Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa - Ochrona środowiska (S1)
Sylabus przedmiotu Ochrona i rekultywacja gleb:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Ochrona środowiska | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | inżynier | ||
| Obszary studiów | nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych, studiów inżynierskich | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Ochrona i rekultywacja gleb | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Zakład Rekultywacji i Chemii Środowiska | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Justyna Chudecka <Justyna.Chudecka@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Marek Podlasiński <Marek.Podlasinski@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 5,0 | ECTS (formy) | 5,0 |
| Forma zaliczenia | egzamin | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Podstawy wiedzy o glebach |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Uświadomienie studentowi potrzeby ochrony i rekultywacji gleb |
| C-2 | Zapoznanie studenta z prawnymi podstawami ochrony i rekultywacji gleb w Polsce |
| C-3 | Nabycie przez studenta umiejętności oceny stopnia degradacji gleb |
| C-4 | Zapoznanie ze sposobami ochrony i rekultywacji gleb zdegradowanych i zdewastowanych |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| T-A-1 | Problem ilościowej ochrony gleb - zmiany w użytkowaniu gruntów w Polsce na przestrzeni ostatniego półwiecza w oparciu o dane GUS. Uświadomienie potrzeby ochrony ilościowej areału gruntów użytkowanych rolniczo i leśnie | 2 |
| T-A-2 | Metody określania potencjalnego zagrożenia gleb erozją wodną oraz stopnia zerodowania zbocza w strefie czołowomorenowej Pomorza Zachodniego | 2 |
| T-A-3 | Ocena przydatności rolniczej i podatności gleb na erozję wodną obszaru urzeźbionego w aspekcie dobrania odpowiednich zabiegów przeciwerozyjnych lub podjęcia decyzji o wyłączeniu obszaru z użytkowania rolniczego | 2 |
| T-A-4 | Zasady wyłączania gleb rolniczych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne. Określenie wartości gleb podlegających wyłączeniu i naliczenie należnych opłat oraz ewentualnych kar z tego tytułu. Pisemne zaliczenie ćwiczeń audytoryjnych | 4 |
| 10 | ||
| laboratoria | ||
| T-L-1 | Charakterystyka zboczy w rzeźbie niżowej (wykreślenie profilu hipsometrycznego zbocza, obliczenie spadków, wprowadzenie informacji o morfologii gleb budujących zbocze, określenie skutków działania erozji wodnej na budowę gleb, określenie potencjalnego zagrożenia gleb erozją na wykreślonym zboczu) | 6 |
| T-L-2 | Ocena stopnia zdegradowania gleby na podstawie jej właściwości fizycznych. Dobór zabiegów rekultywacyjnych do stwierdzonego stopnia zdegradowania | 2 |
| T-L-3 | Ocena stopnia zdegradowania chemicznego (kwasowego) gleby na podstawie jej właściwości oraz dobór odpowiednich zabiegów rekultywacyjnych | 2 |
| T-L-4 | Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi i innymi substancjami szkodliwymi w oparciu o zalecenia i uregulowania prawne. Dobór zabiegów rekultywacyjnych w oparciu o stwierdzony stopień zanieczyszczenia lub skażenia | 2 |
| T-L-5 | Określanie stopnia zanieczyszczenia gleb miejskich metalami ciężkimi oraz dynamika wzrostu ich zawartości w kilkuletnim okresie na przykładzie gleb Plant Krakowskich | 2 |
| T-L-6 | Określenie stopnia i klasy zabudowy technicznej gleb miejskich na przykładzie dzielnic Szczecina | 2 |
| T-L-7 | Określanie rodzaju i stopnia degradacji oraz dewastacji terenu przez działania wydobywcze na przykładzie wykreślonego profilu geologicznego obszaru ze złożem żwiru. Ustalenie zaleceń do eksploatacji, dobór kierunku rekultywacji i określenie zakresu prac naprawczych. Pisemne zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych | 4 |
| 20 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Funkcje gleb w środowisku jako uzasadnienie potrzeby ich ochrony i rekultywacji. Uregulowania prawne w zakresie ochrony i rekultywacji gleb w Polsce - Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 3 lutego 1995 roku | 2 |
| T-W-2 | Degradacja fizyczna gleb (zniszczenie struktury, zagęszczenie, nieodpowiednie stosunki wodno-powietrzne) - przyczyny, konsekwencje, zapobieganie, zabiegi rekultywacyjne | 2 |
| T-W-3 | Degradacja chemiczna (kwasowa) gleb użytkowanych rolniczo oraz nadmierna alkalizacja gleb - przyczyny, skutki, zapobieganie, regulacja poziomu pH gleby | 2 |
| T-W-4 | Erozja wodna i wietrzna jako czynniki degradujące gleby i środowisko. Przyczyny i skutki oddziaływania tych procesów. Agrotechniczne i techniczne zabiegi przeciwerozyjne | 4 |
| T-W-5 | Metody "in situ" i "ex situ" oczyszczania gleb z substancji szkodliwych. Detoksykacja gleb zasolonych i znieczyszczonych przez metale ciężkie | 2 |
| T-W-6 | Oczyszczanie gleb z substancji organicznych, w tym produktów ropopochodnych | 2 |
| T-W-7 | Przesłanki, etapy i fazy rekultywacji gruntów bezglebowych | 4 |
| T-W-8 | Rekultywacja gruntów bezglebowych po odkrywkowej eksploatacji węgla brunatnego | 2 |
| T-W-9 | Rekultywacja gruntów bezglebowych po odkrywkowym wydobyciu kruszyw mineralnych i surowców plastycznych | 2 |
| T-W-10 | Rekultywacja techniczna i odtworzenie gleb w obszarach składowania odpadów i prowadzenia prac budowlanych | 2 |
| T-W-11 | Zabiegi rekultywacyjne w obszarach otworowej eksploatacji złóż siarki oraz głębinowego wydobycia rud metali (miedzi, cynku) i węgla kamiennego | 2 |
| T-W-12 | Ochrona gleb organicznych. Przyczyny, skutki i zapobieganie procesom murszenia. Rekultywacja potorfii | 2 |
| T-W-13 | Przekształcenia gleb w obszarach miejskich i przemysłowych. Problem degradacji mechanicznej, fizycznej i chemicznej urbano- i industrioziemów. Wpływ negatywnych przekształceń środowiska glebowego na warunki zdrowotne miast | 2 |
| 30 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| A-A-1 | Udział studenta w ćwiczeniach audytoryjnych | 10 |
| A-A-2 | Udział studenta w konsultacjach przedmiotowych | 10 |
| A-A-3 | Samodzielne studiowanie zagadnień teoretycznych przekazanych na wykładach i ćwiczeniach audytoryjnych | 20 |
| A-A-4 | Przygotowanie do zaliczenia wykładów (egzamin) i ćwiczeń audytoryjnych | 20 |
| 60 | ||
| laboratoria | ||
| A-L-1 | Udział studenta w ćwiczeniach laboratoryjnych | 20 |
| A-L-2 | Samodzielne studiowanie zagadnień ćwiczeniowych laboratoryjnych | 20 |
| A-L-3 | Przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych | 20 |
| 60 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | Udział studenta w wykładach | 30 |
| 30 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne |
| M-2 | Prezentacje multimedialne z użyciem komputera i projektora |
| M-3 | Wykład problemowy |
| M-4 | Ćwiczenia przedmiotowe (audytoryjne i laboratoryjne) |
| M-5 | Praca w grupach |
| M-6 | Dyskusja dydaktyczna |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Ocena cząstkowa przeprowadzana w trakcie realizacji zajęć, między innymi za aktywność i zaangażowanie studenta |
| S-2 | Ocena podsumowująca: Ocena przeprowadzana w formie pisemnej w końcowej fazie zajęć (zaliczenie ćwiczeń) oraz po ich odbyciu (egzamin) jako podsumowująca osiągnięte efekty uczenia się |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| OS_1A_D08_W01 Student ma wiedzę w zakresie ochrony, degradacji i dewastacji gleb na skutek oddziaływania czynników naturalnych i antropogenicznych, zna teoretyczne podstawy rekultywacji gleb i gruntów | OS_1A_W09 | R1A_W03, R1A_W04, R1A_W07 | — | C-1, C-3, C-4, C-2 | T-W-4, T-W-5, T-W-8, T-W-12, T-A-1, T-W-9, T-W-6, T-W-10, T-W-2, T-W-11, T-W-1, T-W-3, T-W-7, T-W-13 | M-3, M-6, M-4, M-2, M-1 | S-2, S-1 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| OS_1A_D08_U01 W zakresie umiejętności student potrafi wykorzystać nabytą wiedzę teoretyczną do oceny stopnia zdegradowania gleby, potrafi dobrać odpowiedni, tj. ekonomicznie i ekologicznie uzasadniony sposób jej rekultywacji technicznej i biologicznej | OS_1A_U09 | R1A_U07 | InzA_U04 | C-3, C-4 | T-A-4, T-L-7, T-L-4, T-L-6, T-A-2, T-L-2, T-L-1, T-A-1, T-L-5, T-A-3, T-L-3 | M-5, M-3, M-6, M-4, M-2, M-1 | S-1, S-2 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| OS_1A_D08_K01 W zakresie kompetencji student potrafi aktywnie uczestniczyć w pracy grupowej, podejmuje również samodzielne inicjatywy, wykazuje się postawą odpowiedzialną i sumiennością w zdobywaniu wiedzy, ma świadomość powiązań, jakie istnieją między stanem gleby a jakością środowiska przyrodniczego | OS_1A_K03 | R1A_K03 | — | C-3, C-1, C-2, C-4 | T-L-6, T-A-1, T-A-4, T-L-1, T-A-3, T-L-7, T-L-5, T-W-13, T-L-4, T-A-2, T-L-2, T-L-3 | M-6, M-4, M-3, M-5, M-2, M-1 | S-2, S-1 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| OS_1A_D08_W01 Student ma wiedzę w zakresie ochrony, degradacji i dewastacji gleb na skutek oddziaływania czynników naturalnych i antropogenicznych, zna teoretyczne podstawy rekultywacji gleb i gruntów | 2,0 | Student nie zna żadnych teoretycznych podstaw związanych z ochroną i rekultywacją gleb |
| 3,0 | Student posiada podstawową wiedzę w zakresie ochrony i rekultywacji gleb | |
| 3,5 | Student posiada połowiczną wiedzę w zakresie ochrony i rekultywacji gleb | |
| 4,0 | Student zna dobrze teoretyczne podstawy związane z ochroną i rekultywacją gleb | |
| 4,5 | Student ma ponad dobrą wiedzę w zakresie ochrony i rekultywacji gleb | |
| 5,0 | Student ma bardzo dobrą wiedzę w zakresie ochrony i rekultywacji gleb |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| OS_1A_D08_U01 W zakresie umiejętności student potrafi wykorzystać nabytą wiedzę teoretyczną do oceny stopnia zdegradowania gleby, potrafi dobrać odpowiedni, tj. ekonomicznie i ekologicznie uzasadniony sposób jej rekultywacji technicznej i biologicznej | 2,0 | Student nie posiada żadnych umiejętności w zakresie oceny stopnia zdegradowania gleby i zaplanowania dla niej odpowiednich zabiegów rekultywacyjnych |
| 3,0 | Student posiada podstawowe umiejętności w zakresie oceny stopnia zdegradowania gleby i dobrania odpowiednich sposobów jej rekultywacji | |
| 3,5 | Student posiada połowiczne umiejętności w zakresie oceny stopnia zdegradowania gleby i zaplanowania dla niej odpowiednich zabiegów rekultywacyjnych | |
| 4,0 | Student posiada dobre umiejętności w zakresie oceny stopnia zdegradowania gleby i dobrania odpowiednich sposobów jej rekultywacji | |
| 4,5 | Student posiada ponad dobre umiejętności w zakresie oceny stopnia zdegradowania gleby i zaplanowania dla niej odpowiednich zabiegów rekultywacyjnych | |
| 5,0 | Student posiada bardzo dobre umiejętności w zakresie oceny stopnia zdegradowania gleby i dobrania odpowiednich sposobów jej rekultywacji |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| OS_1A_D08_K01 W zakresie kompetencji student potrafi aktywnie uczestniczyć w pracy grupowej, podejmuje również samodzielne inicjatywy, wykazuje się postawą odpowiedzialną i sumiennością w zdobywaniu wiedzy, ma świadomość powiązań, jakie istnieją między stanem gleby a jakością środowiska przyrodniczego | 2,0 | Student nie uczestniczy w żaden sposób w pracy grupowej, nie podejmuje żadnych własnych inicjatyw, cechuje się postawą nieodpowiedzialną i brakiem sumienności w zdobywaniu wiedzy i jej praktycznym wykorzystaniu, nie ma świadomości powiązań stanu gleb z jakością środowiska przyrodniczego |
| 3,0 | Student biernie uczestniczy w pracy grupowej, nie podejmuje własnych inicjatyw, wykazuje się dostateczną odpowiedzialnością i sumiennością w zdobywaniu wiedzy i jej praktycznym wykorzystaniu, ma dostateczną świadomość potrzeby ochrony i rekultywacji gleb w aspekcie ochrony jakości środowiska przyrodniczego | |
| 3,5 | Student dość aktywnie uczestniczy w pracy grupowej, próbuje podejmować własne inicjatywy, cechuje go postawa dość odpowiedzialna i sumienna w zdobywaniu wiedzy i umiejętności, ma ponad dostateczną świadomość roli ochrony i rekultywacji gleb w kształtowaniu jakości środowiska przyrodniczego | |
| 4,0 | Student bierze aktywny udział w pracy grupowej, podejmuje własne inicjatywy, jest odpowiedzialny i sumienny w zdobywaniu wiedzy i umiejętności, ma dobrą świadomość roli ochrony i rekultywacji gleb w kształtowaniu jakości środowiska przyrodniczego | |
| 4,5 | Student bierze aktywny udział w pracy grupowej, potrafi zorganizować działania zespołowe, podejmuje własne inicjatywy, jest odpowiedzialny za działanie własne i grupowe, sumiennie zdobywa wiedzę i umiejętności, cechuje go ponad dobra świadomość potrzeby ochrony i rekultywacji gleb w kształtowaniu jakości środowiska przyrodniczego | |
| 5,0 | Student bardzo aktywnie uczestniczy w pracy grupowej, potrafi bardzo dobrze zorganizować pracę zespołową i zmotywować do działania innych jego członków, podejmuje własne przemyślane inicjatywy i w sposób bardzo świadomy dąży do ich realizacji, jest bardzo odpowiedzialny za działania własne i zespołowe, bardzo sumiennie zdobywa wiedzę i umiejętności, ma bardzo dobrą świadomość roli, jaką odgrywa ochrona i rekultywacja gleb w kształtowaniu jakości życia roślin, zwierząt i ludzi |
Literatura podstawowa
- Baran S., Turski R., Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb, Wydaw. Akademii Rolniczej w Lublinie, Lublin, 1996
- Maciak F., Ochrona i rekultywacja środowiska, Wydaw. SGGW, Warszawa, 2003
- Akt prawny, Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 3 lutego 1995 roku, Dz.U. 1995 Nr 16 poz. 78 [online] http://isap.sejm.gov.pl, Warszawa, 1995
- Akt prawny, Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi z dnia 9 września 2002 roku, Dz.U. 2002 Nr 165 poz. 1359 [online] http://isap.sejm.gov.pl, Warszawa, 2002
Literatura dodatkowa
- Greinert H., Greinert A., Ochrona i rekultywacja środowiska glebowego, Wydaw. Politechniki Zielonogórskiej, Zielona Góra, 1999