T-W-4 | Podstawy projektowania systemów bezpieczeństwa pożarowego obiektów technicznych. | 3 |
| T-W-5 | Zaliczenie przedmiotu. | 2 |
| 15 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| A-A-1 | uczestnictwo w zajęciach | 30 |
| A-A-2 | studiowanie literatury | 10 |
| A-A-3 | przygotowanie do ćwiczeń | 15 |
| A-A-4 | przygotowanie do zaliczenia | 5 |
| 60 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | uczestnictwo w zajęciach | 15 |
| A-W-2 | studiowanie wskazanej literatury | 11 |
| A-W-3 | przygotowanie do zaliczenia | 4 |
| 30 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład problemowy w formie prezentacji multimedialnych |
| M-2 | Ćwiczenia audytoryjne wykorzystujące metody eksponujące oraz metody umożliwiające wykonanie określonych zadań. |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena podsumowująca: Egzamin pisemny i ustny sprawdzający efekty wiedzy i umiejętności uzyskane na koniec studiowanego przedmiotu. |
| S-2 | Ocena formująca: Zaliczenie pisemne lub ustne sprawdzające umiejętności nabyte podczas ćwiczeń audytoryjnych z zakresu objętego tematyką zajęć. |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| IS_1A_null_W01 W wyniku przeprowadzonych zajęć student zna ogólne zasadyi inżynierii bezpieczeństwa pożarowego obiektów lądowych. | IS_1A_W04, IS_1A_W25 | T1A_W02, T1A_W04, T1A_W08 | InzA_W03, InzA_W05 | C-1 | T-W-1 | M-1 | S-2 |
| IS_1A_null_W02 W wyniku przeprowadzonych zajęć student zna podstawyi modelowania procesu rozwoju pożaru. | IS_1A_W04, IS_1A_W25 | T1A_W02, T1A_W04, T1A_W08 | InzA_W03, InzA_W05 | C-2 | T-W-2, T-A-1 | M-1 | S-2 |
| IS_1A_null_W03 W wyniku przeprowadzonych zajęć student zna systemy monitorowania zagrożeń bezpieczeńswa pożarowego. | IS_1A_W04, IS_1A_W25 | T1A_W02, T1A_W04, T1A_W08 | InzA_W03, InzA_W05 | C-3 | T-W-4, T-A-2 | M-1 | S-2 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| IS_1A_null_U01 W wyniku przeprowadzonych zajęć student potrafi posługiwać się narzędziami do symulacji rozwoju pożaru. | IS_1A_U05 | T1A_U08, T1A_U09, T1A_U15, T1A_U16 | InzA_U01, InzA_U02, InzA_U07, InzA_U08 | C-2 | T-W-2, T-A-1 | M-2 | S-2 |
| IS_1A_null_U02 W wyniku przeprowadzonych zajęć student potrafi zaprojektować system zabezpieczenia obiektu budowlanego. | IS_1A_U05, IS_1A_U10, IS_1A_U18 | T1A_U01, T1A_U08, T1A_U09, T1A_U11, T1A_U13, T1A_U15, T1A_U16 | InzA_U01, InzA_U02, InzA_U05, InzA_U07, InzA_U08 | C-3 | T-W-4, T-A-2 | M-2 | S-2 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| IS_1A_null_K01 Student w wyniku przeprowadzonych zajęć ma świadomość wpływu inżynierii bezpieczeństwa pożarowego na podniesienie bezpieczeństwa użytkowania obiektów. | IS_1A_K02, IS_1A_K03 | T1A_K02, T1A_K03 | InzA_K01 | C-1 | T-W-3 | M-2 | S-2 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| IS_1A_null_W01 W wyniku przeprowadzonych zajęć student zna ogólne zasadyi inżynierii bezpieczeństwa pożarowego obiektów lądowych. | 2,0 | Student nie ma wiedzy podstawowej w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lub posiada wiedzę nieuporządkowaną i obarczoną zasadniczymi błędami merytorycznymi albo myli i nie rozumie podstawowych pojęć i definicji z obszaru danego efektu |
| 3,0 | Student ma wiedzę podstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lecz nie w pełni uporządkowaną i obarczoną pojedynczymi błędami merytorycznymi albo popełnia pomyłki i nie rozumie w pełni podstawowych pojęć i definicji z obszaru danego efektu | |
| 3,5 | Student ma wiedzę podstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lecz nie w pełni uporządkowaną. Zdarzają sie pojedyncze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu | |
| 4,0 | Student ma wiedzę ponadpodstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu i w pełni uporządkowaną. Zdarzają sie pojedyncze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu | |
| 4,5 | Student ma wiedzę ponadpodstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu w pełni uporządkowaną. Nie popełnia błędów merytorycznych ale sporadycznie popełnia pomyłki, lecz rozumie i interpretuje poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu. Potrafi wymienić przykłady i wskazać praktyczne zastosowania elementu wiedzy z danego obszaru | |
| 5,0 | Student ma wiedzę poszerzoną, wymaganą dla przedstawienia problemu, w pełni uporządkowaną. Nie popełnia błędów merytorycznych ani pomyłek; rozumie i interpretuje ze zrozumieniem podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu. Potrafi wymienić przykłady i wskazać praktyczne zastosowania elementu wiedzy z danego obszaru oraz wytłumaczyć je w kontekście wiedzy z innych obszarów. | |
| IS_1A_null_W02 W wyniku przeprowadzonych zajęć student zna podstawyi modelowania procesu rozwoju pożaru. | 2,0 | Student nie ma wiedzy podstawowej w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lub posiada wiedzę nieuporządkowaną i obarczoną zasadniczymi błędami merytorycznymi albo myli i nie rozumie podstawowych pojęć i definicji z obszaru danego efektu |
| 3,0 | Student ma wiedzę podstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lecz nie w pełni uporządkowaną i obarczoną pojedynczymi błędami merytorycznymi albo popełnia pomyłki i nie rozumie w pełni podstawowych pojęć i definicji z obszaru danego efektu | |
| 3,5 | Student ma wiedzę podstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lecz nie w pełni uporządkowaną. Zdarzają sie pojedyncze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu | |
| 4,0 | Student ma wiedzę ponadpodstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu i w pełni uporządkowaną. Zdarzają sie pojedyncze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu | |
| 4,5 | Student ma wiedzę ponadpodstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu w pełni uporządkowaną. Nie popełnia błędów merytorycznych ale sporadycznie popełnia pomyłki, lecz rozumie i interpretuje poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu. Potrafi wymienić przykłady i wskazać praktyczne zastosowania elementu wiedzy z danego obszaru | |
| 5,0 | Student ma wiedzę poszerzoną, wymaganą dla przedstawienia problemu, w pełni uporządkowaną. Nie popełnia błędów merytorycznych ani pomyłek; rozumie i interpretuje ze zrozumieniem podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu. Potrafi wymienić przykłady i wskazać praktyczne zastosowania elementu wiedzy z danego obszaru oraz wytłumaczyć je w kontekście wiedzy z innych obszarów. | |
| IS_1A_null_W03 W wyniku przeprowadzonych zajęć student zna systemy monitorowania zagrożeń bezpieczeńswa pożarowego. | 2,0 | Student nie ma wiedzy podstawowej w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lub posiada wiedzę nieuporządkowaną i obarczoną zasadniczymi błędami merytorycznymi albo myli i nie rozumie podstawowych pojęć i definicji z obszaru danego efektu |
| 3,0 | Student ma wiedzę podstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lecz nie w pełni uporządkowaną i obarczoną pojedynczymi błędami merytorycznymi albo popełnia pomyłki i nie rozumie w pełni podstawowych pojęć i definicji z obszaru danego efektu | |
| 3,5 | Student ma wiedzę podstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lecz nie w pełni uporządkowaną. Zdarzają sie pojedyncze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu | |
| 4,0 | Student ma wiedzę ponadpodstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu i w pełni uporządkowaną. Zdarzają sie pojedyncze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu | |
| 4,5 | Student ma wiedzę ponadpodstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu w pełni uporządkowaną. Nie popełnia błędów merytorycznych ale sporadycznie popełnia pomyłki, lecz rozumie i interpretuje poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu. Potrafi wymienić przykłady i wskazać praktyczne zastosowania elementu wiedzy z danego obszaru | |
| 5,0 | Student ma wiedzę poszerzoną, wymaganą dla przedstawienia problemu, w pełni uporządkowaną. Nie popełnia błędów merytorycznych ani pomyłek; rozumie i interpretuje ze zrozumieniem podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu. Potrafi wymienić przykłady i wskazać praktyczne zastosowania elementu wiedzy z danego obszaru oraz wytłumaczyć je w kontekście wiedzy z innych obszarów. |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| IS_1A_null_U01 W wyniku przeprowadzonych zajęć student potrafi posługiwać się narzędziami do symulacji rozwoju pożaru. | 2,0 | Student nie ma podstawowych umiejętności i wiedzy w stopniu wymaganym dla rozwiązania postawionego problemu lub posiadana wiedza jest nieuporządkowana i obarczona zasadniczymi błędami merytorycznymi albo myli i nie rozumie podstawowych pojęć i definicji z obszaru bezpieczeństwa pożarowego. |
| 3,0 | Student ma podstawowe umiejętności i wiedzę w stopniu wymaganym dla rozwiązania postawionego problemu lecz nie w pełni uporządkowaną i obarczoną pojedynczymi błędami merytorycznymi albo popełnia pomyłki i nie rozumie w pełni podstawowych pojęć i definicji z obszaru bezpieczeństwa pożarowego. | |
| 3,5 | Student ma podstawowe umiejętności i w pełni uporządkowaną wiedzę w stopniu wymaganym dla rozwiązania postawionego problemu. Zdarzają sie pojedyncze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru bezpieczeństwa pożarowego. | |
| 4,0 | Student ma ponadpodstawowe umiejętności i w pełni uporządkowaną wiedzę w stopniu wymaganym dla rozwiązania postawionego problemu. Zdarzają sie pojedyncze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru bezpieczeństwa pożarowego. | |
| 4,5 | Student ma ponadpodstawowe umiejętności i w pełni uporządkowaną wiedzę w stopniu wymaganym dla rozwiązania postawionego problemu. Zdarzają sie pojedyncze pomyłki lecz rozumie i interpretuje poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru bezpieczeństwa pożarowego. Potrafi wymienić przykłady i wskazać praktyczne zastosowania proponowanego rozwiązania. | |
| 5,0 | Student ma ponadpodstawowe umiejętności i w pełni uporządkowaną, poszerzoną wiedzę w stopniu wymaganym dla rozwiązania postawionego problemu. Nie popełnia błędów merytorycznych ani pomyłek. Rozumie i interpretuje poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru bezpieczeństwa pożarowego. Potrafi wymienić przykłady i wskazać praktyczne zastosowania proponowanego rozwiązania oraz wytłumaczyć je w kontekscie wiedzy z innych obszarów. | |
| IS_1A_null_U02 W wyniku przeprowadzonych zajęć student potrafi zaprojektować system zabezpieczenia obiektu budowlanego. | 2,0 | Student nie ma podstawowych umiejętności i wiedzy w stopniu wymaganym dla rozwiązania postawionego problemu lub posiadana wiedza jest nieuporządkowana i obarczona zasadniczymi błędami merytorycznymi albo myli i nie rozumie podstawowych pojęć i definicji z obszaru bezpieczeństwa pożarowego. |
| 3,0 | Student ma podstawowe umiejętności i wiedzę w stopniu wymaganym dla rozwiązania postawionego problemu lecz nie w pełni uporządkowaną i obarczoną pojedynczymi błędami merytorycznymi albo popełnia pomyłki i nie rozumie w pełni podstawowych pojęć i definicji z obszaru bezpieczeństwa pożarowego. | |
| 3,5 | Student ma podstawowe umiejętności i w pełni uporządkowaną wiedzę w stopniu wymaganym dla rozwiązania postawionego problemu. Zdarzają sie pojedyncze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru bezpieczeństwa pożarowego. | |
| 4,0 | Student ma ponadpodstawowe umiejętności i w pełni uporządkowaną wiedzę w stopniu wymaganym dla rozwiązania postawionego problemu. Zdarzają sie pojedyncze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru bezpieczeństwa pożarowego. | |
| 4,5 | Student ma ponadpodstawowe umiejętności i w pełni uporządkowaną wiedzę w stopniu wymaganym dla rozwiązania postawionego problemu. Zdarzają sie pojedyncze pomyłki lecz rozumie i interpretuje poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru bezpieczeństwa pożarowego. Potrafi wymienić przykłady i wskazać praktyczne zastosowania proponowanego rozwiązania. | |
| 5,0 | Student ma ponadpodstawowe umiejętności i w pełni uporządkowaną, poszerzoną wiedzę w stopniu wymaganym dla rozwiązania postawionego problemu. Nie popełnia błędów merytorycznych ani pomyłek. Rozumie i interpretuje poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru bezpieczeństwa pożarowego. Potrafi wymienić przykłady i wskazać praktyczne zastosowania proponowanego rozwiązania oraz wytłumaczyć je w kontekscie wiedzy z innych obszarów. |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| IS_1A_null_K01 Student w wyniku przeprowadzonych zajęć ma świadomość wpływu inżynierii bezpieczeństwa pożarowego na podniesienie bezpieczeństwa użytkowania obiektów. | 2,0 | Student nie stosuje w praktyce zasad odpowiedzialnego podejścia do rozwiązania poleconego zadania, nie współpracuje z zespołem w trakcie wykonywania nałożonego zadania; nie wykazuje zainteresowania efektami swojej pracy i jej skutkami oraz oddziaływaniami społecznymi. |
| 3,0 | Student stosuje w stopniu podstawowym w praktyce zasady odpowiedzialnego podejścia do rozwiązania poleconego zadania, ale popełnia błędy wymagające kontroli i korekt. Współpracuje z zespołem w trakcie wykonywania zadań jedynie w formie odtwórczej, nie ma zdolności ani predyspozycji do funkcji kierowania zespołem. Nie potrafi wyjaśnić i nie rozumie szerszego kontekstu i celu wykonywanych zadań. | |
| 3,5 | Student stosuje w stopniu podstawowym w praktyce zasady odpowiedzialnego podejścia do rozwiązania poleconego zadania, popełnia jednak sporadyczne błędy wymagające kontroli i korekt. Współpracuje z zespołem w trakcie wykonywania zadań jedynie w formie odtwórczej, nie ma zdolności ani predyspozycji do funkcji kierowania zespołem. Rozumie i potrafi wyjaśnić w stopniu podstawowym szerszy kontekst społeczny i przydatność oraz cel wykonywanych zadań. | |
| 4,0 | Student stosuje w stopniu dobrym w praktyce zasady odpowiedzialnego podejścia do rozwiązania poleconego zadania i nie popełnia błędów. Współpracuje z zespołem w trakcie wykonywania zadań, ma podstawowe zdolności do kierowania zespołem. Rozumie i potrafi wyjaśnić szerszy kontekst społeczny i przydatność oraz cel wykonywanych zadań. | |
| 4,5 | Student stosuje w stopniu dobrym w praktyce zasady odpowiedzialnego podejścia do rozwiązania poleconego zadania i nie popełnia błędów. Współpracuje z zespołem w trakcie wykonywania zadań, ma wyróżniające zdolności do kierowania zespołem. Rozumie i potrafi wyjaśnić szerszy kontekst społeczny i przydatność oraz cel wykonywanych zadań. | |
| 5,0 | Student stosuje w stopniu wzorowym w praktyce zasady odpowiedzialnego podejścia do rozwiązania poleconego zadania i nie popełnia błędów. Współpracuje z zespołem w trakcie wykonywania zadań. Rozumie i potrafi wyjaśnić szerszy kontekst społeczny i przydatność oraz cel wykonywanych zadań.. W pracy zespołowej wykazuje wyróżniające zdolności i predyspozycje do funkcji kierowania zespołem - z reguły samoistnie lub z wyboru członków grupy kieruje pracą zespołową. |
Literatura podstawowa
- Praca zbiorowa pod redakcją P. Klema., Budownictwo ogólne. Tom 2. Fizyka budowli., ARKADY, Warszawa, 2006
- Abramowicz M., Adamski R.G., Bezpieczeństwo pożarowe budynków, cz. I, Szkoła Główna Służby Pożarniczej, Warszawa, 2002
- Sychta Z., Spowolnienie procesu rozkładu termicznego i spalania materiałów podstawowym warunkiem bezpieczeństwa pożarowego obiektów technicznych, Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej nr 570, Szczecin, 2002
- Skiepko E., Instalacje przeciwpożarowe., Medium Dom Wydawniczy, Warszawa, 2009
- Pihowicz W, Inżynieria bezpieczeństwa technicznego . Problematyka podstawowa, WNT, Warszawa, 2008
- Mizieliński B., Wolanin J., Kondygnacyjny system oddymiania budynków. Wentylacja, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa, 2006
Literatura dodatkowa
- Anderson R., Inżynieria zabezpieczeń, WNT, Warszawa, 2008
- Ficoń K., Inżynieria zarządzania kryzysowego. Podejście systemowe., Wydawnictwo BEL Studio, Warszawa, 2007
- Lipczyński A., Psychologiczna interwencja w sytuacjach kryzysowych, Delfin, Warszawa, 2007