Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Kynologia (N1)

Sylabus przedmiotu Chów owiec i kóz:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Kynologia
Forma studiów studia niestacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK
Profil praktyczny
Moduł
Przedmiot Chów owiec i kóz
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Nauk o Zwierzętach Przeżuwających
Nauczyciel odpowiedzialny Małgorzata Szewczuk <Malgorzata.Szewczuk@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane) 2,0 ECTS (formy) 2,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny 9 Grupa obieralna 3

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
wykładyW3 8 0,80,40zaliczenie
laboratoriaL3 10 1,20,60zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Wiedza związana z budową oraz funkcjonowaniem organizmu zwierząt przeżuwających.

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z zasadami chowu i hodowli małych przeżuwaczy, istniejącymi i nowymi kierunkami pracy hodowlanej w Polsce i na świecie. Znajomość podstawowych systemów chowu i hodowli owiec i kóz .

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
laboratoria
T-L-1Wełnoznawstwo. Runo a okrywa włosowa; właściwości fizyczne i chemiczne wełny. Pomiary długości wełny.1
T-L-2Wełnoznawstwo. Wady wełny; strzyża; kontrola użytkowości wełnistej; klasyfikacja, wycena i przerób wełny. Pomiary grubości wełny.2
T-L-3Ocena mleczności owiec i kóz. Badanie stanu zdrowia wymienia metodą TOK. Ocena organoleptyczna mleka i sera koziego. Przetwórstwo mleka owczego i koziego.2
T-L-4Wykorzystanie dokumentacji oceny wartości użytkowej w szacowaniu wskaźników użytkowości rozrodczej owiec i kóz. Analiza i interpretacja wyników.1
T-L-5Wykorzystanie dokumentacji użytkowości mlecznej wybranych ras i odmian owiec i kóz z uwzględnieniem kolejnych laktacji. Analiza i interpretacja wyników.1
T-L-6Dobór systemu wypasu małych przeżuwaczy w zależności od produkcji gospodarstwa.1
T-L-7Organizacja pracy w owczarni i koziarni oraz zabiegi profilaktyczne i pielęgnacyjne.2
10
wykłady
T-W-1Pochodzenie i udomowienie owiec i kóz. Gospodarcze znaczenie chowu hodowli kóz. Stan oraz perspektywy rozwoju produkcji owczarskiej i koziarskiej.1
T-W-2Krajowe i importowane rasy owiec i kóz utrzymywane w Polsce.2
T-W-3Właściwości prozdrowotne mięsa koziego, jagnięciny i baraniny.1
T-W-4Mleczne użytkowanie owiec i kóz.1
T-W-5Wybrane zagadnienia z rozrodu owiec i kóz.1
T-W-6Alternatywne kierunki utrzymania owiec i kóz.1
T-W-7Psy pasterskie1
8

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
laboratoria
A-L-1Przygotowanie się do zajęć laboratoryjnych.15
A-L-2Przygotowanie projektów na wskazane tematy.9
A-L-3Czytanie wskazanej literatury.7
A-L-4Konsultacje.4
35
wykłady
A-W-1Uczestnictwo w wykładach.8
A-W-2Samodzielne studiowanie tematyki wykładów.6
A-W-3Czytanie wskazanej literatury.4
A-W-4Udział w konsultacjach naukowych.2
A-W-5Przygotowanie do zaliczenia wykładów.4
24

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny z użyciem środków audiowizualnych, opis, objaśnianie.
M-2Dyskusja dydaktyczna.
M-3Projekt.
M-4Objaśnienie wykonania zadań na zajęciach.
M-5Ćwiczenia laboratoryjne.
M-6Praca w grupach.
M-7Film dydaktyczny.

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena podsumowująca: Zaliczenie pisemne z przeprowadzonych wykładów.
S-2Ocena formująca: Ocena aktywności na ćwiczeniach.
S-3Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie ćwiczeń.
S-4Ocena formująca: Ocena projektu.
S-5Ocena formująca: Ocena prezentacji.

Zamierzone efekty uczenia się - wiedza

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
Kn_1P_C10.4_W06
Student zna kierunki produkcji małych przeżuwaczy i rozumie ich znaczenie gospodarcze. Rozróżnia rasy, odmiany owiec i kóz hodowanych w Polsce i na świecie z uwzględnieniem przydatności w różnych technologiach produkcji. Umie opisać wpływ czynników warunkujących ilość i jakość produkowanego mleka i mięsa. Zna najczęściej stosowane technologie wykorzystywane w produkcji małych przeżuwaczy oraz zasady pracy hodowlanej w obrębie stad. Potrafi opisać pokrój owiec i kóz oraz zna zna zasady ich oceny, metody identyfikacji i znakowania.
Kn_1P_W06, Kn_1P_W12, Kn_1P_W08, Kn_1P_W22C-1T-W-2, T-W-1, T-W-7, T-W-3, T-W-6, T-W-5, T-W-4, T-L-2, T-L-3, T-L-6, T-L-5, T-L-7, T-L-1, T-L-4M-2, M-6, M-7, M-4, M-3, M-5, M-1S-4, S-2, S-5, S-1

Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
Kn_1P_C10.4_U18
Analizować i ocenić czynniki wpywające na ilość i jakość pozyskiwanych produktów oraz kalkulować opłacalność ich produkcji. Posiada umiejętność oceny efektywność produkcji mleka i mięsa małych przeżuwaczy w różnych warunkach produkcyjnych.
Kn_1P_U18, Kn_1P_U04, Kn_1P_U12C-1T-L-6, T-L-5, T-L-7, T-L-4M-2, M-6, M-7, M-4, M-3, M-5, M-1S-4, S-2, S-5, S-1

Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
Kn_1P_C10.4_K01
Student przejawia aktywny udział w pracy grupowej jako członek i jako lider zespołu.
Kn_1P_K04, Kn_1P_K01C-1T-W-2, T-W-1, T-W-7, T-W-3, T-W-6, T-W-5, T-W-4, T-L-2, T-L-3, T-L-6, T-L-5, T-L-7, T-L-1, T-L-4M-2, M-6, M-7, M-4, M-5S-4, S-2, S-5

Kryterium oceny - wiedza

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
Kn_1P_C10.4_W06
Student zna kierunki produkcji małych przeżuwaczy i rozumie ich znaczenie gospodarcze. Rozróżnia rasy, odmiany owiec i kóz hodowanych w Polsce i na świecie z uwzględnieniem przydatności w różnych technologiach produkcji. Umie opisać wpływ czynników warunkujących ilość i jakość produkowanego mleka i mięsa. Zna najczęściej stosowane technologie wykorzystywane w produkcji małych przeżuwaczy oraz zasady pracy hodowlanej w obrębie stad. Potrafi opisać pokrój owiec i kóz oraz zna zna zasady ich oceny, metody identyfikacji i znakowania.
2,0
3,0Student zna podstawowe kierunki produkcji owczarskiej i koziarskiej, ale nie rozumie ich znaczenia gospodarczego. Rozróżnia niektóre podstawowe rasy owiec i kóz, ale nie potrafi ich scharakteryzować. Orientuje się w stopniu dostatecznym w prowadzeniu pracy hodowlanej w obrębie stada. Potrafi w stopniu dostatecznym wymienić niektóre czynniki wpływające na ilość, jakość oraz przydatność technologiczną mleka jako surowca.
3,5
4,0
4,5
5,0

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
Kn_1P_C10.4_U18
Analizować i ocenić czynniki wpywające na ilość i jakość pozyskiwanych produktów oraz kalkulować opłacalność ich produkcji. Posiada umiejętność oceny efektywność produkcji mleka i mięsa małych przeżuwaczy w różnych warunkach produkcyjnych.
2,0
3,0Student potrafi scharakteryzować rasy owiec i kóz utrzymywane w Polsce. Student rozwija w stopniu dostatecznym umiejętności analizowania i oceniania czynników wpływających na ilość i jakość produktów owczarskich i koziarskich. Posiada umiejętność trafnej oceny efektywności i opłacalności produkcji mleka i mięsa małych przeżuwaczy.
3,5
4,0
4,5
5,0

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
Kn_1P_C10.4_K01
Student przejawia aktywny udział w pracy grupowej jako członek i jako lider zespołu.
2,0
3,0Student przejawia aktywność w grupie jako członek.
3,5
4,0
4,5
5,0

Literatura podstawowa

  1. Jamroz D., Nowicki B., Kozy, chów i hodowla, PWN, Warszawa, 1990
  2. Lachowski W., Szewczuk M., Chów i hodowla owiec i kóz., AR Szczecin, Szczecin, 2008
  3. Niżnikowski R., Hodowla i chów owiec., SGGW, Warszawa, 2008

Literatura dodatkowa

  1. Haring F., Hodowla owiec., PWRiL, Warszawa, 1980
  2. Kalinowska Cz., Technologia produkcji owczarskiej., AR Lublin, Lublin, 1979

Treści programowe - laboratoria

KODTreść programowaGodziny
T-L-1Wełnoznawstwo. Runo a okrywa włosowa; właściwości fizyczne i chemiczne wełny. Pomiary długości wełny.1
T-L-2Wełnoznawstwo. Wady wełny; strzyża; kontrola użytkowości wełnistej; klasyfikacja, wycena i przerób wełny. Pomiary grubości wełny.2
T-L-3Ocena mleczności owiec i kóz. Badanie stanu zdrowia wymienia metodą TOK. Ocena organoleptyczna mleka i sera koziego. Przetwórstwo mleka owczego i koziego.2
T-L-4Wykorzystanie dokumentacji oceny wartości użytkowej w szacowaniu wskaźników użytkowości rozrodczej owiec i kóz. Analiza i interpretacja wyników.1
T-L-5Wykorzystanie dokumentacji użytkowości mlecznej wybranych ras i odmian owiec i kóz z uwzględnieniem kolejnych laktacji. Analiza i interpretacja wyników.1
T-L-6Dobór systemu wypasu małych przeżuwaczy w zależności od produkcji gospodarstwa.1
T-L-7Organizacja pracy w owczarni i koziarni oraz zabiegi profilaktyczne i pielęgnacyjne.2
10

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Pochodzenie i udomowienie owiec i kóz. Gospodarcze znaczenie chowu hodowli kóz. Stan oraz perspektywy rozwoju produkcji owczarskiej i koziarskiej.1
T-W-2Krajowe i importowane rasy owiec i kóz utrzymywane w Polsce.2
T-W-3Właściwości prozdrowotne mięsa koziego, jagnięciny i baraniny.1
T-W-4Mleczne użytkowanie owiec i kóz.1
T-W-5Wybrane zagadnienia z rozrodu owiec i kóz.1
T-W-6Alternatywne kierunki utrzymania owiec i kóz.1
T-W-7Psy pasterskie1
8

Formy aktywności - laboratoria

KODForma aktywnościGodziny
A-L-1Przygotowanie się do zajęć laboratoryjnych.15
A-L-2Przygotowanie projektów na wskazane tematy.9
A-L-3Czytanie wskazanej literatury.7
A-L-4Konsultacje.4
35
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Uczestnictwo w wykładach.8
A-W-2Samodzielne studiowanie tematyki wykładów.6
A-W-3Czytanie wskazanej literatury.4
A-W-4Udział w konsultacjach naukowych.2
A-W-5Przygotowanie do zaliczenia wykładów.4
24
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięKn_1P_C10.4_W06Student zna kierunki produkcji małych przeżuwaczy i rozumie ich znaczenie gospodarcze. Rozróżnia rasy, odmiany owiec i kóz hodowanych w Polsce i na świecie z uwzględnieniem przydatności w różnych technologiach produkcji. Umie opisać wpływ czynników warunkujących ilość i jakość produkowanego mleka i mięsa. Zna najczęściej stosowane technologie wykorzystywane w produkcji małych przeżuwaczy oraz zasady pracy hodowlanej w obrębie stad. Potrafi opisać pokrój owiec i kóz oraz zna zna zasady ich oceny, metody identyfikacji i znakowania.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówKn_1P_W06Zna metody chowu, oceny wartości hodowlanej i użytkowej zwierząt oraz metody selekcji i rodzaje krzyżowania zwierząt
Kn_1P_W12Zna zasady i techniki żywienia zwierząt oraz metody produkcji karm
Kn_1P_W08Ma wiedzę z zakresu budowy oraz funkcjonowania organizmów żywych na różnych poziomach ich złożoności
Kn_1P_W22Posiada podstawową wiedzę z zakresu kształtowania środowiska zoohigienicznego oraz jego wpływu na dobrostan zwierząt
Cel przedmiotuC-1Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z zasadami chowu i hodowli małych przeżuwaczy, istniejącymi i nowymi kierunkami pracy hodowlanej w Polsce i na świecie. Znajomość podstawowych systemów chowu i hodowli owiec i kóz .
Treści programoweT-W-2Krajowe i importowane rasy owiec i kóz utrzymywane w Polsce.
T-W-1Pochodzenie i udomowienie owiec i kóz. Gospodarcze znaczenie chowu hodowli kóz. Stan oraz perspektywy rozwoju produkcji owczarskiej i koziarskiej.
T-W-7Psy pasterskie
T-W-3Właściwości prozdrowotne mięsa koziego, jagnięciny i baraniny.
T-W-6Alternatywne kierunki utrzymania owiec i kóz.
T-W-5Wybrane zagadnienia z rozrodu owiec i kóz.
T-W-4Mleczne użytkowanie owiec i kóz.
T-L-2Wełnoznawstwo. Wady wełny; strzyża; kontrola użytkowości wełnistej; klasyfikacja, wycena i przerób wełny. Pomiary grubości wełny.
T-L-3Ocena mleczności owiec i kóz. Badanie stanu zdrowia wymienia metodą TOK. Ocena organoleptyczna mleka i sera koziego. Przetwórstwo mleka owczego i koziego.
T-L-6Dobór systemu wypasu małych przeżuwaczy w zależności od produkcji gospodarstwa.
T-L-5Wykorzystanie dokumentacji użytkowości mlecznej wybranych ras i odmian owiec i kóz z uwzględnieniem kolejnych laktacji. Analiza i interpretacja wyników.
T-L-7Organizacja pracy w owczarni i koziarni oraz zabiegi profilaktyczne i pielęgnacyjne.
T-L-1Wełnoznawstwo. Runo a okrywa włosowa; właściwości fizyczne i chemiczne wełny. Pomiary długości wełny.
T-L-4Wykorzystanie dokumentacji oceny wartości użytkowej w szacowaniu wskaźników użytkowości rozrodczej owiec i kóz. Analiza i interpretacja wyników.
Metody nauczaniaM-2Dyskusja dydaktyczna.
M-6Praca w grupach.
M-7Film dydaktyczny.
M-4Objaśnienie wykonania zadań na zajęciach.
M-3Projekt.
M-5Ćwiczenia laboratoryjne.
M-1Wykład informacyjny z użyciem środków audiowizualnych, opis, objaśnianie.
Sposób ocenyS-4Ocena formująca: Ocena projektu.
S-2Ocena formująca: Ocena aktywności na ćwiczeniach.
S-5Ocena formująca: Ocena prezentacji.
S-1Ocena podsumowująca: Zaliczenie pisemne z przeprowadzonych wykładów.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student zna podstawowe kierunki produkcji owczarskiej i koziarskiej, ale nie rozumie ich znaczenia gospodarczego. Rozróżnia niektóre podstawowe rasy owiec i kóz, ale nie potrafi ich scharakteryzować. Orientuje się w stopniu dostatecznym w prowadzeniu pracy hodowlanej w obrębie stada. Potrafi w stopniu dostatecznym wymienić niektóre czynniki wpływające na ilość, jakość oraz przydatność technologiczną mleka jako surowca.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięKn_1P_C10.4_U18Analizować i ocenić czynniki wpywające na ilość i jakość pozyskiwanych produktów oraz kalkulować opłacalność ich produkcji. Posiada umiejętność oceny efektywność produkcji mleka i mięsa małych przeżuwaczy w różnych warunkach produkcyjnych.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówKn_1P_U18Wykazuje umiejętność organizacji chowu i hodowli różnych gatunków zwierząt udomowionych oraz gospodarowania populacjami zwierząt wolno żyjących
Kn_1P_U04Wykorzystuje w sposób umiejętny narzędzia informatyczne, internetowe źródła informacji oraz metody statystyczne do rozwiązywania praktycznych problemów, charakterystycznych dla studiowanego kierunku
Kn_1P_U12Potrafi przystosować środowisko zoohigieniczne do potrzeb zwierząt domowych z uwzględnieniem praw i dobrostanu zwierząt
Cel przedmiotuC-1Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z zasadami chowu i hodowli małych przeżuwaczy, istniejącymi i nowymi kierunkami pracy hodowlanej w Polsce i na świecie. Znajomość podstawowych systemów chowu i hodowli owiec i kóz .
Treści programoweT-L-6Dobór systemu wypasu małych przeżuwaczy w zależności od produkcji gospodarstwa.
T-L-5Wykorzystanie dokumentacji użytkowości mlecznej wybranych ras i odmian owiec i kóz z uwzględnieniem kolejnych laktacji. Analiza i interpretacja wyników.
T-L-7Organizacja pracy w owczarni i koziarni oraz zabiegi profilaktyczne i pielęgnacyjne.
T-L-4Wykorzystanie dokumentacji oceny wartości użytkowej w szacowaniu wskaźników użytkowości rozrodczej owiec i kóz. Analiza i interpretacja wyników.
Metody nauczaniaM-2Dyskusja dydaktyczna.
M-6Praca w grupach.
M-7Film dydaktyczny.
M-4Objaśnienie wykonania zadań na zajęciach.
M-3Projekt.
M-5Ćwiczenia laboratoryjne.
M-1Wykład informacyjny z użyciem środków audiowizualnych, opis, objaśnianie.
Sposób ocenyS-4Ocena formująca: Ocena projektu.
S-2Ocena formująca: Ocena aktywności na ćwiczeniach.
S-5Ocena formująca: Ocena prezentacji.
S-1Ocena podsumowująca: Zaliczenie pisemne z przeprowadzonych wykładów.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student potrafi scharakteryzować rasy owiec i kóz utrzymywane w Polsce. Student rozwija w stopniu dostatecznym umiejętności analizowania i oceniania czynników wpływających na ilość i jakość produktów owczarskich i koziarskich. Posiada umiejętność trafnej oceny efektywności i opłacalności produkcji mleka i mięsa małych przeżuwaczy.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięKn_1P_C10.4_K01Student przejawia aktywny udział w pracy grupowej jako członek i jako lider zespołu.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówKn_1P_K04Potrafi pracować samodzielnie i w zespole oraz wykazuje się kreatywnością i przedsiębiorczością w organizacji wykonywania zleconych zadań
Kn_1P_K01Ma świadomość roli i znaczenia zwierząt domowych w życiu człowieka
Cel przedmiotuC-1Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z zasadami chowu i hodowli małych przeżuwaczy, istniejącymi i nowymi kierunkami pracy hodowlanej w Polsce i na świecie. Znajomość podstawowych systemów chowu i hodowli owiec i kóz .
Treści programoweT-W-2Krajowe i importowane rasy owiec i kóz utrzymywane w Polsce.
T-W-1Pochodzenie i udomowienie owiec i kóz. Gospodarcze znaczenie chowu hodowli kóz. Stan oraz perspektywy rozwoju produkcji owczarskiej i koziarskiej.
T-W-7Psy pasterskie
T-W-3Właściwości prozdrowotne mięsa koziego, jagnięciny i baraniny.
T-W-6Alternatywne kierunki utrzymania owiec i kóz.
T-W-5Wybrane zagadnienia z rozrodu owiec i kóz.
T-W-4Mleczne użytkowanie owiec i kóz.
T-L-2Wełnoznawstwo. Wady wełny; strzyża; kontrola użytkowości wełnistej; klasyfikacja, wycena i przerób wełny. Pomiary grubości wełny.
T-L-3Ocena mleczności owiec i kóz. Badanie stanu zdrowia wymienia metodą TOK. Ocena organoleptyczna mleka i sera koziego. Przetwórstwo mleka owczego i koziego.
T-L-6Dobór systemu wypasu małych przeżuwaczy w zależności od produkcji gospodarstwa.
T-L-5Wykorzystanie dokumentacji użytkowości mlecznej wybranych ras i odmian owiec i kóz z uwzględnieniem kolejnych laktacji. Analiza i interpretacja wyników.
T-L-7Organizacja pracy w owczarni i koziarni oraz zabiegi profilaktyczne i pielęgnacyjne.
T-L-1Wełnoznawstwo. Runo a okrywa włosowa; właściwości fizyczne i chemiczne wełny. Pomiary długości wełny.
T-L-4Wykorzystanie dokumentacji oceny wartości użytkowej w szacowaniu wskaźników użytkowości rozrodczej owiec i kóz. Analiza i interpretacja wyników.
Metody nauczaniaM-2Dyskusja dydaktyczna.
M-6Praca w grupach.
M-7Film dydaktyczny.
M-4Objaśnienie wykonania zadań na zajęciach.
M-5Ćwiczenia laboratoryjne.
Sposób ocenyS-4Ocena formująca: Ocena projektu.
S-2Ocena formująca: Ocena aktywności na ćwiczeniach.
S-5Ocena formująca: Ocena prezentacji.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student przejawia aktywność w grupie jako członek.
3,5
4,0
4,5
5,0