Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa - Mikrobiologia stosowana (S1)
Sylabus przedmiotu Biologiczny monitoring jakości środowiska:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Mikrobiologia stosowana | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | licencjat | ||
| Obszary studiów | nauk przyrodniczych | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Biologiczny monitoring jakości środowiska | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Zakład Ekologii Morza i Ochrony Środowiska | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Juliusz Chojnacki <Juliusz.Chojnacki@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Małgorzata Raczyńska <Malgorzata.Raczynska@zut.edu.pl>, Joanna Rokicka-Praxmajer <Joanna.Rokicka-Praxmajer@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 3,0 | ECTS (formy) | 3,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | 1 | Grupa obieralna | 1 |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Znajomość zagadnień dotyczących ekologii i ochrony środowiska, a zwłaszcza wpływu działalności człowieka na środowisko |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Zapoznanie studentów z zagadnieniami bioróznorodności i ochrony środowiska |
| C-2 | Zapoznanie studentów z biologicznymi metodami monitorowania jakości środowiska |
| C-3 | Zapoznanie studentów z metodami przedstawiania wyników badań prowadzonych w ramach monitoringu biologicznego i na ich podstawie wnioskowania o stanie jakości środowiska |
| C-4 | Przedstawienie studentom procedur związanych z przygotowaniem i wykonywaniem raportów oddziaływania na środowisko |
| C-5 | Zapoznanie studentów z budową i obsługą sprzętu do prowadzenia badań terenowych |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| T-L-1 | Metody określania stanu jakościowego środowiska i dynamiki procesów degradacyjnych (bioindykacja i biomonitoring) | 2 |
| T-L-2 | Przegląd aktów prawnych dotyczących bioindykacji wód i oceny stanu ekologicznego wód w Polsce. | 1 |
| T-L-3 | Indykatory biotyczne w środowisku lądowym i środowisku wodnym. | 2 |
| T-L-4 | Metody badania jakości środowiska w Polsce z zastosowaniem organizmów wskaźnikowych | 2 |
| T-L-5 | Prezentacja oraz instrukcja obsługi sprzętu i narzędzi wykorzystywanych do badań środowiska wodnego | 1 |
| T-L-6 | Postępowanie w terenie podczas poboru prób zgodnie z wytycznymi (wyznaczanie stanowisk badawczych, wybór metody, postępowanie z próbami, wypełnianie protokołów terenowych, konserwacja i opis prób, przygotowywanie prób do oznaczeń) | 1 |
| T-L-7 | Wykorzystanie inwentaryzacji przyrodniczej środowiska do Oceny Oddziaływania na Środowisko i sporządzania raportów Oddziaływania na Środowisko inwestycji. | 2 |
| T-L-8 | Makrofitowy Indeks Stanu Ekologicznego jako metoda oceny jakości wód jeziornych | 2 |
| T-L-9 | Hydromorfologiczna ocena wód płynących na przykładzie tzw. RHS - River Habitat Survey | 2 |
| 15 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Postawienie celu i sposobu prowadzenia monitoringu środowiskowego warunków atmosferycznych, biomów lądowych i wodnych w świetle przepisów prawa Ochrony Środowiska. | 2 |
| T-W-2 | Rola globalnych procesów naturalnych i antropogennych w degradacji środowiska | 1 |
| T-W-3 | Zasady prowadzenia monitoringu Środowiska - państwowego, regionalnego i lokalnego | 2 |
| T-W-4 | Procedury postępowania w trakcie monitoringu, jego logistyka. Instytucje odpowiedzialne administracyjnie za monitoring państwowy, regionalny i terenowy. | 2 |
| T-W-5 | Zasady planowania i monitoringu obszarów chronionych | 2 |
| T-W-6 | Ekoindykacja i monitoring środowiska - narzędzia dyrektyw Unii Europejskiej (wodnej, ptasiej i habitatowej) | 2 |
| T-W-7 | Zagrożenia cywilizacyjne, metody oceny trendów degradacji wskaźników, jakości środowiska | 2 |
| T-W-8 | Zagrożenia cywilizacyjne, metody oceny trendów degradacji wskaźników, jakości środowiska | 2 |
| 15 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| A-L-1 | Uczestnictwo w zajęciach | 30 |
| A-L-2 | Przygotowanie do zajęć | 10 |
| A-L-3 | Wykonanie konspektu | 7 |
| A-L-4 | Przygotowanie do zaliczenia przedmiotu | 8 |
| A-L-5 | Studiowanie literatury przedmiotu | 4 |
| A-L-6 | Zaliczenie końcowe przedmiotu | 2 |
| 61 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | Uczestnictwo w wykładach | 15 |
| A-W-2 | Przygotowanie do zaliczenia wykładów | 6 |
| A-W-3 | Studiowanie literatury przedmiotu | 5 |
| A-W-4 | Udział w konsultacjach | 2 |
| A-W-5 | Zaliczenie wykładów w formie ustnej lub pisemnej | 2 |
| 30 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny z wykorzystaniem prezentacjii multimedialnej |
| M-2 | Opis i wyjaśnienie metod stosowanych w monitoringu środowiska z wykorzystaniem m.in. prezentacji multimedialnej i filmów dotyczących problemu |
| M-3 | Dyskusja na temat możliwosci i potrzeby wykorzystania metod monitoringu biologicznego w różnych ekosystemach |
| M-4 | Symulacja sporządzania raportów oceny oddziaływania na środowisko inwestycji |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach |
| S-2 | Ocena formująca: Ocena poprawności przeprowadzenia zadania w czasie ćwiczeń |
| S-3 | Ocena podsumowująca: Pisemne lub ustne zaliczenie ćwiczeń |
| S-4 | Ocena podsumowująca: Pisemne lub ustne zaliczenie wykładów |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| MS_1A_O1-2_W01 Student potrafi opisać i scharakteryzować metody wykorzystywane w biologicznym monitoringu środowiska | MS_1A_W05, MS_1A_W20 | P1A_W01, P1A_W02, P1A_W05, P1A_W08 | C-1, C-2 | T-W-1, T-W-3, T-W-6, T-L-2, T-L-3, T-L-4 | M-1, M-2 | S-1, S-3, S-4, S-2 |
| MS_1A_O1-2_W02 Student potrafi scharakteryzować zasady prowadzenia monitoringu biologicznego w różnych typach ekosystemów | MS_1A_W20 | P1A_W01 | C-3, C-5 | T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-L-4, T-L-7, T-L-8, T-L-9 | M-1, M-2, M-3 | S-1, S-3, S-4, S-2 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| MS_1A_O1-2_U01 Student dobiera odpowiednie metody biologicznego monitoringu środowiska i potrafi je zinterpretować | MS_1A_U01, MS_1A_U04, MS_1A_U11, MS_1A_U12 | P1A_U02, P1A_U03, P1A_U04, P1A_U06, P1A_U07 | C-3, C-4, C-5 | T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-L-4, T-L-7, T-L-8, T-L-9, T-L-5, T-L-6 | M-1, M-2, M-3, M-4 | S-1, S-3, S-4, S-2 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| MS_1A_O1-2_K01 Student jest świadomy niebezpieczeństw związanych z zanieczyszczeniem środowiska i potrzebą stosowania różnych metod monitoringu biologicznego dostosowanych do potrzeb | MS_1A_K04 | P1A_K06 | C-3 | T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-L-4, T-L-7 | M-1, M-2 | S-3, S-4 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| MS_1A_O1-2_W01 Student potrafi opisać i scharakteryzować metody wykorzystywane w biologicznym monitoringu środowiska | 2,0 | Student nie potrafi opisać i scharakteryzować metod wykorzystywanych w biologicznym monitoringu środowiska |
| 3,0 | Student potrafi pobieżnie opisać i scharakteryzować kilka metod wykorzystywanych w biologicznym monitoringu środowiska | |
| 3,5 | Student potrafi poprawnie opisać i scharakteryzować kilka metod wykorzystywanych w biologicznym monitoringu środowiska | |
| 4,0 | Student potrafi poprawnie opisać i scharakteryzować większość metod wykorzystywanych w biologicznym monitoringu środowiska | |
| 4,5 | Student potrafi poprawnie opisać i scharakteryzować wszystkie metody wykorzystywane w biologicznym monitoringu środowiska | |
| 5,0 | Student potrafi poprawnie opisać i scharakteryzować wszystkie metody wykorzystywane w biologicznym monitoringu środowiska oraz zaproponować ich wykorzystanie | |
| MS_1A_O1-2_W02 Student potrafi scharakteryzować zasady prowadzenia monitoringu biologicznego w różnych typach ekosystemów | 2,0 | student nie potrafi scharakteryzować zasad prowadzenia monitoringu biologicznego |
| 3,0 | student charakteryzuje zaledwie kilka zasad prowadzenia monitoringu biologicznego w ekosystemach lądowych | |
| 3,5 | student charakteryzuje zaledwie kilka zasad prowadzenia monitoringu biologicznego w ekosystemach wodnych | |
| 4,0 | student charakteryzuje zaledwie kilka zasad prowadzenia monitoringu biologicznego w ekosystemach lądowych i wodnych | |
| 4,5 | student charakteryzuje większość zasad prowadzenia monitoringu biologicznego w ekosystemach lądowych i wodnych | |
| 5,0 | student charakteryzuje poprawnie zasady prowadzenia monitoringu biologicznego w ekosystemach lądowych i wodnych |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| MS_1A_O1-2_U01 Student dobiera odpowiednie metody biologicznego monitoringu środowiska i potrafi je zinterpretować | 2,0 | student nie dobiera prawidłowo metod biologicznego monitoringu środowiska i i nie potrafi ich zinterpretować |
| 3,0 | student dobiera prawidłowo zaledwie kilka metod biologicznego monitoringu środowiska i potrafi je zinterpretować | |
| 3,5 | student dobiera w większości przypadków odpowiednie metody biologicznego monitoringu środowiska i potrafi je zinterpretować | |
| 4,0 | student dobiera trafnie odpowiednie metody biologicznego monitoringu środowiska i potrafi je zinterpretować | |
| 4,5 | student dobiera trafnie odpowiednie metody biologicznego monitoringu środowiska, potrafi je zinterpretować oraz porównać ich efektywność | |
| 5,0 | student dobiera trafnie odpowiednie metody biologicznego monitoringu środowiska, potrafi je zinterpretować, porównać ich efektywność oraz samodzielnie modyfikować w celu uniknięcia błędów w przyszłości |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| MS_1A_O1-2_K01 Student jest świadomy niebezpieczeństw związanych z zanieczyszczeniem środowiska i potrzebą stosowania różnych metod monitoringu biologicznego dostosowanych do potrzeb | 2,0 | student nie jest świadomy niebezpieczeństw związanych z zanieczyszczeniem środowiska i potrzebą stosowania metod bioindykacji wód |
| 3,0 | student jest świadomy niebezpieczeństw związanych z zanieczyszczeniem środowiska | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | student jest świadomy niebezpieczeństw związanych z zanieczyszczeniem środowiska i potrzebą stosowania różnych metod monitoringu biologicznego |
Literatura podstawowa
- Henryk Zimny, Ekologiczna ocena stanu środowiska: bioindykacja i biomonitoring, Agencja Reklamowo-Wydawnicza Arkadiusz Grzegorczyk, 2006
- Winfried Lampert, Ulrich Sommer, Ekologia wód śródlądowych, PWN, Warszawa, 2001
- Collier B.D., Cox G.W., Johanson A.W., Miller P.H.C., Ekologia dynamiczna, PWRiL, Warszawa, 1978, 1
- Allan David J., Ekologia wód płynących, PWN, Warszawa, 1998
- Namieśnik J., Łukasik J., Jamrógiewicz Z., Pobieranie próbek środowiskowych do analizy, PWN, Warszawa, 1995
Literatura dodatkowa
- Szmajda P., Teoretyczne podstawy bioindykacji. Teoria i praktyka badań ekologicznych. Wykłady Międzynarodowej Ekologicznej Szkoły Letniej UAM, Poznań – Polska i ODU, Norfolk – Wirginia, USA., Sorus, Idee ekologiczne, 2011, tom 4, Ser. Szkice, nr 3: 9-25.
- Burchardt L., Łastowski K., Szmajda P., Różnorodność ekologiczna, a bioindykacja. Teoria i praktyka badań ekologicznych. Wykłady Międzynarodowej Ekologicznej Szkoły Letniej UAM, Poznań – Polska i ODU, Norfolk – Wirginia, USA, Sorus, Idee ekologiczne, 1994, tom 4, Ser. Szkice, nr 3: 27-43.
- Ledwoń K., Ekologiczne podstawy kształtowania technosfery, PWN, Warszawa - Wrocłąw, 1998, Wydawnictwo naukowe
- Wiatr I., Inżynieria ekologiczna, PTIE, Warszawa - Lublin, 1995
- Rosik-Dulewska Cz., Podstawy gospodarki odpadami, PWN, Warszawa, 2005, 1, Seria Środowisko