Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (N2)
specjalność: Biologia molekularna i podstawy analityki

Sylabus przedmiotu Biologia i biochemia komórek nowotworowych:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Biologia
Forma studiów studia niestacjonarne Poziom drugiego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta magister
Obszary studiów nauki przyrodnicze
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Biologia i biochemia komórek nowotworowych
Specjalność Biologia molekularna i podstawy analityki
Jednostka prowadząca Katedra Immunologii, Mikrobiologii i Chemii Fizjologicznej
Nauczyciel odpowiedzialny Dorota Jankowiak <dorota.jankowiak@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane) 2,0 ECTS (formy) 2,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny Grupa obieralna

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
wykładyW5 12 1,00,59zaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA5 8 1,00,41zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawowa wiedza z realizowanych na I stopniu studiów przedmiotów: chemia bioorganiczna, biochemia, biologia molekularna, genetyka ogólna, biologia komórki i endokrynologia.

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Student pozna podstawowe kryteria klasyfikacji nowotworówi cechy komórki nowotworowej różniące ją od komórki prawidłowej. Pozna gówne przyczyny i mechanizmy odpowiadające za transformację nowotworową, etapy kancerogenezy i możliwość zasiedlania innych tkanek. Zapozna się z podstawami immunologii nowotworów i ich oddziaływaniem z organizmem gospodarza. Pozna mechanizmy „ucieczki” komórek nowotworowych przed śmiercią i replikacyjnym starzeniem się odporności wielolekowej. Zrozumie główne załozenia celowanej terapii antynowotworowej.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Najważniejsze czynniki kancerogenne: fizyczne, chemiczne i biologiczne.1
T-A-2Etapy kancerogenezy i ich podstawowa charakterystyka: inicjacja, promocja i progresja. Klonalny rozwój nowotworów.1
T-A-3Niestabilność genetyczna komórek nowotworowych, rola zmian epigenetycznych. Protoonkogeny i onkogeny, geny supresorowe i geny mutatorowe.. Zaburzenia w przebiegu cyklu komórkowego w komórkach nowotworowych. Rola białka p53 i mutacji jego genu, białko Rb (retinoblastoma), rodzina inhibitorów kinaz białkowych p16, p27, p21.2
T-A-4Telomery i telomeraza w ontogenezie. Telomeraza i alternatywne metody wydłużania telomerów. Znaczenie starzenia się komórki rozwoju i w walce z chorobą nowotworową. Telomeraza jako cel molekularny w walce z chorobą nowotworową. Transformacja nowotworowa a apoptoza. Mechanizmy ucieczki komórek nowotworowych przed apoptozą. Receptory śmierci. Białka pro- i antyapoptyczne. Białka z rodziny inhibitora apoptozy i mechanizm ich działania. Apoptoza jako cel molekularny w onkologii.1
T-A-5Komórki nowotworowe a stres oksydacyjny. Reaktywne formy tlenu jako czynniki kancerogenne. Przyczyny zwiększonego wytwarzania reaktywnych form tlenu (RFT) w komórkach nowotworowych. Aktywność enzymów antyoksydacyjnych i antyutleniacze drobnocząsteczkowe w komórkach nowotworowych. Następstwa stresu oksydacyjnego w komórkach nowotworowych. Stres oksydacyjny a terapia przęciwnowotworowa.1
T-A-6Immunologia nowotworów. Antygeny i markery nowotworowe nowotworowe. Mechanizmy efektorowe odpowiedzi immunologicznej przeciw komórkom nowotworowym. Mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną. Immunoterapia nowotworów.1
T-A-7Mechanizmy oporności komórek nowotworowych na leki. Terapia genowa nowotworów1
8
wykłady
T-W-1Nowotwory jako problem społeczny i medyczny. Mierniki epidemiologiczne na swiecie i w Polsce. Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn. Podstawowa charakterystyka komórek nowotworowych i procesu nowotworowego1
T-W-2Zmiany w fizjilogii komórki związane z konwersją komórek prawidłowych w komórki nowotworowe odpowiadajace za przeżycie i ekspresję1
T-W-3Komórki macierzyste a komórki nowotworowe. Hipoteza macierzystych komórek nowotworowych.1
T-W-4Nazewnictwo i klasyfikacja nowotworów. Nowotwory niezłośliwe (łagodne), miejscowo złośliwe i złośliwe. Raki, mięsaki, chłonniaki i białaczki. Wpływ nowotworów na organizm.2
T-W-5Nowotwory niezłośliwe pocgodzenia nabłonkowego i mezenchymalnego - najwazniejsze cechy struktury makro- i mikroskopowej. nowotwory wywodzace się z wielopotencjalnych komórek rozrodczych.1
T-W-6Cechy złośliwości. Nowotwory złośliwe pochodzenia nabłonkowegi i mezenchymalnego - podstawowe cechy struktury makro - mikroskopowej. Podstawy stopniowania złośliwiści nowotworów - system TNM2
T-W-7Carcinoma in situ. Wasculogeneza, angiogeneza i neoangiogeneza. Przełącznik angiogenny - najwazniejsze czynniki proangiogenne. Mechanizmy angiogenezy nowotworowej. Cechy nowotworowych naczyń krwionośnych. Naczynia krwionośne jako cele terapeutyczne.3
T-W-8Mechanizmy przerzutowania komórek nowotworowych. Wielostopniowość przerzutowania i cechy decydujące. komórki nowotworowe w krwioobiegu. Kolonizacja narzadów.1
12

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1Uczestniczenie w ćwiczeniach8
A-A-2Konsultacje z prowadzącym ćwiczenia1
A-A-3Przygotowanie wraz z zespołem prezentacji i jej omówenia4
A-A-4Studiowanie literatury omawiajacej zagadnienia związane z tematem bieżących ćwiczeń. Przygotowanie do pisemnego zaliczenia całości materiału objętego programem ćwiczeń16
A-A-5Zaliczenie ćwiczeń1
30
wykłady
A-W-1Uczestnictwo w wykladach12
A-W-2Konsultacje z prowadzącym wykłady1
A-W-3Studiowanie literatury omawiajacej tematykę bieżących wykładów6
A-W-4Przygotowanie do pisemnego zaliczenia materiału objętego programem wykładów10
A-W-5Pisemne zaliczenie wykladów1
30

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny omawiajacy zagadnienia teoretyczne
M-2Prezentacja multmedialna z wykorzystaniem komputera i projektora
M-3konsultacje z prowadzącymi wykłay i ćwiczenia
M-4Dyskusja dydaktyczna i problemowa

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Ocena przygotowania studenta i jego aktywności na każdych ćwiczeniach
S-2Ocena formująca: Ocena prezentacji przgotowanej z zespołem oraz udziału studenta w jej omówieniu
S-3Ocena podsumowująca: Ocena z końcowego, pisemnego zaliczenia całości materiału objętego programem wykładów.
S-4Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena zaliczenia cwiczeń, na którą składają się oceny z: aktywności studenta, prezentacji i zaliczenia końcowego materiału objętego programem ćwiczeń

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_2A_C32_W01
Student zna kryteria klasyfikacji nowotworów, wymienia i charakteryzuje podstawowe czynniki kancerogenne pochodzenia fizycznego, chemicznego i bilogicznego. Wymienia i charakteryzuje etapy kancerogenezy. Wskazuje główne cechy różniace komórkę nowotworową od prawidłowej oraz cechy makro- i mikroskopowe różniace nowotwory niezłośliwe od złośliwych. Wylicza i charakteryzuje typy neoangiogenezy i rolę czynników proangiogennych. Charakteryzuje czynniki odpowiedzialne za inwazyjność i przerzutowanie nowotworów. Wyjaśnia rolę układu immunologicznego jako całości i jego wybranych elementów w obronie organizmu przezd chorobami nowotworowymi i zna mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną.
BL_2A_W16C-1T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5, T-A-6, T-A-7, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8M-1, M-2, M-3, M-4S-1, S-2, S-3, S-4

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_2A_C32_U01
Student wiedzę z zakresu budowy i pochodzenia komórek oraz roli głównych cząsteczek biologiczne czynnych (białek, enzymów, hormonów) oraz ich pochodnych wykorzystuje do wyjaśnienia ich roli i mechanizmów odpowiedzialnych za kancerogenzę, inwazyjność i przerzutowanie komórek nowotworowych. Umie Ocenić które z cech atypii komórkowej nalezy uważać za potencjalne niebezpieczne z punku widzenia transformacji nowotworowej.
BL_2A_U11C-1T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-6, T-A-7, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-6, T-W-7, T-W-8M-1, M-3, M-4S-1, S-2, S-4

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_2A_C32_K01
Jest świadomy obecności w otaczającym srodowisku ogromu czynników potencjalnie rakotwórczych i stale wzrastających wskaźników epidemiologicznych chorób nowotworowych. Wykazuje więc aktywną postawę w zachęcaniu do poddawania się przedsiewowym i profilaktyczym badaniom kontrolnym. Dba o stałe uzupełnianie i poszerzanie swej wiedzy z zakresu profilatyki i etiopatogenezy chorób nowotworowych.
BL_2A_K03, BL_2A_K07C-1T-A-1, T-A-3, T-A-6, T-A-7, T-W-1M-1, M-2, M-3, M-4S-1, S-2

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_2A_C32_W01
Student zna kryteria klasyfikacji nowotworów, wymienia i charakteryzuje podstawowe czynniki kancerogenne pochodzenia fizycznego, chemicznego i bilogicznego. Wymienia i charakteryzuje etapy kancerogenezy. Wskazuje główne cechy różniace komórkę nowotworową od prawidłowej oraz cechy makro- i mikroskopowe różniace nowotwory niezłośliwe od złośliwych. Wylicza i charakteryzuje typy neoangiogenezy i rolę czynników proangiogennych. Charakteryzuje czynniki odpowiedzialne za inwazyjność i przerzutowanie nowotworów. Wyjaśnia rolę układu immunologicznego jako całości i jego wybranych elementów w obronie organizmu przezd chorobami nowotworowymi i zna mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną.
2,0
3,0Student zna podstawy klasyfikacji nowotworów, potraii wymienić główne czynniki kancerogenne i w stopniu podstawowym scharakteryzować etapy kancerogenezy. Wybiórczo wymienia podstawowe cechy różnicujące komórki nowotworowe od prawidłowych oraz komórki nowotworów złośliwych od niezłośliwych. Potrafi wymienic i krótko opisać jednen z rodzajów neoangiogenezy oraz jej znaczenie w procesach rozrostu i przrzutowania nowotworów. W stopnu podstawowym potrafi omówić wybrane zagadnienia z zakresu immunologi nowotworów.
3,5
4,0
4,5
5,0

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_2A_C32_U01
Student wiedzę z zakresu budowy i pochodzenia komórek oraz roli głównych cząsteczek biologiczne czynnych (białek, enzymów, hormonów) oraz ich pochodnych wykorzystuje do wyjaśnienia ich roli i mechanizmów odpowiedzialnych za kancerogenzę, inwazyjność i przerzutowanie komórek nowotworowych. Umie Ocenić które z cech atypii komórkowej nalezy uważać za potencjalne niebezpieczne z punku widzenia transformacji nowotworowej.
2,0
3,0Student posiadaną wiedzę z zakresu budowy i pochodzenia komórek oraz roli głównych cząsteczek biologiczne czynnych oraz ich pochodnych w niewielkim zakresie wykorzystuje do wyjaśnienia ich roli i mechanizmów odpowiedzialnych za kancerogenzę, inwazyjność i przerzutowanie komórek nowotworowych. Wybiórczo podaje i uzasadnia, które z cech atypii komórkowej nalezy uważać za potencjalne niebezpieczne z punku widzenia transformacji nowotworowej.
3,5
4,0
4,5
5,0

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_2A_C32_K01
Jest świadomy obecności w otaczającym srodowisku ogromu czynników potencjalnie rakotwórczych i stale wzrastających wskaźników epidemiologicznych chorób nowotworowych. Wykazuje więc aktywną postawę w zachęcaniu do poddawania się przedsiewowym i profilaktyczym badaniom kontrolnym. Dba o stałe uzupełnianie i poszerzanie swej wiedzy z zakresu profilatyki i etiopatogenezy chorób nowotworowych.
2,0
3,0Student w stopniu podstawowym ma swiadomość stale wzrastajacego narazenia na czynniki kancerogenne, mimo to wykazuje jedynie sporadycznie niewielką aktywność w uzupełnianu swej wiedzi z zakresu profilaktyki chorób nowotworowych.
3,5
4,0
4,5
5,0

Literatura podstawowa

  1. Fuller G.M., Shields D., Podstawy molekularne biologii komórki, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2000
  2. Bal J, Biologia molekularna w medycynie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, 2001
  3. Madej J.A., Rotkiewicz T, Patologia ogólna zwierzat, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn, 2006
  4. Jakóbisiak M., Immunologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1998
  5. Zależnie od artykułu, Wybrane artykuły przegladowe, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 2011, wony dostęp internetowy
  6. Zależnie od artykułu, Artykuły przegladowe, Nowotwory – Jurnal of Oncology, 2011, Wolny dostęp internetowy

Literatura dodatkowa

  1. Kawiak J., Zabel M, Seminaria z cytofizjologii., Wydawnictwo Urban i Partner, Wrocław, 2002
  2. Alberts B., Bray D., Hopkin K., Johnson A., Lewis J., Raff M., Roberts K., Walter P, Podstawy bilogii komórki, Wydawnictwo Naukowe PWN, warszawa, 2005

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Najważniejsze czynniki kancerogenne: fizyczne, chemiczne i biologiczne.1
T-A-2Etapy kancerogenezy i ich podstawowa charakterystyka: inicjacja, promocja i progresja. Klonalny rozwój nowotworów.1
T-A-3Niestabilność genetyczna komórek nowotworowych, rola zmian epigenetycznych. Protoonkogeny i onkogeny, geny supresorowe i geny mutatorowe.. Zaburzenia w przebiegu cyklu komórkowego w komórkach nowotworowych. Rola białka p53 i mutacji jego genu, białko Rb (retinoblastoma), rodzina inhibitorów kinaz białkowych p16, p27, p21.2
T-A-4Telomery i telomeraza w ontogenezie. Telomeraza i alternatywne metody wydłużania telomerów. Znaczenie starzenia się komórki rozwoju i w walce z chorobą nowotworową. Telomeraza jako cel molekularny w walce z chorobą nowotworową. Transformacja nowotworowa a apoptoza. Mechanizmy ucieczki komórek nowotworowych przed apoptozą. Receptory śmierci. Białka pro- i antyapoptyczne. Białka z rodziny inhibitora apoptozy i mechanizm ich działania. Apoptoza jako cel molekularny w onkologii.1
T-A-5Komórki nowotworowe a stres oksydacyjny. Reaktywne formy tlenu jako czynniki kancerogenne. Przyczyny zwiększonego wytwarzania reaktywnych form tlenu (RFT) w komórkach nowotworowych. Aktywność enzymów antyoksydacyjnych i antyutleniacze drobnocząsteczkowe w komórkach nowotworowych. Następstwa stresu oksydacyjnego w komórkach nowotworowych. Stres oksydacyjny a terapia przęciwnowotworowa.1
T-A-6Immunologia nowotworów. Antygeny i markery nowotworowe nowotworowe. Mechanizmy efektorowe odpowiedzi immunologicznej przeciw komórkom nowotworowym. Mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną. Immunoterapia nowotworów.1
T-A-7Mechanizmy oporności komórek nowotworowych na leki. Terapia genowa nowotworów1
8

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Nowotwory jako problem społeczny i medyczny. Mierniki epidemiologiczne na swiecie i w Polsce. Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn. Podstawowa charakterystyka komórek nowotworowych i procesu nowotworowego1
T-W-2Zmiany w fizjilogii komórki związane z konwersją komórek prawidłowych w komórki nowotworowe odpowiadajace za przeżycie i ekspresję1
T-W-3Komórki macierzyste a komórki nowotworowe. Hipoteza macierzystych komórek nowotworowych.1
T-W-4Nazewnictwo i klasyfikacja nowotworów. Nowotwory niezłośliwe (łagodne), miejscowo złośliwe i złośliwe. Raki, mięsaki, chłonniaki i białaczki. Wpływ nowotworów na organizm.2
T-W-5Nowotwory niezłośliwe pocgodzenia nabłonkowego i mezenchymalnego - najwazniejsze cechy struktury makro- i mikroskopowej. nowotwory wywodzace się z wielopotencjalnych komórek rozrodczych.1
T-W-6Cechy złośliwości. Nowotwory złośliwe pochodzenia nabłonkowegi i mezenchymalnego - podstawowe cechy struktury makro - mikroskopowej. Podstawy stopniowania złośliwiści nowotworów - system TNM2
T-W-7Carcinoma in situ. Wasculogeneza, angiogeneza i neoangiogeneza. Przełącznik angiogenny - najwazniejsze czynniki proangiogenne. Mechanizmy angiogenezy nowotworowej. Cechy nowotworowych naczyń krwionośnych. Naczynia krwionośne jako cele terapeutyczne.3
T-W-8Mechanizmy przerzutowania komórek nowotworowych. Wielostopniowość przerzutowania i cechy decydujące. komórki nowotworowe w krwioobiegu. Kolonizacja narzadów.1
12

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1Uczestniczenie w ćwiczeniach8
A-A-2Konsultacje z prowadzącym ćwiczenia1
A-A-3Przygotowanie wraz z zespołem prezentacji i jej omówenia4
A-A-4Studiowanie literatury omawiajacej zagadnienia związane z tematem bieżących ćwiczeń. Przygotowanie do pisemnego zaliczenia całości materiału objętego programem ćwiczeń16
A-A-5Zaliczenie ćwiczeń1
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Uczestnictwo w wykladach12
A-W-2Konsultacje z prowadzącym wykłady1
A-W-3Studiowanie literatury omawiajacej tematykę bieżących wykładów6
A-W-4Przygotowanie do pisemnego zaliczenia materiału objętego programem wykładów10
A-W-5Pisemne zaliczenie wykladów1
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_2A_C32_W01Student zna kryteria klasyfikacji nowotworów, wymienia i charakteryzuje podstawowe czynniki kancerogenne pochodzenia fizycznego, chemicznego i bilogicznego. Wymienia i charakteryzuje etapy kancerogenezy. Wskazuje główne cechy różniace komórkę nowotworową od prawidłowej oraz cechy makro- i mikroskopowe różniace nowotwory niezłośliwe od złośliwych. Wylicza i charakteryzuje typy neoangiogenezy i rolę czynników proangiogennych. Charakteryzuje czynniki odpowiedzialne za inwazyjność i przerzutowanie nowotworów. Wyjaśnia rolę układu immunologicznego jako całości i jego wybranych elementów w obronie organizmu przezd chorobami nowotworowymi i zna mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_2A_W16ma ogólną, a w niektórych obszarach pogłębioną wiedzę na temat chemii biologicznej i fizjologicznej organizmów żywych
Cel przedmiotuC-1Student pozna podstawowe kryteria klasyfikacji nowotworówi cechy komórki nowotworowej różniące ją od komórki prawidłowej. Pozna gówne przyczyny i mechanizmy odpowiadające za transformację nowotworową, etapy kancerogenezy i możliwość zasiedlania innych tkanek. Zapozna się z podstawami immunologii nowotworów i ich oddziaływaniem z organizmem gospodarza. Pozna mechanizmy „ucieczki” komórek nowotworowych przed śmiercią i replikacyjnym starzeniem się odporności wielolekowej. Zrozumie główne załozenia celowanej terapii antynowotworowej.
Treści programoweT-A-1Najważniejsze czynniki kancerogenne: fizyczne, chemiczne i biologiczne.
T-A-2Etapy kancerogenezy i ich podstawowa charakterystyka: inicjacja, promocja i progresja. Klonalny rozwój nowotworów.
T-A-3Niestabilność genetyczna komórek nowotworowych, rola zmian epigenetycznych. Protoonkogeny i onkogeny, geny supresorowe i geny mutatorowe.. Zaburzenia w przebiegu cyklu komórkowego w komórkach nowotworowych. Rola białka p53 i mutacji jego genu, białko Rb (retinoblastoma), rodzina inhibitorów kinaz białkowych p16, p27, p21.
T-A-4Telomery i telomeraza w ontogenezie. Telomeraza i alternatywne metody wydłużania telomerów. Znaczenie starzenia się komórki rozwoju i w walce z chorobą nowotworową. Telomeraza jako cel molekularny w walce z chorobą nowotworową. Transformacja nowotworowa a apoptoza. Mechanizmy ucieczki komórek nowotworowych przed apoptozą. Receptory śmierci. Białka pro- i antyapoptyczne. Białka z rodziny inhibitora apoptozy i mechanizm ich działania. Apoptoza jako cel molekularny w onkologii.
T-A-5Komórki nowotworowe a stres oksydacyjny. Reaktywne formy tlenu jako czynniki kancerogenne. Przyczyny zwiększonego wytwarzania reaktywnych form tlenu (RFT) w komórkach nowotworowych. Aktywność enzymów antyoksydacyjnych i antyutleniacze drobnocząsteczkowe w komórkach nowotworowych. Następstwa stresu oksydacyjnego w komórkach nowotworowych. Stres oksydacyjny a terapia przęciwnowotworowa.
T-A-6Immunologia nowotworów. Antygeny i markery nowotworowe nowotworowe. Mechanizmy efektorowe odpowiedzi immunologicznej przeciw komórkom nowotworowym. Mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną. Immunoterapia nowotworów.
T-A-7Mechanizmy oporności komórek nowotworowych na leki. Terapia genowa nowotworów
T-W-1Nowotwory jako problem społeczny i medyczny. Mierniki epidemiologiczne na swiecie i w Polsce. Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn. Podstawowa charakterystyka komórek nowotworowych i procesu nowotworowego
T-W-2Zmiany w fizjilogii komórki związane z konwersją komórek prawidłowych w komórki nowotworowe odpowiadajace za przeżycie i ekspresję
T-W-3Komórki macierzyste a komórki nowotworowe. Hipoteza macierzystych komórek nowotworowych.
T-W-4Nazewnictwo i klasyfikacja nowotworów. Nowotwory niezłośliwe (łagodne), miejscowo złośliwe i złośliwe. Raki, mięsaki, chłonniaki i białaczki. Wpływ nowotworów na organizm.
T-W-5Nowotwory niezłośliwe pocgodzenia nabłonkowego i mezenchymalnego - najwazniejsze cechy struktury makro- i mikroskopowej. nowotwory wywodzace się z wielopotencjalnych komórek rozrodczych.
T-W-6Cechy złośliwości. Nowotwory złośliwe pochodzenia nabłonkowegi i mezenchymalnego - podstawowe cechy struktury makro - mikroskopowej. Podstawy stopniowania złośliwiści nowotworów - system TNM
T-W-7Carcinoma in situ. Wasculogeneza, angiogeneza i neoangiogeneza. Przełącznik angiogenny - najwazniejsze czynniki proangiogenne. Mechanizmy angiogenezy nowotworowej. Cechy nowotworowych naczyń krwionośnych. Naczynia krwionośne jako cele terapeutyczne.
T-W-8Mechanizmy przerzutowania komórek nowotworowych. Wielostopniowość przerzutowania i cechy decydujące. komórki nowotworowe w krwioobiegu. Kolonizacja narzadów.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny omawiajacy zagadnienia teoretyczne
M-2Prezentacja multmedialna z wykorzystaniem komputera i projektora
M-3konsultacje z prowadzącymi wykłay i ćwiczenia
M-4Dyskusja dydaktyczna i problemowa
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena przygotowania studenta i jego aktywności na każdych ćwiczeniach
S-2Ocena formująca: Ocena prezentacji przgotowanej z zespołem oraz udziału studenta w jej omówieniu
S-3Ocena podsumowująca: Ocena z końcowego, pisemnego zaliczenia całości materiału objętego programem wykładów.
S-4Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena zaliczenia cwiczeń, na którą składają się oceny z: aktywności studenta, prezentacji i zaliczenia końcowego materiału objętego programem ćwiczeń
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student zna podstawy klasyfikacji nowotworów, potraii wymienić główne czynniki kancerogenne i w stopniu podstawowym scharakteryzować etapy kancerogenezy. Wybiórczo wymienia podstawowe cechy różnicujące komórki nowotworowe od prawidłowych oraz komórki nowotworów złośliwych od niezłośliwych. Potrafi wymienic i krótko opisać jednen z rodzajów neoangiogenezy oraz jej znaczenie w procesach rozrostu i przrzutowania nowotworów. W stopnu podstawowym potrafi omówić wybrane zagadnienia z zakresu immunologi nowotworów.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_2A_C32_U01Student wiedzę z zakresu budowy i pochodzenia komórek oraz roli głównych cząsteczek biologiczne czynnych (białek, enzymów, hormonów) oraz ich pochodnych wykorzystuje do wyjaśnienia ich roli i mechanizmów odpowiedzialnych za kancerogenzę, inwazyjność i przerzutowanie komórek nowotworowych. Umie Ocenić które z cech atypii komórkowej nalezy uważać za potencjalne niebezpieczne z punku widzenia transformacji nowotworowej.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_2A_U11wykorzystuje wiedzę z zakresu budowy i funkcji biologicznych białek, kwasów nukleinowych, węglowodanów, lipidów oraz hormonów i witamin; rozumie główne szlaki metaboliczne oraz mechanizmów regulacji metabolizmu, rozumie mechanizmy działania hormonów i ich rolę w organizmie;
Cel przedmiotuC-1Student pozna podstawowe kryteria klasyfikacji nowotworówi cechy komórki nowotworowej różniące ją od komórki prawidłowej. Pozna gówne przyczyny i mechanizmy odpowiadające za transformację nowotworową, etapy kancerogenezy i możliwość zasiedlania innych tkanek. Zapozna się z podstawami immunologii nowotworów i ich oddziaływaniem z organizmem gospodarza. Pozna mechanizmy „ucieczki” komórek nowotworowych przed śmiercią i replikacyjnym starzeniem się odporności wielolekowej. Zrozumie główne załozenia celowanej terapii antynowotworowej.
Treści programoweT-A-1Najważniejsze czynniki kancerogenne: fizyczne, chemiczne i biologiczne.
T-A-2Etapy kancerogenezy i ich podstawowa charakterystyka: inicjacja, promocja i progresja. Klonalny rozwój nowotworów.
T-A-3Niestabilność genetyczna komórek nowotworowych, rola zmian epigenetycznych. Protoonkogeny i onkogeny, geny supresorowe i geny mutatorowe.. Zaburzenia w przebiegu cyklu komórkowego w komórkach nowotworowych. Rola białka p53 i mutacji jego genu, białko Rb (retinoblastoma), rodzina inhibitorów kinaz białkowych p16, p27, p21.
T-A-4Telomery i telomeraza w ontogenezie. Telomeraza i alternatywne metody wydłużania telomerów. Znaczenie starzenia się komórki rozwoju i w walce z chorobą nowotworową. Telomeraza jako cel molekularny w walce z chorobą nowotworową. Transformacja nowotworowa a apoptoza. Mechanizmy ucieczki komórek nowotworowych przed apoptozą. Receptory śmierci. Białka pro- i antyapoptyczne. Białka z rodziny inhibitora apoptozy i mechanizm ich działania. Apoptoza jako cel molekularny w onkologii.
T-A-6Immunologia nowotworów. Antygeny i markery nowotworowe nowotworowe. Mechanizmy efektorowe odpowiedzi immunologicznej przeciw komórkom nowotworowym. Mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną. Immunoterapia nowotworów.
T-A-7Mechanizmy oporności komórek nowotworowych na leki. Terapia genowa nowotworów
T-W-1Nowotwory jako problem społeczny i medyczny. Mierniki epidemiologiczne na swiecie i w Polsce. Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn. Podstawowa charakterystyka komórek nowotworowych i procesu nowotworowego
T-W-2Zmiany w fizjilogii komórki związane z konwersją komórek prawidłowych w komórki nowotworowe odpowiadajace za przeżycie i ekspresję
T-W-3Komórki macierzyste a komórki nowotworowe. Hipoteza macierzystych komórek nowotworowych.
T-W-6Cechy złośliwości. Nowotwory złośliwe pochodzenia nabłonkowegi i mezenchymalnego - podstawowe cechy struktury makro - mikroskopowej. Podstawy stopniowania złośliwiści nowotworów - system TNM
T-W-7Carcinoma in situ. Wasculogeneza, angiogeneza i neoangiogeneza. Przełącznik angiogenny - najwazniejsze czynniki proangiogenne. Mechanizmy angiogenezy nowotworowej. Cechy nowotworowych naczyń krwionośnych. Naczynia krwionośne jako cele terapeutyczne.
T-W-8Mechanizmy przerzutowania komórek nowotworowych. Wielostopniowość przerzutowania i cechy decydujące. komórki nowotworowe w krwioobiegu. Kolonizacja narzadów.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny omawiajacy zagadnienia teoretyczne
M-3konsultacje z prowadzącymi wykłay i ćwiczenia
M-4Dyskusja dydaktyczna i problemowa
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena przygotowania studenta i jego aktywności na każdych ćwiczeniach
S-2Ocena formująca: Ocena prezentacji przgotowanej z zespołem oraz udziału studenta w jej omówieniu
S-4Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena zaliczenia cwiczeń, na którą składają się oceny z: aktywności studenta, prezentacji i zaliczenia końcowego materiału objętego programem ćwiczeń
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student posiadaną wiedzę z zakresu budowy i pochodzenia komórek oraz roli głównych cząsteczek biologiczne czynnych oraz ich pochodnych w niewielkim zakresie wykorzystuje do wyjaśnienia ich roli i mechanizmów odpowiedzialnych za kancerogenzę, inwazyjność i przerzutowanie komórek nowotworowych. Wybiórczo podaje i uzasadnia, które z cech atypii komórkowej nalezy uważać za potencjalne niebezpieczne z punku widzenia transformacji nowotworowej.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_2A_C32_K01Jest świadomy obecności w otaczającym srodowisku ogromu czynników potencjalnie rakotwórczych i stale wzrastających wskaźników epidemiologicznych chorób nowotworowych. Wykazuje więc aktywną postawę w zachęcaniu do poddawania się przedsiewowym i profilaktyczym badaniom kontrolnym. Dba o stałe uzupełnianie i poszerzanie swej wiedzy z zakresu profilatyki i etiopatogenezy chorób nowotworowych.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_2A_K03rozumie potrzebę ukierunkowanego rozwijania własnej aktywności poznawczej i kompetencji zawodowych; wykazuje samodzielność poznawczą w oparciu o różne naukowe źródła informacji
BL_2A_K07ma świadomość odpowiedzialności za kształtowanie i stan środowiska naturalnego oraz zdrowie człowieka wynikające z działalności własnej i innych ludzi
Cel przedmiotuC-1Student pozna podstawowe kryteria klasyfikacji nowotworówi cechy komórki nowotworowej różniące ją od komórki prawidłowej. Pozna gówne przyczyny i mechanizmy odpowiadające za transformację nowotworową, etapy kancerogenezy i możliwość zasiedlania innych tkanek. Zapozna się z podstawami immunologii nowotworów i ich oddziaływaniem z organizmem gospodarza. Pozna mechanizmy „ucieczki” komórek nowotworowych przed śmiercią i replikacyjnym starzeniem się odporności wielolekowej. Zrozumie główne załozenia celowanej terapii antynowotworowej.
Treści programoweT-A-1Najważniejsze czynniki kancerogenne: fizyczne, chemiczne i biologiczne.
T-A-3Niestabilność genetyczna komórek nowotworowych, rola zmian epigenetycznych. Protoonkogeny i onkogeny, geny supresorowe i geny mutatorowe.. Zaburzenia w przebiegu cyklu komórkowego w komórkach nowotworowych. Rola białka p53 i mutacji jego genu, białko Rb (retinoblastoma), rodzina inhibitorów kinaz białkowych p16, p27, p21.
T-A-6Immunologia nowotworów. Antygeny i markery nowotworowe nowotworowe. Mechanizmy efektorowe odpowiedzi immunologicznej przeciw komórkom nowotworowym. Mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną. Immunoterapia nowotworów.
T-A-7Mechanizmy oporności komórek nowotworowych na leki. Terapia genowa nowotworów
T-W-1Nowotwory jako problem społeczny i medyczny. Mierniki epidemiologiczne na swiecie i w Polsce. Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn. Podstawowa charakterystyka komórek nowotworowych i procesu nowotworowego
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny omawiajacy zagadnienia teoretyczne
M-2Prezentacja multmedialna z wykorzystaniem komputera i projektora
M-3konsultacje z prowadzącymi wykłay i ćwiczenia
M-4Dyskusja dydaktyczna i problemowa
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena przygotowania studenta i jego aktywności na każdych ćwiczeniach
S-2Ocena formująca: Ocena prezentacji przgotowanej z zespołem oraz udziału studenta w jej omówieniu
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student w stopniu podstawowym ma swiadomość stale wzrastajacego narazenia na czynniki kancerogenne, mimo to wykazuje jedynie sporadycznie niewielką aktywność w uzupełnianu swej wiedzi z zakresu profilaktyki chorób nowotworowych.
3,5
4,0
4,5
5,0