Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (S2)
specjalność: Biologia molekularna i podstawy analityki
Sylabus przedmiotu Biologiczne metody oceny stanu środowiska:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Biologia | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | drugiego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | magister | ||
| Obszary studiów | nauk przyrodniczych | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Biologiczne metody oceny stanu środowiska | ||
| Specjalność | Biologia zwierząt | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Biotechnologii Rozrodu Zwierząt i Higieny Środowiska | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Agnieszka Tomza-Marciniak <Agnieszka.Tomza-Marciniak@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Bogumiła Pilarczyk <Bogumila.Pilarczyk@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 2,0 | ECTS (formy) | 2,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | 8 | Grupa obieralna | 1 |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | znajomość zagadnień związanych z ekologią i ochroną środowiska |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | zapoznanie studentów z biologicznymi metodami wykorzystywanymi w ocenie stopnia skażenia środowiska |
| C-2 | zapoznanie studentów ze znaczeniem biotestów jako źródłem informacji o interakcjach zanieczyszczeń i ich oddziaływaniu na elementy biotyczne ekosystemów |
| C-3 | ukształtowanie umiejętności doboru właściwych metod do oceny jakości określonych elementów środowiska |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| T-A-1 | Biologiczne testy toksyczności. Rodzaje testów. Organizmy stosowane w testach toksyczności. | 2 |
| T-A-2 | Metody ustalania bezpiecznych stężeń zanieczyszczeń dla biocenoz wodnych. | 2 |
| T-A-3 | Wyznaczanie bezpiecznego stężenia wybranych związków chemicznych dla biocenoz wodnych z zastosowaniem metod obliczeniowych. | 2 |
| T-A-4 | Biologiczne metody oceny jakości wód rzecznych. Wskaźniki jakości wody. System saprobowy. Metody indeksów biotycznych. Polski indeks biotyczny (BMWP-PL). | 2 |
| T-A-5 | Testy biodegradacji. | 2 |
| T-A-6 | Analiza krótkotermoniwych testów do oceny mutagenności zanieczyszczeń środowiska. Ocena mutagenezy środowiskowej. | 4 |
| T-A-7 | Zaliczenie treści omawianych na ćwiczeniach | 1 |
| 15 | ||
| laboratoria | ||
| T-L-1 | Wskaźniki biologiczne i mikrobiologiczne wody | 2 |
| T-L-2 | Analiza zależności między toksycznością próbek wody/osadów dennych a stężeniem wybranych grup zanieczyszczeń. | 3 |
| 5 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Metody biologiczne w badaniach środowiskowych. Biomonitoring (biowskaźniki) i bioanalityka. | 2 |
| T-W-2 | Bioindykatory regulujące, akumulujące i biomarkery. | 2 |
| T-W-3 | Biologiczne metody oceny jakości wód. Testy z zastosowaniem mikroorganizmów, roślin, wyższych bezkręgowców i ryb. | 2 |
| T-W-4 | Biologiczne metody oceny jakości powietrza. Badania inhalacyjne z użyciem ssaków. Wykorzystanie porostów i mchów. | 2 |
| T-W-5 | Biologiczne metody oceny zanieczyszczenia gleb. Testy z zastosowaniem pedofauny. | 2 |
| T-W-6 | Płyny biologiczne w ocenie narażenia na czynniki chemiczne. Rodzaje biologicznych markerów ekspozycji. Rodzaje narażenia na środowiskowe czynniki chemiczne (narażenie endemiczne i zawodowe). | 2 |
| T-W-7 | Rodzaje biosorbentów. | 2 |
| T-W-8 | Ocena mutagenności i rakotwórczości zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego i wody. | 2 |
| T-W-9 | Przegląd testów komercyjnych wykorzystywanych w kontroli jakości środowiska. | 2 |
| T-W-10 | Biotesty a analityka chemiczna. | 2 |
| 20 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| A-A-1 | uczestnictwo w zajęciach | 15 |
| A-A-2 | studiowanie literatury z zakresu metod oceny stanu środowiska | 5 |
| A-A-3 | przygotowanie się do zaliczenia ćwiczeń | 7 |
| 27 | ||
| laboratoria | ||
| A-L-1 | uczestnictwo w zajęciach | 5 |
| A-L-2 | przygotowanie się studenta do zajęć | 1 |
| 6 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | uczestnictwo w zajęciach | 20 |
| A-W-2 | przygotowanie się do zajęć, studiowanie wskazanej literatury | 3 |
| A-W-3 | przygotowanie się studenta do kolokwium | 4 |
| 27 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | wykład informacyjny |
| M-2 | metody praktyczne, ćwiczenie laboratoryjne |
| M-3 | pogadanka |
| M-4 | objaśnienie |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena podsumowująca: Warunkiem zaliczenia wykładów jest uzyskanie pozytywnego wyniku z testu końcowego. Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest uzyskanie pozytywnej oceny z testu. |
| S-2 | Ocena formująca: zaliczenie ustne |
| S-3 | Ocena formująca: zaliczenie pisemne |
| S-4 | Ocena formująca: ocena aktywności na zajęciach |
| S-5 | Ocena formująca: ocena postawy względem omawianych zagadnień i problemów środowiskowych |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_2A_BLZ-S-O5.2_W01 wymienia i opisuje biologiczne metody stosowane w ocenie jakości powietrza, wody i gleby | BL_2A_W09 | P2A_W01, P2A_W04, P2A_W05 | C-1 | T-W-1, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-8, T-A-1, T-A-5 | M-1, M-3 | S-3 |
| BL_2A_BLZ-S-O5.2_W02 zna organizmy wskaźnikowe i monitorowe oraz biomarkery, wykorzystywane w ocenie stanu środowiska i testach toksyczności | BL_2A_W09 | P2A_W01, P2A_W04, P2A_W05 | C-1, C-2 | T-W-2, T-W-10, T-W-7, T-A-6, T-L-1, T-L-2 | M-1, M-3 | S-3 |
| BL_2A_BLZ-S-O5.2_W03 wymienia podstawowe testy komercyjne wykorzystywane w kontroli jakości określonych elementów środowiska | BL_2A_W04, BL_2A_W09 | P2A_W01, P2A_W04, P2A_W05 | C-2 | T-W-9 | M-1, M-3 | S-3 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_2A_BLZ-S-O5.2_U01 proponuje zastosowanie właściwych metod do oceny jakości określonych elementów środowiska | BL_2A_U10, BL_2A_U06 | P2A_U01, P2A_U02, P2A_U03, P2A_U04, P2A_U06 | C-1, C-3 | T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-8, T-W-9, T-W-6, T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-6, T-A-4, T-L-1, T-L-2 | M-2, M-4 | S-2 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_2A_BLZ-S-O5.2_K01 wykazuje aktywną postawę w realizacji wskazanych zadań i wyjaśnianiu obserwowanych zjawisk | BL_2A_K05, BL_2A_K07 | P2A_K01, P2A_K02, P2A_K03, P2A_K04, P2A_K06, P2A_K08 | C-1, C-2, C-3 | T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-8, T-W-9, T-W-10, T-W-6, T-W-7, T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-6, T-A-5, T-A-4, T-L-1, T-L-2 | M-2, M-3, M-4 | S-4 |
| BL_2A_BLZ-S-O5.2_K02 ma świadomość wpływu działalności człowieka na zmiany jakościowe i ilościowe zachodzace w środowisku | BL_2A_K01 | P2A_K04, P2A_K07 | C-1, C-2, C-3 | T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-8, T-W-9, T-W-10, T-W-6, T-W-7, T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-6, T-A-5, T-A-4, T-L-1, T-L-2 | M-2, M-3, M-4 | S-5 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_2A_BLZ-S-O5.2_W01 wymienia i opisuje biologiczne metody stosowane w ocenie jakości powietrza, wody i gleby | 2,0 | Student nie potrafi wymienić i opisać biologicznych metod stosowanych w ocenie jakości powietrza, wody i gleby. W zakresie wyrażania wiedzy popełnia bardzo dużo błędów merytorycznych. |
| 3,0 | Student, przy dużej pomocy nauczyciela, opisuje biologiczne metody stosowane w ocenie jakości powietrza, wody i gleby (tylko cześć z nich). Wykazuje problemy z ich wymienieniem. W zakresie wyrażania wiedzy popełnia dużo błędów. Wykazuje niewielkie zainteresowanie poruszaną tematyką. | |
| 3,5 | Student, przy pomocy nauczyciela, opisuje biologiczne metody stosowane w ocenie jakości powietrza, wody i gleby (samodzielnie opisuje tylko cześć z nich). Poprawnie wymienia wszystkie omawiane za zajęciach metody. W zakresie wyrażania wiedzy popełnia błędy. Wykazuje średnie zainteresowanie poruszaną tematyką. | |
| 4,0 | Student, w miarę samodzielnie, opisuje biologiczne metody stosowane w ocenie jakości powietrza, wody i gleby (samodzielnie opisuje większość z nich). Poprawnie wymienia wszystkie omawiane za zajęciach metody. W zakresie wyrażania wiedzy sporadycznie popełnia znaczące błędy. Wykazuje duże zainteresowanie poruszaną tematyką. | |
| 4,5 | Student samodzielnie wymienia i opisuje biologiczne metody stosowane w ocenie jakości powietrza, wody i gleby. W zakresie wyrażania wiedzy popełnia (bardzo rzadko) jedynie mało znaczące błędy. Wykazuje duże zainteresowanie poruszaną tematyką. | |
| 5,0 | Student samodzielnie wymienia i opisuje biologiczne metody stosowane w ocenie jakości powietrza, wody i gleby. W zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów. Wykazuje duże zainteresowanie poruszaną tematyką i ciekawość poznawczą. Umiejętnie korzystna ze źródeł naukowych. | |
| BL_2A_BLZ-S-O5.2_W02 zna organizmy wskaźnikowe i monitorowe oraz biomarkery, wykorzystywane w ocenie stanu środowiska i testach toksyczności | 2,0 | Student nie potrafi wymienić organizmów wskaźnikowych i monitorowych oraz biomarkerów, wykorzystywanych w ocenie stanu środowiska i testach toksyczności biologicznych stosowanych w ocenie narażenia środowiskowego i zawodowego. Nie potrafi dokonać ich charakterystyki. Nie wykazuje zainteresowania poruszanymi zagadnieniami. |
| 3,0 | Student potrafi poprawnie wymienić i opisać tylko cześć (omawianych na zajęciach) organizmów wskaźnikowych i monitorowych oraz biomarkerów wykorzystywanych w ocenie stanu środowiska i w testach toksyczności. Rozumie celowość ich stosowania. Wykazuje małe zainteresowanie poruszanymi zagadnieniami. | |
| 3,5 | Student potrafi wymienić większość (omawianych na zajęciach) organizmów wskaźnikowych i monitorowych oraz biomarkerów wykorzystywanych w ocenie stanu środowiska i w testach toksyczności, ale podczas ich opisywania popełnia wiele błędów. Wykazuje średnie zainteresowanie poruszanymi zagadnieniami. | |
| 4,0 | Student potrafi bezbłędnie wymienić większość (omawianych na zajęciach) organizmów wskaźnikowych i monitorowych oraz biomarkerów wykorzystywanych w ocenie stanu środowiska i w testach toksyczności. Podczas ich opisywania popełnia błędy. Wykazuje znaczne zainteresowanie poruszanymi zagadnieniami. | |
| 4,5 | Student potrafi bezbłędnie wymienić wszystkie omawiane na zajęciach organizmy wskaźnikowe i monitorowe oraz biomarkery wykorzystywane w ocenie stanu środowiska i w testach toksyczności. Podczas ich opisywania popełnia (bardzo rzadko) mało znaczące błędy. Wykazuje duże zainteresowanie. | |
| 5,0 | Student potrafi bezbłędnie wymienić i scharakteryzować organizmy wskaźnikowe i monitorowe oraz biomarkery wykorzystywane w ocenie stanu środowiska i w testach toksyczności. Wykazuje duże zainteresowanie i ciekawość poznawczą w zakresie poruszanych zagadnień. Umiejętnie korzystna ze źródeł naukowych. | |
| BL_2A_BLZ-S-O5.2_W03 wymienia podstawowe testy komercyjne wykorzystywane w kontroli jakości określonych elementów środowiska | 2,0 | Student nie potrafi wymienić komercyjnych testów wykorzystywanych w kontroli jakości środowiska ani określić ich dokładnego zastosowania. Nie wykazuje zainteresowania poruszanymi zagadnieniami. |
| 3,0 | Student potrafi poprawnie wymienić i przyporządkować tylko część (omawianych na zajęciach) komercyjnych testów wykorzystywanych w kontroli jakości środowiska. Wykazuje małe zainteresowanie poruszanymi zagadnieniami. | |
| 3,5 | Student potrafi, z pomocą nauczyciela, wymienić większość (omawianych na zajęciach) komercyjnych testów wykorzystywanych w kontroli jakości środowiska, ale podczas omawiania ich przeznaczenia popełnia wiele błędów. Wykazuje średnie zainteresowanie poruszanymi zagadnieniami. | |
| 4,0 | Student potrafi bezbłędnie wymienić wiekszość (omawianych na zajęciach) komercyjnych testów wykorzystywanych w kontroli jakości środowiska. Podczas omawiania ich przeznaczenia popełnia błędy. Wykazuje znaczne zainteresowanie poruszanymi zagadnieniami. | |
| 4,5 | Student potrafi bezbłędnie wymienić wszystkie omawiane na zajęciach komercyjne testy wykorzystywane w kontroli jakości środowiska. Podczas omawiania ich przeznaczenia popełnia (bardzo rzadko) mało znaczące błędy. Wykazuje duże zainteresowanie poruszanymi zagadnieniami. | |
| 5,0 | Student potrafi bezbłędnie wymienić wszystkie omawiane na zajęciach komercyjne testy wykorzystywane w kontroli jakości środowiska oraz określić ich dokładne zastosowanie. Wykazuje duże zainteresowanie i ciekawość poznawczą w zakresie poruszanych zagadnień. Umiejętnie korzysta ze źródeł naukowych. |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_2A_BLZ-S-O5.2_U01 proponuje zastosowanie właściwych metod do oceny jakości określonych elementów środowiska | 2,0 | Student nie potrafi poprawnie zaproponować zastosowania właściwej metody do oceny jakości określonych elementów środowiska. |
| 3,0 | Student, z duża pomocą nauczyciela, proponuje zastosowanie właściwej metody do oceny jakości określonych elementów środowiska. Student wykazuje znaczne trudności w wyborze właściwej metody i w uzasadnieniu jej wyboru. | |
| 3,5 | Student, z pomocą nauczyciela, proponuje zastosowanie właściwej metody do oceny jakości określonych elementów środowiska. Student wykazuje średnie trudności w wyborze właściwej metody i w uzasadnieniu jej wyboru. | |
| 4,0 | Student, z niewielką pomocą nauczyciela, proponuje zastosowanie właściwej metody do oceny jakości określonych elementów środowiska. Student wykazuje niewielkie trudności w wyborze właściwej metody i w uzasadnieniu jej wyboru. | |
| 4,5 | Student samodzielnie proponuje zastosowanie właściwej metody do oceny jakości określonych elementów środowiska. Student wykazuje nieznaczne trudności w uzasadnieniu jej wyboru. | |
| 5,0 | Student samodzielnie proponuje zastosowanie właściwej metody do oceny jakości określonych elementów środowiska. Bezbłędnie uzasadnia jej wybór. |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_2A_BLZ-S-O5.2_K01 wykazuje aktywną postawę w realizacji wskazanych zadań i wyjaśnianiu obserwowanych zjawisk | 2,0 | Student wykazuje bierną i niechętną postawę w realizacji wskazanych zadań i wyjaśnianiu określonych zjawisk. Student unika podejmowania działań, nie wykazuje inicjatywy, wykazuje postawę nieprzychylną wobec wszelkich poleceń nauczyciela. |
| 3,0 | Student wykazuje obojętną postawę w realizacji wskazanych zadań i wyjaśnianiu określonych zjawisk. Student nie unika podejmowania działań, ale też nie podejmuje ich z własnej woli. Wykazuje postawę neutralną (obojętną) wobec poleceń nauczyciela. | |
| 3,5 | Student wykazuje się średnią aktywnością w realizacji wskazanych zadań i wyjaśnianiu określonych zjawisk. student nie unika podejmowania działań, ale też nie podejmuje ich z własnej woli. Adaptuje się jednak do sytuacji dydaktycznych zaaranżowanych przez nauczyciela. Wykazuje postawę umiarkowanie przychylną wobec poczynań nauczyciela. | |
| 4,0 | Student wykazuje się dużą aktywnością w realizacji wskazanych zadań i wyjaśnianiu określonych zjawisk. Student dostosowuje się do sytuacji dydaktycznej, w jakiej się znalazł. Podejmuje działania z własnej woli, ale nie angażuje się spontanicznie. | |
| 4,5 | Student wykazuje się bardzo dużą aktywnością w realizacji wskazanych zadań i wyjaśnianiu określonych zjawisk. student nie tylko dostosowuje się do sytuacji dydaktycznej, w jakiej się znalazł, ale i organizuje ją w pewien sposób wykazując przy tym przychylną postawę wobec poczynań nauczyciela. | |
| 5,0 | Student wykazuje się bardzo dużą aktywnością i samodzielnością w realizacji wskazanych zadań i wyjaśnianiu określonych zjawisk. Student samodzielnie rozpoczyna danego rodzaju działania, kierując się przy tym pozytywną postawą wobec poczynań nauczyciela. | |
| BL_2A_BLZ-S-O5.2_K02 ma świadomość wpływu działalności człowieka na zmiany jakościowe i ilościowe zachodzace w środowisku | 2,0 | Student nie jest świadomy wpływu działalności człowieka na stan środowiska przyrodniczego. Nie wykazuje zainteresowania problemami środowiskowymi. |
| 3,0 | Student jest w niewielkim stopniu świadomy wpływu działalności człowieka na stan środowiska przyrodniczego. Wykazuje niewielkie zainteresowanie problemami środowiskowymi. | |
| 3,5 | Student jest w średnim stopniu świadomy wpływu działalności człowieka na stan środowiska przyrodniczego. Wykazuje niewielkie zainteresowanie problemami środowiskowymi. | |
| 4,0 | Student jest w dużym stopniu świadomy wpływu działalności człowieka na stan środowiska przyrodniczego. Wykazuje średnie zainteresowanie problemami srodowiskowymi. | |
| 4,5 | Student jest w dyżym stopniu świadomy wpływu działalności człowieka na stan środowiska przyrodniczego. Wykazuje duże zainteresowanie problemami środowiskowymi. | |
| 5,0 | Student jest świadomy wpływu działalnosci człowieka na stan środowiska przyrodniczego i wykazuje aktywna postawę w propadowaniu działań prośrodowiskowych. |
Literatura podstawowa
- Traczewska T., Biologiczne metody oceny skażenia środowiska, Wyd. Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 2011
Literatura dodatkowa
- Zimny H., Ekologiczna ocena stanu środowiska. Bioindykacja i biomonitoring., AR-W, A. Grzegorczyk, Warszawa, 2006