Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (S2)
specjalność: Biologia molekularna i podstawy analityki
Sylabus przedmiotu Ekologia morza:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Biologia | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | drugiego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | magister | ||
| Obszary studiów | nauk przyrodniczych | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Ekologia morza | ||
| Specjalność | Biologia wód | ||
| Jednostka prowadząca | Zakład Ekologii Morza i Ochrony Środowiska | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Juliusz Chojnacki <Juliusz.Chojnacki@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Juliusz Chojnacki <Juliusz.Chojnacki@zut.edu.pl>, Joanna Rokicka-Praxmajer <Joanna.Rokicka-Praxmajer@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 2,0 | ECTS (formy) | 2,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Biologia, Fizyka, Chemia, Hydrobiologia, Hydrochemia, Ekologia ogólna |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Zaznajomienie ze zjawiskami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi w oparciu o które funkcjonują ekosystemy morskie |
| C-2 | Zaznajomienie się z rolą antropopresji w degradacji środowiska morskiego (jakość wody, zasoby ożywione i nieożywione) |
| C-3 | Zrozumienie bioróżnorodności hydrobiontów jako wyraz przystosowania do zmiennych siedlisk i warunków fizyko - chemicznych w morzu (inwazyjność, migracje etc.) |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| T-A-1 | Podział środowiskowy mórz na strefy biologiczne | 1 |
| T-A-2 | Charakterystyka, podziały i przystosowanie organizmów zasiedlających pelagial (fitoplankton, zooplankton, nekton) | 1 |
| T-A-3 | Charakterystyka i podziały organizmów zasiedlających bental (fito i zoobentos) | 1 |
| T-A-4 | Ekologiczne przystosowania organizmów do życia na dnie piaszczystym, skalistym i kamienistym | 1 |
| T-A-5 | Awifauna środowiska morskiego. podziały, strategia żerowania i rola w ekosystemie morskim | 1 |
| T-A-6 | Charakterystyczne biocenozy wybrzeży tropikalnych - rafy koralowe i zarośla mangrowe | 1 |
| T-A-7 | Biocenozy głębokowodnych źródeł hydrotermalnych | 1 |
| T-A-8 | Wody słonawe: estuaria, zalewy i niektóre morza śródkontynentalne | 1 |
| T-A-9 | Bałtyk. Organizmy wód słonawych | 1 |
| T-A-10 | Metody analizy danych biotycznych i ich interpretacja (CLUSTER, MDS, wskaźniki biocenotyczne) | 1 |
| 10 | ||
| laboratoria | ||
| T-L-1 | Wdrażanie polskiej wersji metody River Habitat Survey - system waloryzacji hydromorfologicznej rzek w Unii Europejskiej | 2 |
| T-L-2 | Monitoring środowiska morskiego z mokładu statku naukowo-szkoleniowego "Nawigator XXI" - zaznajomienie się z narzędziami do monitoringu pelagialu, dna i strefy przybrzeżej morza | 1 |
| T-L-3 | Pobór materiału biologicznego z plaży - ekotonu pomiędzy środowiskiem ladowym i morskim | 1 |
| T-L-4 | Identyfikacja psammonu, sposoby przygotowywania preparatów stałych do obserwacji mikroskopowych | 1 |
| 5 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Charakterystyka środowiska Wszechoceanu, rozmieszczenie oceanów na kuli ziemskiej, klasyfikacja mórz | 1 |
| T-W-2 | Zwierzęta i środowisko fizyczne. Wpływ warunków abiotycznych na rozmieszczenie i bioróżnorodność organizmów morskich | 1 |
| T-W-3 | Gęstość wody morskiej. (masa ciała, szkielety, kształt ciała). Pływalność i unoszenie się na wodzie | 1 |
| T-W-4 | Ciśnienie osmotyczne. Zasolenie. Organizmy eury- i stenohalinowe. Gazy w wodzie morskiej (tlen, dwutlenek węgla, siarkowodór). Zjawisko tiobiozy. | 1 |
| T-W-5 | Temperatura (wpływy pośrednie i bezpośrednie, organizmy zmienno i stałocieplne). Światło i barwa (światło słoneczne, bioluminescencja, barwa) | 1 |
| T-W-6 | Dynamika wód oceanicznych (falowanie, prądy, pływy) | 1 |
| T-W-7 | Charakterystyka środowiska osadowego. Klasyfikacja osadów. | 1 |
| T-W-8 | Procesy produkcji pierwotnej i wtórnej | 1 |
| T-W-9 | Antropogeniczne zagrożenia środowiska morskiego. Konsekwencje wzrostu produktywności mórzi oceanów. Gatunki obce i inwazyjne | 1 |
| T-W-10 | Zarządzenie Strefą przybrzeżną M. Bałtyckiego, tworzenie ochronnych stref, parków krajobrazowo-przyrodniczych etc. | 1 |
| 10 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| A-A-1 | Uczestnictwo w ćwiczeniach | 10 |
| A-A-2 | Przygotowanie się do zajęć | 5 |
| 15 | ||
| laboratoria | ||
| A-L-1 | uczestnictwo w zajęciach praktycznych | 5 |
| A-L-2 | Studiowanie literatury | 10 |
| 15 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | Uczestnictwo w wykładach | 10 |
| A-W-2 | Przygotowanie się do zajęć | 5 |
| A-W-3 | Przygotowanie się do zaliczenia | 5 |
| A-W-4 | Zaliczenie ćwiczeń | 2 |
| A-W-5 | Studiowanie literatury | 8 |
| 30 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej |
| M-2 | Ćwiczenia audytoryjne z wykorzystaniem filmów nawiązujących do tematyki prowadzonej formy zajęć |
| M-3 | Dyskusja dydaktyczna związana z interpretacją uzyskanych przez studentów wyników podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych |
| M-4 | Ćwiczenia laboratoryjne (przeprowadzenie analizy granulometrcznej osadu z wykorzystaniem wymaganego sprzętu laboratoryjnego np.: wagi analitycznej, wytrząsarki, suszarki itd.) |
| M-5 | Ćwiczenia audytoryjne z wykorzystaniem technik komputerowej analizy obrazu (Multi Scan) |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na ćwiczeniach |
| S-2 | Ocena formująca: Ocena poprawności wykonanego zadania praktycznego po zakończeniu ćwiczenia |
| S-3 | Ocena formująca: Zaliczenie ustne |
| S-4 | Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie ćwiczeń |
| S-5 | Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie wykładów |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_2A_BLW-S-D6_W01 Student ma pogłębioną wiedzę o funkcjonowaniu i rozmieszczeniu hydrobiontów w środowisku morskim | BL_2A_W01, BL_2A_W10 | P2A_W01, P2A_W02, P2A_W03, P2A_W04, P2A_W05, P2A_W06 | C-3, C-1 | T-W-1, T-W-4, T-A-2, T-W-3, T-W-6, T-W-5, T-A-3, T-A-1, T-W-2, T-W-7, T-A-4, T-A-9 | M-2, M-1 | S-4, S-2, S-5 |
| BL_2A_BLW-S-D6_W02 Student potrafi wskazać pozytywne i negatywne skutki eksploatacji i eksploracji zasobów mórz i oceanów | BL_2A_W07 | P2A_W04, P2A_W05 | C-2 | T-W-9, T-W-10, T-A-7 | M-1, M-2 | S-5, S-4 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_2A_BLW-S-D6_U01 Tworzy i formułuje wnioski z monitoringu środowiska morskiego - na podstawie wskaźników abiotycznych i biotycznych | BL_2A_U10, BL_2A_U01 | P2A_U01, P2A_U02, P2A_U03, P2A_U04, P2A_U06, P2A_U07 | C-2, C-3, C-1 | T-W-2, T-W-3, T-W-5, T-W-6, T-L-2, T-W-4, T-A-9, T-A-5 | M-4, M-1, M-3, M-2, M-5 | S-5, S-4 |
| BL_2A_BLW-S-D6_U02 Potrafi przewidzieć, zapobiegać i likwidować skutki antropopresji a zwłaszcza katastrofom ekologicznym (wycieki substancji ropopochodnych ze statków i wież wiertniczych, czerwone fale etc.) w różnej skali | BL_2A_U01, BL_2A_U13 | P2A_U01, P2A_U02, P2A_U03, P2A_U06, P2A_U07 | C-3, C-2, C-1 | T-A-10, T-L-1, T-W-6, T-W-2, T-L-2 | M-2, M-4, M-3, M-1, M-5 | S-5, S-4 |
| BL_2A_BLW-S-D6_U03 Potrafi posłużyć się zdobytą wiedzą o degradacji środowiska morskiego do jego rekultywacji | BL_2A_U14, BL_2A_U02 | P2A_U01, P2A_U02, P2A_U03, P2A_U04, P2A_U06, P2A_U08, P2A_U11 | C-3, C-1, C-2 | T-L-4, T-A-10, T-L-3, T-L-1, T-A-9, T-L-2, T-A-7 | M-5, M-1, M-3 | S-5, S-1 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_2A_BLW-S-D6_K01 Ma świadomość powstałych zagrożeń wynikających z degradacji środowiska morskiego jako efekt antropopresji oraz konieczności ich rekultywacji | BL_2A_K01, BL_2A_K07 | P2A_K03, P2A_K04, P2A_K06, P2A_K07 | C-2 | T-W-9, T-L-2, T-W-10, T-L-3 | M-2, M-1, M-3 | S-1, S-2 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_2A_BLW-S-D6_W01 Student ma pogłębioną wiedzę o funkcjonowaniu i rozmieszczeniu hydrobiontów w środowisku morskim | 2,0 | Nie potrafi zdefiniować funkcjonowania ekologicznych stref życia w morzu |
| 3,0 | Rozpoznaje strefy życia morskiego i wybrane zespoły hydrobiontów | |
| 3,5 | Zna czynniki abiotyczne i biotyczne w środowisku morskim | |
| 4,0 | Rozróżnia czynniki abiotyczne i biotyczne wpływające na rozmieszczenie i funkcjonowania hydrobiontów w środowisku morskim | |
| 4,5 | Zna funkcjonowanie i rozmieszczenie hydrobiontów w środowisku morskim | |
| 5,0 | Zna i tłumaczy funkcjonowanie i rozmieszczenie hydrobiontów w środowisku morskim | |
| BL_2A_BLW-S-D6_W02 Student potrafi wskazać pozytywne i negatywne skutki eksploatacji i eksploracji zasobów mórz i oceanów | 2,0 | Nie wykazuje znajomości abiotycznych i biotycznych zasobów morza |
| 3,0 | Wykazuje znajomość abiotycznych i biotycznych zasobów morza oraz ich znaczenie dla człowieka | |
| 3,5 | Określa zagrożenia lokalne degradacji wszechoceanu w wyniku grabieżczej eksploracji i eksploatacji zasobów | |
| 4,0 | Określa zagrożenia regionalne degradacji wszechoceanu w wyniku grabieżczej eksploracji i eksploatacji zasobów | |
| 4,5 | Określa zagrożenia globalne degradacji wszechoceanu w wyniku grabieżczej eksploracji i eksploatacji zasobów | |
| 5,0 | Określa zagrożenia globalne degradacji wszechoceanu w wyniku grabieżczej eksploracji i eksploatacji zasobów; zna sposoby zapobiegania czy rewitalizacji |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_2A_BLW-S-D6_U01 Tworzy i formułuje wnioski z monitoringu środowiska morskiego - na podstawie wskaźników abiotycznych i biotycznych | 2,0 | Nie rozumie celowości prowadznia monitoringu środowiska wodnego |
| 3,0 | Rozumie celowość prowadznia monitoringu środowiska morskiego | |
| 3,5 | Rozumie celowość prowadznia monitoringu środowiska morskiego na podstawie wymaganych wskaźników abiotycznych | |
| 4,0 | Rozumie celowość prowadznia monitoringu środowiska morskiego na podstawie wymaganych wskaźników biotycznych i abiotycznych | |
| 4,5 | Formułuje wnioski z prowadznia monitoringu środowiska morskiego na podstawie wymaganych wskaźników abiotycznych i biotycznych | |
| 5,0 | Ocenia skutki antropopresji w stosownej skali wynikjące z prowadznia monitoringu środowiska morskiego na podstawie wymaganych wskaźników abiotycznych i biotycznych | |
| BL_2A_BLW-S-D6_U02 Potrafi przewidzieć, zapobiegać i likwidować skutki antropopresji a zwłaszcza katastrofom ekologicznym (wycieki substancji ropopochodnych ze statków i wież wiertniczych, czerwone fale etc.) w różnej skali | 2,0 | Nie zna pojęcia antropopresja w odniesieniu do środowiska morskiego |
| 3,0 | Potrafi powiązać katastrofy ekologiczne w środowisku morskim z antropopresją | |
| 3,5 | Potrafi przewidzieć i powiązać katastrofy ekologiczne w środowisku morskim z antropopresją | |
| 4,0 | Potrafi przewidzieć i zapobiegać katastrofom ekologicznym w środowisku morskim | |
| 4,5 | Potrafi przewidzieć, zapobiegać i likwidować katastrofy ekologiczne w środowisku morskim w skali lokalnej | |
| 5,0 | Potrafi przewidzieć, zapobiegać i likwidować katastrofy ekologiczne w środowisku morskim w skali regionalnej i globalnej | |
| BL_2A_BLW-S-D6_U03 Potrafi posłużyć się zdobytą wiedzą o degradacji środowiska morskiego do jego rekultywacji | 2,0 | Nie rozumie pojęcia rekultywacji (rewitalizacji) w odniesieniu do środowiska wodnego |
| 3,0 | Zna podstawowe pojęcia w odniesieniu do rekultywacji (rewitalizacji) środowiska morskiego | |
| 3,5 | Zna wybrane metody rekultywacji (rewitalizacji) środowiska morskiego | |
| 4,0 | Zna kluczowe metody rekultywacji (rewitalizacji) środowiska morskiego abiotycznego i biotycznego w odniesieniu do jednej ze stref ekologicznych morza | |
| 4,5 | Zna kluczowe metody rekultywacji (rewitalizacji) środowiska morskiego abiotycznego i biotycznego w odniesieniu do wszystkich stref ekologicznych morza | |
| 5,0 | Zna metody rekultywacji w morzu a na przykładzie sztucznej rafy potrafi przedstawić skuteczność działań rekultywacyjnych - podaje plusy i minusy takich działań |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_2A_BLW-S-D6_K01 Ma świadomość powstałych zagrożeń wynikających z degradacji środowiska morskiego jako efekt antropopresji oraz konieczności ich rekultywacji | 2,0 | Nie ma świadomości istnienia degradacji środowiska morskiego jako efektu antropopresji oraz konieczności ich rekultywacji |
| 3,0 | ||
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | Zna zagrożenia wynikające z degradacji środowiska morskiego jako efektu antropopresji oraz rozumie potrzebę ich rekultywacji |
Literatura podstawowa
- Chojnacki J.C., Podręczny leksykon ekologii wód, Wyd. Akademii Rolniczej, Szczecin, 1999, 1, s.68
- Duxbury A.C., Duxbury A.B. Sverdrup K.A., Oceany świata, PWN, Warszawa, 2002
- Odum E.P., Podstawy ekologii, PWRiL, Warszawa, 1982
- Pliński M., Biologia organizmów morskich, wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 2008
- Radziejewska T. Masłowski J., Woźniczka A. Dworczak H., Oceanografia biologiczna, Wyd. Akademii Rolniczej, Szczecin, 2002
- Wolnomiejski N., Pawlikowski T., Zarys ekologii i ochrony mórz, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2006
- Jensen A.C., Collins K.J., Lockwood A.P.M., Artificial reefs in Europaean seas, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, Boston, London, 2000, 1, s.508
- Thurman H.V., Zarys oceanologii, Wyd. Morskie, Gdańsk, 1982, 1, s.553
Literatura dodatkowa
- Levinton J.S., Marine Biology, Oxford University Press, 1995
- Łomniewski K. Mańkowskki W., Zalewski J., Morze Bałtyckie, PWN, Warszawa, 1975
- Więcławski I. M. (red), Plaża - przewodnik użytkownika, Instytut Oceanografii PAN, Sopot, 2005
- Wirdheim A., Chojnacki J.C., Co się dzieje z Morzem Bałtyckim, Naturskyddsforeningen, Stockholm, 1992, 1, s.86