Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Zootechnika (N1)
specjalność: Zootechnika

Sylabus przedmiotu Zwierzęta inwazyjne w Polsce:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Zootechnika
Forma studiów studia niestacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych, studiów inżynierskich
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Zwierzęta inwazyjne w Polsce
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Anatomii Zwierząt i Zoologii
Nauczyciel odpowiedzialny Lidia Felska-Błaszczyk <Lidia.Felska-Blaszczyk@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane) 2,0 ECTS (formy) 2,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny 5 Grupa obieralna 3

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
laboratoriaL3 7 1,00,41zaliczenie
wykładyW3 7 1,00,59zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawowa wiedza z zakresu biologii zwierząt występujących na terenie Polski na poziomie wiadomości ze szkoły średniej
W-2Podstawowa wiedza z zakresu ochrony przyrody

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Podstawowym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu zwierząt inwazyjnych występujących w Polsce
C-2Przybliżenie studentom wiedzy z zakresu zagrożeń powstałych w wyniku nie planowanej lub planowanej introdukcji zwierzyny obcej

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
laboratoria
T-L-1Pochodzenie i biologia ssaków inwazyjnych (jenot, norka amerykańska, szop).2
T-L-2Pochodzenie i biologia owadów inwazyjnych (stonka kukurydziana, itd.). Pochodzenie i biologia ryb inwazyjnych (babka bycza, babka łysa, babka szczupła, okoń nilowy, amerykański pstrąg źródlany, itd.).2
T-L-3Pochodzenie i biologia ptaków inwazyjnych (mandarynka Aix galericulata, papuga aleksandretta obrożna Psittacula Kramer). Pochodzenie i biologia pozostałych gatunków inwazyjnych (wioślarka kaspijska, racicznica zmienna, rak sygnałowy, rak amerykański – pręgowaty, żebropław Mnemiopsis leidyi, ślimak luzytański, itd.).2
T-L-4Zaliczenie pisemne wykładów i ćwiczeń1
7
wykłady
T-W-1Przyczyny i skutki pojawiania się zwierząt inwazyjnych. Lista zwierząt inwazyjnych w Polsce.2
T-W-2Zwierzęta inwazyjne alochtoniczne o znacznej ekspansywności. Gatunki inwazyjne czasowo pojawiające się w Polsce - naloty inwazyjne.2
T-W-3Wykaz gatunków introdukowanych. Zachowanie się gatunków obcych na nowych terenach.2
T-W-4Metody zapobiegania nowym introdukcjom – celowym i przypadkowym – oraz metody kontroli i eliminacji zawleczonych do Polski inwazyjnych gatunków obcych.1
7

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
laboratoria
A-L-1Uczetsnictwo studenta w ćwiczeniach15
A-L-2Udział w konsultacjach5
A-L-3Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń3
A-L-4Przygotowanie do zaliczenia przedmiotu7
30
wykłady
A-W-1Uczestnictwo studenta w wykładach15
A-W-2Samodzielne studiowanie litaratury związanej z tematyką zajęć7
A-W-3Przygotowanie do zaliczenia8
30

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykłady informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
M-2Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora
M-3Praca w grupach
M-4Dyskusja dydaktyczna

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Referaty piesemne o tematyce przedmiotu
S-2Ocena podsumowująca: Zaliczenie pisemne przedmiotu

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
ZO_1A_ZO-S-O4.4_W01
Studnet posiada wiedzę na tematów występujących w Polsce gatunków zwierząt inwazyjnych oraz związanych z tym zagrożen dla rodzimych gatunków
ZO_1A_W05, ZO_1A_W07R1A_W01, R1A_W03, R1A_W04, R1A_W06C-2, C-1T-L-3, T-L-4, T-L-2, T-L-1, T-W-2, T-W-4, T-W-3M-1, M-2, M-3S-2, S-1

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
ZO_1A_ZO-S-O4.4_U01
Student ocenia zagrożenia związane z wystepowaniem zwierząt inwazyjnych w Polsce
ZO_1A_U21R1A_U05C-2, C-1T-L-3, T-L-4, T-L-2, T-L-1, T-W-2, T-W-4, T-W-3M-1, M-2, M-4, M-3S-2, S-1

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
ZO_1A_ZO-S-O4.4_K01
Student wykazuje świadomość wystepujących w Polsce obcych gatunków zwierząt oraz jest zorientowany w wynikających z tego zagrożeniach
ZO_1A_K03R1A_K03, R1A_K05, R1A_K06C-2, C-1T-L-3, T-L-2, T-L-1, T-W-2, T-W-4, T-W-3M-1, M-2, M-4, M-3S-2, S-1

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
ZO_1A_ZO-S-O4.4_W01
Studnet posiada wiedzę na tematów występujących w Polsce gatunków zwierząt inwazyjnych oraz związanych z tym zagrożen dla rodzimych gatunków
2,0Student zna żadnych zwierząt inwazyjnych występujących w Polsce
3,0Student zna przynajmniej 3 gatunki zwierząt inwazyjnych występujących w Polsce
3,5Student zna 5 gatunków zwierząt występujących w Polsce oraz potrafi w związku z tym wymienić przynajmniej 2 zagrożenia dla rodzimych gatunków
4,0Student zna przynajmniej 7 gatunków zwierząt inwazyjnych w Polsce i potrafi zdefiniować niektóre zagrożenia dla rodzimych gatunków
4,5Student zna do 10 gatunków zwierząt inwazyjnych w Polsce i definiuje zagrożenia dla rodzimych gatunków.
5,0Student zna wiele gatunków zwierząt inwazyjnych występujących w Polsce oraz definiuje wszystkie z tym związane zagrożenia dla rodzimych gatunków

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
ZO_1A_ZO-S-O4.4_U01
Student ocenia zagrożenia związane z wystepowaniem zwierząt inwazyjnych w Polsce
2,0Student nie umie ocenić żadnych zagrożeń związanych z występowaniem gatunków zwierząt inwazyjnych w Polsce
3,0Student umie ocenić dwa zagrożenia związane z występowaniem zwierząt inwazyjnych w Polsce
3,5Student potrafi ocenić do 3 zagrożeń związanych z występowaniem gatunków zwierząt inwazyjnych w Polsce
4,0Student umie ocenić d 5 zagrożeń związanych z występowaniem gatunków inwazyjnych zwierząt w Polsce
4,5Student umie ocenić większość zagrożeń związanych z występowaniem gatunków zwierząt inwazyjnych w Polsce
5,0Student umie ocenić wszystkie zagrożenia dla rodzimych gatunków związane z występowaniem zwierząt inwazyjnych w Polsce

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
ZO_1A_ZO-S-O4.4_K01
Student wykazuje świadomość wystepujących w Polsce obcych gatunków zwierząt oraz jest zorientowany w wynikających z tego zagrożeniach
2,0Student nie jest świadomy występowania w Polsce żadnych gatunków inwazyjnych oraz nie jest zorientowany z wynikających z tego zagrożeń
3,0Student jest świadomy, że w Polsce występują jakieś zwierzęta inwazyjne i potrafi ich kilka wymienić
3,5
4,0
4,5
5,0Student ma pełną świadomość występujących w Polsce obcych gatunków zwierząt oraz jest zorientowany z wynikających z tego zagrożeń

Literatura podstawowa

  1. NOBANIS, Baza danych o gatunkach inwazyjnych centralnej i północnej Europy, 2011
  2. Z. Głowaciński, H. Okarma, J. Pawłowski, W. Solarz (red.), Księga gatunków obcych inwazyjnych w faunie Polski, Wyd. internetowe. [on-line]. Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie., Kraków, 2011

Literatura dodatkowa

  1. Niewiadomska K., Pojmańska T., Organizmy pasożytnicze – dlaczego należy monitorować ich występowanie., Biuletyn Monitoringu Przyrody 1 (5), 2004
  2. Carlton J. T, Biological invasions and cryptogenic species, Ecology 77 (6), 1996
  3. Bartoszewicz M., Okarma H, Szopy nad Wartą., Łowiec Polski 3, 2007

Treści programowe - laboratoria

KODTreść programowaGodziny
T-L-1Pochodzenie i biologia ssaków inwazyjnych (jenot, norka amerykańska, szop).2
T-L-2Pochodzenie i biologia owadów inwazyjnych (stonka kukurydziana, itd.). Pochodzenie i biologia ryb inwazyjnych (babka bycza, babka łysa, babka szczupła, okoń nilowy, amerykański pstrąg źródlany, itd.).2
T-L-3Pochodzenie i biologia ptaków inwazyjnych (mandarynka Aix galericulata, papuga aleksandretta obrożna Psittacula Kramer). Pochodzenie i biologia pozostałych gatunków inwazyjnych (wioślarka kaspijska, racicznica zmienna, rak sygnałowy, rak amerykański – pręgowaty, żebropław Mnemiopsis leidyi, ślimak luzytański, itd.).2
T-L-4Zaliczenie pisemne wykładów i ćwiczeń1
7

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Przyczyny i skutki pojawiania się zwierząt inwazyjnych. Lista zwierząt inwazyjnych w Polsce.2
T-W-2Zwierzęta inwazyjne alochtoniczne o znacznej ekspansywności. Gatunki inwazyjne czasowo pojawiające się w Polsce - naloty inwazyjne.2
T-W-3Wykaz gatunków introdukowanych. Zachowanie się gatunków obcych na nowych terenach.2
T-W-4Metody zapobiegania nowym introdukcjom – celowym i przypadkowym – oraz metody kontroli i eliminacji zawleczonych do Polski inwazyjnych gatunków obcych.1
7

Formy aktywności - laboratoria

KODForma aktywnościGodziny
A-L-1Uczetsnictwo studenta w ćwiczeniach15
A-L-2Udział w konsultacjach5
A-L-3Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń3
A-L-4Przygotowanie do zaliczenia przedmiotu7
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Uczestnictwo studenta w wykładach15
A-W-2Samodzielne studiowanie litaratury związanej z tematyką zajęć7
A-W-3Przygotowanie do zaliczenia8
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaZO_1A_ZO-S-O4.4_W01Studnet posiada wiedzę na tematów występujących w Polsce gatunków zwierząt inwazyjnych oraz związanych z tym zagrożen dla rodzimych gatunków
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówZO_1A_W05ma ogólną wiedzę z zakresu budowy i funkcjonowania organizmów żywych na poziomie komórki, tkanki, pojedynczego organizmu oraz populacji z uwzględnieniem różnych poziomów organizacji biosfery
ZO_1A_W07ma wiedzę o kształtowaniu środowiska przyrodniczego, jego roli i znaczeniu, zagrożeniach i metodach ochrony oraz zrównoważonym wykorzystaniu
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_W01ma podstawową wiedzę z zakresu biologii, chemii, matematyki, fizyki i nauk pokrewnych dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
R1A_W03ma ogólną wiedzę na temat biosfery, chemicznych i fizycznych procesów w niej zachodzących, właściwości surowców roślinnych i zwierzęcych, podstaw techniki i kształtowania środowiska dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
R1A_W04ma wiedzą ogólną o funkcjonowaniu organizmów żywych na różnych poziomach złożoności, przyrody nieożywionej oraz o technicznych zadaniach inżynierskich dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
R1A_W06ma wiedzę o roli i znaczeniu środowiska przyrodniczego i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz jego zagrożeniach
Cel przedmiotuC-2Przybliżenie studentom wiedzy z zakresu zagrożeń powstałych w wyniku nie planowanej lub planowanej introdukcji zwierzyny obcej
C-1Podstawowym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu zwierząt inwazyjnych występujących w Polsce
Treści programoweT-L-3Pochodzenie i biologia ptaków inwazyjnych (mandarynka Aix galericulata, papuga aleksandretta obrożna Psittacula Kramer). Pochodzenie i biologia pozostałych gatunków inwazyjnych (wioślarka kaspijska, racicznica zmienna, rak sygnałowy, rak amerykański – pręgowaty, żebropław Mnemiopsis leidyi, ślimak luzytański, itd.).
T-L-4Zaliczenie pisemne wykładów i ćwiczeń
T-L-2Pochodzenie i biologia owadów inwazyjnych (stonka kukurydziana, itd.). Pochodzenie i biologia ryb inwazyjnych (babka bycza, babka łysa, babka szczupła, okoń nilowy, amerykański pstrąg źródlany, itd.).
T-L-1Pochodzenie i biologia ssaków inwazyjnych (jenot, norka amerykańska, szop).
T-W-2Zwierzęta inwazyjne alochtoniczne o znacznej ekspansywności. Gatunki inwazyjne czasowo pojawiające się w Polsce - naloty inwazyjne.
T-W-4Metody zapobiegania nowym introdukcjom – celowym i przypadkowym – oraz metody kontroli i eliminacji zawleczonych do Polski inwazyjnych gatunków obcych.
T-W-3Wykaz gatunków introdukowanych. Zachowanie się gatunków obcych na nowych terenach.
Metody nauczaniaM-1Wykłady informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
M-2Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora
M-3Praca w grupach
Sposób ocenyS-2Ocena podsumowująca: Zaliczenie pisemne przedmiotu
S-1Ocena formująca: Referaty piesemne o tematyce przedmiotu
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student zna żadnych zwierząt inwazyjnych występujących w Polsce
3,0Student zna przynajmniej 3 gatunki zwierząt inwazyjnych występujących w Polsce
3,5Student zna 5 gatunków zwierząt występujących w Polsce oraz potrafi w związku z tym wymienić przynajmniej 2 zagrożenia dla rodzimych gatunków
4,0Student zna przynajmniej 7 gatunków zwierząt inwazyjnych w Polsce i potrafi zdefiniować niektóre zagrożenia dla rodzimych gatunków
4,5Student zna do 10 gatunków zwierząt inwazyjnych w Polsce i definiuje zagrożenia dla rodzimych gatunków.
5,0Student zna wiele gatunków zwierząt inwazyjnych występujących w Polsce oraz definiuje wszystkie z tym związane zagrożenia dla rodzimych gatunków
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaZO_1A_ZO-S-O4.4_U01Student ocenia zagrożenia związane z wystepowaniem zwierząt inwazyjnych w Polsce
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówZO_1A_U21Potrafi ocenić stan środowiska i zasobów naturalnych, ponadto zagrożenia wynikające z chowu i hodowli zwierząt
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_U05dokonuje identyfikacji i standardowej analizy zjawisk wpływających na produkcję, jakość żywności, zdrowie zwierząt i ludzi, stan środowiska naturalnego i zasobów naturalnych oraz wykazuje znajomość zastosowania typowych technik i ich optymalizacji dostosowanych do studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotuC-2Przybliżenie studentom wiedzy z zakresu zagrożeń powstałych w wyniku nie planowanej lub planowanej introdukcji zwierzyny obcej
C-1Podstawowym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu zwierząt inwazyjnych występujących w Polsce
Treści programoweT-L-3Pochodzenie i biologia ptaków inwazyjnych (mandarynka Aix galericulata, papuga aleksandretta obrożna Psittacula Kramer). Pochodzenie i biologia pozostałych gatunków inwazyjnych (wioślarka kaspijska, racicznica zmienna, rak sygnałowy, rak amerykański – pręgowaty, żebropław Mnemiopsis leidyi, ślimak luzytański, itd.).
T-L-4Zaliczenie pisemne wykładów i ćwiczeń
T-L-2Pochodzenie i biologia owadów inwazyjnych (stonka kukurydziana, itd.). Pochodzenie i biologia ryb inwazyjnych (babka bycza, babka łysa, babka szczupła, okoń nilowy, amerykański pstrąg źródlany, itd.).
T-L-1Pochodzenie i biologia ssaków inwazyjnych (jenot, norka amerykańska, szop).
T-W-2Zwierzęta inwazyjne alochtoniczne o znacznej ekspansywności. Gatunki inwazyjne czasowo pojawiające się w Polsce - naloty inwazyjne.
T-W-4Metody zapobiegania nowym introdukcjom – celowym i przypadkowym – oraz metody kontroli i eliminacji zawleczonych do Polski inwazyjnych gatunków obcych.
T-W-3Wykaz gatunków introdukowanych. Zachowanie się gatunków obcych na nowych terenach.
Metody nauczaniaM-1Wykłady informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
M-2Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora
M-4Dyskusja dydaktyczna
M-3Praca w grupach
Sposób ocenyS-2Ocena podsumowująca: Zaliczenie pisemne przedmiotu
S-1Ocena formująca: Referaty piesemne o tematyce przedmiotu
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie umie ocenić żadnych zagrożeń związanych z występowaniem gatunków zwierząt inwazyjnych w Polsce
3,0Student umie ocenić dwa zagrożenia związane z występowaniem zwierząt inwazyjnych w Polsce
3,5Student potrafi ocenić do 3 zagrożeń związanych z występowaniem gatunków zwierząt inwazyjnych w Polsce
4,0Student umie ocenić d 5 zagrożeń związanych z występowaniem gatunków inwazyjnych zwierząt w Polsce
4,5Student umie ocenić większość zagrożeń związanych z występowaniem gatunków zwierząt inwazyjnych w Polsce
5,0Student umie ocenić wszystkie zagrożenia dla rodzimych gatunków związane z występowaniem zwierząt inwazyjnych w Polsce
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaZO_1A_ZO-S-O4.4_K01Student wykazuje świadomość wystepujących w Polsce obcych gatunków zwierząt oraz jest zorientowany w wynikających z tego zagrożeniach
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówZO_1A_K03prezentuje postawę proekologiczną i postawę odpowiedzialności za otaczający świat ożywiony na różnych poziomach jego organizacji, wynikającą ze świadomości ryzyka związanego ze stosowaniem różnorodnych środków produkcji
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_K03potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania
R1A_K05ma świadomość znaczenia społecznej, zawodowej i etycznej odpowiedzialności za produkcję żywności wysokiej jakości, dobrostan zwierząt oraz kształtowanie i stan środowiska naturalnego
R1A_K06ma świadomość ryzyka i potrafi ocenić skutki wykonywanej działalności w zakresie szeroko rozumianego rolnictwa i środowiska
Cel przedmiotuC-2Przybliżenie studentom wiedzy z zakresu zagrożeń powstałych w wyniku nie planowanej lub planowanej introdukcji zwierzyny obcej
C-1Podstawowym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu zwierząt inwazyjnych występujących w Polsce
Treści programoweT-L-3Pochodzenie i biologia ptaków inwazyjnych (mandarynka Aix galericulata, papuga aleksandretta obrożna Psittacula Kramer). Pochodzenie i biologia pozostałych gatunków inwazyjnych (wioślarka kaspijska, racicznica zmienna, rak sygnałowy, rak amerykański – pręgowaty, żebropław Mnemiopsis leidyi, ślimak luzytański, itd.).
T-L-2Pochodzenie i biologia owadów inwazyjnych (stonka kukurydziana, itd.). Pochodzenie i biologia ryb inwazyjnych (babka bycza, babka łysa, babka szczupła, okoń nilowy, amerykański pstrąg źródlany, itd.).
T-L-1Pochodzenie i biologia ssaków inwazyjnych (jenot, norka amerykańska, szop).
T-W-2Zwierzęta inwazyjne alochtoniczne o znacznej ekspansywności. Gatunki inwazyjne czasowo pojawiające się w Polsce - naloty inwazyjne.
T-W-4Metody zapobiegania nowym introdukcjom – celowym i przypadkowym – oraz metody kontroli i eliminacji zawleczonych do Polski inwazyjnych gatunków obcych.
T-W-3Wykaz gatunków introdukowanych. Zachowanie się gatunków obcych na nowych terenach.
Metody nauczaniaM-1Wykłady informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
M-2Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora
M-4Dyskusja dydaktyczna
M-3Praca w grupach
Sposób ocenyS-2Ocena podsumowująca: Zaliczenie pisemne przedmiotu
S-1Ocena formująca: Referaty piesemne o tematyce przedmiotu
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie jest świadomy występowania w Polsce żadnych gatunków inwazyjnych oraz nie jest zorientowany z wynikających z tego zagrożeń
3,0Student jest świadomy, że w Polsce występują jakieś zwierzęta inwazyjne i potrafi ich kilka wymienić
3,5
4,0
4,5
5,0Student ma pełną świadomość występujących w Polsce obcych gatunków zwierząt oraz jest zorientowany z wynikających z tego zagrożeń