Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa - Rybactwo (S1)

Sylabus przedmiotu Anatomia i embriologia ryb:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Rybactwo
Forma studiów studia stacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów nauki rolnicze, leśne i weterynaryjne, studia inżynierskie
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Anatomia i embriologia ryb
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Hydrobiologii, Ichtiologii i Biotechnologii Rozrodu
Nauczyciel odpowiedzialny Krzysztof Formicki <Krzysztof.Formicki@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele Adam Tański <Adam.Tanski@zut.edu.pl>
ECTS (planowane) 6,0 ECTS (formy) 6,0
Forma zaliczenia egzamin Język polski
Blok obieralny Grupa obieralna

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
laboratoriaL1 45 3,00,50zaliczenie
wykładyW1 30 3,00,50egzamin

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Ogólna wiedza biologiczna

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Celem kursu jest zapoznanie studentów z makroskopową i mikroskopową budową organizmów wodnych, z uwzględnieniem różnic strukturalnych traktowanych porównawczo
C-2Zapoznanie studentów z zależnościami pomiędzy budową histologiczną tkanek i narządów, a uzyskaniem określonych efektów technologicznych w produkcji żywności; Tak postrzegana wiedza anatomiczna (wzbogacona o topografię narządów) jest nieodzowna dla przyswojenia wiedzy z zakresu innych dyscyplin jak m.in. – embriologia, akwakultura i technologia żywności

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
laboratoria
T-L-1Osteologia – podział szkieletu na poszczególne elementy, budowa, nazewnictwo łacińskie.7
T-L-2Topografia mięśni ryb, budowa, położenie poszczególnych jednostek mięśniowych.7
T-L-3Powstanie, budowa, topografia poszczególnych narządów wewnętrznych, różnice międzygatunkowe.14
T-L-4Embriogeneza – szczegółowa budowa gamet (jaja i plemniki) i ich zróżnicowanie gatunkowe, przebieg rozwoju zarodkowego, wpływ warunków środowiskowych.7
T-L-5Budowa histologiczna poszczególnych tkanek i narządów.10
45
wykłady
T-W-1Podstawowe pojęcia i definicje anatomiczne, miejsce i przydatność wiedzy anatomicznej dla innych dziedzin wiedzy rybackiej; Metody badań anatomicznych (makroskopowe, mikroskopowe – in vivo i in vitro); Mianownictwo anatomiczne. Elementy strukturalne ciała ryby – komórki, tkanki, organy, układy (budowa zewnętrzna i wewnętrzna komórki, struktury wewnątrzkomórkowe, zróżnicowanie wielkości, kształtów i budowy zewnętrznej i wewnętrznej w zależności od pełnionej funkcji; rodzaje tkanek - udział i rola tkanek w strukturach o wyższym stopniu integracji morfo-funkcjonalnej – organach i układach; Narządy – topografia, udział różnych struktur tkankowych w poszczegól-nych narządach, morfologiczne modyfikacje komórek w poszczególnych narządach; Układy - różnorodność budowy i topografii układów jako wyraz spełnianych funkcji przez powiązane organicznie narządy tworzące układ, współzależność strukturalna i funkcjonalna poszczególnych narządów wewnątrz układu; Tkanki – charakterystyka ogólna, klasyfikacja, rozwój nauki o tkankach jako efekt postępu w zakresie technik i metod badawczych; rodzaje mikroskopów – świetlne i elektronowe; hodowla tkanek obserwowanych in vitro i in vivo; Klasyfikacja tkanek:6
T-W-2Tkanki pogranicza; nabłonki - rodzaje, budowa nabłonka jako wyraz przystosowania jego makro- i mikrostruktu-ry do miejsca występowania i pełnionej funkcji; pochodzenie nabłonków. Skóra: budowa, funkcje, warstwy, ubarwienie skóry, specyficzność i zróżnicowanie skóry na tle funkcji przez nią spełnia-nych; technologiczna wartość skóry (tkanek pogranicza) i jej wytworów – kolagen; przydatność twardych wytworów skóry dla badań z zakresu biologii i taksonomii.2
T-W-3Tkanki środowiska wewnętrznego - łączne, rodzaje, substancja pozakomórkowa (macierz), komórki tkanki łącznej właściwej, budowa substancji pozakomórkowej, kolagenowe i niekolagenowe składniki macierzy; budowa chemiczna i struktura mineralna tkanki, typy połączeń kości; krew jako zawiesina komórek (krwinek) i płytek krwi w płynnej substancji międzykomórkowej; skład krwi. Tkanki mięśniowe jako zbiór komórek zdolnych do skurczu i rozkurczu – rodzaje, pochodzenie, włókno mięśniowe – miocyt, budowa sarkomeru, miofilamenty cienkie i grube; ślizgowa teoria skurczu mięśnia; molekularny mechanizm skurczu, tubule poprzeczne i siateczka sarkoplazmatyczna; typy włókien mięśniowych; tkanka mięśniowa sercowa; tkanka mięśniowa gładka;4
T-W-4Układ krążenia (krwionośny i limfatyczny) - arterie i żyły, naczynia włosowate, serce; budowa i topografia; budowa budowa serca ryby; irygacja poszczególnych narządów – różnice i biologiczne znaczenie; budowa naczyń i tzw. serca limfatyczne; układy wrotne – specyficzna budowa, topografia, znaczenie; mięśnie układu krążenia; ośrodki i struktury regulujące pracę i czynności układu krążenia. Układ oddechowy – aparat skrzelowy, powstawanie, budowa, wymiana gazowa, oddychanie ryb chrzęstnoszkieletowych i kostnoszkieletowych; przystosowania do oddychania powietrzem – ryby dwudyszne, dodatkowe narządy oddechowe u zarodków, larw i ryb dorosłych Układy wydalniczy i osmoregulacyjny jako zespół organów wyprowadzających z organizmu ryby na zewnątrz nadmiar wody, końcowe produkty przemiany materii oraz substancje toksyczne; budowa nerki ; topografia, podział na odcinki, struktury wewnętrzne, óżnice w budowie i mikrostrukturze nerki ryb morskich i słodkowodnych, moczowody; wątroba i jej udział w wydalaniu i neutralizacji toksyn i końcowych pro-duktów przemiany materii; budowa szczegółowa, woreczek żółciowy, kanał wyprowadzający żółć; układy wrotne, skzela i pęcherz pławny – rola w wydalaniu CO2 oraz nadmiaru soli, komórki chlorkowe; układy wrotne; przewód pokarmowy – nabłonki „odsalające” wodę morską.6
T-W-5Układ wydzielania wewnętrznego (endokrynny) - struktura (gruczoły) i topografia układu endokrynnego ryb; budowa komórkowa ważniejszych gruczołów, regulacja hormonalna funkcji i wpływ oddziaływań hormonów na struktury organizmu ryby; morfo-funkcjonalne skutki zaburzeń funkcji poszczególnych gruczołów; struktury neurosekrecyjne, udział gruczołów wydzielania wewnętrznego w regulacji i przygotowaniu organizmu ryby do rozrodu; możliwości zastosowań praktycznych.2
T-W-6Tkanka nerwowa, układ nerwowy – neuron, tkanka glejowa, rozwój tkanki nerwowej, zakończenia nerwowe, rozwój układu nerwowego, pojęcie i budowa nerwu; opony mózgowo-rdzeniowe – budowa, funkcje; płyn mózgowo-rdzeniowy; mózg, nerwy mózgowe, rdzeń kręgowy, układ autonomiczny. Narządy zmysłów - definicja, podział i nazwy receptorów, zróżnicowanie anatomiczne narządów zmysłów. Narządy świetlne i elektryczne u ryb - budowa narządów świetlnych u ryb chrzęstnoszkieletowych i kostnoszkieletowych; rozmieszczenie narządów świetlnych na ciele ryby i ich rozmiary; istota zjawiska świecenia i jego znaczenie biologiczne. Narządy elektryczne: występowanie i usytuowanie narządów elektrycznych u ryb; wartość prądu elektrycznego; narządy elektryczne ryb; mechanizm powstawania prądu w strukturach biologicznych; przykłady zjawisk fizjologicznych towarzyszących wyładowaniom elektrycznym; wyładowania elektryczne silne i słabe; zmysł elektrostatyczny i elektrolokacja; porozumiewanie się ryb przy pomocy sygnałów elektrycznych; biologiczne znaczenie. Elektroreceptory u ryb – ampułkowe i guzkowe, odkrycie zjawiska lokalizowania zdobyczy przez rekiny (elektrorecepcja), Algorytm lokalizowania zdobyczy przez rekiny i płaszczki, rozmieszczenie, orientacja ryb w polu magnetycznym.6
T-W-7Rozród ryb – rozmnażanie i reprodukcja jako procesy zapewniające zachowanie gatunków i populacji oraz odgrywające zasadniczą rolę w gospodarce hodowlanej, morfologiczny wyraz przystosowań organizmu do rozrodu; układ i narządy rozrodcze – gonady i przewody wyprowadzające; zmiany strukturalne w budowie zewnętrznej towarzyszące cyklom rozrodczym u ryb i ich biologiczne znaczenie; Zmiany w układzie endokrynnym; gruczoły płciowe, gonady, komórki rozrodcze – plemniki i jaja; spermatogeneza, owogeneza; rozwój zarodkowy, zróżnicowanie morfomechaniki rozwoju zarodkowego, jej przyczyny, istota i znaczenie. Wpływ czynników zewnętrznych – środowiskowych – na rozwój zarodkowy wpływ temperatury otoczenia, jednostki termiczne (stopniodni, stopniogodziny, temperatury optymalne i letalne), wpływ tlenu rozpuszczonego w wodzie, wymiana wodna i gazowa; oddziaływanie światła, zasolenie – zakres tolerancji, wrażliwość na wstrząsy i urazy mechaniczne, wpływ pola magnetycznego, wpływ innych czynników środowiskowych.4
30

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
laboratoria
A-L-1Uczestnictwo w zajęciach45
A-L-2Udział w konsultacjach12
A-L-3Zapoznanie się z piśmiennictwem naukowym dotyczacym bieżacych ćwiczeń15
A-L-4Przygotowanie się do zaliczenia labolatoriów15
A-L-5Zaliczenie pisemne zajęć3
90
wykłady
A-W-1Udział w wykładach30
A-W-2Uczestnictwo w konsultacjach10
A-W-3Studiowanie literatury przedmiotu20
A-W-4Przygotowanie się do zaliczenia wykładów30
90

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej, objaśnienie lub wyjaśnienie, wykład problemowy, wykład konwersatoryjny
M-2Dyskusja dydaktyczna związana z wykładem, film, pokaz, ćwiczenia laboratoryjne (sekcja ryb i raków - rozpoznanie poszczególnych mięśni tułowia i ogona; położenie, układ włókien mięśniowych, kształt, wielkość, zabarwienie; zbadanie położenia i przebiegu metameru mięśniowego – miomeru; rozpoznanie mięśni głowy, wypreparowanie mięśni, rozpoznanie poszczególnych narządów, oglądanie preparatów w formalinie, oglądanie preparatów histologicznych poszczególnych tkanek i układów różnych gatunków)

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Ocena za przygotowanie do zajęć ocena aktywnosci studenta na zajęciach
S-2Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie ćwiczeń – 2 kolokwia

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
RYB_1A_B3_W01
Student po zakończeniu kursu będzie umiał scharakteryzować szczegółowo budowę anatomiczna ryb różnych gatunków zwierząt oraz wybranych bezkregowców wodnych
RYB_1A_W05, RYB_1A_W12C-1, C-2T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-L-1, T-L-5, T-L-2, T-L-3M-1, M-2S-1, S-2
RYB_1A_B3_W02
Student ma wiedzę na temat mechanizmów rzadzących przebiegiem embriogenezy ryb i raków należących do odrębnych rodzin, które różnią się terminem i sposobem tarła naturalnego, co przekłada się na odmienne schematy przebiegu wczesnej ontogenezy oraz ma wiedzę na temat zmian zachodzacych w organizmie młodocianych osobników ryb i raków po opuszczeniu osłonek jajowych (poziom dojrzałości poszczególnych układów w zależności od gatunku, przystosowanie do życia larwalnego oraz narządy przejściowe)
RYB_1A_W13C-1, C-2T-W-7, T-L-4M-1, M-2S-1, S-2

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
RYB_1A_B3_U01
Po przeprowadzonych zajęciach student umie posługiwac sie specjalistyczną terminologią dotyczącą anatomii ryb oraz wybranych bezkręgowców wodnych w formie werbalnej oraz pisemnej oraz rozumie literaturę z zakresu badań anatomicznych.
RYB_1A_U01C-1, C-2T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-L-1, T-L-5, T-L-4, T-L-2, T-L-3M-1, M-2S-1, S-2
RYB_1A_B3_U02
Student potrafi przeprowadzić prostą sekcję ryby oraz wybranych bezkręgowców w celu oceny stanu ich narzadów wewnętrznych.
RYB_1A_U02C-1, C-2T-L-1, T-L-5, T-L-2, T-L-3M-1, M-2S-1, S-2

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
RYB_1A_B3_K01
Student ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania.
RYB_1A_K03C-1, C-2T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-L-1, T-L-5, T-L-4, T-L-2, T-L-3M-1, M-2S-1

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
RYB_1A_B3_W01
Student po zakończeniu kursu będzie umiał scharakteryzować szczegółowo budowę anatomiczna ryb różnych gatunków zwierząt oraz wybranych bezkregowców wodnych
2,0Student nie ma żadnej wiedzy na temat budowy anatomicznej ryb.
3,0Student ma wiedzę na temat wybranych elementów budowy anatomicznej ryb.
3,5Student ma wiedzę na temat wybranych elementów budowy anatomicznej ryb.
4,0Student ma wiedzę na temat budowy anatomicznej ryb.
4,5Student ma wiedzę na temat budowy anatomicznej ryb oraz potrafi scharakteryzować powiązania niektóre morfologiczno-funkcjonalne istniejące pomiędzy poszczególnymi narządami.
5,0Student ma wiedzę na temat budowy anatomicznej ryb i bezkregowców wodnych oraz potrafi scharakteryzować powiązania morfologiczno-funkcjonalne istniejące pomiędzy poszczególnymi narządami oraz całymi układami organizmu.
RYB_1A_B3_W02
Student ma wiedzę na temat mechanizmów rzadzących przebiegiem embriogenezy ryb i raków należących do odrębnych rodzin, które różnią się terminem i sposobem tarła naturalnego, co przekłada się na odmienne schematy przebiegu wczesnej ontogenezy oraz ma wiedzę na temat zmian zachodzacych w organizmie młodocianych osobników ryb i raków po opuszczeniu osłonek jajowych (poziom dojrzałości poszczególnych układów w zależności od gatunku, przystosowanie do życia larwalnego oraz narządy przejściowe)
2,0Student nie ma żadnej wiedzy na temat przebiegu embriogenezy ryb i raków oraz nie ma żadnej wiedzy na temat budowy i przemian w organizmach larw ryb.
3,0Student zna podstawowe etapy rozwoju zarodkowego oraz potrafi opisać ogólną budowę ciała młodociannych osobników ryb.
3,5Student zna podstawowe etapy rozwoju zarodkowego i potrafi opisać niekóre z nich oraz potrafi opisać ogólną budowę ciała młodociannych osobników ryb oraz potrafi scharakteryzować niekóre zmiany zachodzace w ich ciałach w trakcie rozwoju postzarodkowego.
4,0Student potrafi opisać mechanizmy rządzące przebiegiem rozwoju zarodkowego oraz ma wiedzę na temat zmian zachodzacych w organizmie młodocianych osobników różnych gatunków ryb po opuszczeniu osłonek jajowych.
4,5Student potrafi opisać mechanizmy rządzące przebiegiem rozwoju zarodkowego i wie jaki wpływ na niego mają niekóre czynniki środowiskowe oraz ma wiedzę na temat zmian zachodzacych w organizmie młodocianych osobników różnych gatunków ryb po opuszczeniu osłonek jajowych oraz potrafi omówić niektóre przystosowanie do życia larwalnego oraz narządy przejściowe.
5,0Student opisuje mechanizmy rządzące embriogenezą i wie jaki wpływ na przebieg embriogenezy mają warunki środowiskowe oraz ma wiedzę na temat zmian zachodzacych w organizmie młodocianych osobników różnych gatunków ryb po opuszczeniu osłonek jajowych oraz potrafi omówić przystosowanie do życia larwalnego oraz narządy przejściowe.

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
RYB_1A_B3_U01
Po przeprowadzonych zajęciach student umie posługiwac sie specjalistyczną terminologią dotyczącą anatomii ryb oraz wybranych bezkręgowców wodnych w formie werbalnej oraz pisemnej oraz rozumie literaturę z zakresu badań anatomicznych.
2,0Student nie potrafi posługiwać się terminologię anatomiczną.
3,0Student zna podstawowe zwroty anatomiczne.
3,5Student zna podstawowe zwroty anatomiczne i umie je prawidłowo zastosować w praktyce.
4,0Student rozumie wiekszość specjalistycznej terminologii dotyczacej anatomii oraz rozumie podstawową literaturę z zakresu badań anatomicznych.
4,5Student umieć posługiwac się specjalistyczna terminologia dotyczacą anatomii w jezyku polskim w formie werbalnej i pisemnej oraz rozumie literaturę z zakresu badań anatomicznych.
5,0Student umieć posługiwaę się specjalistyczna terminologia dotyczacą anatomii zarówno w jezyku polskim jak i j. łaciński w formie werbalnej i pisemnej oraz rozumie literaturę z zakresu badań anatomicznych.
RYB_1A_B3_U02
Student potrafi przeprowadzić prostą sekcję ryby oraz wybranych bezkręgowców w celu oceny stanu ich narzadów wewnętrznych.
2,0Student nie potrafi posługiwać się narzędziami chirurgicznymi do preparowania tkanek i narządów
3,0Student potrafi preparować ciało nie uszkadzając narządów wewnętrznych oraz wyizolować przynajmniej niekóre z narządów wewnętrznych
3,5Student potrafi preparować ciało nie uszkadzając narządów wewnętrznych oraz wyizolować większość narządów wewnętrznych, mięśni oraz kości i poprawnie nazwać przynajmniej niektóre z nich
4,0Student potrafi preparować ciało nie uszkadzając narządów wewnętrznych oraz wyizolować wszystkie narządy wewnętrzne i mięśnie oraz kości i poprawnie nazwać przynajmniej niektóre z nich
4,5Student potrafi preparować ciało nie uszkadzając narządów wewnętrznych oraz wyizolować wszystkie narządy wewnętrzne i mięśnie oraz kości i poprawnie nazwać większość z nich
5,0Student potrafi preparować ciało nie uszkadzając narządów wewnętrznych oraz wyizolować wszystkie narządy wewnętrzne i mięśnie oraz kości i poprawnie je nazwać

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
RYB_1A_B3_K01
Student ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania.
2,0Student przy pracy ze zwierzętami nie postępuje zgodnie z zasadami etyki
3,0Student ma podstawową świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporzadkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane działania
3,5Student ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporzadkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane działania
4,0Student ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość i chęć podporzadkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane działania
4,5Student ma pełną świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość i chęć podporzadkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane działania
5,0Student ma pełną świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość i chęć podporzadkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane działania. Wykazuje się organizacją pracy w zespole

Literatura podstawowa

  1. Kilarski Wincenty, Anatomia ryb, Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2012
  2. Cichocki Tadeusz, Litwin Jan A., Mirecka Jadwiga, Kompendium histologii Podręcznik dla studentów nauk medycznych i przyrodniczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 2009, 4
  3. Sawicki Wojciech, Histologia, PZWL, Warszawa, 2009
  4. Jura Czesław Klag Jerzy (red.)., Podstawy embriologii człowieka i zwierząt, Cz.1-2., Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005

Treści programowe - laboratoria

KODTreść programowaGodziny
T-L-1Osteologia – podział szkieletu na poszczególne elementy, budowa, nazewnictwo łacińskie.7
T-L-2Topografia mięśni ryb, budowa, położenie poszczególnych jednostek mięśniowych.7
T-L-3Powstanie, budowa, topografia poszczególnych narządów wewnętrznych, różnice międzygatunkowe.14
T-L-4Embriogeneza – szczegółowa budowa gamet (jaja i plemniki) i ich zróżnicowanie gatunkowe, przebieg rozwoju zarodkowego, wpływ warunków środowiskowych.7
T-L-5Budowa histologiczna poszczególnych tkanek i narządów.10
45

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Podstawowe pojęcia i definicje anatomiczne, miejsce i przydatność wiedzy anatomicznej dla innych dziedzin wiedzy rybackiej; Metody badań anatomicznych (makroskopowe, mikroskopowe – in vivo i in vitro); Mianownictwo anatomiczne. Elementy strukturalne ciała ryby – komórki, tkanki, organy, układy (budowa zewnętrzna i wewnętrzna komórki, struktury wewnątrzkomórkowe, zróżnicowanie wielkości, kształtów i budowy zewnętrznej i wewnętrznej w zależności od pełnionej funkcji; rodzaje tkanek - udział i rola tkanek w strukturach o wyższym stopniu integracji morfo-funkcjonalnej – organach i układach; Narządy – topografia, udział różnych struktur tkankowych w poszczegól-nych narządach, morfologiczne modyfikacje komórek w poszczególnych narządach; Układy - różnorodność budowy i topografii układów jako wyraz spełnianych funkcji przez powiązane organicznie narządy tworzące układ, współzależność strukturalna i funkcjonalna poszczególnych narządów wewnątrz układu; Tkanki – charakterystyka ogólna, klasyfikacja, rozwój nauki o tkankach jako efekt postępu w zakresie technik i metod badawczych; rodzaje mikroskopów – świetlne i elektronowe; hodowla tkanek obserwowanych in vitro i in vivo; Klasyfikacja tkanek:6
T-W-2Tkanki pogranicza; nabłonki - rodzaje, budowa nabłonka jako wyraz przystosowania jego makro- i mikrostruktu-ry do miejsca występowania i pełnionej funkcji; pochodzenie nabłonków. Skóra: budowa, funkcje, warstwy, ubarwienie skóry, specyficzność i zróżnicowanie skóry na tle funkcji przez nią spełnia-nych; technologiczna wartość skóry (tkanek pogranicza) i jej wytworów – kolagen; przydatność twardych wytworów skóry dla badań z zakresu biologii i taksonomii.2
T-W-3Tkanki środowiska wewnętrznego - łączne, rodzaje, substancja pozakomórkowa (macierz), komórki tkanki łącznej właściwej, budowa substancji pozakomórkowej, kolagenowe i niekolagenowe składniki macierzy; budowa chemiczna i struktura mineralna tkanki, typy połączeń kości; krew jako zawiesina komórek (krwinek) i płytek krwi w płynnej substancji międzykomórkowej; skład krwi. Tkanki mięśniowe jako zbiór komórek zdolnych do skurczu i rozkurczu – rodzaje, pochodzenie, włókno mięśniowe – miocyt, budowa sarkomeru, miofilamenty cienkie i grube; ślizgowa teoria skurczu mięśnia; molekularny mechanizm skurczu, tubule poprzeczne i siateczka sarkoplazmatyczna; typy włókien mięśniowych; tkanka mięśniowa sercowa; tkanka mięśniowa gładka;4
T-W-4Układ krążenia (krwionośny i limfatyczny) - arterie i żyły, naczynia włosowate, serce; budowa i topografia; budowa budowa serca ryby; irygacja poszczególnych narządów – różnice i biologiczne znaczenie; budowa naczyń i tzw. serca limfatyczne; układy wrotne – specyficzna budowa, topografia, znaczenie; mięśnie układu krążenia; ośrodki i struktury regulujące pracę i czynności układu krążenia. Układ oddechowy – aparat skrzelowy, powstawanie, budowa, wymiana gazowa, oddychanie ryb chrzęstnoszkieletowych i kostnoszkieletowych; przystosowania do oddychania powietrzem – ryby dwudyszne, dodatkowe narządy oddechowe u zarodków, larw i ryb dorosłych Układy wydalniczy i osmoregulacyjny jako zespół organów wyprowadzających z organizmu ryby na zewnątrz nadmiar wody, końcowe produkty przemiany materii oraz substancje toksyczne; budowa nerki ; topografia, podział na odcinki, struktury wewnętrzne, óżnice w budowie i mikrostrukturze nerki ryb morskich i słodkowodnych, moczowody; wątroba i jej udział w wydalaniu i neutralizacji toksyn i końcowych pro-duktów przemiany materii; budowa szczegółowa, woreczek żółciowy, kanał wyprowadzający żółć; układy wrotne, skzela i pęcherz pławny – rola w wydalaniu CO2 oraz nadmiaru soli, komórki chlorkowe; układy wrotne; przewód pokarmowy – nabłonki „odsalające” wodę morską.6
T-W-5Układ wydzielania wewnętrznego (endokrynny) - struktura (gruczoły) i topografia układu endokrynnego ryb; budowa komórkowa ważniejszych gruczołów, regulacja hormonalna funkcji i wpływ oddziaływań hormonów na struktury organizmu ryby; morfo-funkcjonalne skutki zaburzeń funkcji poszczególnych gruczołów; struktury neurosekrecyjne, udział gruczołów wydzielania wewnętrznego w regulacji i przygotowaniu organizmu ryby do rozrodu; możliwości zastosowań praktycznych.2
T-W-6Tkanka nerwowa, układ nerwowy – neuron, tkanka glejowa, rozwój tkanki nerwowej, zakończenia nerwowe, rozwój układu nerwowego, pojęcie i budowa nerwu; opony mózgowo-rdzeniowe – budowa, funkcje; płyn mózgowo-rdzeniowy; mózg, nerwy mózgowe, rdzeń kręgowy, układ autonomiczny. Narządy zmysłów - definicja, podział i nazwy receptorów, zróżnicowanie anatomiczne narządów zmysłów. Narządy świetlne i elektryczne u ryb - budowa narządów świetlnych u ryb chrzęstnoszkieletowych i kostnoszkieletowych; rozmieszczenie narządów świetlnych na ciele ryby i ich rozmiary; istota zjawiska świecenia i jego znaczenie biologiczne. Narządy elektryczne: występowanie i usytuowanie narządów elektrycznych u ryb; wartość prądu elektrycznego; narządy elektryczne ryb; mechanizm powstawania prądu w strukturach biologicznych; przykłady zjawisk fizjologicznych towarzyszących wyładowaniom elektrycznym; wyładowania elektryczne silne i słabe; zmysł elektrostatyczny i elektrolokacja; porozumiewanie się ryb przy pomocy sygnałów elektrycznych; biologiczne znaczenie. Elektroreceptory u ryb – ampułkowe i guzkowe, odkrycie zjawiska lokalizowania zdobyczy przez rekiny (elektrorecepcja), Algorytm lokalizowania zdobyczy przez rekiny i płaszczki, rozmieszczenie, orientacja ryb w polu magnetycznym.6
T-W-7Rozród ryb – rozmnażanie i reprodukcja jako procesy zapewniające zachowanie gatunków i populacji oraz odgrywające zasadniczą rolę w gospodarce hodowlanej, morfologiczny wyraz przystosowań organizmu do rozrodu; układ i narządy rozrodcze – gonady i przewody wyprowadzające; zmiany strukturalne w budowie zewnętrznej towarzyszące cyklom rozrodczym u ryb i ich biologiczne znaczenie; Zmiany w układzie endokrynnym; gruczoły płciowe, gonady, komórki rozrodcze – plemniki i jaja; spermatogeneza, owogeneza; rozwój zarodkowy, zróżnicowanie morfomechaniki rozwoju zarodkowego, jej przyczyny, istota i znaczenie. Wpływ czynników zewnętrznych – środowiskowych – na rozwój zarodkowy wpływ temperatury otoczenia, jednostki termiczne (stopniodni, stopniogodziny, temperatury optymalne i letalne), wpływ tlenu rozpuszczonego w wodzie, wymiana wodna i gazowa; oddziaływanie światła, zasolenie – zakres tolerancji, wrażliwość na wstrząsy i urazy mechaniczne, wpływ pola magnetycznego, wpływ innych czynników środowiskowych.4
30

Formy aktywności - laboratoria

KODForma aktywnościGodziny
A-L-1Uczestnictwo w zajęciach45
A-L-2Udział w konsultacjach12
A-L-3Zapoznanie się z piśmiennictwem naukowym dotyczacym bieżacych ćwiczeń15
A-L-4Przygotowanie się do zaliczenia labolatoriów15
A-L-5Zaliczenie pisemne zajęć3
90
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Udział w wykładach30
A-W-2Uczestnictwo w konsultacjach10
A-W-3Studiowanie literatury przedmiotu20
A-W-4Przygotowanie się do zaliczenia wykładów30
90
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaRYB_1A_B3_W01Student po zakończeniu kursu będzie umiał scharakteryzować szczegółowo budowę anatomiczna ryb różnych gatunków zwierząt oraz wybranych bezkregowców wodnych
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówRYB_1A_W05Posiada uporządkowaną wiedzę dotyczącą biologii i taksonomii organizmów wodnych ze szczególnym uwzględnieniem ryb i bezkręgowców mających znaczenie gospodarcze w rybactwie.
RYB_1A_W12Ma wiedzę na temat budowy i funkcjonowania hydrobiontów ze szczególnym uwzględnieniem ichtiofauny.
Cel przedmiotuC-1Celem kursu jest zapoznanie studentów z makroskopową i mikroskopową budową organizmów wodnych, z uwzględnieniem różnic strukturalnych traktowanych porównawczo
C-2Zapoznanie studentów z zależnościami pomiędzy budową histologiczną tkanek i narządów, a uzyskaniem określonych efektów technologicznych w produkcji żywności; Tak postrzegana wiedza anatomiczna (wzbogacona o topografię narządów) jest nieodzowna dla przyswojenia wiedzy z zakresu innych dyscyplin jak m.in. – embriologia, akwakultura i technologia żywności
Treści programoweT-W-1Podstawowe pojęcia i definicje anatomiczne, miejsce i przydatność wiedzy anatomicznej dla innych dziedzin wiedzy rybackiej; Metody badań anatomicznych (makroskopowe, mikroskopowe – in vivo i in vitro); Mianownictwo anatomiczne. Elementy strukturalne ciała ryby – komórki, tkanki, organy, układy (budowa zewnętrzna i wewnętrzna komórki, struktury wewnątrzkomórkowe, zróżnicowanie wielkości, kształtów i budowy zewnętrznej i wewnętrznej w zależności od pełnionej funkcji; rodzaje tkanek - udział i rola tkanek w strukturach o wyższym stopniu integracji morfo-funkcjonalnej – organach i układach; Narządy – topografia, udział różnych struktur tkankowych w poszczegól-nych narządach, morfologiczne modyfikacje komórek w poszczególnych narządach; Układy - różnorodność budowy i topografii układów jako wyraz spełnianych funkcji przez powiązane organicznie narządy tworzące układ, współzależność strukturalna i funkcjonalna poszczególnych narządów wewnątrz układu; Tkanki – charakterystyka ogólna, klasyfikacja, rozwój nauki o tkankach jako efekt postępu w zakresie technik i metod badawczych; rodzaje mikroskopów – świetlne i elektronowe; hodowla tkanek obserwowanych in vitro i in vivo; Klasyfikacja tkanek:
T-W-2Tkanki pogranicza; nabłonki - rodzaje, budowa nabłonka jako wyraz przystosowania jego makro- i mikrostruktu-ry do miejsca występowania i pełnionej funkcji; pochodzenie nabłonków. Skóra: budowa, funkcje, warstwy, ubarwienie skóry, specyficzność i zróżnicowanie skóry na tle funkcji przez nią spełnia-nych; technologiczna wartość skóry (tkanek pogranicza) i jej wytworów – kolagen; przydatność twardych wytworów skóry dla badań z zakresu biologii i taksonomii.
T-W-3Tkanki środowiska wewnętrznego - łączne, rodzaje, substancja pozakomórkowa (macierz), komórki tkanki łącznej właściwej, budowa substancji pozakomórkowej, kolagenowe i niekolagenowe składniki macierzy; budowa chemiczna i struktura mineralna tkanki, typy połączeń kości; krew jako zawiesina komórek (krwinek) i płytek krwi w płynnej substancji międzykomórkowej; skład krwi. Tkanki mięśniowe jako zbiór komórek zdolnych do skurczu i rozkurczu – rodzaje, pochodzenie, włókno mięśniowe – miocyt, budowa sarkomeru, miofilamenty cienkie i grube; ślizgowa teoria skurczu mięśnia; molekularny mechanizm skurczu, tubule poprzeczne i siateczka sarkoplazmatyczna; typy włókien mięśniowych; tkanka mięśniowa sercowa; tkanka mięśniowa gładka;
T-W-4Układ krążenia (krwionośny i limfatyczny) - arterie i żyły, naczynia włosowate, serce; budowa i topografia; budowa budowa serca ryby; irygacja poszczególnych narządów – różnice i biologiczne znaczenie; budowa naczyń i tzw. serca limfatyczne; układy wrotne – specyficzna budowa, topografia, znaczenie; mięśnie układu krążenia; ośrodki i struktury regulujące pracę i czynności układu krążenia. Układ oddechowy – aparat skrzelowy, powstawanie, budowa, wymiana gazowa, oddychanie ryb chrzęstnoszkieletowych i kostnoszkieletowych; przystosowania do oddychania powietrzem – ryby dwudyszne, dodatkowe narządy oddechowe u zarodków, larw i ryb dorosłych Układy wydalniczy i osmoregulacyjny jako zespół organów wyprowadzających z organizmu ryby na zewnątrz nadmiar wody, końcowe produkty przemiany materii oraz substancje toksyczne; budowa nerki ; topografia, podział na odcinki, struktury wewnętrzne, óżnice w budowie i mikrostrukturze nerki ryb morskich i słodkowodnych, moczowody; wątroba i jej udział w wydalaniu i neutralizacji toksyn i końcowych pro-duktów przemiany materii; budowa szczegółowa, woreczek żółciowy, kanał wyprowadzający żółć; układy wrotne, skzela i pęcherz pławny – rola w wydalaniu CO2 oraz nadmiaru soli, komórki chlorkowe; układy wrotne; przewód pokarmowy – nabłonki „odsalające” wodę morską.
T-W-5Układ wydzielania wewnętrznego (endokrynny) - struktura (gruczoły) i topografia układu endokrynnego ryb; budowa komórkowa ważniejszych gruczołów, regulacja hormonalna funkcji i wpływ oddziaływań hormonów na struktury organizmu ryby; morfo-funkcjonalne skutki zaburzeń funkcji poszczególnych gruczołów; struktury neurosekrecyjne, udział gruczołów wydzielania wewnętrznego w regulacji i przygotowaniu organizmu ryby do rozrodu; możliwości zastosowań praktycznych.
T-W-6Tkanka nerwowa, układ nerwowy – neuron, tkanka glejowa, rozwój tkanki nerwowej, zakończenia nerwowe, rozwój układu nerwowego, pojęcie i budowa nerwu; opony mózgowo-rdzeniowe – budowa, funkcje; płyn mózgowo-rdzeniowy; mózg, nerwy mózgowe, rdzeń kręgowy, układ autonomiczny. Narządy zmysłów - definicja, podział i nazwy receptorów, zróżnicowanie anatomiczne narządów zmysłów. Narządy świetlne i elektryczne u ryb - budowa narządów świetlnych u ryb chrzęstnoszkieletowych i kostnoszkieletowych; rozmieszczenie narządów świetlnych na ciele ryby i ich rozmiary; istota zjawiska świecenia i jego znaczenie biologiczne. Narządy elektryczne: występowanie i usytuowanie narządów elektrycznych u ryb; wartość prądu elektrycznego; narządy elektryczne ryb; mechanizm powstawania prądu w strukturach biologicznych; przykłady zjawisk fizjologicznych towarzyszących wyładowaniom elektrycznym; wyładowania elektryczne silne i słabe; zmysł elektrostatyczny i elektrolokacja; porozumiewanie się ryb przy pomocy sygnałów elektrycznych; biologiczne znaczenie. Elektroreceptory u ryb – ampułkowe i guzkowe, odkrycie zjawiska lokalizowania zdobyczy przez rekiny (elektrorecepcja), Algorytm lokalizowania zdobyczy przez rekiny i płaszczki, rozmieszczenie, orientacja ryb w polu magnetycznym.
T-L-1Osteologia – podział szkieletu na poszczególne elementy, budowa, nazewnictwo łacińskie.
T-L-5Budowa histologiczna poszczególnych tkanek i narządów.
T-L-2Topografia mięśni ryb, budowa, położenie poszczególnych jednostek mięśniowych.
T-L-3Powstanie, budowa, topografia poszczególnych narządów wewnętrznych, różnice międzygatunkowe.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej, objaśnienie lub wyjaśnienie, wykład problemowy, wykład konwersatoryjny
M-2Dyskusja dydaktyczna związana z wykładem, film, pokaz, ćwiczenia laboratoryjne (sekcja ryb i raków - rozpoznanie poszczególnych mięśni tułowia i ogona; położenie, układ włókien mięśniowych, kształt, wielkość, zabarwienie; zbadanie położenia i przebiegu metameru mięśniowego – miomeru; rozpoznanie mięśni głowy, wypreparowanie mięśni, rozpoznanie poszczególnych narządów, oglądanie preparatów w formalinie, oglądanie preparatów histologicznych poszczególnych tkanek i układów różnych gatunków)
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena za przygotowanie do zajęć ocena aktywnosci studenta na zajęciach
S-2Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie ćwiczeń – 2 kolokwia
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie ma żadnej wiedzy na temat budowy anatomicznej ryb.
3,0Student ma wiedzę na temat wybranych elementów budowy anatomicznej ryb.
3,5Student ma wiedzę na temat wybranych elementów budowy anatomicznej ryb.
4,0Student ma wiedzę na temat budowy anatomicznej ryb.
4,5Student ma wiedzę na temat budowy anatomicznej ryb oraz potrafi scharakteryzować powiązania niektóre morfologiczno-funkcjonalne istniejące pomiędzy poszczególnymi narządami.
5,0Student ma wiedzę na temat budowy anatomicznej ryb i bezkregowców wodnych oraz potrafi scharakteryzować powiązania morfologiczno-funkcjonalne istniejące pomiędzy poszczególnymi narządami oraz całymi układami organizmu.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaRYB_1A_B3_W02Student ma wiedzę na temat mechanizmów rzadzących przebiegiem embriogenezy ryb i raków należących do odrębnych rodzin, które różnią się terminem i sposobem tarła naturalnego, co przekłada się na odmienne schematy przebiegu wczesnej ontogenezy oraz ma wiedzę na temat zmian zachodzacych w organizmie młodocianych osobników ryb i raków po opuszczeniu osłonek jajowych (poziom dojrzałości poszczególnych układów w zależności od gatunku, przystosowanie do życia larwalnego oraz narządy przejściowe)
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówRYB_1A_W13Ma wiedzę z zakresu biologii i technik rozrodu organizmów wodnych. Ma wiedzę o biotechnologii rozrodu i podchowu młodocianych stadiów ryb w warunkach naturalnych i sztucznych.
Cel przedmiotuC-1Celem kursu jest zapoznanie studentów z makroskopową i mikroskopową budową organizmów wodnych, z uwzględnieniem różnic strukturalnych traktowanych porównawczo
C-2Zapoznanie studentów z zależnościami pomiędzy budową histologiczną tkanek i narządów, a uzyskaniem określonych efektów technologicznych w produkcji żywności; Tak postrzegana wiedza anatomiczna (wzbogacona o topografię narządów) jest nieodzowna dla przyswojenia wiedzy z zakresu innych dyscyplin jak m.in. – embriologia, akwakultura i technologia żywności
Treści programoweT-W-7Rozród ryb – rozmnażanie i reprodukcja jako procesy zapewniające zachowanie gatunków i populacji oraz odgrywające zasadniczą rolę w gospodarce hodowlanej, morfologiczny wyraz przystosowań organizmu do rozrodu; układ i narządy rozrodcze – gonady i przewody wyprowadzające; zmiany strukturalne w budowie zewnętrznej towarzyszące cyklom rozrodczym u ryb i ich biologiczne znaczenie; Zmiany w układzie endokrynnym; gruczoły płciowe, gonady, komórki rozrodcze – plemniki i jaja; spermatogeneza, owogeneza; rozwój zarodkowy, zróżnicowanie morfomechaniki rozwoju zarodkowego, jej przyczyny, istota i znaczenie. Wpływ czynników zewnętrznych – środowiskowych – na rozwój zarodkowy wpływ temperatury otoczenia, jednostki termiczne (stopniodni, stopniogodziny, temperatury optymalne i letalne), wpływ tlenu rozpuszczonego w wodzie, wymiana wodna i gazowa; oddziaływanie światła, zasolenie – zakres tolerancji, wrażliwość na wstrząsy i urazy mechaniczne, wpływ pola magnetycznego, wpływ innych czynników środowiskowych.
T-L-4Embriogeneza – szczegółowa budowa gamet (jaja i plemniki) i ich zróżnicowanie gatunkowe, przebieg rozwoju zarodkowego, wpływ warunków środowiskowych.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej, objaśnienie lub wyjaśnienie, wykład problemowy, wykład konwersatoryjny
M-2Dyskusja dydaktyczna związana z wykładem, film, pokaz, ćwiczenia laboratoryjne (sekcja ryb i raków - rozpoznanie poszczególnych mięśni tułowia i ogona; położenie, układ włókien mięśniowych, kształt, wielkość, zabarwienie; zbadanie położenia i przebiegu metameru mięśniowego – miomeru; rozpoznanie mięśni głowy, wypreparowanie mięśni, rozpoznanie poszczególnych narządów, oglądanie preparatów w formalinie, oglądanie preparatów histologicznych poszczególnych tkanek i układów różnych gatunków)
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena za przygotowanie do zajęć ocena aktywnosci studenta na zajęciach
S-2Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie ćwiczeń – 2 kolokwia
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie ma żadnej wiedzy na temat przebiegu embriogenezy ryb i raków oraz nie ma żadnej wiedzy na temat budowy i przemian w organizmach larw ryb.
3,0Student zna podstawowe etapy rozwoju zarodkowego oraz potrafi opisać ogólną budowę ciała młodociannych osobników ryb.
3,5Student zna podstawowe etapy rozwoju zarodkowego i potrafi opisać niekóre z nich oraz potrafi opisać ogólną budowę ciała młodociannych osobników ryb oraz potrafi scharakteryzować niekóre zmiany zachodzace w ich ciałach w trakcie rozwoju postzarodkowego.
4,0Student potrafi opisać mechanizmy rządzące przebiegiem rozwoju zarodkowego oraz ma wiedzę na temat zmian zachodzacych w organizmie młodocianych osobników różnych gatunków ryb po opuszczeniu osłonek jajowych.
4,5Student potrafi opisać mechanizmy rządzące przebiegiem rozwoju zarodkowego i wie jaki wpływ na niego mają niekóre czynniki środowiskowe oraz ma wiedzę na temat zmian zachodzacych w organizmie młodocianych osobników różnych gatunków ryb po opuszczeniu osłonek jajowych oraz potrafi omówić niektóre przystosowanie do życia larwalnego oraz narządy przejściowe.
5,0Student opisuje mechanizmy rządzące embriogenezą i wie jaki wpływ na przebieg embriogenezy mają warunki środowiskowe oraz ma wiedzę na temat zmian zachodzacych w organizmie młodocianych osobników różnych gatunków ryb po opuszczeniu osłonek jajowych oraz potrafi omówić przystosowanie do życia larwalnego oraz narządy przejściowe.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaRYB_1A_B3_U01Po przeprowadzonych zajęciach student umie posługiwac sie specjalistyczną terminologią dotyczącą anatomii ryb oraz wybranych bezkręgowców wodnych w formie werbalnej oraz pisemnej oraz rozumie literaturę z zakresu badań anatomicznych.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówRYB_1A_U01Posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji . Potrafi uzyskane informacje analizować, interpretować, wyciągać wnioski oraz formułować i uzasadniać opinie.
Cel przedmiotuC-1Celem kursu jest zapoznanie studentów z makroskopową i mikroskopową budową organizmów wodnych, z uwzględnieniem różnic strukturalnych traktowanych porównawczo
C-2Zapoznanie studentów z zależnościami pomiędzy budową histologiczną tkanek i narządów, a uzyskaniem określonych efektów technologicznych w produkcji żywności; Tak postrzegana wiedza anatomiczna (wzbogacona o topografię narządów) jest nieodzowna dla przyswojenia wiedzy z zakresu innych dyscyplin jak m.in. – embriologia, akwakultura i technologia żywności
Treści programoweT-W-5Układ wydzielania wewnętrznego (endokrynny) - struktura (gruczoły) i topografia układu endokrynnego ryb; budowa komórkowa ważniejszych gruczołów, regulacja hormonalna funkcji i wpływ oddziaływań hormonów na struktury organizmu ryby; morfo-funkcjonalne skutki zaburzeń funkcji poszczególnych gruczołów; struktury neurosekrecyjne, udział gruczołów wydzielania wewnętrznego w regulacji i przygotowaniu organizmu ryby do rozrodu; możliwości zastosowań praktycznych.
T-W-6Tkanka nerwowa, układ nerwowy – neuron, tkanka glejowa, rozwój tkanki nerwowej, zakończenia nerwowe, rozwój układu nerwowego, pojęcie i budowa nerwu; opony mózgowo-rdzeniowe – budowa, funkcje; płyn mózgowo-rdzeniowy; mózg, nerwy mózgowe, rdzeń kręgowy, układ autonomiczny. Narządy zmysłów - definicja, podział i nazwy receptorów, zróżnicowanie anatomiczne narządów zmysłów. Narządy świetlne i elektryczne u ryb - budowa narządów świetlnych u ryb chrzęstnoszkieletowych i kostnoszkieletowych; rozmieszczenie narządów świetlnych na ciele ryby i ich rozmiary; istota zjawiska świecenia i jego znaczenie biologiczne. Narządy elektryczne: występowanie i usytuowanie narządów elektrycznych u ryb; wartość prądu elektrycznego; narządy elektryczne ryb; mechanizm powstawania prądu w strukturach biologicznych; przykłady zjawisk fizjologicznych towarzyszących wyładowaniom elektrycznym; wyładowania elektryczne silne i słabe; zmysł elektrostatyczny i elektrolokacja; porozumiewanie się ryb przy pomocy sygnałów elektrycznych; biologiczne znaczenie. Elektroreceptory u ryb – ampułkowe i guzkowe, odkrycie zjawiska lokalizowania zdobyczy przez rekiny (elektrorecepcja), Algorytm lokalizowania zdobyczy przez rekiny i płaszczki, rozmieszczenie, orientacja ryb w polu magnetycznym.
T-W-7Rozród ryb – rozmnażanie i reprodukcja jako procesy zapewniające zachowanie gatunków i populacji oraz odgrywające zasadniczą rolę w gospodarce hodowlanej, morfologiczny wyraz przystosowań organizmu do rozrodu; układ i narządy rozrodcze – gonady i przewody wyprowadzające; zmiany strukturalne w budowie zewnętrznej towarzyszące cyklom rozrodczym u ryb i ich biologiczne znaczenie; Zmiany w układzie endokrynnym; gruczoły płciowe, gonady, komórki rozrodcze – plemniki i jaja; spermatogeneza, owogeneza; rozwój zarodkowy, zróżnicowanie morfomechaniki rozwoju zarodkowego, jej przyczyny, istota i znaczenie. Wpływ czynników zewnętrznych – środowiskowych – na rozwój zarodkowy wpływ temperatury otoczenia, jednostki termiczne (stopniodni, stopniogodziny, temperatury optymalne i letalne), wpływ tlenu rozpuszczonego w wodzie, wymiana wodna i gazowa; oddziaływanie światła, zasolenie – zakres tolerancji, wrażliwość na wstrząsy i urazy mechaniczne, wpływ pola magnetycznego, wpływ innych czynników środowiskowych.
T-L-1Osteologia – podział szkieletu na poszczególne elementy, budowa, nazewnictwo łacińskie.
T-L-5Budowa histologiczna poszczególnych tkanek i narządów.
T-L-4Embriogeneza – szczegółowa budowa gamet (jaja i plemniki) i ich zróżnicowanie gatunkowe, przebieg rozwoju zarodkowego, wpływ warunków środowiskowych.
T-L-2Topografia mięśni ryb, budowa, położenie poszczególnych jednostek mięśniowych.
T-L-3Powstanie, budowa, topografia poszczególnych narządów wewnętrznych, różnice międzygatunkowe.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej, objaśnienie lub wyjaśnienie, wykład problemowy, wykład konwersatoryjny
M-2Dyskusja dydaktyczna związana z wykładem, film, pokaz, ćwiczenia laboratoryjne (sekcja ryb i raków - rozpoznanie poszczególnych mięśni tułowia i ogona; położenie, układ włókien mięśniowych, kształt, wielkość, zabarwienie; zbadanie położenia i przebiegu metameru mięśniowego – miomeru; rozpoznanie mięśni głowy, wypreparowanie mięśni, rozpoznanie poszczególnych narządów, oglądanie preparatów w formalinie, oglądanie preparatów histologicznych poszczególnych tkanek i układów różnych gatunków)
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena za przygotowanie do zajęć ocena aktywnosci studenta na zajęciach
S-2Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie ćwiczeń – 2 kolokwia
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie potrafi posługiwać się terminologię anatomiczną.
3,0Student zna podstawowe zwroty anatomiczne.
3,5Student zna podstawowe zwroty anatomiczne i umie je prawidłowo zastosować w praktyce.
4,0Student rozumie wiekszość specjalistycznej terminologii dotyczacej anatomii oraz rozumie podstawową literaturę z zakresu badań anatomicznych.
4,5Student umieć posługiwac się specjalistyczna terminologia dotyczacą anatomii w jezyku polskim w formie werbalnej i pisemnej oraz rozumie literaturę z zakresu badań anatomicznych.
5,0Student umieć posługiwaę się specjalistyczna terminologia dotyczacą anatomii zarówno w jezyku polskim jak i j. łaciński w formie werbalnej i pisemnej oraz rozumie literaturę z zakresu badań anatomicznych.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaRYB_1A_B3_U02Student potrafi przeprowadzić prostą sekcję ryby oraz wybranych bezkręgowców w celu oceny stanu ich narzadów wewnętrznych.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówRYB_1A_U02Potrafi pracować w zespole, umie oszacować czas potrzebny na realizację zleconego zadania, potrafi opracować i zrealizować harmonogram prac. Rozumie potrzebę samokształcenia.
Cel przedmiotuC-1Celem kursu jest zapoznanie studentów z makroskopową i mikroskopową budową organizmów wodnych, z uwzględnieniem różnic strukturalnych traktowanych porównawczo
C-2Zapoznanie studentów z zależnościami pomiędzy budową histologiczną tkanek i narządów, a uzyskaniem określonych efektów technologicznych w produkcji żywności; Tak postrzegana wiedza anatomiczna (wzbogacona o topografię narządów) jest nieodzowna dla przyswojenia wiedzy z zakresu innych dyscyplin jak m.in. – embriologia, akwakultura i technologia żywności
Treści programoweT-L-1Osteologia – podział szkieletu na poszczególne elementy, budowa, nazewnictwo łacińskie.
T-L-5Budowa histologiczna poszczególnych tkanek i narządów.
T-L-2Topografia mięśni ryb, budowa, położenie poszczególnych jednostek mięśniowych.
T-L-3Powstanie, budowa, topografia poszczególnych narządów wewnętrznych, różnice międzygatunkowe.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej, objaśnienie lub wyjaśnienie, wykład problemowy, wykład konwersatoryjny
M-2Dyskusja dydaktyczna związana z wykładem, film, pokaz, ćwiczenia laboratoryjne (sekcja ryb i raków - rozpoznanie poszczególnych mięśni tułowia i ogona; położenie, układ włókien mięśniowych, kształt, wielkość, zabarwienie; zbadanie położenia i przebiegu metameru mięśniowego – miomeru; rozpoznanie mięśni głowy, wypreparowanie mięśni, rozpoznanie poszczególnych narządów, oglądanie preparatów w formalinie, oglądanie preparatów histologicznych poszczególnych tkanek i układów różnych gatunków)
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena za przygotowanie do zajęć ocena aktywnosci studenta na zajęciach
S-2Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie ćwiczeń – 2 kolokwia
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie potrafi posługiwać się narzędziami chirurgicznymi do preparowania tkanek i narządów
3,0Student potrafi preparować ciało nie uszkadzając narządów wewnętrznych oraz wyizolować przynajmniej niekóre z narządów wewnętrznych
3,5Student potrafi preparować ciało nie uszkadzając narządów wewnętrznych oraz wyizolować większość narządów wewnętrznych, mięśni oraz kości i poprawnie nazwać przynajmniej niektóre z nich
4,0Student potrafi preparować ciało nie uszkadzając narządów wewnętrznych oraz wyizolować wszystkie narządy wewnętrzne i mięśnie oraz kości i poprawnie nazwać przynajmniej niektóre z nich
4,5Student potrafi preparować ciało nie uszkadzając narządów wewnętrznych oraz wyizolować wszystkie narządy wewnętrzne i mięśnie oraz kości i poprawnie nazwać większość z nich
5,0Student potrafi preparować ciało nie uszkadzając narządów wewnętrznych oraz wyizolować wszystkie narządy wewnętrzne i mięśnie oraz kości i poprawnie je nazwać
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaRYB_1A_B3_K01Student ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówRYB_1A_K03Ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszeniu odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadanie.
Cel przedmiotuC-1Celem kursu jest zapoznanie studentów z makroskopową i mikroskopową budową organizmów wodnych, z uwzględnieniem różnic strukturalnych traktowanych porównawczo
C-2Zapoznanie studentów z zależnościami pomiędzy budową histologiczną tkanek i narządów, a uzyskaniem określonych efektów technologicznych w produkcji żywności; Tak postrzegana wiedza anatomiczna (wzbogacona o topografię narządów) jest nieodzowna dla przyswojenia wiedzy z zakresu innych dyscyplin jak m.in. – embriologia, akwakultura i technologia żywności
Treści programoweT-W-1Podstawowe pojęcia i definicje anatomiczne, miejsce i przydatność wiedzy anatomicznej dla innych dziedzin wiedzy rybackiej; Metody badań anatomicznych (makroskopowe, mikroskopowe – in vivo i in vitro); Mianownictwo anatomiczne. Elementy strukturalne ciała ryby – komórki, tkanki, organy, układy (budowa zewnętrzna i wewnętrzna komórki, struktury wewnątrzkomórkowe, zróżnicowanie wielkości, kształtów i budowy zewnętrznej i wewnętrznej w zależności od pełnionej funkcji; rodzaje tkanek - udział i rola tkanek w strukturach o wyższym stopniu integracji morfo-funkcjonalnej – organach i układach; Narządy – topografia, udział różnych struktur tkankowych w poszczegól-nych narządach, morfologiczne modyfikacje komórek w poszczególnych narządach; Układy - różnorodność budowy i topografii układów jako wyraz spełnianych funkcji przez powiązane organicznie narządy tworzące układ, współzależność strukturalna i funkcjonalna poszczególnych narządów wewnątrz układu; Tkanki – charakterystyka ogólna, klasyfikacja, rozwój nauki o tkankach jako efekt postępu w zakresie technik i metod badawczych; rodzaje mikroskopów – świetlne i elektronowe; hodowla tkanek obserwowanych in vitro i in vivo; Klasyfikacja tkanek:
T-W-2Tkanki pogranicza; nabłonki - rodzaje, budowa nabłonka jako wyraz przystosowania jego makro- i mikrostruktu-ry do miejsca występowania i pełnionej funkcji; pochodzenie nabłonków. Skóra: budowa, funkcje, warstwy, ubarwienie skóry, specyficzność i zróżnicowanie skóry na tle funkcji przez nią spełnia-nych; technologiczna wartość skóry (tkanek pogranicza) i jej wytworów – kolagen; przydatność twardych wytworów skóry dla badań z zakresu biologii i taksonomii.
T-W-3Tkanki środowiska wewnętrznego - łączne, rodzaje, substancja pozakomórkowa (macierz), komórki tkanki łącznej właściwej, budowa substancji pozakomórkowej, kolagenowe i niekolagenowe składniki macierzy; budowa chemiczna i struktura mineralna tkanki, typy połączeń kości; krew jako zawiesina komórek (krwinek) i płytek krwi w płynnej substancji międzykomórkowej; skład krwi. Tkanki mięśniowe jako zbiór komórek zdolnych do skurczu i rozkurczu – rodzaje, pochodzenie, włókno mięśniowe – miocyt, budowa sarkomeru, miofilamenty cienkie i grube; ślizgowa teoria skurczu mięśnia; molekularny mechanizm skurczu, tubule poprzeczne i siateczka sarkoplazmatyczna; typy włókien mięśniowych; tkanka mięśniowa sercowa; tkanka mięśniowa gładka;
T-W-4Układ krążenia (krwionośny i limfatyczny) - arterie i żyły, naczynia włosowate, serce; budowa i topografia; budowa budowa serca ryby; irygacja poszczególnych narządów – różnice i biologiczne znaczenie; budowa naczyń i tzw. serca limfatyczne; układy wrotne – specyficzna budowa, topografia, znaczenie; mięśnie układu krążenia; ośrodki i struktury regulujące pracę i czynności układu krążenia. Układ oddechowy – aparat skrzelowy, powstawanie, budowa, wymiana gazowa, oddychanie ryb chrzęstnoszkieletowych i kostnoszkieletowych; przystosowania do oddychania powietrzem – ryby dwudyszne, dodatkowe narządy oddechowe u zarodków, larw i ryb dorosłych Układy wydalniczy i osmoregulacyjny jako zespół organów wyprowadzających z organizmu ryby na zewnątrz nadmiar wody, końcowe produkty przemiany materii oraz substancje toksyczne; budowa nerki ; topografia, podział na odcinki, struktury wewnętrzne, óżnice w budowie i mikrostrukturze nerki ryb morskich i słodkowodnych, moczowody; wątroba i jej udział w wydalaniu i neutralizacji toksyn i końcowych pro-duktów przemiany materii; budowa szczegółowa, woreczek żółciowy, kanał wyprowadzający żółć; układy wrotne, skzela i pęcherz pławny – rola w wydalaniu CO2 oraz nadmiaru soli, komórki chlorkowe; układy wrotne; przewód pokarmowy – nabłonki „odsalające” wodę morską.
T-W-5Układ wydzielania wewnętrznego (endokrynny) - struktura (gruczoły) i topografia układu endokrynnego ryb; budowa komórkowa ważniejszych gruczołów, regulacja hormonalna funkcji i wpływ oddziaływań hormonów na struktury organizmu ryby; morfo-funkcjonalne skutki zaburzeń funkcji poszczególnych gruczołów; struktury neurosekrecyjne, udział gruczołów wydzielania wewnętrznego w regulacji i przygotowaniu organizmu ryby do rozrodu; możliwości zastosowań praktycznych.
T-W-6Tkanka nerwowa, układ nerwowy – neuron, tkanka glejowa, rozwój tkanki nerwowej, zakończenia nerwowe, rozwój układu nerwowego, pojęcie i budowa nerwu; opony mózgowo-rdzeniowe – budowa, funkcje; płyn mózgowo-rdzeniowy; mózg, nerwy mózgowe, rdzeń kręgowy, układ autonomiczny. Narządy zmysłów - definicja, podział i nazwy receptorów, zróżnicowanie anatomiczne narządów zmysłów. Narządy świetlne i elektryczne u ryb - budowa narządów świetlnych u ryb chrzęstnoszkieletowych i kostnoszkieletowych; rozmieszczenie narządów świetlnych na ciele ryby i ich rozmiary; istota zjawiska świecenia i jego znaczenie biologiczne. Narządy elektryczne: występowanie i usytuowanie narządów elektrycznych u ryb; wartość prądu elektrycznego; narządy elektryczne ryb; mechanizm powstawania prądu w strukturach biologicznych; przykłady zjawisk fizjologicznych towarzyszących wyładowaniom elektrycznym; wyładowania elektryczne silne i słabe; zmysł elektrostatyczny i elektrolokacja; porozumiewanie się ryb przy pomocy sygnałów elektrycznych; biologiczne znaczenie. Elektroreceptory u ryb – ampułkowe i guzkowe, odkrycie zjawiska lokalizowania zdobyczy przez rekiny (elektrorecepcja), Algorytm lokalizowania zdobyczy przez rekiny i płaszczki, rozmieszczenie, orientacja ryb w polu magnetycznym.
T-W-7Rozród ryb – rozmnażanie i reprodukcja jako procesy zapewniające zachowanie gatunków i populacji oraz odgrywające zasadniczą rolę w gospodarce hodowlanej, morfologiczny wyraz przystosowań organizmu do rozrodu; układ i narządy rozrodcze – gonady i przewody wyprowadzające; zmiany strukturalne w budowie zewnętrznej towarzyszące cyklom rozrodczym u ryb i ich biologiczne znaczenie; Zmiany w układzie endokrynnym; gruczoły płciowe, gonady, komórki rozrodcze – plemniki i jaja; spermatogeneza, owogeneza; rozwój zarodkowy, zróżnicowanie morfomechaniki rozwoju zarodkowego, jej przyczyny, istota i znaczenie. Wpływ czynników zewnętrznych – środowiskowych – na rozwój zarodkowy wpływ temperatury otoczenia, jednostki termiczne (stopniodni, stopniogodziny, temperatury optymalne i letalne), wpływ tlenu rozpuszczonego w wodzie, wymiana wodna i gazowa; oddziaływanie światła, zasolenie – zakres tolerancji, wrażliwość na wstrząsy i urazy mechaniczne, wpływ pola magnetycznego, wpływ innych czynników środowiskowych.
T-L-1Osteologia – podział szkieletu na poszczególne elementy, budowa, nazewnictwo łacińskie.
T-L-5Budowa histologiczna poszczególnych tkanek i narządów.
T-L-4Embriogeneza – szczegółowa budowa gamet (jaja i plemniki) i ich zróżnicowanie gatunkowe, przebieg rozwoju zarodkowego, wpływ warunków środowiskowych.
T-L-2Topografia mięśni ryb, budowa, położenie poszczególnych jednostek mięśniowych.
T-L-3Powstanie, budowa, topografia poszczególnych narządów wewnętrznych, różnice międzygatunkowe.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej, objaśnienie lub wyjaśnienie, wykład problemowy, wykład konwersatoryjny
M-2Dyskusja dydaktyczna związana z wykładem, film, pokaz, ćwiczenia laboratoryjne (sekcja ryb i raków - rozpoznanie poszczególnych mięśni tułowia i ogona; położenie, układ włókien mięśniowych, kształt, wielkość, zabarwienie; zbadanie położenia i przebiegu metameru mięśniowego – miomeru; rozpoznanie mięśni głowy, wypreparowanie mięśni, rozpoznanie poszczególnych narządów, oglądanie preparatów w formalinie, oglądanie preparatów histologicznych poszczególnych tkanek i układów różnych gatunków)
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena za przygotowanie do zajęć ocena aktywnosci studenta na zajęciach
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student przy pracy ze zwierzętami nie postępuje zgodnie z zasadami etyki
3,0Student ma podstawową świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporzadkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane działania
3,5Student ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporzadkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane działania
4,0Student ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość i chęć podporzadkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane działania
4,5Student ma pełną świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość i chęć podporzadkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane działania
5,0Student ma pełną świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość i chęć podporzadkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane działania. Wykazuje się organizacją pracy w zespole