Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Informatyki - Inżynieria cyfryzacji (N1)

Sylabus przedmiotu Cyberbezpieczeństwo:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Inżynieria cyfryzacji
Forma studiów studia niestacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów nauki techniczne, studia inżynierskie
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Cyberbezpieczeństwo
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Inżynierii Oprogramowania
Nauczyciel odpowiedzialny Jerzy Pejaś <Jerzy.Pejas@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele Jerzy Pejaś <Jerzy.Pejas@zut.edu.pl>
ECTS (planowane) 4,0 ECTS (formy) 4,0
Forma zaliczenia egzamin Język polski
Blok obieralny Grupa obieralna

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
wykładyW4 20 2,00,62egzamin
laboratoriaL4 15 2,00,38zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Od słuchaczy kursu wymaga się znajomości podstaw programowania (przynajmniej język C/C++), wiedzy z zakresu algorytmów i podstawowych struktur danych, znajomości obsługi systemów operacyjnych Windows XP/Vista/7 i Linux oraz programowania w środowisku tych systemów. Niezbędna jest także podstawowa znajomość urządzeń i protokołów sieciowych

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Zapoznanie studentów z podstawowymi problemami bezpieczeństwa systemów informacyjnych
C-2Uświadomienie studentom znaczenia ochrony informacji oraz jej wagi we współczesnych systemach informacyjnych
C-3Przygotowanie studentów do samodzielnego posługiwania się mechanizmami bezpieczeństwa do ochrony informacji (przechowywanej, przesyłanej oraz podczas uwierzytelniania podmiotów, obiektów itp.)
C-4Kształtowanie umiejętności posługiwania się mechanizmami zabezpieczającycmi wbudowanymi w systemy operacyjne, bazy danych, w systemy sieciowe itp.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
laboratoria
T-L-1Wprowadzenie do kryptografi2
T-L-2Ochrona poczty elektronicznej - certyfikaty klucza publicznego2
T-L-3Zabezpieczanie wymiany informacji oraz konstrukcja urzędów certyfikacji w oparciu o pakiet OpenSSL2
T-L-4Implementacja i analiza algorytmów szyfrowych kryptografii asymetrycznej2
T-L-5Instalacja i konfiguracja programowej zapory sieciowej (firewall)2
T-L-6Mechanizmy lokalnej kontroli dostępu w systemach operacyjnych2
T-L-7Analiza ryzyka dla systemów informacyjnych (bezp. fizyczne i logiczne)3
15
wykłady
T-W-1Wprowadzenie do ochrony informacji - definicje, pojęcia, problemy, obszary zastosowań, analiza ryzyka2
T-W-2Elementy kryptografii: kryptografia symetryczna i asymetryczna2
T-W-3Uwierzytelnianie podmiotów2
T-W-4Modele kontroli dostępu2
T-W-5Protokoły uwierzytelniania2
T-W-6Bezpieczeństwo logiczne - bezpieczeństwo oprogramowania i sieci telekomunikacyjnych4
T-W-7Bezpieczeństowo fizyczne - Bezpieczeństwo organizacyjne i lokalizacyjne (budynki, pomieszczenia, okablowania itp.)4
T-W-8Zasady projektowania systemów zabezpieczeń i ich oceny2
20

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
laboratoria
A-L-1Udział w laboratoriach30
A-L-2Przygotowanie do zajęć oraz opracowanie sprawozdań laboratoryjnych w domu28
A-L-3Udział w konsultacjach2
60
wykłady
A-W-1Udział w wykładzie, dyskusje i rozwiązywanie problemów formułowanych podczas wykładów30
A-W-2Przygotowanie do egzaminu24
A-W-3Udział w konsultacjach do wykładu4
A-W-4Udział w egzaminie2
60

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjno-konwersatoryjny
M-2Cwiczenia laboratoryjne

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Ocena na podstawie wejsciówki, stopnia wykonania (pod koniec zajęć) scenariuszy formułowanych w oparciu o konspekty laboratoryjne i/lub sprawozdania z zajęć
S-2Ocena podsumowująca: Test (jednokrotnego lub wielokrotnego wyboru) oraz pytania otwarte (zadania problemowe)

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
IC_1A_C/04_W01
Identyfikuje typowe podatności i zagrożenia występujące w systemach informacyjnych, zna podstawowe mechanizmy ochrony informacji oraz potrafi sformułować wymagania bezpieczeństwa i dobierać mechanizmy zabezpieczajace
IC_1A_W09C-2, C-1T-W-1, T-W-2, T-W-7, T-W-5, T-W-3, T-W-4, T-W-6, T-L-6, T-L-1, T-L-3M-1, M-2S-2, S-1

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
IC_1A_C/04_U01
Analizuje typowe podatności i zagrożenia występujące w systemach informacyjnych, stosuje mechanizmy zabezpieczeń, dobiera i projektuje proste sytemy zabezpieczeń na poziomie podstawowym
IC_1A_U23C-1, C-3, C-4T-W-2, T-W-8, T-W-3, T-W-4, T-L-4, T-L-2, T-L-5, T-L-3M-1, M-2S-2, S-1

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
IC_1A_C/04_W01
Identyfikuje typowe podatności i zagrożenia występujące w systemach informacyjnych, zna podstawowe mechanizmy ochrony informacji oraz potrafi sformułować wymagania bezpieczeństwa i dobierać mechanizmy zabezpieczajace
2,0nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3
3,0- identyfikuje typowe zagrożenia i podatności w systemach informacyjnych - zna podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwa systemów informacyjnych - zna i rozumie metod izykiem - zna podstawowe mechanizmy zabezpieczeń
3,5wymagania na ocenę 3,0 oraz dodatkowo: - potrafi wytłumaczyć działanie podstawowych mechanizmów uwierzytelniania i kontroli dostępu w systemach lokalnych i rozproszonych
4,0wymagania na ocenę 3,5 oraz dodatkowo: - zna zasady działania i własności algorytmów kryptografii z kluczem symetrycznym oraz kluczem publicznym - szczegółowo opisuje działanie systemów kontroli dostępu typu DAC, MAC i RBAC - zna ogólne mechnizmy zabezpieczeń na poziomie sieci
4,5wymagania na ocenę 4,0 oraz dodatkowo: - zna matematyczne podstawy działanie podstawowych algorytmów szyfrowych z kluczem symetrycznym i asymetrycznym. - zna i rozumie podstawowe ataki na oprogramowanie i zasady jego zabezpieczania - zna i rozumie działanie zaawansowanych protokołów zabezpieczeń sieci
5,0wymagania na ocenę 4,5 oraz dodatkowo - potrafi formalnie uzasadnić własności podstawowych algorytmów szyfrowych - proponuje/dobiera odpowiednie mechanizmy zabezpieczeń wbudowane w system informatyczny zapobiegające wybranej klasie zagrożeń i podatności

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
IC_1A_C/04_U01
Analizuje typowe podatności i zagrożenia występujące w systemach informacyjnych, stosuje mechanizmy zabezpieczeń, dobiera i projektuje proste sytemy zabezpieczeń na poziomie podstawowym
2,0nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3
3,0- potrafi określać wymagania bezpieczeństwa dla systemów informacyjnych (systemy kontroli dostępu, systemy uwierzytelniania, systemy sieciowe, oprogramowania itp.) - potrafi analizować podatności i zagrożenia na poziomie lokalnych systemów operacyjnych i oprogramowania - potrafi zapewnić poczcie elektronicznej poufność integralność oraz zestawić szyfrowane połączenie sieciowe SSL/TLS
3,5spełnia wymagania na ocenę 3,0 oraz dodatkowo: - potrafi analizować ruch sieciowy i oceniać wynikające stąd zagrożenia i podatności - potrafi skonfigurować zaporę sieciową i/lub system kontroli dostępu na poziomie systemu operacyjnego
4,0spełnia wymagania na ocenę 3,5 oraz dodatkowo: - potrafi oszacować ryzyka - potrafi stosować narzędzia do szacowania i postępowania z ryzykiem
4,5spełnia wymagania na ocenę 4,0 oraz dodatkowo: - potrafi korzystać z podstawowych mechanizmów zabezpieczających opartych min. na podpisach cyfrowych itp. - potrafi analizować protokoły uwierzytelniania podmiotów
5,0spełnia wymagania na oceny 3,0 - 4,0 oraz dodatkowo: - potrafi zaprojektować i ocenić system zabezpieczeń wymuszajacy realizację celów zabezpieczeń

Literatura podstawowa

  1. Krzysztof Liderman, Bezpieczeństwo informacyjne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2013, Wyd. I, ISBN: 978-83-01-17022-6
  2. Dieter Gollmann, Computer Security, John Wiley & Sons, Cichester, 2006, Wyd. II
  3. Anderson Ross, Inżynieria zabezpieczeń, WNT, Warszawa, 2005

Literatura dodatkowa

  1. A.J.Menezes, P.C.Van Oorschot, S.A.Vanstone, Kryptografia stosowana, WNT, Warszawa, 2005, Wyd. I
  2. T.J. Klevinsky, Scott Laliberte, Ajay Gupta, Hack I.T. Testy bezpieczeństwa danych, Helion, Warszawa, 2003
  3. Andrzej Białas, Bezpieczeństwo informacji i usług w nowoczesnej instytucji i firmie, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, 2006
  4. Matt Bishop, Computer Security: Art and Science, Addison Wesley Professional, Boston, 2003

Treści programowe - laboratoria

KODTreść programowaGodziny
T-L-1Wprowadzenie do kryptografi2
T-L-2Ochrona poczty elektronicznej - certyfikaty klucza publicznego2
T-L-3Zabezpieczanie wymiany informacji oraz konstrukcja urzędów certyfikacji w oparciu o pakiet OpenSSL2
T-L-4Implementacja i analiza algorytmów szyfrowych kryptografii asymetrycznej2
T-L-5Instalacja i konfiguracja programowej zapory sieciowej (firewall)2
T-L-6Mechanizmy lokalnej kontroli dostępu w systemach operacyjnych2
T-L-7Analiza ryzyka dla systemów informacyjnych (bezp. fizyczne i logiczne)3
15

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Wprowadzenie do ochrony informacji - definicje, pojęcia, problemy, obszary zastosowań, analiza ryzyka2
T-W-2Elementy kryptografii: kryptografia symetryczna i asymetryczna2
T-W-3Uwierzytelnianie podmiotów2
T-W-4Modele kontroli dostępu2
T-W-5Protokoły uwierzytelniania2
T-W-6Bezpieczeństwo logiczne - bezpieczeństwo oprogramowania i sieci telekomunikacyjnych4
T-W-7Bezpieczeństowo fizyczne - Bezpieczeństwo organizacyjne i lokalizacyjne (budynki, pomieszczenia, okablowania itp.)4
T-W-8Zasady projektowania systemów zabezpieczeń i ich oceny2
20

Formy aktywności - laboratoria

KODForma aktywnościGodziny
A-L-1Udział w laboratoriach30
A-L-2Przygotowanie do zajęć oraz opracowanie sprawozdań laboratoryjnych w domu28
A-L-3Udział w konsultacjach2
60
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Udział w wykładzie, dyskusje i rozwiązywanie problemów formułowanych podczas wykładów30
A-W-2Przygotowanie do egzaminu24
A-W-3Udział w konsultacjach do wykładu4
A-W-4Udział w egzaminie2
60
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaIC_1A_C/04_W01Identyfikuje typowe podatności i zagrożenia występujące w systemach informacyjnych, zna podstawowe mechanizmy ochrony informacji oraz potrafi sformułować wymagania bezpieczeństwa i dobierać mechanizmy zabezpieczajace
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówIC_1A_W09Posiada wiedzę z zakresu bezpieczeństwa i ochrony informacji
Cel przedmiotuC-2Uświadomienie studentom znaczenia ochrony informacji oraz jej wagi we współczesnych systemach informacyjnych
C-1Zapoznanie studentów z podstawowymi problemami bezpieczeństwa systemów informacyjnych
Treści programoweT-W-1Wprowadzenie do ochrony informacji - definicje, pojęcia, problemy, obszary zastosowań, analiza ryzyka
T-W-2Elementy kryptografii: kryptografia symetryczna i asymetryczna
T-W-7Bezpieczeństowo fizyczne - Bezpieczeństwo organizacyjne i lokalizacyjne (budynki, pomieszczenia, okablowania itp.)
T-W-5Protokoły uwierzytelniania
T-W-3Uwierzytelnianie podmiotów
T-W-4Modele kontroli dostępu
T-W-6Bezpieczeństwo logiczne - bezpieczeństwo oprogramowania i sieci telekomunikacyjnych
T-L-6Mechanizmy lokalnej kontroli dostępu w systemach operacyjnych
T-L-1Wprowadzenie do kryptografi
T-L-3Zabezpieczanie wymiany informacji oraz konstrukcja urzędów certyfikacji w oparciu o pakiet OpenSSL
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjno-konwersatoryjny
M-2Cwiczenia laboratoryjne
Sposób ocenyS-2Ocena podsumowująca: Test (jednokrotnego lub wielokrotnego wyboru) oraz pytania otwarte (zadania problemowe)
S-1Ocena formująca: Ocena na podstawie wejsciówki, stopnia wykonania (pod koniec zajęć) scenariuszy formułowanych w oparciu o konspekty laboratoryjne i/lub sprawozdania z zajęć
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3
3,0- identyfikuje typowe zagrożenia i podatności w systemach informacyjnych - zna podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwa systemów informacyjnych - zna i rozumie metod izykiem - zna podstawowe mechanizmy zabezpieczeń
3,5wymagania na ocenę 3,0 oraz dodatkowo: - potrafi wytłumaczyć działanie podstawowych mechanizmów uwierzytelniania i kontroli dostępu w systemach lokalnych i rozproszonych
4,0wymagania na ocenę 3,5 oraz dodatkowo: - zna zasady działania i własności algorytmów kryptografii z kluczem symetrycznym oraz kluczem publicznym - szczegółowo opisuje działanie systemów kontroli dostępu typu DAC, MAC i RBAC - zna ogólne mechnizmy zabezpieczeń na poziomie sieci
4,5wymagania na ocenę 4,0 oraz dodatkowo: - zna matematyczne podstawy działanie podstawowych algorytmów szyfrowych z kluczem symetrycznym i asymetrycznym. - zna i rozumie podstawowe ataki na oprogramowanie i zasady jego zabezpieczania - zna i rozumie działanie zaawansowanych protokołów zabezpieczeń sieci
5,0wymagania na ocenę 4,5 oraz dodatkowo - potrafi formalnie uzasadnić własności podstawowych algorytmów szyfrowych - proponuje/dobiera odpowiednie mechanizmy zabezpieczeń wbudowane w system informatyczny zapobiegające wybranej klasie zagrożeń i podatności
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaIC_1A_C/04_U01Analizuje typowe podatności i zagrożenia występujące w systemach informacyjnych, stosuje mechanizmy zabezpieczeń, dobiera i projektuje proste sytemy zabezpieczeń na poziomie podstawowym
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówIC_1A_U23Ma umiejętność stosowania technik zabezpieczania danych przechowywanych i przesyłanych w ramach systemów informatycznych
Cel przedmiotuC-1Zapoznanie studentów z podstawowymi problemami bezpieczeństwa systemów informacyjnych
C-3Przygotowanie studentów do samodzielnego posługiwania się mechanizmami bezpieczeństwa do ochrony informacji (przechowywanej, przesyłanej oraz podczas uwierzytelniania podmiotów, obiektów itp.)
C-4Kształtowanie umiejętności posługiwania się mechanizmami zabezpieczającycmi wbudowanymi w systemy operacyjne, bazy danych, w systemy sieciowe itp.
Treści programoweT-W-2Elementy kryptografii: kryptografia symetryczna i asymetryczna
T-W-8Zasady projektowania systemów zabezpieczeń i ich oceny
T-W-3Uwierzytelnianie podmiotów
T-W-4Modele kontroli dostępu
T-L-4Implementacja i analiza algorytmów szyfrowych kryptografii asymetrycznej
T-L-2Ochrona poczty elektronicznej - certyfikaty klucza publicznego
T-L-5Instalacja i konfiguracja programowej zapory sieciowej (firewall)
T-L-3Zabezpieczanie wymiany informacji oraz konstrukcja urzędów certyfikacji w oparciu o pakiet OpenSSL
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjno-konwersatoryjny
M-2Cwiczenia laboratoryjne
Sposób ocenyS-2Ocena podsumowująca: Test (jednokrotnego lub wielokrotnego wyboru) oraz pytania otwarte (zadania problemowe)
S-1Ocena formująca: Ocena na podstawie wejsciówki, stopnia wykonania (pod koniec zajęć) scenariuszy formułowanych w oparciu o konspekty laboratoryjne i/lub sprawozdania z zajęć
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3
3,0- potrafi określać wymagania bezpieczeństwa dla systemów informacyjnych (systemy kontroli dostępu, systemy uwierzytelniania, systemy sieciowe, oprogramowania itp.) - potrafi analizować podatności i zagrożenia na poziomie lokalnych systemów operacyjnych i oprogramowania - potrafi zapewnić poczcie elektronicznej poufność integralność oraz zestawić szyfrowane połączenie sieciowe SSL/TLS
3,5spełnia wymagania na ocenę 3,0 oraz dodatkowo: - potrafi analizować ruch sieciowy i oceniać wynikające stąd zagrożenia i podatności - potrafi skonfigurować zaporę sieciową i/lub system kontroli dostępu na poziomie systemu operacyjnego
4,0spełnia wymagania na ocenę 3,5 oraz dodatkowo: - potrafi oszacować ryzyka - potrafi stosować narzędzia do szacowania i postępowania z ryzykiem
4,5spełnia wymagania na ocenę 4,0 oraz dodatkowo: - potrafi korzystać z podstawowych mechanizmów zabezpieczających opartych min. na podpisach cyfrowych itp. - potrafi analizować protokoły uwierzytelniania podmiotów
5,0spełnia wymagania na oceny 3,0 - 4,0 oraz dodatkowo: - potrafi zaprojektować i ocenić system zabezpieczeń wymuszajacy realizację celów zabezpieczeń