Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biotechnologia (S1)

Sylabus przedmiotu Biologia komórki:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Biotechnologia
Forma studiów studia stacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Biologia komórki
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Fizjologii, Cytobiologii i Proteomiki
Nauczyciel odpowiedzialny Alicja Dratwa-Chałupnik <Alicja.Dratwa-Chalupnik@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele Agnieszka Herosimczyk <Agnieszka.Herosimczyk@zut.edu.pl>, Adam Lepczyński <Adam.Lepczynski@zut.edu.pl>, Katarzyna Michałek <Katarzyna.Michalek@zut.edu.pl>, Małgorzata Ożgo <Malgorzata.Ozgo@zut.edu.pl>, Wiesław Skrzypczak <Wieslaw.Skrzypczak@zut.edu.pl>
ECTS (planowane) 4,0 ECTS (formy) 4,0
Forma zaliczenia egzamin Język polski
Blok obieralny Grupa obieralna

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
laboratoriaL1 30 2,00,41zaliczenie
wykładyW1 20 2,00,59egzamin

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawowa wiedza z zakresu chemii organicznej.
W-2Ogólna wiedza biologiczna (na poziomie liceum ogólnokształcącego).

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Zapoznanie studentów z budową i zróżnicowaniem komórek.
C-2Zapoznanie studentów z budową i funkcją błony komórkowej i poszczególnych organelli komórkowych.
C-3Zapoznanie studentów z procesami zwiazanymi z fizjologią komórek.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
laboratoria
T-L-1Omówienie organizacji i regulaminu zajęć. Podział grupy na zespoły ćwiczeniowe. Wyjaśnienie zasad uzyskania zaliczenia. Zapoznanie z pracownią. Metody badawcze stosowane w biologii komórki.2
T-L-2Wykonanie rozmazu świeżej krwi kręgowców. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów. Komórki pro- i eukariotyczne.2
T-L-3Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. Mikroskopowy obraz komórek kręgowców. Zróżnicowanie komórek zwierzęcych – przykłady i uzasadnienie biologiczne. Zagadnienia do dyskusji: Budowa komórek a ich czynność.2
T-L-4Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej. Tkanki zwierzęce – charakterystyka ich komórek. Zagadnienia do dyskusji:Mechanizm kodowania i przekazywania informacji w komórkach nerwowych. Sposób przekazywania informacji w synapsie elektrycznej i chemicznej.2
T-L-5Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Zagadnienia do dyskusji:Błony komórkowe i ich znaczenie. Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Składniki błony komórkowej (fosfolipidy i ich synteza, białka błony: peryferyjne, integralne i transbłonowe). Rodzaje i ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową.2
T-L-6Ocena roli glikokaliksu na przykładzie grup krwi u człowieka. Charakterystyka kory komórki i spektryny. Praktyczne rozpoznawanie etapów diapedezy. Zagadnienia do dyskusji: Asymetria błony komórkowej i jej znaczenie. Znaczenie kory komórki oraz glikokaliksu. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej.Mechanizm diapedezy.2
T-L-7Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.2
T-L-8Wykazanie niezbędności ATP w procesie skurczu mięśni. Zagadnienia do dyskusji: Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Zagadnienia do dyskusji:Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu?2
T-L-9Praktyczne rozpoznawanie połączeń międzykomórkowych i ich charakterystyka. Praktyczne rozpoznawanie procesów endo- i egzocytozy. Zagadnienia do dyskusji: Znaczenie połączeń komórkowych w przekazywaniu informacji (przykłady). Połączenia komórkowe jako bariery. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę (pinocytoza). Mechanizm endocytozy receptorowej (adsorpcyjnej). Fagocytoza – podstawowy mechanizm obrony nieswoistej. Egzocytoza konstytutywna i regulowana (przykłady).2
T-L-10Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej. Mitochondria i chloroplasty – podobieństwa i różnice.2
T-L-11Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów. Zagadnienia do dyskusji: Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych.2
T-L-12Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym. Praktyczne rozpoznawanie etapów mejozy. Zagadnienia do dyskusji: Molekularne mechanizmy regulacji przebiegu cyklu komórkowego.2
T-L-13Degradacja białek w komórce.2
T-L-14Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów. agadnienia do dyskusji: Znaczenie enzymów w katalizowaniu reakcji i określaniu kierunku przebiegu szlaków metabolicznych w komórce.2
T-L-15Charakterystyka metabolizmu wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, tłuszczowych, mięśniowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Doświadczalne uzasadnienie magazynowania glukozy w postaci polisacharydów w komórkach. Zaliczenie ćwiczeń.2
30
wykłady
T-W-1Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Tkanki (roślinne i zwierzęce).2
T-W-2Błona komórkowa – rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Formowanie i przemiana błon. Dynamika błony komórkowej. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego.2
T-W-3Ogólne zasady i strategia przekazywania informacji między komórkami. Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.2
T-W-4Struktura, skład i rola cytoplazmy. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.2
T-W-5Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.2
T-W-6Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach metabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja.2
T-W-7Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza.2
T-W-8Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Degradacja białek, rola lizosomów, proteasomów i ubikwityny.2
T-W-9Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.2
T-W-10Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia). Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.2
20

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
laboratoria
A-L-1Uczestnictwo w ćwiczeniach.30
A-L-2Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń laboratoryjnych.14
A-L-3Przygotowanie teoretyczne do wykonania analiz laboratoryjnych.10
A-L-4Przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń w formie pisemnej.6
60
wykłady
A-W-1Udział studenta w wykładach.20
A-W-2Konsultacje6
A-W-3Samodzielne studiowanie zagadnień omawianych na wykładów.14
A-W-4Samodzielne przygotowanie do zaliczenia przedmiotu w formie pisemnej.20
60

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny.
M-2Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
M-3Praca w grupach.
M-4Dyskusja dydaktyczna.

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń: średnia ocena z zaliczenia kolokwiów cząstkowych oraz z zaliczenia przygotowania do zajęć labolatoryjnych.
S-2Ocena podsumowująca: Zaliczenie wykładów - egzamin pisemny

Zamierzone efekty uczenia się - wiedza

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-S-C6_W01
Zna i opisuje podstawowe procesy zachodzące w komórkach żywych. Zna strukturę różnicującą komórki podstawowych typów tkanek oraz ich funkcje w organizmie. Student zna i objaśnia znaczenie organelli komórkowych oraz podstawowe procesy w nich zachodzące.
BT_1A_W02, BT_1A_W07C-3, C-1T-L-7, T-L-6, T-L-2, T-L-1, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-9, T-L-11, T-L-12, T-L-8, T-L-14, T-L-15, T-L-10, T-L-13, T-W-5, T-W-3, T-W-4, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-1, T-W-2, T-W-9, T-W-10M-1, M-3, M-2, M-4S-1, S-2

Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-S-C6_U01
Potrafi różnicować tkanki na podstawie preparatów histologicznych. Opisuje budowę i funkcje organelli komórkowych. Opisuje procesy podstawowe procesy zachodzące na poziomie komórki. Zna i powinien być w stanie przeprowadzić wybrane analizy laboratoryjne z zakresu cytofizjologii.
BT_1A_U05, BT_1A_U02C-3, C-1, C-2T-L-7, T-L-6, T-L-2, T-L-1, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-9, T-L-11, T-L-12, T-L-8, T-L-14, T-L-15, T-L-10, T-L-13M-3, M-4S-1

Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-S-C6_K01
Wykazuje zrozumienie wybranych procesów zachodzących w żywej komórce. Aktywnie uczestniczy w pracy grupowej, wykazujac współdziałaniejako członek zespołu. Jest zaangażowany w dyskusję dotyczącą wybranych funkcji i procesów dotyczacych procesów zachodzących w komórce i jej organellach.
BT_1A_K05, BT_1A_K06, BT_1A_K01C-3, C-2T-L-7, T-L-6, T-L-2, T-L-1, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-9, T-L-11, T-L-12, T-L-8, T-L-14, T-L-15, T-L-10, T-L-13, T-W-5, T-W-3, T-W-4, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-1, T-W-2, T-W-9, T-W-10M-1, M-3, M-2, M-4S-1, S-2

Kryterium oceny - wiedza

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-S-C6_W01
Zna i opisuje podstawowe procesy zachodzące w komórkach żywych. Zna strukturę różnicującą komórki podstawowych typów tkanek oraz ich funkcje w organizmie. Student zna i objaśnia znaczenie organelli komórkowych oraz podstawowe procesy w nich zachodzące.
2,0- nie potrafi zdefiniować podstawowych pojęć - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje obojętność - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia bardzo dużo błędów merytorycznych
3,0- w zakresie wiedzy opanował podstawowy materiał programowy - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów
3,5- w zakresie wiedzy opanował podstawowy materiał programowy - wykazuje zrozumienie podstawowych zagadnień - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów
4,0- w zakresie wiedzy opanował prawie cały materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował poprawnie cały zakresu materiału - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe prawie dokładnie - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia sporadycznie błędy
4,5- w zakresie wiedzy opanował cały materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów
5,0- w zakresie wiedzy wykracza poza materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie i ciekawość poznawczą - w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-S-C6_U01
Potrafi różnicować tkanki na podstawie preparatów histologicznych. Opisuje budowę i funkcje organelli komórkowych. Opisuje procesy podstawowe procesy zachodzące na poziomie komórki. Zna i powinien być w stanie przeprowadzić wybrane analizy laboratoryjne z zakresu cytofizjologii.
2,0Student: nie potrafi poradzić sobie samodzielnie z trudnościami mogącymi pojawić się na każdym z etapów przygotowanie zleconej pracy, nie operuje wiedzą kontekstową.
3,0Student: radzi sobie, z dużą pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy
3,5Student: potrafi poradzić sobie, z nieznaczną pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy.
4,0Student: samodzielnie radzi sobie z podstawowymi trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
4,5Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
5,0Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie w pełni z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy; swobodnie porusza się w danej tematyce i prawidłowo wykorzystuje materiały źródłowe

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-S-C6_K01
Wykazuje zrozumienie wybranych procesów zachodzących w żywej komórce. Aktywnie uczestniczy w pracy grupowej, wykazujac współdziałaniejako członek zespołu. Jest zaangażowany w dyskusję dotyczącą wybranych funkcji i procesów dotyczacych procesów zachodzących w komórce i jej organellach.
2,0
3,0Student w stopniu podstawowym wykazuje zrozumienie wybranych procesów zachodzacych w żywej komórce oraz jest w stopniu podstawowym zaangażowany w dyskusję dotyczącą wybranych funkcji i procesów dotyczacych procesów zachodzących w komórce i jej organellach. Wykazuje aktywną postawę uczestnicząc w pracy grupowej.
3,5
4,0
4,5
5,0

Literatura podstawowa

  1. Alberts B i wsp., Podstawy biologii komórki (tom 1. i 2.), Naukowe PWN, Warszawa, 2005, wyd. II
  2. Kawiak J., Zabel M., Seminarium z cytofizjologii dla studentów medycyny, weterynarii i biologii., Wydawnictwo medyczne Urban & Partner, Wrocław, 2002
  3. Kilarski W., Strukturalne podstawy biologii komórki., Naukowe PWN, Warszawa, 2003

Literatura dodatkowa

  1. Fuller G.M., Shields D., Podstawy molekularne biologii komórki. Aspekty medyczne., Lekarskie PZWL, Warszawa, 2000, wyd. I
  2. Kłyszejko-Stefanowicz L., Cytobiochemia. Biochemia niektórych struktur komórkowych., Naukowe PWN, Warszawa, 2002

Treści programowe - laboratoria

KODTreść programowaGodziny
T-L-1Omówienie organizacji i regulaminu zajęć. Podział grupy na zespoły ćwiczeniowe. Wyjaśnienie zasad uzyskania zaliczenia. Zapoznanie z pracownią. Metody badawcze stosowane w biologii komórki.2
T-L-2Wykonanie rozmazu świeżej krwi kręgowców. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów. Komórki pro- i eukariotyczne.2
T-L-3Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. Mikroskopowy obraz komórek kręgowców. Zróżnicowanie komórek zwierzęcych – przykłady i uzasadnienie biologiczne. Zagadnienia do dyskusji: Budowa komórek a ich czynność.2
T-L-4Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej. Tkanki zwierzęce – charakterystyka ich komórek. Zagadnienia do dyskusji:Mechanizm kodowania i przekazywania informacji w komórkach nerwowych. Sposób przekazywania informacji w synapsie elektrycznej i chemicznej.2
T-L-5Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Zagadnienia do dyskusji:Błony komórkowe i ich znaczenie. Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Składniki błony komórkowej (fosfolipidy i ich synteza, białka błony: peryferyjne, integralne i transbłonowe). Rodzaje i ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową.2
T-L-6Ocena roli glikokaliksu na przykładzie grup krwi u człowieka. Charakterystyka kory komórki i spektryny. Praktyczne rozpoznawanie etapów diapedezy. Zagadnienia do dyskusji: Asymetria błony komórkowej i jej znaczenie. Znaczenie kory komórki oraz glikokaliksu. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej.Mechanizm diapedezy.2
T-L-7Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.2
T-L-8Wykazanie niezbędności ATP w procesie skurczu mięśni. Zagadnienia do dyskusji: Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Zagadnienia do dyskusji:Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu?2
T-L-9Praktyczne rozpoznawanie połączeń międzykomórkowych i ich charakterystyka. Praktyczne rozpoznawanie procesów endo- i egzocytozy. Zagadnienia do dyskusji: Znaczenie połączeń komórkowych w przekazywaniu informacji (przykłady). Połączenia komórkowe jako bariery. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę (pinocytoza). Mechanizm endocytozy receptorowej (adsorpcyjnej). Fagocytoza – podstawowy mechanizm obrony nieswoistej. Egzocytoza konstytutywna i regulowana (przykłady).2
T-L-10Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej. Mitochondria i chloroplasty – podobieństwa i różnice.2
T-L-11Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów. Zagadnienia do dyskusji: Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych.2
T-L-12Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym. Praktyczne rozpoznawanie etapów mejozy. Zagadnienia do dyskusji: Molekularne mechanizmy regulacji przebiegu cyklu komórkowego.2
T-L-13Degradacja białek w komórce.2
T-L-14Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów. agadnienia do dyskusji: Znaczenie enzymów w katalizowaniu reakcji i określaniu kierunku przebiegu szlaków metabolicznych w komórce.2
T-L-15Charakterystyka metabolizmu wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, tłuszczowych, mięśniowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Doświadczalne uzasadnienie magazynowania glukozy w postaci polisacharydów w komórkach. Zaliczenie ćwiczeń.2
30

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Tkanki (roślinne i zwierzęce).2
T-W-2Błona komórkowa – rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Formowanie i przemiana błon. Dynamika błony komórkowej. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego.2
T-W-3Ogólne zasady i strategia przekazywania informacji między komórkami. Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.2
T-W-4Struktura, skład i rola cytoplazmy. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.2
T-W-5Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.2
T-W-6Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach metabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja.2
T-W-7Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza.2
T-W-8Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Degradacja białek, rola lizosomów, proteasomów i ubikwityny.2
T-W-9Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.2
T-W-10Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia). Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.2
20

Formy aktywności - laboratoria

KODForma aktywnościGodziny
A-L-1Uczestnictwo w ćwiczeniach.30
A-L-2Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń laboratoryjnych.14
A-L-3Przygotowanie teoretyczne do wykonania analiz laboratoryjnych.10
A-L-4Przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń w formie pisemnej.6
60
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Udział studenta w wykładach.20
A-W-2Konsultacje6
A-W-3Samodzielne studiowanie zagadnień omawianych na wykładów.14
A-W-4Samodzielne przygotowanie do zaliczenia przedmiotu w formie pisemnej.20
60
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_1A_BT-S-C6_W01Zna i opisuje podstawowe procesy zachodzące w komórkach żywych. Zna strukturę różnicującą komórki podstawowych typów tkanek oraz ich funkcje w organizmie. Student zna i objaśnia znaczenie organelli komórkowych oraz podstawowe procesy w nich zachodzące.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_W02Ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę w zakresie chemii: organicznej, nieorganicznej, fizycznej i analitycznej oraz biologii organizmów żywych.
BT_1A_W07Ma ogólną wiedzę z zakresu budowy organizmów żywych oraz zna podstawy biochemiczne, molekularne i komórkowe funkcjonowania organizmów.
Cel przedmiotuC-3Zapoznanie studentów z procesami zwiazanymi z fizjologią komórek.
C-1Zapoznanie studentów z budową i zróżnicowaniem komórek.
Treści programoweT-L-7Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.
T-L-6Ocena roli glikokaliksu na przykładzie grup krwi u człowieka. Charakterystyka kory komórki i spektryny. Praktyczne rozpoznawanie etapów diapedezy. Zagadnienia do dyskusji: Asymetria błony komórkowej i jej znaczenie. Znaczenie kory komórki oraz glikokaliksu. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej.Mechanizm diapedezy.
T-L-2Wykonanie rozmazu świeżej krwi kręgowców. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów. Komórki pro- i eukariotyczne.
T-L-1Omówienie organizacji i regulaminu zajęć. Podział grupy na zespoły ćwiczeniowe. Wyjaśnienie zasad uzyskania zaliczenia. Zapoznanie z pracownią. Metody badawcze stosowane w biologii komórki.
T-L-3Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. Mikroskopowy obraz komórek kręgowców. Zróżnicowanie komórek zwierzęcych – przykłady i uzasadnienie biologiczne. Zagadnienia do dyskusji: Budowa komórek a ich czynność.
T-L-4Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej. Tkanki zwierzęce – charakterystyka ich komórek. Zagadnienia do dyskusji:Mechanizm kodowania i przekazywania informacji w komórkach nerwowych. Sposób przekazywania informacji w synapsie elektrycznej i chemicznej.
T-L-5Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Zagadnienia do dyskusji:Błony komórkowe i ich znaczenie. Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Składniki błony komórkowej (fosfolipidy i ich synteza, białka błony: peryferyjne, integralne i transbłonowe). Rodzaje i ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową.
T-L-9Praktyczne rozpoznawanie połączeń międzykomórkowych i ich charakterystyka. Praktyczne rozpoznawanie procesów endo- i egzocytozy. Zagadnienia do dyskusji: Znaczenie połączeń komórkowych w przekazywaniu informacji (przykłady). Połączenia komórkowe jako bariery. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę (pinocytoza). Mechanizm endocytozy receptorowej (adsorpcyjnej). Fagocytoza – podstawowy mechanizm obrony nieswoistej. Egzocytoza konstytutywna i regulowana (przykłady).
T-L-11Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów. Zagadnienia do dyskusji: Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych.
T-L-12Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym. Praktyczne rozpoznawanie etapów mejozy. Zagadnienia do dyskusji: Molekularne mechanizmy regulacji przebiegu cyklu komórkowego.
T-L-8Wykazanie niezbędności ATP w procesie skurczu mięśni. Zagadnienia do dyskusji: Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Zagadnienia do dyskusji:Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu?
T-L-14Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów. agadnienia do dyskusji: Znaczenie enzymów w katalizowaniu reakcji i określaniu kierunku przebiegu szlaków metabolicznych w komórce.
T-L-15Charakterystyka metabolizmu wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, tłuszczowych, mięśniowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Doświadczalne uzasadnienie magazynowania glukozy w postaci polisacharydów w komórkach. Zaliczenie ćwiczeń.
T-L-10Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej. Mitochondria i chloroplasty – podobieństwa i różnice.
T-L-13Degradacja białek w komórce.
T-W-5Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.
T-W-3Ogólne zasady i strategia przekazywania informacji między komórkami. Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.
T-W-4Struktura, skład i rola cytoplazmy. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.
T-W-6Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach metabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja.
T-W-7Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza.
T-W-8Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Degradacja białek, rola lizosomów, proteasomów i ubikwityny.
T-W-1Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Tkanki (roślinne i zwierzęce).
T-W-2Błona komórkowa – rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Formowanie i przemiana błon. Dynamika błony komórkowej. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego.
T-W-9Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.
T-W-10Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia). Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny.
M-3Praca w grupach.
M-2Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
M-4Dyskusja dydaktyczna.
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń: średnia ocena z zaliczenia kolokwiów cząstkowych oraz z zaliczenia przygotowania do zajęć labolatoryjnych.
S-2Ocena podsumowująca: Zaliczenie wykładów - egzamin pisemny
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0- nie potrafi zdefiniować podstawowych pojęć - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje obojętność - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia bardzo dużo błędów merytorycznych
3,0- w zakresie wiedzy opanował podstawowy materiał programowy - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów
3,5- w zakresie wiedzy opanował podstawowy materiał programowy - wykazuje zrozumienie podstawowych zagadnień - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów
4,0- w zakresie wiedzy opanował prawie cały materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował poprawnie cały zakresu materiału - w zakresie opanowania wiedzy przyswoił zasadnicze treści programowe prawie dokładnie - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy popełnia sporadycznie błędy
4,5- w zakresie wiedzy opanował cały materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie - w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów
5,0- w zakresie wiedzy wykracza poza materiał programowy - w zakresie rozumienia wiedzy opanował wszystkie treści programowe - w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie i ciekawość poznawczą - w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_1A_BT-S-C6_U01Potrafi różnicować tkanki na podstawie preparatów histologicznych. Opisuje budowę i funkcje organelli komórkowych. Opisuje procesy podstawowe procesy zachodzące na poziomie komórki. Zna i powinien być w stanie przeprowadzić wybrane analizy laboratoryjne z zakresu cytofizjologii.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_U05Posługuje się podstawowymi zagadnieniami z zakresu budowy, struktury i funkcji komórek organizmów zwierzęcych i roślinnych; potrafi wskazać metody badawcze jakimi mogą być analizowane procesy zachodzące w komórkach; potrafi założyć wybrane hodowle komórkowe i tkankowe.
BT_1A_U02Umie określić zjawiska i procesy chemiczne, fizyczne oraz biochemiczne w środowisku naturalnym i użytkowanym przez człowieka; potrafi szacować ryzyko i przewidzieć ewentualne niebezpieczeństwo wynikające z zachodzących procesów i zjawisk.
Cel przedmiotuC-3Zapoznanie studentów z procesami zwiazanymi z fizjologią komórek.
C-1Zapoznanie studentów z budową i zróżnicowaniem komórek.
C-2Zapoznanie studentów z budową i funkcją błony komórkowej i poszczególnych organelli komórkowych.
Treści programoweT-L-7Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.
T-L-6Ocena roli glikokaliksu na przykładzie grup krwi u człowieka. Charakterystyka kory komórki i spektryny. Praktyczne rozpoznawanie etapów diapedezy. Zagadnienia do dyskusji: Asymetria błony komórkowej i jej znaczenie. Znaczenie kory komórki oraz glikokaliksu. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej.Mechanizm diapedezy.
T-L-2Wykonanie rozmazu świeżej krwi kręgowców. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów. Komórki pro- i eukariotyczne.
T-L-1Omówienie organizacji i regulaminu zajęć. Podział grupy na zespoły ćwiczeniowe. Wyjaśnienie zasad uzyskania zaliczenia. Zapoznanie z pracownią. Metody badawcze stosowane w biologii komórki.
T-L-3Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. Mikroskopowy obraz komórek kręgowców. Zróżnicowanie komórek zwierzęcych – przykłady i uzasadnienie biologiczne. Zagadnienia do dyskusji: Budowa komórek a ich czynność.
T-L-4Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej. Tkanki zwierzęce – charakterystyka ich komórek. Zagadnienia do dyskusji:Mechanizm kodowania i przekazywania informacji w komórkach nerwowych. Sposób przekazywania informacji w synapsie elektrycznej i chemicznej.
T-L-5Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Zagadnienia do dyskusji:Błony komórkowe i ich znaczenie. Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Składniki błony komórkowej (fosfolipidy i ich synteza, białka błony: peryferyjne, integralne i transbłonowe). Rodzaje i ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową.
T-L-9Praktyczne rozpoznawanie połączeń międzykomórkowych i ich charakterystyka. Praktyczne rozpoznawanie procesów endo- i egzocytozy. Zagadnienia do dyskusji: Znaczenie połączeń komórkowych w przekazywaniu informacji (przykłady). Połączenia komórkowe jako bariery. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę (pinocytoza). Mechanizm endocytozy receptorowej (adsorpcyjnej). Fagocytoza – podstawowy mechanizm obrony nieswoistej. Egzocytoza konstytutywna i regulowana (przykłady).
T-L-11Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów. Zagadnienia do dyskusji: Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych.
T-L-12Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym. Praktyczne rozpoznawanie etapów mejozy. Zagadnienia do dyskusji: Molekularne mechanizmy regulacji przebiegu cyklu komórkowego.
T-L-8Wykazanie niezbędności ATP w procesie skurczu mięśni. Zagadnienia do dyskusji: Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Zagadnienia do dyskusji:Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu?
T-L-14Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów. agadnienia do dyskusji: Znaczenie enzymów w katalizowaniu reakcji i określaniu kierunku przebiegu szlaków metabolicznych w komórce.
T-L-15Charakterystyka metabolizmu wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, tłuszczowych, mięśniowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Doświadczalne uzasadnienie magazynowania glukozy w postaci polisacharydów w komórkach. Zaliczenie ćwiczeń.
T-L-10Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej. Mitochondria i chloroplasty – podobieństwa i różnice.
T-L-13Degradacja białek w komórce.
Metody nauczaniaM-3Praca w grupach.
M-4Dyskusja dydaktyczna.
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń: średnia ocena z zaliczenia kolokwiów cząstkowych oraz z zaliczenia przygotowania do zajęć labolatoryjnych.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student: nie potrafi poradzić sobie samodzielnie z trudnościami mogącymi pojawić się na każdym z etapów przygotowanie zleconej pracy, nie operuje wiedzą kontekstową.
3,0Student: radzi sobie, z dużą pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy
3,5Student: potrafi poradzić sobie, z nieznaczną pomocą nauczyciela, z wybranymi trudnościami związanymi z procesem przygotowania zleconej pracy.
4,0Student: samodzielnie radzi sobie z podstawowymi trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
4,5Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy
5,0Student: samodzielnie rozwiązuje postawione problemy i radzi sobie w pełni z trudnościami związanymi z procesem wykonania zleconej pracy; swobodnie porusza się w danej tematyce i prawidłowo wykorzystuje materiały źródłowe
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_1A_BT-S-C6_K01Wykazuje zrozumienie wybranych procesów zachodzących w żywej komórce. Aktywnie uczestniczy w pracy grupowej, wykazujac współdziałaniejako członek zespołu. Jest zaangażowany w dyskusję dotyczącą wybranych funkcji i procesów dotyczacych procesów zachodzących w komórce i jej organellach.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_K05Wykazuje otwartość dla ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne źródła informacji naukowej; umie myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy.
BT_1A_K06Wykazuje pozytywne przekonania i postawy wobec ludzi, organizmów i środowiska; ma wysoką wrażliwość na ich potrzeby i problemy.
BT_1A_K01Rozumie molekularne podstawy procesów biotechnologicznych oraz ma świadomość ich empirycznej poznawalności w oparciu o metody matematyczne i statystyczne.
Cel przedmiotuC-3Zapoznanie studentów z procesami zwiazanymi z fizjologią komórek.
C-2Zapoznanie studentów z budową i funkcją błony komórkowej i poszczególnych organelli komórkowych.
Treści programoweT-L-7Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.
T-L-6Ocena roli glikokaliksu na przykładzie grup krwi u człowieka. Charakterystyka kory komórki i spektryny. Praktyczne rozpoznawanie etapów diapedezy. Zagadnienia do dyskusji: Asymetria błony komórkowej i jej znaczenie. Znaczenie kory komórki oraz glikokaliksu. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej.Mechanizm diapedezy.
T-L-2Wykonanie rozmazu świeżej krwi kręgowców. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów. Komórki pro- i eukariotyczne.
T-L-1Omówienie organizacji i regulaminu zajęć. Podział grupy na zespoły ćwiczeniowe. Wyjaśnienie zasad uzyskania zaliczenia. Zapoznanie z pracownią. Metody badawcze stosowane w biologii komórki.
T-L-3Barwienie rozmazu krwi metodą Pappenheima. Mikroskopowy obraz komórek kręgowców. Zróżnicowanie komórek zwierzęcych – przykłady i uzasadnienie biologiczne. Zagadnienia do dyskusji: Budowa komórek a ich czynność.
T-L-4Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej. Tkanki zwierzęce – charakterystyka ich komórek. Zagadnienia do dyskusji:Mechanizm kodowania i przekazywania informacji w komórkach nerwowych. Sposób przekazywania informacji w synapsie elektrycznej i chemicznej.
T-L-5Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Zagadnienia do dyskusji:Błony komórkowe i ich znaczenie. Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Składniki błony komórkowej (fosfolipidy i ich synteza, białka błony: peryferyjne, integralne i transbłonowe). Rodzaje i ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową.
T-L-9Praktyczne rozpoznawanie połączeń międzykomórkowych i ich charakterystyka. Praktyczne rozpoznawanie procesów endo- i egzocytozy. Zagadnienia do dyskusji: Znaczenie połączeń komórkowych w przekazywaniu informacji (przykłady). Połączenia komórkowe jako bariery. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę (pinocytoza). Mechanizm endocytozy receptorowej (adsorpcyjnej). Fagocytoza – podstawowy mechanizm obrony nieswoistej. Egzocytoza konstytutywna i regulowana (przykłady).
T-L-11Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów. Zagadnienia do dyskusji: Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych.
T-L-12Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym. Praktyczne rozpoznawanie etapów mejozy. Zagadnienia do dyskusji: Molekularne mechanizmy regulacji przebiegu cyklu komórkowego.
T-L-8Wykazanie niezbędności ATP w procesie skurczu mięśni. Zagadnienia do dyskusji: Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Zagadnienia do dyskusji:Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu?
T-L-14Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów. agadnienia do dyskusji: Znaczenie enzymów w katalizowaniu reakcji i określaniu kierunku przebiegu szlaków metabolicznych w komórce.
T-L-15Charakterystyka metabolizmu wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, tłuszczowych, mięśniowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Doświadczalne uzasadnienie magazynowania glukozy w postaci polisacharydów w komórkach. Zaliczenie ćwiczeń.
T-L-10Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej. Mitochondria i chloroplasty – podobieństwa i różnice.
T-L-13Degradacja białek w komórce.
T-W-5Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.
T-W-3Ogólne zasady i strategia przekazywania informacji między komórkami. Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.
T-W-4Struktura, skład i rola cytoplazmy. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.
T-W-6Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach metabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja.
T-W-7Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza.
T-W-8Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Degradacja białek, rola lizosomów, proteasomów i ubikwityny.
T-W-1Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Tkanki (roślinne i zwierzęce).
T-W-2Błona komórkowa – rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Formowanie i przemiana błon. Dynamika błony komórkowej. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego.
T-W-9Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.
T-W-10Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia). Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny.
M-3Praca w grupach.
M-2Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
M-4Dyskusja dydaktyczna.
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń: średnia ocena z zaliczenia kolokwiów cząstkowych oraz z zaliczenia przygotowania do zajęć labolatoryjnych.
S-2Ocena podsumowująca: Zaliczenie wykładów - egzamin pisemny
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student w stopniu podstawowym wykazuje zrozumienie wybranych procesów zachodzacych w żywej komórce oraz jest w stopniu podstawowym zaangażowany w dyskusję dotyczącą wybranych funkcji i procesów dotyczacych procesów zachodzących w komórce i jej organellach. Wykazuje aktywną postawę uczestnicząc w pracy grupowej.
3,5
4,0
4,5
5,0