Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (S2)
specjalność: Biologia molekularna i podstawy analityki

Sylabus przedmiotu Biologia i biochemia komórek nowotworowych:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Biologia
Forma studiów studia stacjonarne Poziom drugiego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta magister
Obszary studiów nauk przyrodniczych
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Biologia i biochemia komórek nowotworowych
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Immunologii, Mikrobiologii i Chemii Fizjologicznej
Nauczyciel odpowiedzialny Dorota Jankowiak <dorota.jankowiak@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane) 3,0 ECTS (formy) 3,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny Grupa obieralna

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA1 20 1,50,41zaliczenie
wykładyW1 20 1,50,59zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawowa wiedza z realizowanych na I stopniu studiów przedmiotów: chemia bioorganiczna, biochemia, biologia molekularna, genetyka ogólna, biologia komórki i endokrynologia.

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Student pozna podstawowe kryteria klasyfikacji nowotworówi cechy komórki nowotworowej różniące ją od komórki prawidłowej. Pozna gówne przyczyny i mechanizmy odpowiadające za transformację nowotworową, etapy kancerogenezy i możliwość zasiedlania innych tkanek. Zapozna się z podstawami immunologii nowotworów i ich oddziaływaniem z organizmem gospodarza. Pozna mechanizmy „ucieczki” komórek nowotworowych przed śmiercią i replikacyjnym starzeniem się odporności wielolekowej. Zrozumie główne załozenia celowanej terapii antynowotworowej.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Najważniejsze czynniki kancerogenne: fizyczne, chemiczne i biologiczne.2
T-A-2Etapy kancerogenezy i ich podstawowa charakterystyka: inicjacja, promocja i progresja. Klonalny rozwój nowotworów.2
T-A-3Niestabilność genetyczna komórek nowotworowych, rola zmian epigenetycznych. Protoonkogeny i onkogeny, geny supresorowe i geny mutatorowe.. Zaburzenia w przebiegu cyklu komórkowego w komórkach nowotworowych. Rola białka p53 i mutacji jego genu, białko Rb (retinoblastoma), rodzina inhibitorów kinaz białkowych p16, p27, p21.3
T-A-4Telomery i telomeraza w ontogenezie. Telomeraza i alternatywne metody wydłużania telomerów. Znaczenie starzenia się komórki rozwoju i w walce z chorobą nowotworową. Telomeraza jako cel molekularny w walce z chorobą nowotworową. Transformacja nowotworowa a apoptoza. Mechanizmy ucieczki komórek nowotworowych przed apoptozą. Receptory śmierci. Białka pro- i antyapoptyczne. Białka z rodziny inhibitora apoptozy i mechanizm ich działania. Apoptoza jako cel molekularny w onkologii.4
T-A-5Komórki nowotworowe a stres oksydacyjny. Reaktywne formy tlenu jako czynniki kancerogenne. Przyczyny zwiększonego wytwarzania reaktywnych form tlenu (RFT) w komórkach nowotworowych. Aktywność enzymów antyoksydacyjnych i antyutleniacze drobnocząsteczkowe w komórkach nowotworowych. Następstwa stresu oksydacyjnego w komórkach nowotworowych. Stres oksydacyjny a terapia przęciwnowotworowa.2
T-A-6Immunologia nowotworów. Antygeny i markery nowotworowe nowotworowe. Mechanizmy efektorowe odpowiedzi immunologicznej przeciw komórkom nowotworowym. Mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną. Immunoterapia nowotworów.4
T-A-7Mechanizmy oporności komórek nowotworowych na leki. Terapia genowa nowotworów2
T-A-8Zaliczenie pisemne z całości materiału objętego prgramem wykłagów1
20
wykłady
T-W-1Nowotwory jako problem społeczny i medyczny. Mierniki epidemiologiczne na swiecie i w Polsce. Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn. Podstawowa charakterystyka komórek nowotworowych i procesu nowotworowego2
T-W-2Zmiany w fizjilogii komórki związane z konwersją komórek prawidłowych w komórki nowotworowe odpowiadajace za przeżycie i ekspresję3
T-W-3Komórki macierzyste a komórki nowotworowe. Hipoteza macierzystych komórek nowotworowych.2
T-W-4Nazewnictwo i klasyfikacja nowotworów. Nowotwory niezłośliwe (łagodne), miejscowo złośliwe i złośliwe. Raki, mięsaki, chłonniaki i białaczki. Wpływ nowotworów na organizm.2
T-W-5Nowotwory niezłośliwe pocgodzenia nabłonkowego i mezenchymalnego - najwazniejsze cechy struktury makro- i mikroskopowej. nowotwory wywodzace się z wielopotencjalnych komórek rozrodczych.2
T-W-6Cechy złośliwości. Nowotwory złośliwe pochodzenia nabłonkowegi i mezenchymalnego - podstawowe cechy struktury makro - mikroskopowej. Podstawy stopniowania złośliwiści nowotworów - system TNM3
T-W-7Carcinoma in situ. Wasculogeneza, angiogeneza i neoangiogeneza. Przełącznik angiogenny - najwazniejsze czynniki proangiogenne. Mechanizmy angiogenezy nowotworowej. Cechy nowotworowych naczyń krwionośnych. Naczynia krwionośne jako cele terapeutyczne.3
T-W-8Mechanizmy przerzutowania komórek nowotworowych. Wielostopniowość przerzutowania i cechy decydujące. komórki nowotworowe w krwioobiegu. Kolonizacja narzadów.2
T-W-9Zaliczenie pisemne z materiału objętego programem wykładów.1
20

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1Uczestniczenie w ćwiczeniach20
A-A-2Konsultacje z prowadzącym ćwiczenia2
A-A-3Przygotowanie wraz z zespołem prezentacji i jej omówenia5
A-A-4Studiowanie literatury omawiajacej zagadnienia związane z tematem bieżących ćwiczeń6
A-A-5Przygotowanie do pisemnego zaliczenia całości materiału objętego programem ćwiczeń12
45
wykłady
A-W-1Uczestnictwo w wykladach20
A-W-2Konsultacje z prowadzącym wykłady2
A-W-3Studiowanie literatury omawiajacej tematykę bieżących wykładów6
A-W-4Przygotowanie do pisemnego zaliczenia materiału objętego programem wykładów17
45

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny omawiajacy zagadnienia teoretyczne
M-2Prezentacja multmedialna z wykorzystaniem komputera i projektora
M-3konsultacje z prowadzącymi wykłay i ćwiczenia
M-4Dyskusja dydaktyczna i problemowa

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Ocena przygotowania studenta i jego aktywności na każdych ćwiczeniach
S-2Ocena formująca: Ocena prezentacji przgotowanej z zespołem oraz udziału studenta w jej omówieniu
S-3Ocena podsumowująca: Ocena z końcowego, pisemnego zaliczenia całości materiału objętego programem wykładów.
S-4Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena zaliczenia cwiczeń, na którą składają się oceny z: aktywności studenta, prezentacji i zaliczenia końcowego materiału objętego programem ćwiczeń

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_2A_BLM-S-D1_W01
Student zna kryteria klasyfikacji nowotworów, wymienia i charakteryzuje podstawowe czynniki kancerogenne pochodzenia fizycznego, chemicznego i bilogicznego. Wymienia i charakteryzuje etapy kancerogenezy. Wskazuje główne cechy różniace komórkę nowotworową od prawidłowej oraz cechy makro- i mikroskopowe różniace nowotwory niezłośliwe od złośliwych. Wylicza i charakteryzuje typy neoangiogenezy i rolę czynników proangiogennych. Charakteryzuje czynniki odpowiedzialne za inwazyjność i przerzutowanie nowotworów. Wyjaśnia rolę układu immunologicznego jako całości i jego wybranych elementów w obronie organizmu przezd chorobami nowotworowymi i zna mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną.
BL_2A_W16P2A_W03, P2A_W05C-1T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-9, T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5, T-A-6, T-A-7M-1, M-2, M-3, M-4S-1, S-2, S-3, S-4

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_2A_BLM-S-D1_U01
Student wiedzę z zakresu budowy i pochodzenia komórek oraz roli głównych cząsteczek biologiczne czynnych (białek, enzymów, hormonów) oraz ich pochodnych wykorzystuje do wyjaśnienia ich roli i mechanizmów odpowiedzialnych za kancerogenzę, inwazyjność i przerzutowanie komórek nowotworowych. Ocenia które z cech atypii komórkowej nalezy uważać za potencjalne niebezpieczne z punku widzenia transformacji nowotworowej.
BL_2A_U11P2A_U01, P2A_U02, P2A_U03, P2A_U04, P2A_U06C-1T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-6, T-A-7M-1, M-3, M-4S-1, S-2, S-4

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_2A_BLM-S-D1_K01
Jest świadomy obecności w otaczającym srodowisku ogromu czynników potencjalnie rakotwórczych i stale wzrastających wskaźników epidemiologicznych chorób nowotworowych. Wykazuje więc aktywną postawę w zachęcaniu do poddawania się przedsiewowym i profilaktyczym badaniom kontrolnym. Dba o stałe uzupełnianie i poszerzanie swej wiedzy z zakresu profilatyki i etiopatogenezy chorób nowotworowych.
BL_2A_K03, BL_2A_K07P2A_K01, P2A_K03, P2A_K04, P2A_K05, P2A_K06, P2A_K07C-1T-W-1, T-A-1, T-A-3, T-A-6, T-A-7M-1, M-2, M-3, M-4S-1, S-2

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_2A_BLM-S-D1_W01
Student zna kryteria klasyfikacji nowotworów, wymienia i charakteryzuje podstawowe czynniki kancerogenne pochodzenia fizycznego, chemicznego i bilogicznego. Wymienia i charakteryzuje etapy kancerogenezy. Wskazuje główne cechy różniace komórkę nowotworową od prawidłowej oraz cechy makro- i mikroskopowe różniace nowotwory niezłośliwe od złośliwych. Wylicza i charakteryzuje typy neoangiogenezy i rolę czynników proangiogennych. Charakteryzuje czynniki odpowiedzialne za inwazyjność i przerzutowanie nowotworów. Wyjaśnia rolę układu immunologicznego jako całości i jego wybranych elementów w obronie organizmu przezd chorobami nowotworowymi i zna mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną.
2,0
3,0Student zna podstawy klasyfikacji nowotworów, potraii wymienić główne czynniki kancerogenne i w stopniu podstawowym scharakteryzować etapy kancerogenezy. Wybiórczo wymienia podstawowe cechy różnicujące komórki nowotworowe od prawidłowych oraz komórki nowotworów złośliwych od niezłośliwych. Potrafi wymienic i krótko opisać jednen z rodzajów neoangiogenezy oraz jej znaczenie w procesach rozrostu i przrzutowania nowotworów. W stopnu podstawowym potrafi omówić wybrane zagadnienia z zakresu immunologi nowotworów.
3,5
4,0
4,5
5,0

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_2A_BLM-S-D1_U01
Student wiedzę z zakresu budowy i pochodzenia komórek oraz roli głównych cząsteczek biologiczne czynnych (białek, enzymów, hormonów) oraz ich pochodnych wykorzystuje do wyjaśnienia ich roli i mechanizmów odpowiedzialnych za kancerogenzę, inwazyjność i przerzutowanie komórek nowotworowych. Ocenia które z cech atypii komórkowej nalezy uważać za potencjalne niebezpieczne z punku widzenia transformacji nowotworowej.
2,0
3,0Student posiadaną wiedzę z zakresu budowy i pochodzenia komórek oraz roli głównych cząsteczek biologiczne czynnych oraz ich pochodnych w niewielkim zakresie wykorzystuje do wyjaśnienia ich roli i mechanizmów odpowiedzialnych za kancerogenzę, inwazyjność i przerzutowanie komórek nowotworowych. Wybiórczo podaje i uzasadnia, które z cech atypii komórkowej nalezy uważać za potencjalne niebezpieczne z punku widzenia transformacji nowotworowej.
3,5
4,0
4,5
5,0

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_2A_BLM-S-D1_K01
Jest świadomy obecności w otaczającym srodowisku ogromu czynników potencjalnie rakotwórczych i stale wzrastających wskaźników epidemiologicznych chorób nowotworowych. Wykazuje więc aktywną postawę w zachęcaniu do poddawania się przedsiewowym i profilaktyczym badaniom kontrolnym. Dba o stałe uzupełnianie i poszerzanie swej wiedzy z zakresu profilatyki i etiopatogenezy chorób nowotworowych.
2,0
3,0Student w stopniu podstawowym ma swiadomość stale wzrastajacego narazenia na czynniki kancerogenne, mimo to wykazuje jedynie sporadycznie niewielką aktywność w uzupełnianu swej wiedzi z zakresu profilaktyki chorób nowotworowych.
3,5
4,0
4,5
5,0

Literatura podstawowa

  1. Fuller G.M., Shields D., Podstawy molekularne biologii komórki, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2000
  2. Bal J, Biologia molekularna w medycynie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, 2001
  3. Madej J.A., Rotkiewicz T, Patologia ogólna zwierzat, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn, 2006
  4. Jakóbisiak M., Immunologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1998
  5. Zależnie od artykułu, Wybrane artykuły przegladowe, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 2011, wony dostęp internetowy
  6. Zależnie od artykułu, Artykuły przegladowe, Nowotwory – Jurnal of Oncology, 2011, Wolny dostęp internetowy

Literatura dodatkowa

  1. Kawiak J., Zabel M, Seminaria z cytofizjologii., Wydawnictwo Urban i Partner, Wrocław, 2002
  2. Alberts B., Bray D., Hopkin K., Johnson A., Lewis J., Raff M., Roberts K., Walter P, Podstawy bilogii komórki, Wydawnictwo Naukowe PWN, warszawa, 2005

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Najważniejsze czynniki kancerogenne: fizyczne, chemiczne i biologiczne.2
T-A-2Etapy kancerogenezy i ich podstawowa charakterystyka: inicjacja, promocja i progresja. Klonalny rozwój nowotworów.2
T-A-3Niestabilność genetyczna komórek nowotworowych, rola zmian epigenetycznych. Protoonkogeny i onkogeny, geny supresorowe i geny mutatorowe.. Zaburzenia w przebiegu cyklu komórkowego w komórkach nowotworowych. Rola białka p53 i mutacji jego genu, białko Rb (retinoblastoma), rodzina inhibitorów kinaz białkowych p16, p27, p21.3
T-A-4Telomery i telomeraza w ontogenezie. Telomeraza i alternatywne metody wydłużania telomerów. Znaczenie starzenia się komórki rozwoju i w walce z chorobą nowotworową. Telomeraza jako cel molekularny w walce z chorobą nowotworową. Transformacja nowotworowa a apoptoza. Mechanizmy ucieczki komórek nowotworowych przed apoptozą. Receptory śmierci. Białka pro- i antyapoptyczne. Białka z rodziny inhibitora apoptozy i mechanizm ich działania. Apoptoza jako cel molekularny w onkologii.4
T-A-5Komórki nowotworowe a stres oksydacyjny. Reaktywne formy tlenu jako czynniki kancerogenne. Przyczyny zwiększonego wytwarzania reaktywnych form tlenu (RFT) w komórkach nowotworowych. Aktywność enzymów antyoksydacyjnych i antyutleniacze drobnocząsteczkowe w komórkach nowotworowych. Następstwa stresu oksydacyjnego w komórkach nowotworowych. Stres oksydacyjny a terapia przęciwnowotworowa.2
T-A-6Immunologia nowotworów. Antygeny i markery nowotworowe nowotworowe. Mechanizmy efektorowe odpowiedzi immunologicznej przeciw komórkom nowotworowym. Mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną. Immunoterapia nowotworów.4
T-A-7Mechanizmy oporności komórek nowotworowych na leki. Terapia genowa nowotworów2
T-A-8Zaliczenie pisemne z całości materiału objętego prgramem wykłagów1
20

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Nowotwory jako problem społeczny i medyczny. Mierniki epidemiologiczne na swiecie i w Polsce. Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn. Podstawowa charakterystyka komórek nowotworowych i procesu nowotworowego2
T-W-2Zmiany w fizjilogii komórki związane z konwersją komórek prawidłowych w komórki nowotworowe odpowiadajace za przeżycie i ekspresję3
T-W-3Komórki macierzyste a komórki nowotworowe. Hipoteza macierzystych komórek nowotworowych.2
T-W-4Nazewnictwo i klasyfikacja nowotworów. Nowotwory niezłośliwe (łagodne), miejscowo złośliwe i złośliwe. Raki, mięsaki, chłonniaki i białaczki. Wpływ nowotworów na organizm.2
T-W-5Nowotwory niezłośliwe pocgodzenia nabłonkowego i mezenchymalnego - najwazniejsze cechy struktury makro- i mikroskopowej. nowotwory wywodzace się z wielopotencjalnych komórek rozrodczych.2
T-W-6Cechy złośliwości. Nowotwory złośliwe pochodzenia nabłonkowegi i mezenchymalnego - podstawowe cechy struktury makro - mikroskopowej. Podstawy stopniowania złośliwiści nowotworów - system TNM3
T-W-7Carcinoma in situ. Wasculogeneza, angiogeneza i neoangiogeneza. Przełącznik angiogenny - najwazniejsze czynniki proangiogenne. Mechanizmy angiogenezy nowotworowej. Cechy nowotworowych naczyń krwionośnych. Naczynia krwionośne jako cele terapeutyczne.3
T-W-8Mechanizmy przerzutowania komórek nowotworowych. Wielostopniowość przerzutowania i cechy decydujące. komórki nowotworowe w krwioobiegu. Kolonizacja narzadów.2
T-W-9Zaliczenie pisemne z materiału objętego programem wykładów.1
20

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1Uczestniczenie w ćwiczeniach20
A-A-2Konsultacje z prowadzącym ćwiczenia2
A-A-3Przygotowanie wraz z zespołem prezentacji i jej omówenia5
A-A-4Studiowanie literatury omawiajacej zagadnienia związane z tematem bieżących ćwiczeń6
A-A-5Przygotowanie do pisemnego zaliczenia całości materiału objętego programem ćwiczeń12
45
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Uczestnictwo w wykladach20
A-W-2Konsultacje z prowadzącym wykłady2
A-W-3Studiowanie literatury omawiajacej tematykę bieżących wykładów6
A-W-4Przygotowanie do pisemnego zaliczenia materiału objętego programem wykładów17
45
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_2A_BLM-S-D1_W01Student zna kryteria klasyfikacji nowotworów, wymienia i charakteryzuje podstawowe czynniki kancerogenne pochodzenia fizycznego, chemicznego i bilogicznego. Wymienia i charakteryzuje etapy kancerogenezy. Wskazuje główne cechy różniace komórkę nowotworową od prawidłowej oraz cechy makro- i mikroskopowe różniace nowotwory niezłośliwe od złośliwych. Wylicza i charakteryzuje typy neoangiogenezy i rolę czynników proangiogennych. Charakteryzuje czynniki odpowiedzialne za inwazyjność i przerzutowanie nowotworów. Wyjaśnia rolę układu immunologicznego jako całości i jego wybranych elementów w obronie organizmu przezd chorobami nowotworowymi i zna mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_2A_W16ma ogólną, a w niektórych obszarach pogłębioną wiedzę na temat chemii biologicznej i fizjologicznej organizmów żywych
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP2A_W03ma pogłębioną wiedzę z zakresu tych nauk ścisłych, z którymi związany jest studiowany kierunek studiów (w szczególności biofizyka, biochemia, biomatematyka, geochemia, biogeochemia, geofizyka)
P2A_W05ma wiedzę w zakresie aktualnie dyskutowanych w literaturze kierunkowej problemów z wybranej dziedziny nauki i dyscypliny naukowej
Cel przedmiotuC-1Student pozna podstawowe kryteria klasyfikacji nowotworówi cechy komórki nowotworowej różniące ją od komórki prawidłowej. Pozna gówne przyczyny i mechanizmy odpowiadające za transformację nowotworową, etapy kancerogenezy i możliwość zasiedlania innych tkanek. Zapozna się z podstawami immunologii nowotworów i ich oddziaływaniem z organizmem gospodarza. Pozna mechanizmy „ucieczki” komórek nowotworowych przed śmiercią i replikacyjnym starzeniem się odporności wielolekowej. Zrozumie główne załozenia celowanej terapii antynowotworowej.
Treści programoweT-W-1Nowotwory jako problem społeczny i medyczny. Mierniki epidemiologiczne na swiecie i w Polsce. Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn. Podstawowa charakterystyka komórek nowotworowych i procesu nowotworowego
T-W-2Zmiany w fizjilogii komórki związane z konwersją komórek prawidłowych w komórki nowotworowe odpowiadajace za przeżycie i ekspresję
T-W-3Komórki macierzyste a komórki nowotworowe. Hipoteza macierzystych komórek nowotworowych.
T-W-4Nazewnictwo i klasyfikacja nowotworów. Nowotwory niezłośliwe (łagodne), miejscowo złośliwe i złośliwe. Raki, mięsaki, chłonniaki i białaczki. Wpływ nowotworów na organizm.
T-W-5Nowotwory niezłośliwe pocgodzenia nabłonkowego i mezenchymalnego - najwazniejsze cechy struktury makro- i mikroskopowej. nowotwory wywodzace się z wielopotencjalnych komórek rozrodczych.
T-W-6Cechy złośliwości. Nowotwory złośliwe pochodzenia nabłonkowegi i mezenchymalnego - podstawowe cechy struktury makro - mikroskopowej. Podstawy stopniowania złośliwiści nowotworów - system TNM
T-W-7Carcinoma in situ. Wasculogeneza, angiogeneza i neoangiogeneza. Przełącznik angiogenny - najwazniejsze czynniki proangiogenne. Mechanizmy angiogenezy nowotworowej. Cechy nowotworowych naczyń krwionośnych. Naczynia krwionośne jako cele terapeutyczne.
T-W-8Mechanizmy przerzutowania komórek nowotworowych. Wielostopniowość przerzutowania i cechy decydujące. komórki nowotworowe w krwioobiegu. Kolonizacja narzadów.
T-W-9Zaliczenie pisemne z materiału objętego programem wykładów.
T-A-1Najważniejsze czynniki kancerogenne: fizyczne, chemiczne i biologiczne.
T-A-2Etapy kancerogenezy i ich podstawowa charakterystyka: inicjacja, promocja i progresja. Klonalny rozwój nowotworów.
T-A-3Niestabilność genetyczna komórek nowotworowych, rola zmian epigenetycznych. Protoonkogeny i onkogeny, geny supresorowe i geny mutatorowe.. Zaburzenia w przebiegu cyklu komórkowego w komórkach nowotworowych. Rola białka p53 i mutacji jego genu, białko Rb (retinoblastoma), rodzina inhibitorów kinaz białkowych p16, p27, p21.
T-A-4Telomery i telomeraza w ontogenezie. Telomeraza i alternatywne metody wydłużania telomerów. Znaczenie starzenia się komórki rozwoju i w walce z chorobą nowotworową. Telomeraza jako cel molekularny w walce z chorobą nowotworową. Transformacja nowotworowa a apoptoza. Mechanizmy ucieczki komórek nowotworowych przed apoptozą. Receptory śmierci. Białka pro- i antyapoptyczne. Białka z rodziny inhibitora apoptozy i mechanizm ich działania. Apoptoza jako cel molekularny w onkologii.
T-A-5Komórki nowotworowe a stres oksydacyjny. Reaktywne formy tlenu jako czynniki kancerogenne. Przyczyny zwiększonego wytwarzania reaktywnych form tlenu (RFT) w komórkach nowotworowych. Aktywność enzymów antyoksydacyjnych i antyutleniacze drobnocząsteczkowe w komórkach nowotworowych. Następstwa stresu oksydacyjnego w komórkach nowotworowych. Stres oksydacyjny a terapia przęciwnowotworowa.
T-A-6Immunologia nowotworów. Antygeny i markery nowotworowe nowotworowe. Mechanizmy efektorowe odpowiedzi immunologicznej przeciw komórkom nowotworowym. Mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną. Immunoterapia nowotworów.
T-A-7Mechanizmy oporności komórek nowotworowych na leki. Terapia genowa nowotworów
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny omawiajacy zagadnienia teoretyczne
M-2Prezentacja multmedialna z wykorzystaniem komputera i projektora
M-3konsultacje z prowadzącymi wykłay i ćwiczenia
M-4Dyskusja dydaktyczna i problemowa
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena przygotowania studenta i jego aktywności na każdych ćwiczeniach
S-2Ocena formująca: Ocena prezentacji przgotowanej z zespołem oraz udziału studenta w jej omówieniu
S-3Ocena podsumowująca: Ocena z końcowego, pisemnego zaliczenia całości materiału objętego programem wykładów.
S-4Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena zaliczenia cwiczeń, na którą składają się oceny z: aktywności studenta, prezentacji i zaliczenia końcowego materiału objętego programem ćwiczeń
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student zna podstawy klasyfikacji nowotworów, potraii wymienić główne czynniki kancerogenne i w stopniu podstawowym scharakteryzować etapy kancerogenezy. Wybiórczo wymienia podstawowe cechy różnicujące komórki nowotworowe od prawidłowych oraz komórki nowotworów złośliwych od niezłośliwych. Potrafi wymienic i krótko opisać jednen z rodzajów neoangiogenezy oraz jej znaczenie w procesach rozrostu i przrzutowania nowotworów. W stopnu podstawowym potrafi omówić wybrane zagadnienia z zakresu immunologi nowotworów.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_2A_BLM-S-D1_U01Student wiedzę z zakresu budowy i pochodzenia komórek oraz roli głównych cząsteczek biologiczne czynnych (białek, enzymów, hormonów) oraz ich pochodnych wykorzystuje do wyjaśnienia ich roli i mechanizmów odpowiedzialnych za kancerogenzę, inwazyjność i przerzutowanie komórek nowotworowych. Ocenia które z cech atypii komórkowej nalezy uważać za potencjalne niebezpieczne z punku widzenia transformacji nowotworowej.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_2A_U11wykorzystuje wiedzę z zakresu budowy i funkcji biologicznych białek, kwasów nukleinowych, węglowodanów, lipidów oraz hormonów i witamin; rozumie główne szlaki metaboliczne oraz mechanizmów regulacji metabolizmu, rozumie mechanizmy działania hormonów i ich rolę w organizmie;
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP2A_U01stosuje zaawansowane techniki i narzędzia badawcze w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
P2A_U02biegle wykorzystuje literaturę naukową z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów, w języku polskim; czyta ze zrozumieniem skomplikowane teksty naukowe w języku angielskim
P2A_U03wykazuje umiejętność krytycznej analizy i selekcji informacji, zwłaszcza ze źródeł elektronicznych
P2A_U04planuje i wykonuje zadania badawcze lub ekspertyzy pod kierunkiem opiekuna naukowego
P2A_U06zbiera i interpretuje dane empiryczne oraz na tej podstawie formułuje odpowiednie wnioski
Cel przedmiotuC-1Student pozna podstawowe kryteria klasyfikacji nowotworówi cechy komórki nowotworowej różniące ją od komórki prawidłowej. Pozna gówne przyczyny i mechanizmy odpowiadające za transformację nowotworową, etapy kancerogenezy i możliwość zasiedlania innych tkanek. Zapozna się z podstawami immunologii nowotworów i ich oddziaływaniem z organizmem gospodarza. Pozna mechanizmy „ucieczki” komórek nowotworowych przed śmiercią i replikacyjnym starzeniem się odporności wielolekowej. Zrozumie główne załozenia celowanej terapii antynowotworowej.
Treści programoweT-W-1Nowotwory jako problem społeczny i medyczny. Mierniki epidemiologiczne na swiecie i w Polsce. Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn. Podstawowa charakterystyka komórek nowotworowych i procesu nowotworowego
T-W-2Zmiany w fizjilogii komórki związane z konwersją komórek prawidłowych w komórki nowotworowe odpowiadajace za przeżycie i ekspresję
T-W-3Komórki macierzyste a komórki nowotworowe. Hipoteza macierzystych komórek nowotworowych.
T-W-6Cechy złośliwości. Nowotwory złośliwe pochodzenia nabłonkowegi i mezenchymalnego - podstawowe cechy struktury makro - mikroskopowej. Podstawy stopniowania złośliwiści nowotworów - system TNM
T-W-7Carcinoma in situ. Wasculogeneza, angiogeneza i neoangiogeneza. Przełącznik angiogenny - najwazniejsze czynniki proangiogenne. Mechanizmy angiogenezy nowotworowej. Cechy nowotworowych naczyń krwionośnych. Naczynia krwionośne jako cele terapeutyczne.
T-W-8Mechanizmy przerzutowania komórek nowotworowych. Wielostopniowość przerzutowania i cechy decydujące. komórki nowotworowe w krwioobiegu. Kolonizacja narzadów.
T-A-1Najważniejsze czynniki kancerogenne: fizyczne, chemiczne i biologiczne.
T-A-2Etapy kancerogenezy i ich podstawowa charakterystyka: inicjacja, promocja i progresja. Klonalny rozwój nowotworów.
T-A-3Niestabilność genetyczna komórek nowotworowych, rola zmian epigenetycznych. Protoonkogeny i onkogeny, geny supresorowe i geny mutatorowe.. Zaburzenia w przebiegu cyklu komórkowego w komórkach nowotworowych. Rola białka p53 i mutacji jego genu, białko Rb (retinoblastoma), rodzina inhibitorów kinaz białkowych p16, p27, p21.
T-A-4Telomery i telomeraza w ontogenezie. Telomeraza i alternatywne metody wydłużania telomerów. Znaczenie starzenia się komórki rozwoju i w walce z chorobą nowotworową. Telomeraza jako cel molekularny w walce z chorobą nowotworową. Transformacja nowotworowa a apoptoza. Mechanizmy ucieczki komórek nowotworowych przed apoptozą. Receptory śmierci. Białka pro- i antyapoptyczne. Białka z rodziny inhibitora apoptozy i mechanizm ich działania. Apoptoza jako cel molekularny w onkologii.
T-A-6Immunologia nowotworów. Antygeny i markery nowotworowe nowotworowe. Mechanizmy efektorowe odpowiedzi immunologicznej przeciw komórkom nowotworowym. Mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną. Immunoterapia nowotworów.
T-A-7Mechanizmy oporności komórek nowotworowych na leki. Terapia genowa nowotworów
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny omawiajacy zagadnienia teoretyczne
M-3konsultacje z prowadzącymi wykłay i ćwiczenia
M-4Dyskusja dydaktyczna i problemowa
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena przygotowania studenta i jego aktywności na każdych ćwiczeniach
S-2Ocena formująca: Ocena prezentacji przgotowanej z zespołem oraz udziału studenta w jej omówieniu
S-4Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena zaliczenia cwiczeń, na którą składają się oceny z: aktywności studenta, prezentacji i zaliczenia końcowego materiału objętego programem ćwiczeń
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student posiadaną wiedzę z zakresu budowy i pochodzenia komórek oraz roli głównych cząsteczek biologiczne czynnych oraz ich pochodnych w niewielkim zakresie wykorzystuje do wyjaśnienia ich roli i mechanizmów odpowiedzialnych za kancerogenzę, inwazyjność i przerzutowanie komórek nowotworowych. Wybiórczo podaje i uzasadnia, które z cech atypii komórkowej nalezy uważać za potencjalne niebezpieczne z punku widzenia transformacji nowotworowej.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_2A_BLM-S-D1_K01Jest świadomy obecności w otaczającym srodowisku ogromu czynników potencjalnie rakotwórczych i stale wzrastających wskaźników epidemiologicznych chorób nowotworowych. Wykazuje więc aktywną postawę w zachęcaniu do poddawania się przedsiewowym i profilaktyczym badaniom kontrolnym. Dba o stałe uzupełnianie i poszerzanie swej wiedzy z zakresu profilatyki i etiopatogenezy chorób nowotworowych.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_2A_K03rozumie potrzebę ukierunkowanego rozwijania własnej aktywności poznawczej i kompetencji zawodowych; wykazuje samodzielność poznawczą w oparciu o różne naukowe źródła informacji
BL_2A_K07ma świadomość odpowiedzialności za kształtowanie i stan środowiska naturalnego oraz zdrowie człowieka wynikające z działalności własnej i innych ludzi
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP2A_K01rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób
P2A_K03potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania
P2A_K04prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu
P2A_K05rozumie potrzebę systematycznego zapoznawania się z czasopismami naukowymi i popularnonaukowymi, podstawowymi dla studiowanego kierunku studiów, w celu poszerzania i pogłębiania wiedzy
P2A_K06wykazuje odpowiedzialność za ocenę zagrożeń wynikających ze stosowanych technik badawczych i tworzenie warunków bezpiecznej pracy
P2A_K07systematycznie aktualizuje wiedzę przyrodniczą i zna jej praktyczne zastosowania
Cel przedmiotuC-1Student pozna podstawowe kryteria klasyfikacji nowotworówi cechy komórki nowotworowej różniące ją od komórki prawidłowej. Pozna gówne przyczyny i mechanizmy odpowiadające za transformację nowotworową, etapy kancerogenezy i możliwość zasiedlania innych tkanek. Zapozna się z podstawami immunologii nowotworów i ich oddziaływaniem z organizmem gospodarza. Pozna mechanizmy „ucieczki” komórek nowotworowych przed śmiercią i replikacyjnym starzeniem się odporności wielolekowej. Zrozumie główne załozenia celowanej terapii antynowotworowej.
Treści programoweT-W-1Nowotwory jako problem społeczny i medyczny. Mierniki epidemiologiczne na swiecie i w Polsce. Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn. Podstawowa charakterystyka komórek nowotworowych i procesu nowotworowego
T-A-1Najważniejsze czynniki kancerogenne: fizyczne, chemiczne i biologiczne.
T-A-3Niestabilność genetyczna komórek nowotworowych, rola zmian epigenetycznych. Protoonkogeny i onkogeny, geny supresorowe i geny mutatorowe.. Zaburzenia w przebiegu cyklu komórkowego w komórkach nowotworowych. Rola białka p53 i mutacji jego genu, białko Rb (retinoblastoma), rodzina inhibitorów kinaz białkowych p16, p27, p21.
T-A-6Immunologia nowotworów. Antygeny i markery nowotworowe nowotworowe. Mechanizmy efektorowe odpowiedzi immunologicznej przeciw komórkom nowotworowym. Mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną. Immunoterapia nowotworów.
T-A-7Mechanizmy oporności komórek nowotworowych na leki. Terapia genowa nowotworów
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny omawiajacy zagadnienia teoretyczne
M-2Prezentacja multmedialna z wykorzystaniem komputera i projektora
M-3konsultacje z prowadzącymi wykłay i ćwiczenia
M-4Dyskusja dydaktyczna i problemowa
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena przygotowania studenta i jego aktywności na każdych ćwiczeniach
S-2Ocena formująca: Ocena prezentacji przgotowanej z zespołem oraz udziału studenta w jej omówieniu
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student w stopniu podstawowym ma swiadomość stale wzrastajacego narazenia na czynniki kancerogenne, mimo to wykazuje jedynie sporadycznie niewielką aktywność w uzupełnianu swej wiedzi z zakresu profilaktyki chorób nowotworowych.
3,5
4,0
4,5
5,0