Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa - Ochrona środowiska (N1)

Sylabus przedmiotu Ekologia lądowa:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Ochrona środowiska
Forma studiów studia niestacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych, studiów inżynierskich
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Ekologia lądowa
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Ekologii, Ochrony i Kształtowania Środowiska
Nauczyciel odpowiedzialny Joanna Podlasińska <Joanna.Podlasinska@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane) 2,0 ECTS (formy) 2,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny Grupa obieralna

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA4 6 1,00,33zaliczenie
wykładyW4 14 1,00,67zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawowe wiadomości z zakresu ekologii ze szkoły średniej

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Zaznajomienie studentów z przedmiotem zainteresowań i metodami badań stosowanymi w ekologii lądowej.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Podstawowe pojęcia ekologiczne związane ze zbiorowiskami roślinnymi. Struktura zbiorowisk roślinnych w ujęciu fitosocjologicznym. Podziały zbiorowisk roślinnych i ich funkcjonowanie w środowisku transformacje w czasie. System degeneracji i regeneracji zbiorowisk roślinnych na przykładzie modelu Falińskiego oraz klasyfikacji Olaczka.2
T-A-2Zdjęcie fitosocjologiczne i jego elementy. Cechy analityczne zbiorowisk roślinnych i metody ich badania.2
T-A-3Cechy syntetyczne zbiorowisk roślinnych i metody ich określania. Wyliczanie stałości fitosocjologicznej występowania gatunków i wykonywanie tabeli analitycznej zbiorowiska roślinnego na określonej jednostce glebowej. Wyliczanie średniej ilościowości, średniego pokrycia i współczynników pokrycia. Wyliczanie współczynników podobieństwa zbiorowisk roślinnych metodą Kulczyńskiego i Sórensena i przedstawienie ich w diagramie Czekanowskiego.2
6
wykłady
T-W-1Kryteria klasyfikacji ekologicznej organizmu. Teoria czynników ograniczających. Model Vickersa. Ekologia populacji. Kategorie populacji wg Beklemieszewa. Struktura ekologiczna populacji. Liczebność i zagęszczenie. Zmienność populacji w przestrzeni i w czasie. Typy struktur i rozkładów przestrzennych populacji. Struktura płci i wieku populacji. Terytorializm, przewodnictwo i dominacja w stadzie2
T-W-2Piramidy wieku. Typ piramidy płaskiej i wysmukłej (dzwonu) oraz urny. Rozrodczość i śmiertelność -funkcjonalne aspekty struktury populacji. Rodzaje krzywych przeżywania. Przyczyny śmiertelności. Dynamika liczebności populacji. Typ wykładniczy, logistyczny, cykliczny i ustabilizowany dynamiki liczebności populacji. Fluktuacje liczebności populacji (nieregularne, regularne, sezonowe, cykliczne wieloletnie i przypadkowe). Czynniki “rządzące” zagęszczeniem populacji i “rządzone” przez zagęszczenie populacji.1
T-W-3Kształtowanie się liczebności populacji w czasie w zależności od obecności rekwizytów wyczerpywalnych i niewyczerpywalnych oraz od działania gatunków eksploatujących, a także od czasu rozrodu krótkiego, długiego i ciągłego.2
T-W-4Typy interakcji między gatunkami. Interakcje ujemne: konkurencja międzygatunkowa i międzyosobnicza (wewnątrzgatunkowa), antybioza, allelopatia, drapieżnictwo, pasożytnictwo, amensalizm. Zasada konkurencyjnego wykluczania się gatunków (zasada Gausego).2
T-W-5Konkurencja, a nisza ekologiczna dwóch gatunków. Konkurencja międzygatunkowa i wewnątrzgatunkowa, a wypełnienie środowiska. Model Tribolium-Trifolium. Zależność między drapieżcą a ofiarą wg Volterry. Interakcje dodatnie: komensalizm, protokooperacja, mutualizm (symbioza obligatoryjna). Granice tolerancji dla populacji.2
T-W-6Ekologia biocenozy. Biocenozy zastępcze, klimaksowe, duże i małe, ciągłe i nieciągłe. Kryteria wyróżniania biocenoz. Dominanty ekologiczne i ich rola w biocenozie. Ekoton i efekt styku1
T-W-7Zasady biocenotyczne (jedność biotopu i biocenozy, organizacja biocenozy, autonomia i równowaga ekologiczna (homeostaza) biocenozy1
T-W-8Struktura biocenoz (przestrzenna, biotyczna). Struktura troficzna biocenoz, poziomy i piramidy troficzne. Łańcuchy pokarmowe i sieci troficzne1
T-W-9Paratroficzna struktura biocenozy. Struktura troficzna pierwotna i wtórna biocenoz. Sukcesja ekologiczna pierwotna i wtórna. Sukcesja autotroficzna i heterotroficzna. Szeregi sukcesyjne: wg Oduma i Pawłowskiego. Kształtowanie biotopu przez biocenozę. Struktura konkurencyjna biocenoz. Załamanie homeostazy biocenozy1
T-W-10Biotop i biocenoza najważniejszych biomów w biosferze: tundra i tajga, bory szpikowe i lasy liściaste klimatu umiarkowanego. Step, sawanna, pustynie i półpustynie, puszcza tropikalna (wilgotne lasy równikowe), lasy i zarośla twardolistne (roślinność śródziemnomorska), namorzyny, wiecznie zielone zarośla.1
14

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1uczestnictwo w zajęciach10
A-A-2Przygotowanie do zadań realizowanych na ćwiczeniach5
A-A-3Przygotowanie do sprawdzianów5
A-A-4Przygotowanie przez studenta prezentacji multimedialnej5
A-A-5Opracowanie i interpretacja cech syntetycznych zbiorowisk roślinnych oraz wyliczanie współczynników podobieństwa zbiorowisk na podstawie indywidualnych zestawów danych źródłowych5
30
wykłady
A-W-1uczestnictwo w zajęciach20
A-W-2studiowanie literatury5
A-W-3przygotowanie do zaliczenia5
30

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
M-2Wykład problemowy
M-3Film
M-4Dyskusja dydaktyczna
M-5Metoda projektów

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Aktywność Studenta na zajęciach
S-2Ocena formująca: Potwierdzenie obecności Studenta na zajęciach
S-3Ocena formująca: Ocena okresowych osiągnięć Studenta
S-4Ocena podsumowująca: ocena podsumowująca poprzez sprawdzenie wiedzy objętej treściami wykładowymi i ćwiczeniowymi
S-5Ocena formująca: Ocena opracowania i interpretacji cech sysntetycznych zbiorowisk roślinnych na podstawie indywidualnych zestawów danych źródłowych
S-6Ocena formująca: Ocena przygotowania prezentacji multimedialnej

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
OS_1A_C11_W01
Rozróżnia podstawowe zagadnienia dotyczące struktury, mechanizmów i funkcji procesów życiowych organizmów lądowych na różnych poziomach organizacji. Zna podstawowe metody, techniki i narzędzia stosowane w badaniach ekosystemów lądowych.
OS_1A_W06R1A_W03, R1A_W04InzA_W02C-1T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-9, T-W-10, T-A-1, T-A-2M-1, M-2, M-3, M-4, M-5S-1, S-2, S-3, S-4, S-5, S-6

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
OS_1A_C11_U01
Inwentaryzuje i waloryluje zasoby przyrody. Potrafi wyszukać, przeanalizować i wykorzystac potrzebne informacje z zakresu ekologii lądowej oraz stosuje właściwe metody analityczne, symulacyjne i eksperymentalne.
OS_1A_U01, OS_1A_U08R1A_U01, R1A_U02, R1A_U06, R1A_U07, R1A_U09InzA_U02, InzA_U06C-1T-W-8, T-W-9, T-W-10, T-A-2M-1, M-4, M-5S-1, S-3, S-4, S-5, S-6

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
OS_1A_C11_K01
Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie potrafił dostrzec potrzebę ciągłego pogłębiania wiedzy, kierując się rozwojem dziedzin nauki, wykorzystując je w szybszym wykonyaniu powierzonych przez pracodawcę obowiązków
OS_1A_K01R1A_K01, R1A_K04, R1A_K06, R1A_K07C-1T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-9, T-W-10, T-A-1, T-A-2M-4, M-5S-1, S-2, S-3

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
OS_1A_C11_W01
Rozróżnia podstawowe zagadnienia dotyczące struktury, mechanizmów i funkcji procesów życiowych organizmów lądowych na różnych poziomach organizacji. Zna podstawowe metody, techniki i narzędzia stosowane w badaniach ekosystemów lądowych.
2,0Student nie opanował aparatu pojęciowego z zakresu ekologii lądowej.
3,0Student opanował aparatu pojęciowego z zakresu ekologii lądowej w nieznacznym stopniu.
3,5Student opanował aparatu pojęciowego z zakresu ekologii lądowej w stopniu podstawowym.
4,0Student opanował aparatu pojęciowego z zakresu ekologii lądowej w stopniu dobrym - ma wiedze o strukturze, mechanizmach i funkcjach procesów życiowych organizmów wodnych na różnych poziomach organizacji.
4,5Student opanował aparatu pojęciowego z zakresu ekologii lądowej w stopniu ponad dobrym - ma wiedzę o strukturze, mechanizmach i funkcjach procesów życiowych organizmów wodnych na różnych poziomach organizacji.
5,0Student rozróżnia podstawowe zagadnienia dotyczące struktury, mechanizmów i funkcji procesów życiowych organizmów lądowych na różnych poziomach organizacji. Zna podstawowe metody, techniki i narzędzia stosowane w badaniach ekosystemów lądowych.

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
OS_1A_C11_U01
Inwentaryzuje i waloryluje zasoby przyrody. Potrafi wyszukać, przeanalizować i wykorzystac potrzebne informacje z zakresu ekologii lądowej oraz stosuje właściwe metody analityczne, symulacyjne i eksperymentalne.
2,0Student nie inwentaryzuje i waloryluje zasobów przyrody. Nie potrafi wyszukać, przeanalizować i wykorzystac potrzebnych informacjeiz zakresu ekologii lądowej oraz nie umie zastosować właściwych metod analitycznych, symulacyjnych i eksperymentalnych.
3,0Student w stopniu dostatecznym inwentaryzuje i waloryluje zasoby przyrody. Wyszukuje, analizuje i wykorzystuje potrzebne informacje z zakresu ekologii lądowej po podaniu przez nauczyciela wskazówek. Potrafi wymienić metody analityczne, symulacyjne i eksperymentalne stosowane w ekologii lądowej.
3,5Student w stopniu ponad dostatecznym inwentaryzuje i waloryluje zasoby przyrody pod kierunkiem nauczyciela. Wyszukuje, analizuje i wykorzystuje potrzebne informacje z zakresu ekologii lądowej po podaniu przez nauczyciela wskazówek. Potrafi wymienić metody analityczne, symulacyjne i eksperymentalne stosowane w ekologii lądowej.
4,0Student potrafi wyszukać, przeanalizować i wykorzystac potrzebne informacje z zakresu ekologii lądowej w stopniu dobrym. Potrafi wymienić i zcharakteryzować metody analityczne, symulacyjne i eksperymentalne stosowane w ekologii lądowej. Inwentaryzuje i waloryluje zasoby przyrody.
4,5Student potrafi wyszukać, przeanalizować i wykorzystac potrzebne informacje z zakresu ekologii lądowej w stopniu ponad dobrym. Stosuje właściwe metody analityczne, symulacyjne i eksperymentalne w analizie danych. Inwentaryzuje i waloryluje zasoby przyrody.
5,0Student samodzielnie inwentaryzuje i waloryluje zasoby przyrody. Potrafi wyszukać, przeanalizować i wykorzystac potrzebne informacje z zakresu ekologii lądowej oraz stosuje właściwe metody analityczne, symulacyjne i eksperymentalne.

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
OS_1A_C11_K01
Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie potrafił dostrzec potrzebę ciągłego pogłębiania wiedzy, kierując się rozwojem dziedzin nauki, wykorzystując je w szybszym wykonyaniu powierzonych przez pracodawcę obowiązków
2,0Student nie potrafi dostrzec potrzeby pogłębiania wiedzy
3,0Student potrafi dostrzec potrzebę pogłębiania wiedzy w nieznacznym stopniu
3,5Student potrafi dostrzec potrzebę pogłębiania wiedzy w stopniu podstawowym
4,0Student potrafi dostrzec potrzebę pogłębiania wiedzy w stopniu dobrym
4,5Student potrafi dostrzec potrzebę pogłębiania wiedzy w stopniu ponad dobrym
5,0Student potrafił dostrzec potrzebę pogłębiania wiedzy w stopniu bardzo dobrym

Literatura podstawowa

  1. Wiąckowski St., Ekologia ogólna., Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz, 1998, I
  2. Odum E.P., Podstawy ekologii, PWRiL, Warszawa, 1982
  3. Trojan P., Ekologia ogólna, PWN, W-wa, 1978
  4. Banaszak J., Wiśniewski H., Podstawy ekologii., Wydawnictwo Uczelniane WSP, Bydgoszcz, 1999
  5. Falińska K., Ekologia roślin., Wydawnictwo Naukowe PWN., Warszawa, 1997
  6. Szafer Wł. Zarzycki K., Szata roślinna Polski, t. I., PWN, Warszawa, 1972
  7. Prończuk J., Podstawy ekologii rolniczej, PWN, Warszawa, 2011

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Podstawowe pojęcia ekologiczne związane ze zbiorowiskami roślinnymi. Struktura zbiorowisk roślinnych w ujęciu fitosocjologicznym. Podziały zbiorowisk roślinnych i ich funkcjonowanie w środowisku transformacje w czasie. System degeneracji i regeneracji zbiorowisk roślinnych na przykładzie modelu Falińskiego oraz klasyfikacji Olaczka.2
T-A-2Zdjęcie fitosocjologiczne i jego elementy. Cechy analityczne zbiorowisk roślinnych i metody ich badania.2
T-A-3Cechy syntetyczne zbiorowisk roślinnych i metody ich określania. Wyliczanie stałości fitosocjologicznej występowania gatunków i wykonywanie tabeli analitycznej zbiorowiska roślinnego na określonej jednostce glebowej. Wyliczanie średniej ilościowości, średniego pokrycia i współczynników pokrycia. Wyliczanie współczynników podobieństwa zbiorowisk roślinnych metodą Kulczyńskiego i Sórensena i przedstawienie ich w diagramie Czekanowskiego.2
6

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Kryteria klasyfikacji ekologicznej organizmu. Teoria czynników ograniczających. Model Vickersa. Ekologia populacji. Kategorie populacji wg Beklemieszewa. Struktura ekologiczna populacji. Liczebność i zagęszczenie. Zmienność populacji w przestrzeni i w czasie. Typy struktur i rozkładów przestrzennych populacji. Struktura płci i wieku populacji. Terytorializm, przewodnictwo i dominacja w stadzie2
T-W-2Piramidy wieku. Typ piramidy płaskiej i wysmukłej (dzwonu) oraz urny. Rozrodczość i śmiertelność -funkcjonalne aspekty struktury populacji. Rodzaje krzywych przeżywania. Przyczyny śmiertelności. Dynamika liczebności populacji. Typ wykładniczy, logistyczny, cykliczny i ustabilizowany dynamiki liczebności populacji. Fluktuacje liczebności populacji (nieregularne, regularne, sezonowe, cykliczne wieloletnie i przypadkowe). Czynniki “rządzące” zagęszczeniem populacji i “rządzone” przez zagęszczenie populacji.1
T-W-3Kształtowanie się liczebności populacji w czasie w zależności od obecności rekwizytów wyczerpywalnych i niewyczerpywalnych oraz od działania gatunków eksploatujących, a także od czasu rozrodu krótkiego, długiego i ciągłego.2
T-W-4Typy interakcji między gatunkami. Interakcje ujemne: konkurencja międzygatunkowa i międzyosobnicza (wewnątrzgatunkowa), antybioza, allelopatia, drapieżnictwo, pasożytnictwo, amensalizm. Zasada konkurencyjnego wykluczania się gatunków (zasada Gausego).2
T-W-5Konkurencja, a nisza ekologiczna dwóch gatunków. Konkurencja międzygatunkowa i wewnątrzgatunkowa, a wypełnienie środowiska. Model Tribolium-Trifolium. Zależność między drapieżcą a ofiarą wg Volterry. Interakcje dodatnie: komensalizm, protokooperacja, mutualizm (symbioza obligatoryjna). Granice tolerancji dla populacji.2
T-W-6Ekologia biocenozy. Biocenozy zastępcze, klimaksowe, duże i małe, ciągłe i nieciągłe. Kryteria wyróżniania biocenoz. Dominanty ekologiczne i ich rola w biocenozie. Ekoton i efekt styku1
T-W-7Zasady biocenotyczne (jedność biotopu i biocenozy, organizacja biocenozy, autonomia i równowaga ekologiczna (homeostaza) biocenozy1
T-W-8Struktura biocenoz (przestrzenna, biotyczna). Struktura troficzna biocenoz, poziomy i piramidy troficzne. Łańcuchy pokarmowe i sieci troficzne1
T-W-9Paratroficzna struktura biocenozy. Struktura troficzna pierwotna i wtórna biocenoz. Sukcesja ekologiczna pierwotna i wtórna. Sukcesja autotroficzna i heterotroficzna. Szeregi sukcesyjne: wg Oduma i Pawłowskiego. Kształtowanie biotopu przez biocenozę. Struktura konkurencyjna biocenoz. Załamanie homeostazy biocenozy1
T-W-10Biotop i biocenoza najważniejszych biomów w biosferze: tundra i tajga, bory szpikowe i lasy liściaste klimatu umiarkowanego. Step, sawanna, pustynie i półpustynie, puszcza tropikalna (wilgotne lasy równikowe), lasy i zarośla twardolistne (roślinność śródziemnomorska), namorzyny, wiecznie zielone zarośla.1
14

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1uczestnictwo w zajęciach10
A-A-2Przygotowanie do zadań realizowanych na ćwiczeniach5
A-A-3Przygotowanie do sprawdzianów5
A-A-4Przygotowanie przez studenta prezentacji multimedialnej5
A-A-5Opracowanie i interpretacja cech syntetycznych zbiorowisk roślinnych oraz wyliczanie współczynników podobieństwa zbiorowisk na podstawie indywidualnych zestawów danych źródłowych5
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1uczestnictwo w zajęciach20
A-W-2studiowanie literatury5
A-W-3przygotowanie do zaliczenia5
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaOS_1A_C11_W01Rozróżnia podstawowe zagadnienia dotyczące struktury, mechanizmów i funkcji procesów życiowych organizmów lądowych na różnych poziomach organizacji. Zna podstawowe metody, techniki i narzędzia stosowane w badaniach ekosystemów lądowych.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOS_1A_W06Rozróżnia podstawowe zagadnienia dotyczące struktury, mechanizmów i funkcji procesów życiowych organizmów na różnych poziomach organizacji. Potrafi rozwiązywać techniczne zadania inżynierskie dostosowane do kierunku ochrona i kształtowanie środowiska. Zna właściwości chemiczne, fizyczne i biologiczne materiałów stosowanych w ochronie i kształtowaniu środowiska. Zna podstawowe metody, techniki, narzędzia stosowane przy rozwiązywaniu prostych zadań inżynierskich z zakresu ochrony i kształtowania środowiska
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_W03ma ogólną wiedzę na temat biosfery, chemicznych i fizycznych procesów w niej zachodzących, właściwości surowców roślinnych i zwierzęcych, podstaw techniki i kształtowania środowiska dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
R1A_W04ma wiedzą ogólną o funkcjonowaniu organizmów żywych na różnych poziomach złożoności, przyrody nieożywionej oraz o technicznych zadaniach inżynierskich dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA_W02zna podstawowe metody, techniki, narzędzia i materiały stosowane przy rozwiązywaniu prostych zadań inżynierskich z zakresu studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotuC-1Zaznajomienie studentów z przedmiotem zainteresowań i metodami badań stosowanymi w ekologii lądowej.
Treści programoweT-W-1Kryteria klasyfikacji ekologicznej organizmu. Teoria czynników ograniczających. Model Vickersa. Ekologia populacji. Kategorie populacji wg Beklemieszewa. Struktura ekologiczna populacji. Liczebność i zagęszczenie. Zmienność populacji w przestrzeni i w czasie. Typy struktur i rozkładów przestrzennych populacji. Struktura płci i wieku populacji. Terytorializm, przewodnictwo i dominacja w stadzie
T-W-2Piramidy wieku. Typ piramidy płaskiej i wysmukłej (dzwonu) oraz urny. Rozrodczość i śmiertelność -funkcjonalne aspekty struktury populacji. Rodzaje krzywych przeżywania. Przyczyny śmiertelności. Dynamika liczebności populacji. Typ wykładniczy, logistyczny, cykliczny i ustabilizowany dynamiki liczebności populacji. Fluktuacje liczebności populacji (nieregularne, regularne, sezonowe, cykliczne wieloletnie i przypadkowe). Czynniki “rządzące” zagęszczeniem populacji i “rządzone” przez zagęszczenie populacji.
T-W-3Kształtowanie się liczebności populacji w czasie w zależności od obecności rekwizytów wyczerpywalnych i niewyczerpywalnych oraz od działania gatunków eksploatujących, a także od czasu rozrodu krótkiego, długiego i ciągłego.
T-W-4Typy interakcji między gatunkami. Interakcje ujemne: konkurencja międzygatunkowa i międzyosobnicza (wewnątrzgatunkowa), antybioza, allelopatia, drapieżnictwo, pasożytnictwo, amensalizm. Zasada konkurencyjnego wykluczania się gatunków (zasada Gausego).
T-W-5Konkurencja, a nisza ekologiczna dwóch gatunków. Konkurencja międzygatunkowa i wewnątrzgatunkowa, a wypełnienie środowiska. Model Tribolium-Trifolium. Zależność między drapieżcą a ofiarą wg Volterry. Interakcje dodatnie: komensalizm, protokooperacja, mutualizm (symbioza obligatoryjna). Granice tolerancji dla populacji.
T-W-6Ekologia biocenozy. Biocenozy zastępcze, klimaksowe, duże i małe, ciągłe i nieciągłe. Kryteria wyróżniania biocenoz. Dominanty ekologiczne i ich rola w biocenozie. Ekoton i efekt styku
T-W-7Zasady biocenotyczne (jedność biotopu i biocenozy, organizacja biocenozy, autonomia i równowaga ekologiczna (homeostaza) biocenozy
T-W-8Struktura biocenoz (przestrzenna, biotyczna). Struktura troficzna biocenoz, poziomy i piramidy troficzne. Łańcuchy pokarmowe i sieci troficzne
T-W-9Paratroficzna struktura biocenozy. Struktura troficzna pierwotna i wtórna biocenoz. Sukcesja ekologiczna pierwotna i wtórna. Sukcesja autotroficzna i heterotroficzna. Szeregi sukcesyjne: wg Oduma i Pawłowskiego. Kształtowanie biotopu przez biocenozę. Struktura konkurencyjna biocenoz. Załamanie homeostazy biocenozy
T-W-10Biotop i biocenoza najważniejszych biomów w biosferze: tundra i tajga, bory szpikowe i lasy liściaste klimatu umiarkowanego. Step, sawanna, pustynie i półpustynie, puszcza tropikalna (wilgotne lasy równikowe), lasy i zarośla twardolistne (roślinność śródziemnomorska), namorzyny, wiecznie zielone zarośla.
T-A-1Podstawowe pojęcia ekologiczne związane ze zbiorowiskami roślinnymi. Struktura zbiorowisk roślinnych w ujęciu fitosocjologicznym. Podziały zbiorowisk roślinnych i ich funkcjonowanie w środowisku transformacje w czasie. System degeneracji i regeneracji zbiorowisk roślinnych na przykładzie modelu Falińskiego oraz klasyfikacji Olaczka.
T-A-2Zdjęcie fitosocjologiczne i jego elementy. Cechy analityczne zbiorowisk roślinnych i metody ich badania.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
M-2Wykład problemowy
M-3Film
M-4Dyskusja dydaktyczna
M-5Metoda projektów
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Aktywność Studenta na zajęciach
S-2Ocena formująca: Potwierdzenie obecności Studenta na zajęciach
S-3Ocena formująca: Ocena okresowych osiągnięć Studenta
S-4Ocena podsumowująca: ocena podsumowująca poprzez sprawdzenie wiedzy objętej treściami wykładowymi i ćwiczeniowymi
S-5Ocena formująca: Ocena opracowania i interpretacji cech sysntetycznych zbiorowisk roślinnych na podstawie indywidualnych zestawów danych źródłowych
S-6Ocena formująca: Ocena przygotowania prezentacji multimedialnej
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie opanował aparatu pojęciowego z zakresu ekologii lądowej.
3,0Student opanował aparatu pojęciowego z zakresu ekologii lądowej w nieznacznym stopniu.
3,5Student opanował aparatu pojęciowego z zakresu ekologii lądowej w stopniu podstawowym.
4,0Student opanował aparatu pojęciowego z zakresu ekologii lądowej w stopniu dobrym - ma wiedze o strukturze, mechanizmach i funkcjach procesów życiowych organizmów wodnych na różnych poziomach organizacji.
4,5Student opanował aparatu pojęciowego z zakresu ekologii lądowej w stopniu ponad dobrym - ma wiedzę o strukturze, mechanizmach i funkcjach procesów życiowych organizmów wodnych na różnych poziomach organizacji.
5,0Student rozróżnia podstawowe zagadnienia dotyczące struktury, mechanizmów i funkcji procesów życiowych organizmów lądowych na różnych poziomach organizacji. Zna podstawowe metody, techniki i narzędzia stosowane w badaniach ekosystemów lądowych.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaOS_1A_C11_U01Inwentaryzuje i waloryluje zasoby przyrody. Potrafi wyszukać, przeanalizować i wykorzystac potrzebne informacje z zakresu ekologii lądowej oraz stosuje właściwe metody analityczne, symulacyjne i eksperymentalne.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOS_1A_U01Posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł. Potrafi wykorzystać do formułowania i rozwiązywania zadań inżynierskich, posiada umiejętność stosowania metod analitycznych, symulacyjnych oraz eksperymentalnych.
OS_1A_U08Inwentaryzuje i waloryzuje zasoby przyrody. Zna i potrafi sporządzać bilanse związane z prawidłowym funkcjonowaniem ekosystemów.
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_U01posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach właściwych dla studiowanego kierunku studiów
R1A_U02posiada umiejętność precyzyjnego porozumiewania się z różnymi podmiotami w formie werbalnej, pisemnej i graficznej
R1A_U06posiada zdolność podejmowania standardowych działań, z wykorzystaniem odpowiednich metod, technik, technologii, narzędzi i materiałów, rozwiązujących problemy w zakresie produkcji żywności, zdrowia zwierząt, stanu środowiska naturalnego i zasobów naturalnych oraz technicznych zadań inżynierskich zgodnych ze studiowanym kierunku studiów
R1A_U07posiada znajomość wad i zalet podejmowanych działań mających na celu rozwiązywanie zaistniałych problemów zawodowych - dla nabrania doświadczenia i doskonalenia kompetencji inżynierskich
R1A_U09posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych w języku polskim i języku obcym, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych, a także różnych źródeł
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA_U02potrafi wykorzystać do formułowania i rozwiązywania zadań inżynierskich metody analityczne, symulacyjne oraz eksperymentalne
InzA_U06potrafi dokonać identyfikacji i sformułować specyfikację prostych zadań inżynierskich o charakterze praktycznym, charakterystycznych dla studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotuC-1Zaznajomienie studentów z przedmiotem zainteresowań i metodami badań stosowanymi w ekologii lądowej.
Treści programoweT-W-8Struktura biocenoz (przestrzenna, biotyczna). Struktura troficzna biocenoz, poziomy i piramidy troficzne. Łańcuchy pokarmowe i sieci troficzne
T-W-9Paratroficzna struktura biocenozy. Struktura troficzna pierwotna i wtórna biocenoz. Sukcesja ekologiczna pierwotna i wtórna. Sukcesja autotroficzna i heterotroficzna. Szeregi sukcesyjne: wg Oduma i Pawłowskiego. Kształtowanie biotopu przez biocenozę. Struktura konkurencyjna biocenoz. Załamanie homeostazy biocenozy
T-W-10Biotop i biocenoza najważniejszych biomów w biosferze: tundra i tajga, bory szpikowe i lasy liściaste klimatu umiarkowanego. Step, sawanna, pustynie i półpustynie, puszcza tropikalna (wilgotne lasy równikowe), lasy i zarośla twardolistne (roślinność śródziemnomorska), namorzyny, wiecznie zielone zarośla.
T-A-2Zdjęcie fitosocjologiczne i jego elementy. Cechy analityczne zbiorowisk roślinnych i metody ich badania.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
M-4Dyskusja dydaktyczna
M-5Metoda projektów
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Aktywność Studenta na zajęciach
S-3Ocena formująca: Ocena okresowych osiągnięć Studenta
S-4Ocena podsumowująca: ocena podsumowująca poprzez sprawdzenie wiedzy objętej treściami wykładowymi i ćwiczeniowymi
S-5Ocena formująca: Ocena opracowania i interpretacji cech sysntetycznych zbiorowisk roślinnych na podstawie indywidualnych zestawów danych źródłowych
S-6Ocena formująca: Ocena przygotowania prezentacji multimedialnej
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie inwentaryzuje i waloryluje zasobów przyrody. Nie potrafi wyszukać, przeanalizować i wykorzystac potrzebnych informacjeiz zakresu ekologii lądowej oraz nie umie zastosować właściwych metod analitycznych, symulacyjnych i eksperymentalnych.
3,0Student w stopniu dostatecznym inwentaryzuje i waloryluje zasoby przyrody. Wyszukuje, analizuje i wykorzystuje potrzebne informacje z zakresu ekologii lądowej po podaniu przez nauczyciela wskazówek. Potrafi wymienić metody analityczne, symulacyjne i eksperymentalne stosowane w ekologii lądowej.
3,5Student w stopniu ponad dostatecznym inwentaryzuje i waloryluje zasoby przyrody pod kierunkiem nauczyciela. Wyszukuje, analizuje i wykorzystuje potrzebne informacje z zakresu ekologii lądowej po podaniu przez nauczyciela wskazówek. Potrafi wymienić metody analityczne, symulacyjne i eksperymentalne stosowane w ekologii lądowej.
4,0Student potrafi wyszukać, przeanalizować i wykorzystac potrzebne informacje z zakresu ekologii lądowej w stopniu dobrym. Potrafi wymienić i zcharakteryzować metody analityczne, symulacyjne i eksperymentalne stosowane w ekologii lądowej. Inwentaryzuje i waloryluje zasoby przyrody.
4,5Student potrafi wyszukać, przeanalizować i wykorzystac potrzebne informacje z zakresu ekologii lądowej w stopniu ponad dobrym. Stosuje właściwe metody analityczne, symulacyjne i eksperymentalne w analizie danych. Inwentaryzuje i waloryluje zasoby przyrody.
5,0Student samodzielnie inwentaryzuje i waloryluje zasoby przyrody. Potrafi wyszukać, przeanalizować i wykorzystac potrzebne informacje z zakresu ekologii lądowej oraz stosuje właściwe metody analityczne, symulacyjne i eksperymentalne.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaOS_1A_C11_K01Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie potrafił dostrzec potrzebę ciągłego pogłębiania wiedzy, kierując się rozwojem dziedzin nauki, wykorzystując je w szybszym wykonyaniu powierzonych przez pracodawcę obowiązków
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOS_1A_K01Ma świadomość ciągłego rozwoju nauk biologicznych i chemicznych oraz wynikającą z tego potrzebę uczenia się przez całe życie. Dokonuje samooceny własnych kompetencji i chętnie doskonali umiejętności.
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_K01rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
R1A_K04prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu
R1A_K06ma świadomość ryzyka i potrafi ocenić skutki wykonywanej działalności w zakresie szeroko rozumianego rolnictwa i środowiska
R1A_K07ma świadomość potrzeby dokształcania i samodoskonalenia w zakresie wykonywanego zawodu
Cel przedmiotuC-1Zaznajomienie studentów z przedmiotem zainteresowań i metodami badań stosowanymi w ekologii lądowej.
Treści programoweT-W-1Kryteria klasyfikacji ekologicznej organizmu. Teoria czynników ograniczających. Model Vickersa. Ekologia populacji. Kategorie populacji wg Beklemieszewa. Struktura ekologiczna populacji. Liczebność i zagęszczenie. Zmienność populacji w przestrzeni i w czasie. Typy struktur i rozkładów przestrzennych populacji. Struktura płci i wieku populacji. Terytorializm, przewodnictwo i dominacja w stadzie
T-W-2Piramidy wieku. Typ piramidy płaskiej i wysmukłej (dzwonu) oraz urny. Rozrodczość i śmiertelność -funkcjonalne aspekty struktury populacji. Rodzaje krzywych przeżywania. Przyczyny śmiertelności. Dynamika liczebności populacji. Typ wykładniczy, logistyczny, cykliczny i ustabilizowany dynamiki liczebności populacji. Fluktuacje liczebności populacji (nieregularne, regularne, sezonowe, cykliczne wieloletnie i przypadkowe). Czynniki “rządzące” zagęszczeniem populacji i “rządzone” przez zagęszczenie populacji.
T-W-3Kształtowanie się liczebności populacji w czasie w zależności od obecności rekwizytów wyczerpywalnych i niewyczerpywalnych oraz od działania gatunków eksploatujących, a także od czasu rozrodu krótkiego, długiego i ciągłego.
T-W-4Typy interakcji między gatunkami. Interakcje ujemne: konkurencja międzygatunkowa i międzyosobnicza (wewnątrzgatunkowa), antybioza, allelopatia, drapieżnictwo, pasożytnictwo, amensalizm. Zasada konkurencyjnego wykluczania się gatunków (zasada Gausego).
T-W-5Konkurencja, a nisza ekologiczna dwóch gatunków. Konkurencja międzygatunkowa i wewnątrzgatunkowa, a wypełnienie środowiska. Model Tribolium-Trifolium. Zależność między drapieżcą a ofiarą wg Volterry. Interakcje dodatnie: komensalizm, protokooperacja, mutualizm (symbioza obligatoryjna). Granice tolerancji dla populacji.
T-W-6Ekologia biocenozy. Biocenozy zastępcze, klimaksowe, duże i małe, ciągłe i nieciągłe. Kryteria wyróżniania biocenoz. Dominanty ekologiczne i ich rola w biocenozie. Ekoton i efekt styku
T-W-7Zasady biocenotyczne (jedność biotopu i biocenozy, organizacja biocenozy, autonomia i równowaga ekologiczna (homeostaza) biocenozy
T-W-8Struktura biocenoz (przestrzenna, biotyczna). Struktura troficzna biocenoz, poziomy i piramidy troficzne. Łańcuchy pokarmowe i sieci troficzne
T-W-9Paratroficzna struktura biocenozy. Struktura troficzna pierwotna i wtórna biocenoz. Sukcesja ekologiczna pierwotna i wtórna. Sukcesja autotroficzna i heterotroficzna. Szeregi sukcesyjne: wg Oduma i Pawłowskiego. Kształtowanie biotopu przez biocenozę. Struktura konkurencyjna biocenoz. Załamanie homeostazy biocenozy
T-W-10Biotop i biocenoza najważniejszych biomów w biosferze: tundra i tajga, bory szpikowe i lasy liściaste klimatu umiarkowanego. Step, sawanna, pustynie i półpustynie, puszcza tropikalna (wilgotne lasy równikowe), lasy i zarośla twardolistne (roślinność śródziemnomorska), namorzyny, wiecznie zielone zarośla.
T-A-1Podstawowe pojęcia ekologiczne związane ze zbiorowiskami roślinnymi. Struktura zbiorowisk roślinnych w ujęciu fitosocjologicznym. Podziały zbiorowisk roślinnych i ich funkcjonowanie w środowisku transformacje w czasie. System degeneracji i regeneracji zbiorowisk roślinnych na przykładzie modelu Falińskiego oraz klasyfikacji Olaczka.
T-A-2Zdjęcie fitosocjologiczne i jego elementy. Cechy analityczne zbiorowisk roślinnych i metody ich badania.
Metody nauczaniaM-4Dyskusja dydaktyczna
M-5Metoda projektów
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Aktywność Studenta na zajęciach
S-2Ocena formująca: Potwierdzenie obecności Studenta na zajęciach
S-3Ocena formująca: Ocena okresowych osiągnięć Studenta
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie potrafi dostrzec potrzeby pogłębiania wiedzy
3,0Student potrafi dostrzec potrzebę pogłębiania wiedzy w nieznacznym stopniu
3,5Student potrafi dostrzec potrzebę pogłębiania wiedzy w stopniu podstawowym
4,0Student potrafi dostrzec potrzebę pogłębiania wiedzy w stopniu dobrym
4,5Student potrafi dostrzec potrzebę pogłębiania wiedzy w stopniu ponad dobrym
5,0Student potrafił dostrzec potrzebę pogłębiania wiedzy w stopniu bardzo dobrym