Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska - Budownictwo (S1)
specjalność: Drogi, Ulice i Lotniska
Sylabus przedmiotu Fizyka:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Budownictwo | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | inżynier | ||
| Obszary studiów | charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Fizyka | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Instytut Fizyki | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Danuta Piwowarska <Danuta.Piwowarska@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | |||
| ECTS (planowane) | 4,0 | ECTS (formy) | 4,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Zna podstawy fizyki ze szkoły średniej. |
| W-2 | Zna podstawy algebry (wektory, macierze, rozwiązywanie równań) w zakresie niezbędnym do opisu zjawisk fizycznych i rozwiązywania problemów fizycznych. |
| W-3 | Potrafi wykonać obliczenia posługując się kalkulatorem i komputerem. |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Przekazanie podstawowej wiedzy z zakresu fizyki, właściwej dla studiowania na kierunku i przydatnej w praktyce inżynierowi budownictwa. |
| C-2 | Nauczenie wykonywania podstawowych pomiarów i wyznaczanie pośrednich wielkości fizycznych z zakresu: mechaniki, ciepła, elektryczności, magnetyzmu i optyki. |
| C-3 | Rozwinięcie umiejętności opracowania oraz analizy otrzymanych wyników, szacowania niepewności pomiarów bezpośrednich i pośrednich w zastosowaniu do przeprowadzonych eksperymentów fizycznych oraz nauczenie stosowania metod matematycznych do opisu zjawisk i rozwiązania prostych problemów fizycznych. |
| C-4 | Rozwinięcie umiejętności zastosowania doboru właściwej wiedzy z wykładów do rozwiązywania prostych zadań z fizyki, przydatnych inżynierowi budownictwa. |
| C-5 | Wykształcenie umijętności pisemnej formy opracowania wyników pomiarów fizycznych oraz korzystania z różnych źródeł literaturowych w zakresie wiedzy fachowej. |
| C-6 | Rozwinięcie umijętności pracy i komunikacji w grupie. |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| T-L-1 | Zajęcia organizacyjne; zapoznanie z metodami analizy niepewności pomiarowych i prezentacji wyników pomiarów. | 3 |
| T-L-2 | Student wykonuje pięć ćwiczeń laboratoryjnych spośród wybranych, zgodnie z obowiązującym harmonogramem zamieszczonym na stronie internetowej Uczelni: http://labor.zut.edu.pl/; zaliczenie wykonanych ćwiczeń na podstawie sprawozdań. | 12 |
| 15 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Zajęcia organizacyjne. Układ SI; iloczyn skalarny, wektorowy; zasady tworzenia jednostek wtórnych. | 2 |
| T-W-2 | Kinematyka punktu materialnego; klasyfikacja ruchów; pojęcie równania ruchu, przykłady równań ruchu i rozwiązywanie zadań. | 2 |
| T-W-3 | Dynamika punktu materialnego i bryły sztywnej; zasady dynamiki Newtona, zastosowania zasad dynamiki Newtona; warunki równowagi statycznej. | 4 |
| T-W-4 | Prawa i zasady zachowania fizyki klasycznej. | 2 |
| T-W-5 | Nieinercjalne układy odniesienia; siły bezwładności. | 1 |
| T-W-6 | Drgania i układy drgające; matematyczny opis drgań; Fale, matematyczny opis fal; interferencja fal; fale stojące; zjawisko rezonansu; przykłady. | 3 |
| T-W-7 | Podstawowe zjawiska i prawa optyki geometrycznej i falowej; dyfrakcja, interferencja i polaryzacja fal świetlnych. | 2 |
| T-W-8 | Podstawowe pojęcia i prawa termodynamiki; mechanika cieczy i gazów. | 3 |
| T-W-9 | Elementy mechaniki relatywistycznej. | 1 |
| T-W-10 | Elektrostatyka; prawo Coulomba; wielkości opisujace pole elektryczne; parawo Gaussa; rozwiązywnie zadań z elektrosatyki. | 4 |
| T-W-11 | Prąd i rezystancja; prawa Ohma i Kirchhoffa; praca i moc prądu; łączenie oporników; kondensatory; rozwiazywanie zadań z zastosowaniem praw Kirchhoffa. | 4 |
| T-W-12 | Kolokwium zaliczeniowe z wykładów. | 2 |
| 30 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| A-L-1 | Uczestnictwo w zajęciach laboratoryjnych | 15 |
| A-L-2 | Studiowanie literatury i przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych | 10 |
| A-L-3 | Studiowanie literatury i ukończenie sprawozdania z wykonywanych doświadczeń (praca w parach lub praca własna studenta). | 28 |
| A-L-4 | Udział w konsultacjach do zajęć laboratoryjnych. | 6 |
| A-L-5 | Zaliczenie | 1 |
| 60 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | Udział w wykładzie | 30 |
| A-W-2 | Przygotowanie się do kolokwium zaliczeniowego pisemnego z wykładów z fizyki ( obejmuje wiedzę z wykładów oraz studiowanie literatury przedmiotu), a także obecność na kolokwium. | 22 |
| A-W-3 | Udział w konsultacjach do wykładu. | 6 |
| A-W-4 | Zaliczenie | 2 |
| 60 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny z użyciem projektora multimedialnego |
| M-2 | Wykłd połączony z pokazem eksperymentów fizycznych z zakresu omawianej tematyki |
| M-3 | Metody praktyczne |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena podsumowująca: Ocena wiedzy i umiejętności wykazana na kolokwium zaliczeniowym z wykładów z Fizyki. |
| S-2 | Ocena formująca: Sprawozdania z laboratoriów. Kolokwia ustne zaliczające pięć ćwiczeń laboratoryjnych. |
| S-3 | Ocena formująca: Aktywność na zajęciach |
Zamierzone efekty uczenia się - wiedza
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| B_1A_S1/B/02_W01 Student ma wiedzę z wybranych działów fizyki, z zakresu: mechaniki, ciepła, optyki, elektryczności i magnetyzmu w stopniu niezbędnym do zrozumienia podstaw działania urządzeń mechanicznych i układów elektronicznych. Rozumie rolę eksperymentu fizycznego w praktyce inżynierskiej. Zna zasady analizy wyników pomiarów, zna i umie zastosować elementy teorii niepewności pomiarowych. Student ma wiedzę z wybranych działów fizyki niezbędną do ilościowego opisu, rozumienia oraz rozwiązywania prostych zadań. | B_1A_W01 | — | — | C-3, C-2, C-1, C-5 | T-L-1, T-L-2, T-W-12, T-W-4, T-W-10, T-W-6, T-W-8, T-W-7, T-W-2, T-W-9, T-W-5, T-W-3, T-W-1, T-W-11 | M-1, M-2, M-3 | S-1, S-2, S-3 |
Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| B_1A_S1/B/02_U01 Student potrafi wykonać eksperyment fizyczny. Potrafi zastosować posiadaną wiedzę do zaplanowania i wykonania prostych eksperymentów fizycznych. Potrafi korzystać z proponowanych metod, narzędzi oraz instrumentów badawczych. Potrafi opracować, przedstawić i interpretować wyniki eksperymentu fizycznego z zakresu ćwiczeń laboratoryjnych; stosuje elementy teorii niepewności pomiarowych. | B_1A_U10 | — | — | C-3, C-2, C-5, C-4, C-6 | T-L-1, T-L-2, T-W-1 | M-1, M-2, M-3 | S-1, S-2, S-3 |
| B_1A_S1/B/02_U02 Student potrafi sformułować podstawowe twierdzenia i prawa fizyczne, zapisać je używając formalizmu matematycznego i zastosować je do rozwiązywania prostych problemów fizycznych z zakresu mechaniki, ciepła,elektryczności, magnetyzmu i optyki. | B_1A_U27 | — | — | C-3, C-2, C-1, C-5, C-4 | T-L-1, T-L-2, T-W-12, T-W-4, T-W-10, T-W-6, T-W-8, T-W-7, T-W-2, T-W-9, T-W-5, T-W-3, T-W-1, T-W-11 | M-1, M-2, M-3 | S-1, S-2, S-3 |
Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| B_1A_S1/B/02_K01 Student nabywa świadomość odpowiedzialności za pracę własną, konieczności kontynuowania i poszerzania zdobytej wiedzy. Jest wrażliwy na dbałość o sprzęt i jest otwarty na współpracę. Jest przygotowany do samodzielnego wyszukiwania informacji w literaturze. | B_1A_K01, B_1A_K04 | — | — | C-3, C-6 | T-L-1, T-L-2, T-W-12, T-W-4, T-W-10, T-W-6, T-W-8, T-W-7, T-W-2, T-W-9, T-W-5, T-W-3, T-W-1, T-W-11 | M-1, M-2, M-3 | S-1, S-2, S-3 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| B_1A_S1/B/02_W01 Student ma wiedzę z wybranych działów fizyki, z zakresu: mechaniki, ciepła, optyki, elektryczności i magnetyzmu w stopniu niezbędnym do zrozumienia podstaw działania urządzeń mechanicznych i układów elektronicznych. Rozumie rolę eksperymentu fizycznego w praktyce inżynierskiej. Zna zasady analizy wyników pomiarów, zna i umie zastosować elementy teorii niepewności pomiarowych. Student ma wiedzę z wybranych działów fizyki niezbędną do ilościowego opisu, rozumienia oraz rozwiązywania prostych zadań. | 2,0 | Nieuzasadnione nieobecności na zajęciach. Student nie zna podstawowych pojęć i terminologii z zakresu fizyki, obejmujących podstawy mechaniki, ciepła, optyki, elektryczności i magnetyzmu, w tym nie ma wiedzy potrzebnej do zrozumienia, przeprowadzenia i opisu prostych eksperymentów fizycznych. Nie zna i nie umie zastosować teorii niepewności pomiarowych potrzebnej do prawidłowego zapisu wyników pomiaru. Student nie zna podstawowych pojęć i terminologii z zakresu fizyki, omawianych w ramach przedmiotu, niezbędnych do ilościowego opisu, rozumienia oraz rozwiązywania prostych zadań. |
| 3,0 | Student zna podstawowe pojęcia i terminologie z zakresu fizyki, obejmujące podstawy mechaniki, ciepła, optyki, elektryczności i magnetyzmu, w tym ma słabą wiedzę potrzebną do zrozumienia, przeprowadzenia i opisu prostych eksperymentów fizycznych. W stopniu podstawowym zna i rozumie zastosowanie elementów teorii niepewności pomiarowych, potrzebne do prawidłowego zapisu wyników pomiaru. Student zna wybrane pojęcia i terminologie z zakresu fizyki, omawiane w ramach przedmiotu, niezbędne do ilościowego opisu, rozumienia oraz rozwiązywania prostych zadań. | |
| 3,5 | Student zna podstawowe pojęcia i terminologie z zakresu fizyki, obejmujące podstawy mechaniki, ciepła, optyki, elektryczności i magnetyzmu, w tym ma dostateczną wiedze potrzebną do zrozumienia, przeprowadzenia i opisu prostych eksperymentów fizycznych. Zna i potrafi zastosować elementy teorii niepewności pomiarowych, potrzebne do prawidłowego zapisu wyników pomiaru. Podaje przykłady ilustrujące ważniejsze poznane prawa. | |
| 4,0 | Student zna większość pojęć i terminologii z zakresu fizyki, obejmujące podstawy mechaniki, ciepła, optyki, elektryczności i magnetyzmu, w tym ma wystarczającą wiedze potrzebną do zrozumienia, przeprowadzenia i opisu prostych eksperymentów fizycznych. Zna i potrafi zastosować elementy teorii niepewności pomiarowych, potrzebne do prawidłowego zapisu wyników pomiaru. Potrafi omówić wyniki pomiarów. | |
| 4,5 | Student zna prawie wszystkie pojęcia i terminologie z zakresu fizyki, obejmujące podstawy mechaniki, ciepła, optyki, elektryczności i magnetyzmu, w tym ma wystarczającą wiedze potrzebną do zrozumienia, przeprowadzenia i opisu prostych eksperymentów fizycznych. Zna i potrafi zastosować elementy teorii niepewności pomiarowych, potrzebne do prawidłowego zapisu wyników pomiaru. Potrafi szczegółowo omówić wyniki pomiarów. | |
| 5,0 | Wyróżniająca znajomość zagadnień realizowanych w ramach kursu. Student zna prawie wszystkie pojęcia i terminologie z zakresu fizyki, obejmujące podstawy mechaniki, ciepła, optyki, elektryczności i magnetyzmu, w tym ma bardzo dobrą wiedze potrzebną do zrozumienia, przeprowadzenia i opisu prostych eksperymentów fizycznych. Zna i potrafi zastosować elementy teorii niepewności pomiarowych, potrzebne do prawidłowego zapisu wyników pomiaru. Potrafi analizować wyniki pomiarów oraz zatosować swoją wiedzę w zadaniach problemowych. |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| B_1A_S1/B/02_U01 Student potrafi wykonać eksperyment fizyczny. Potrafi zastosować posiadaną wiedzę do zaplanowania i wykonania prostych eksperymentów fizycznych. Potrafi korzystać z proponowanych metod, narzędzi oraz instrumentów badawczych. Potrafi opracować, przedstawić i interpretować wyniki eksperymentu fizycznego z zakresu ćwiczeń laboratoryjnych; stosuje elementy teorii niepewności pomiarowych. | 2,0 | Nie wykonał przewidzianych harmonogramem ćwiczeń. Brak sprawozdań z ćwiczeń laboratoryjnych. Nie spełnia wymagań na ocenę 3,0. |
| 3,0 | Student potrafi zastosować teorię niepewności pomiarowych i wykonać poprawnie sprawozdanie z ćwiczeń laboratoryjnych, ale wykazuje słabe zrozumienie zasad pomiaru i interpretacji wyników. Przedstawia rozwiązania mało przejrzyste, bez komentarza, często z błędami rachunkowymi wpływającymi na wynik. | |
| 3,5 | Wykonał, dostarczył opracowania wykonywanych ćwiczeń i zaliczył kolokwium sprawdzające.Student potrafi samodzielnie zastosować teorię niepewności pomiarowych oraz przedstawić poprawne sprawozdanie z ćwiczeń laboratoryjnych, ale dostateczne zrozumienie zasad pomiaru i interpretacji wyników. Przedstawia rozwiązania z odpowiednim komentarzem zawierającym usterki i niedociągnięcia. Mała aktywność na zajęciach. | |
| 4,0 | Wykonał, dostarczył opracowania wykonywanych ćwiczeń wraz z pełną analizą i dyskusją niepewności pomiarowych, zaliczył kolokwium sprawdzające. Student potrafi samodzielnie zastosować teorię niepewności pomiarowych oraz przedstawić poprawne sprawozdanie z ćwiczeń laboratoryjnych, dobre zrozumienie zasad pomiaru i interpretacji wyników. Przedstawia poprawne obliczenia zawierające poprawny komentarz . Aktywny na zajęciach. | |
| 4,5 | Wykonał, dostarczył estetyczne i pełne opracowania wykonywanych ćwiczeń wraz z analizą i dyskusją niepewności pomiarowych oraz zaliczył kolokwium sprawdzające. Student potrafi samodzielnie zastosować teorię niepewności pomiarowych oraz przedstawić poprawne sprawozdanie z ćwiczeń laboratoryjnych, bardzo dobre zrozumienie zasad pomiaru i interpretacji wyników. Przedstawia poprawne obliczenia zawierające poprawny komentarz . Bardzo aktywny na zajeciach. | |
| 5,0 | Wykonał, dostarczył estetyczne i pełne opracowania wraz ze szczegółowymi obliczeniami wielkości mierzonych. Dokonał analizy i dyskusji niepewności pomiarowych oraz zaliczył wyróżniający kolokwium sprawdzające.Student potrafi samodzielnie zastosować teorię niepewności pomiarowych oraz przedstawić poprawne sprawozdanie z ćwiczeń laboratoryjnych, bardzo dobre zrozumienie zasad pomiaru i interpretacji wyników. Przedstawia poprawne obliczenia zawierające poprawny komentarz . Potrafi weryfikowac i interpretować wyniki pomiarów oraz zatosować swoją wiedzę w zadaniach problemowych. Bardzo aktywny na zajęciach. Potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę. | |
| B_1A_S1/B/02_U02 Student potrafi sformułować podstawowe twierdzenia i prawa fizyczne, zapisać je używając formalizmu matematycznego i zastosować je do rozwiązywania prostych problemów fizycznych z zakresu mechaniki, ciepła,elektryczności, magnetyzmu i optyki. | 2,0 | Student nie potrafi sformułować ze zrozumieniem podstawowych praw fizyki, nie potrafi zapisać ich używając formalizmu matematycznego oraz nie potrafi samodzielnie rozwiązywać prostych zadań fizycznych. |
| 3,0 | Student potrafi sformułować ze zrozumieniem podstawowe prawa fizyki, potrafi zapisać je używając formalizmu matematycznego i zastosować je do rozwiązywania zadań fizycznych o średnim i niskim poziomie trudności. Wykonuje poprawnie proste obliczenia i przekształcenia rachunkowe. Przedstawia rozwiązania mało przejrzyste, bez komentarza, często z błędami rachunkowymi wpływającymi na wynik. | |
| 3,5 | Student potrafi sformułować ze zrozumieniem podstawowe prawa fizyki oraz zastosować je do rozwiązywania zadań fizycznych o średnim i wyższym poziomie trudności. Wykonuje poprawnie proste obliczenia i przekształcenia rachunkowe oraz przedstawia poprawne rozwiązanie z komentarzem zawierającym usterki i niedociągnięcia. | |
| 4,0 | Student potrafi sformułować ze zrozumieniem podstawowe prawa fizyki, zastosować je do rozwiązywania zadań fizycznych na średnim i wyższym poziomie trudności, stosując poprawny zapis i komentarz z nielicznymi usterkami. Potrafi przedstawić poprawny tok rozumowania i poprawne obliczenia. | |
| 4,5 | Student potrafi sformułować ze zrozumieniem podstawowe prawa fizyki, zastosować je do rozwiązywania trudnych zadań fizycznych, stosując poprawny, symboliczny jezyk zapisu, przejrzysty tok rozumowania i poprawne obliczenia rachunkowe. Potrafi weryfikować i interpretować wyniki. | |
| 5,0 | Student potrafi sformułować ze zrozumieniem podstawowe prawa fizyki, zastosować je do rozwiązywania trudnych zadań fizycznych, stosując przejrzysty, symboliczny język zapisu z poprawnym komentarzem. Potrafi weryfikować i interpretować wyniki. Stosuje swoją wiedzę w zadaniach problemowych. Potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę. |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| B_1A_S1/B/02_K01 Student nabywa świadomość odpowiedzialności za pracę własną, konieczności kontynuowania i poszerzania zdobytej wiedzy. Jest wrażliwy na dbałość o sprzęt i jest otwarty na współpracę. Jest przygotowany do samodzielnego wyszukiwania informacji w literaturze. | 2,0 | Brak współpracy w zespole i umiejetności samodzielnego przygotowania do wykonania eksperymentu oraz rozwiązywania zadań rachunkowych. |
| 3,0 | Student dostrzega potrzebę współpracy w zespole. Ma bardzo słabe przygotowanie do samodzielnego wykonania eksperymentu oraz rozwiązywania zadań rachunkowych. | |
| 3,5 | Student potrafi współpracować w zespole. Słabe przygotowanie do samodzielnego wykonania eksperymentu oraz rozwiązywania zadań rachunkowych. Słaba ocena jakości i dokładności otrzymanych wyników. | |
| 4,0 | Student potrafi współpracować w zespole, przyjmując w nim podstawowe role. Dobre przygotowanie do samodzielnego wykonania eksperymentu oraz rozwiązywania zadań rachunkowych. Samodzielna i dobrze uzasadniona ocena jakości i dokładności otrzymanych wyników. | |
| 4,5 | Student dobrze potrafi współpracować w zespole, przyjmując w nim większość ról. Dobre przygotowanie do samodzielnego wykonania eksperymentu oraz rozwiązywania zadań rachunkowych. Samodzielna i dobrze uzasadniona ocena jakości i dokładności otrzymanych wyników. | |
| 5,0 | Student bardzo dobrze potrafi współpracować w zespole, przyjmując w nim różnorodne role. Bardzo dobre przygotowanie do samodzielnego wykonania eksperymentu oraz rozwiązywania zadań rachunkowych. Samodzielna i bardzo dobrze uzasadniona ocena jakości i dokładności otrzymanych wyników. |
Literatura podstawowa
- D. Halliday, R. Resnick, J.Walker, Podstawy Fizyki T. 1 - 4, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2003
- J. Massalski, M. Massalska, Fizyka dla inżynierów, cz. I i II, WNT, Warszawa, 2006
- C. Bobrowski, Fizyka – krótki kurs, WNT, Warszawa, 2003
- T. Rewaj (red.), Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki, Wydawnictwo Uczelniane PS, Szczecin, 2001
- I. Kruk, J. Typek (red.), Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki , Część II, Wydawnictwo Uczelniane PS, Szczecin, 2007
- D. Piwowarska, P. Gnutek , C. Rudowicz, Origin of the Ground Kramers Doublets for Co2+(3d7) Ions with the Effective Spin 3/2 Versus the Fictitious ‘Spin’ ½, Applied Magnetic Resonance, https://doi.org/10.1007/s00723-018-1080-4, 2019, 50, 6 (797–808)
Literatura dodatkowa
- H. Szydłowski, Pracownia fizyczna, PWN, Warszawa, 1993
- Sz. Szczeniowski, Fizyka doświadczalna cz. III, PWN, Warszawa, 1972
- I.E. Irodow, Zbiór zadań z fizyki, PWN, Warszawa, 1978
- K. Jezierski, B.Kołotka, K.Sierański, Zadania z fizyki z rozwiązaniami cz I i II, Oficyna Wydawnicza, Wrocław, 2000
- D. Piwowarska, P. Gnutek , C. Rudowicz, Modeling the zero-field splitting parameters and local structure of Co2+ ions doped into PbMoO4 crystal based on crystal field approach and superposition model analysis., Optical Materials, https://doi.org/10.1016/j.optmat.2018.07.003, 2018, 84 (466-474)