Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Zootechnika (S2)

Sylabus przedmiotu Alternatywne metody doświadczeń na zwierzętach:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Zootechnika
Forma studiów studia stacjonarne Poziom drugiego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta magister inżynier
Obszary studiów nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych, studiów inżynierskich
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Alternatywne metody doświadczeń na zwierzętach
Specjalność Hodowla zwierząt amatorskich i laboratoryjnych
Jednostka prowadząca Katedra Hodowli Trzody Chlewnej, Żywienia Zwierząt i Żywności
Nauczyciel odpowiedzialny Kazimierz Bobko <Kazimierz.Bobko@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele Wioletta Biel <Wioletta.Biel@zut.edu.pl>
ECTS (planowane) 1,0 ECTS (formy) 1,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny 7 Grupa obieralna 1

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
wykładyW3 15 1,01,00zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawowa wiedza z zakresu zoologii i biologii

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1przekazanie wiedzy nt. znaczenia i prowadzenia eksperymentów z udziałem zwierząt w badaniach naukowych oraz możliwości zastąpienia ich metodami alternatywnymi zatwierdzonymi przez prawodawstwo UE

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
wykłady
T-W-1Historia badań biomedycznych na zwierzętach od Erasistratosa z Keos po czasy współczesne(III w p.n.e. – XXI wiek). Ewolucja poglądów na temat wykorzystania zwierząt w eksperymentach. Wpływ religii, filozofii swieckiej i nauki.Zasady humanitarnej metodyki doświadczalnej – zasada „trzech R” ( 1959).2
T-W-2Rozwój ustawodawstwa w ochronie praw zwierząt poddawanych eksperymentom. Zasady przeprowadzania doświadczeń na zwierzętach. Dopuszczalne procedury doświadczalne. Rola jednostek hodowlanych doświadczalnych. Zadania komisji etycznej KKE i LKE. Organizacje wspierające badania ograniczające udział zwierząt w eksperymentach, badania na zwierzętach i metody alternatywne w różnych krajach świata. (ECVAM, CAAT, ATLA, ZEBET i in.) Organizacje pozarządowe walczące o prawa dla zwierząt i rozpowszechniające metody alternatywne wobec testów na zwierzętach (InterNiche, Gaja i in.) Dane statystyczne. Kształtowanie się liczby zwierząt doświadczalnych z uwzględnieniem gatunków zwierząt oraz stopnia inwazyjności badań.5
T-W-3Metody oznaczania toksyczności i innych skutków zdrowotnych (toksykokinetyka, metabolizm, test toksyczności ostrej, podostrej i przewlekłej, testy na rozrodczość. Metody alternatywne zatwierdzone i w trakcie walidacji: m.in. test działania żrącego na skórę – Corrositex ™ (ESAC 2000); test absorbcji przezskórnej in vitro (OECD TG 428, 2004); test genotoksyczności – test mikrojądrowy in vitr (ESAC 2006; OECD TG 487, 2006); działanie drażniące na oko; toksyczność na rozród – ReProTect – Integrated Projekt. Testy toksykologiczne przeprowadzane na potrzeby rolnictwa i przemysłu spożywczego4
T-W-4Ocena bezpieczeństwa składników kosmetyków, badania na zwierzętach i metody alternatywne (in vitro, in silico, test Draize΄a, testy żrącego (w tym Corrositex ™), drażniącego i uczulającego działania na skórę. Uregulowania prawne dotyczące testowania kosmetyków.2
T-W-5Badania kliniczne farmaceutyków w Polsce, jako kontynuacja badań in silico, in vitro i in vivo. Standardy prowadzenia badań. Prawa pacjenta uczestniczącego w badaniu klinicznym. rola komisji bioetycznej. Opinia społeczna.2
15

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
wykłady
A-W-1uczestnictwo w zajęciach15
A-W-2czytanie wskazanej literatury7
A-W-3przygotowanie się do zaliczenia pisemnego8
30

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1wykład informacyjny
M-2dyskusja dydaktyczna związana z wykładem
M-3film

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: wejściówka
S-2Ocena formująca: aktywność na zajęciach
S-3Ocena podsumowująca: zaliczenie pisemne
S-4Ocena podsumowująca: złożenie wypełnionego wniosku do LKE

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
ZO_2A_null_W01
student zna zasady standaryzacji i doboru zwierząt doświadczalnych oraz stosuje zasadę "trzech R"
ZO_2A_W09R2A_W05InzA2_W01, InzA2_W04C-1M-1S-1, S-3
ZO_2A_null_W02
wskazuje podstawowe kryteria doboru i stosowania metod alternatywnych dla doświadczeń biologicznych
ZO_2A_W09R2A_W05InzA2_W01, InzA2_W04C-1M-1, M-3S-3, S-2

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
ZO_2A_null_U01
Student samodzielnie wypełnia wniosek do Lokalnej Komisji Etycznej i wybiera właściwy do odpowiednich badań
ZO_2A_U01R2A_U01, R2A_U03, R2A_U04InzA2_U02, InzA2_U05, InzA2_U07C-1M-1S-4

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
ZO_2A_null_K01
student aktywnie pracuje w grupie oraz indywidualnie, postrzega korzyści z racjonalnego wykorzystywania i etycznego postępowania ze zwierzątami
ZO_2A_K07, ZO_2A_K09R2A_K03, R2A_K04, R2A_K05InzA2_K01C-1M-1S-3, S-2

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
ZO_2A_null_W01
student zna zasady standaryzacji i doboru zwierząt doświadczalnych oraz stosuje zasadę "trzech R"
2,0studen nie rozumie podstawowych zasad doboru zwierząt laboratoryjnych i źle interpretuje zasadę "trzech R"
3,0studen zna kryteria doboru zwierząt laboratoryjnych i potrafi wymieniać działania zasady "trzech R"
3,5zna podział jednostek doświadczalnych i opisuje prawidłowe warunki panujące w laboratorium podczas doświadczenia
4,0wybiera odpowiednie czynności w postepowaniu ze zwierzętami po transporcie i zna zasadę ewidencjonowania
4,5stosuje przepisy prawne i zasadę "trzech R" w ustalaniu ilości osobników doswiadczalnych
5,0prawidłowo dobiera wszystkie czynności związane z założeniem doświadczenia biologicznego
ZO_2A_null_W02
wskazuje podstawowe kryteria doboru i stosowania metod alternatywnych dla doświadczeń biologicznych
2,0student nie potrafi zdefiniować pojęcia "metody alternatywne"
3,0student prawidłowo definiuje pojęcie "metody alternatywne" i wskazuje ich zalety
3,5zna podział metod alternatywnych i zwięźle je opisuje
4,0student dobiera odpowiednie metody alternatywne do wskazanej dziedziny
4,5student potrafi zasięgnąć informacji na temat zastosowania wybranej metody alternatywnej w laboratoriach referencyjnych
5,0wymienia wytyczne instytucji zajmujących sie walidacją metod alternatywnych

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
ZO_2A_null_U01
Student samodzielnie wypełnia wniosek do Lokalnej Komisji Etycznej i wybiera właściwy do odpowiednich badań
2,0nie potrafi pobrać właściwego formularza do wypełnienia wniosku z podanej strony internetowej
3,0zna adres strony internetowej i potrafi pobierać odpowiednie formularze
3,5zna spis uprawnionych jednostek doświadczalnych i odpowiednio wypełnia rubryki z tym związane
4,0posluguje się tabelą klasyfikacji doświadczenia i wybiera odpowiednie pozycje
4,5prawidłowo dobiera zwierzęta doświadczalne i stopnie inwazyjności zgodnie z harmonogramem badań
5,0sprawnie wypełnia cały wniosek i zrozumiale uzasadnia konieczność użycia podanej liczby osobników

Literatura podstawowa

  1. Brylińska J., Kwiatkowska J, Zwierzęta laboratoryjne. Metody hodowli i doświadczeń, UNIVERSITAS, Kraków, 1996
  2. Graham L. Patrick, Chemia medyczna. Podstawowe zagadnienia, 2003, s. 69
  3. Dzienniki Ustaw, Metody alternatywne dostępne w EU dla celów regulacyjnych, 2003, Część B Aneksu V do Dyrektywy 67/548/EC
  4. Paton W, Człowiek i mysz: badania medyczne na zwierzętach, 1997
  5. Dzienniki Ustaw, Ustawa o doświadczeniach na zwierzętach, 2005, Dz.U. 2005 nr 33, poz. 289; Dz. U.2006 nr 171. poz 1225, nr 220 poz. 1600

Literatura dodatkowa

  1. Dzienniki Ustaw, Ustawa o kosmetykach, 2001, Dz. U. 2001 nr 42 poz 473
  2. Materiały Konferencyjne, Zwierzęta laboratoryjne w eksperymentach biologicznych, SGGW, Warszawa, 2008, Mat. Konf. 18-19 września Warszawa

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Historia badań biomedycznych na zwierzętach od Erasistratosa z Keos po czasy współczesne(III w p.n.e. – XXI wiek). Ewolucja poglądów na temat wykorzystania zwierząt w eksperymentach. Wpływ religii, filozofii swieckiej i nauki.Zasady humanitarnej metodyki doświadczalnej – zasada „trzech R” ( 1959).2
T-W-2Rozwój ustawodawstwa w ochronie praw zwierząt poddawanych eksperymentom. Zasady przeprowadzania doświadczeń na zwierzętach. Dopuszczalne procedury doświadczalne. Rola jednostek hodowlanych doświadczalnych. Zadania komisji etycznej KKE i LKE. Organizacje wspierające badania ograniczające udział zwierząt w eksperymentach, badania na zwierzętach i metody alternatywne w różnych krajach świata. (ECVAM, CAAT, ATLA, ZEBET i in.) Organizacje pozarządowe walczące o prawa dla zwierząt i rozpowszechniające metody alternatywne wobec testów na zwierzętach (InterNiche, Gaja i in.) Dane statystyczne. Kształtowanie się liczby zwierząt doświadczalnych z uwzględnieniem gatunków zwierząt oraz stopnia inwazyjności badań.5
T-W-3Metody oznaczania toksyczności i innych skutków zdrowotnych (toksykokinetyka, metabolizm, test toksyczności ostrej, podostrej i przewlekłej, testy na rozrodczość. Metody alternatywne zatwierdzone i w trakcie walidacji: m.in. test działania żrącego na skórę – Corrositex ™ (ESAC 2000); test absorbcji przezskórnej in vitro (OECD TG 428, 2004); test genotoksyczności – test mikrojądrowy in vitr (ESAC 2006; OECD TG 487, 2006); działanie drażniące na oko; toksyczność na rozród – ReProTect – Integrated Projekt. Testy toksykologiczne przeprowadzane na potrzeby rolnictwa i przemysłu spożywczego4
T-W-4Ocena bezpieczeństwa składników kosmetyków, badania na zwierzętach i metody alternatywne (in vitro, in silico, test Draize΄a, testy żrącego (w tym Corrositex ™), drażniącego i uczulającego działania na skórę. Uregulowania prawne dotyczące testowania kosmetyków.2
T-W-5Badania kliniczne farmaceutyków w Polsce, jako kontynuacja badań in silico, in vitro i in vivo. Standardy prowadzenia badań. Prawa pacjenta uczestniczącego w badaniu klinicznym. rola komisji bioetycznej. Opinia społeczna.2
15

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1uczestnictwo w zajęciach15
A-W-2czytanie wskazanej literatury7
A-W-3przygotowanie się do zaliczenia pisemnego8
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaZO_2A_null_W01student zna zasady standaryzacji i doboru zwierząt doświadczalnych oraz stosuje zasadę "trzech R"
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówZO_2A_W09ma pogłębioną wiedzę z zakresu zasad racjonalnego żywienia, chorób i utrzymania zwierząt gospodarskich, amatorskich, laboratoryjnych oraz gospodarowania populacjami zwierząt wolno żyjących, a także ich wykorzystania dla poprawy jakości życia człowieka
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR2A_W05wykazuje znajomość zaawansowanych metod, technik, technologii, narządzi i materiałów pozwalających wykorzystać i kształtować potencjał przyrody w celu poprawy jakości życia człowieka
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA2_W01ma podstawową wiedzę o cyklu życia urządzeń, obiektów i systemów technicznych
InzA2_W04ma podstawową wiedzę dotyczącą zarządzania, w tym zarządzania jakością, i prowadzenia działalności gospodarczej
Cel przedmiotuC-1przekazanie wiedzy nt. znaczenia i prowadzenia eksperymentów z udziałem zwierząt w badaniach naukowych oraz możliwości zastąpienia ich metodami alternatywnymi zatwierdzonymi przez prawodawstwo UE
Metody nauczaniaM-1wykład informacyjny
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: wejściówka
S-3Ocena podsumowująca: zaliczenie pisemne
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0studen nie rozumie podstawowych zasad doboru zwierząt laboratoryjnych i źle interpretuje zasadę "trzech R"
3,0studen zna kryteria doboru zwierząt laboratoryjnych i potrafi wymieniać działania zasady "trzech R"
3,5zna podział jednostek doświadczalnych i opisuje prawidłowe warunki panujące w laboratorium podczas doświadczenia
4,0wybiera odpowiednie czynności w postepowaniu ze zwierzętami po transporcie i zna zasadę ewidencjonowania
4,5stosuje przepisy prawne i zasadę "trzech R" w ustalaniu ilości osobników doswiadczalnych
5,0prawidłowo dobiera wszystkie czynności związane z założeniem doświadczenia biologicznego
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaZO_2A_null_W02wskazuje podstawowe kryteria doboru i stosowania metod alternatywnych dla doświadczeń biologicznych
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówZO_2A_W09ma pogłębioną wiedzę z zakresu zasad racjonalnego żywienia, chorób i utrzymania zwierząt gospodarskich, amatorskich, laboratoryjnych oraz gospodarowania populacjami zwierząt wolno żyjących, a także ich wykorzystania dla poprawy jakości życia człowieka
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR2A_W05wykazuje znajomość zaawansowanych metod, technik, technologii, narządzi i materiałów pozwalających wykorzystać i kształtować potencjał przyrody w celu poprawy jakości życia człowieka
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA2_W01ma podstawową wiedzę o cyklu życia urządzeń, obiektów i systemów technicznych
InzA2_W04ma podstawową wiedzę dotyczącą zarządzania, w tym zarządzania jakością, i prowadzenia działalności gospodarczej
Cel przedmiotuC-1przekazanie wiedzy nt. znaczenia i prowadzenia eksperymentów z udziałem zwierząt w badaniach naukowych oraz możliwości zastąpienia ich metodami alternatywnymi zatwierdzonymi przez prawodawstwo UE
Metody nauczaniaM-1wykład informacyjny
M-3film
Sposób ocenyS-3Ocena podsumowująca: zaliczenie pisemne
S-2Ocena formująca: aktywność na zajęciach
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0student nie potrafi zdefiniować pojęcia "metody alternatywne"
3,0student prawidłowo definiuje pojęcie "metody alternatywne" i wskazuje ich zalety
3,5zna podział metod alternatywnych i zwięźle je opisuje
4,0student dobiera odpowiednie metody alternatywne do wskazanej dziedziny
4,5student potrafi zasięgnąć informacji na temat zastosowania wybranej metody alternatywnej w laboratoriach referencyjnych
5,0wymienia wytyczne instytucji zajmujących sie walidacją metod alternatywnych
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaZO_2A_null_U01Student samodzielnie wypełnia wniosek do Lokalnej Komisji Etycznej i wybiera właściwy do odpowiednich badań
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówZO_2A_U01Wykazuje pogłębioną umiejętność znajdowania, zrozumienia, analizy i twórczego wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach w zakresie zootechniki.
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR2A_U01posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i twórczego wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach właściwych dla studiowanego kierunku studiów
R2A_U03rozumie i stosuje odpowiednie technologie informatyczne w zakresie pozyskiwania i przetwarzania informacji z zakresu produkcji rolniczej i leśnej
R2A_U04samodzielnie planuje, przeprowadza, analizuje i ocenia poprawność wykonanego zadania z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA2_U02potrafi wykorzystać do formułowania i rozwiązywania zadań inżynierskich metody analityczne, symulacyjne oraz eksperymentalne
InzA2_U05potrafi dokonać krytycznej analizy sposobu funkcjonowania i ocenić - zwłaszcza w powiązaniu ze studiowanym kierunkiem studiów - istniejące rozwiązania techniczne, w szczególności urządzenia, obiekty, systemy, procesy, usługi
InzA2_U07potrafi ocenić przydatność rutynowych metod i narzędzi służących do rozwiązania prostego zadania inżynierskiego o charakterze praktycznym, charakterystycznego dla studiowanego kierunku studiów oraz wybrać i zastosować właściwą metodę i narzędzia
Cel przedmiotuC-1przekazanie wiedzy nt. znaczenia i prowadzenia eksperymentów z udziałem zwierząt w badaniach naukowych oraz możliwości zastąpienia ich metodami alternatywnymi zatwierdzonymi przez prawodawstwo UE
Metody nauczaniaM-1wykład informacyjny
Sposób ocenyS-4Ocena podsumowująca: złożenie wypełnionego wniosku do LKE
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0nie potrafi pobrać właściwego formularza do wypełnienia wniosku z podanej strony internetowej
3,0zna adres strony internetowej i potrafi pobierać odpowiednie formularze
3,5zna spis uprawnionych jednostek doświadczalnych i odpowiednio wypełnia rubryki z tym związane
4,0posluguje się tabelą klasyfikacji doświadczenia i wybiera odpowiednie pozycje
4,5prawidłowo dobiera zwierzęta doświadczalne i stopnie inwazyjności zgodnie z harmonogramem badań
5,0sprawnie wypełnia cały wniosek i zrozumiale uzasadnia konieczność użycia podanej liczby osobników
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaZO_2A_null_K01student aktywnie pracuje w grupie oraz indywidualnie, postrzega korzyści z racjonalnego wykorzystywania i etycznego postępowania ze zwierzątami
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówZO_2A_K07Postępuje zgodnie z zasadami etyki w zakresie badań na zwierzętach
ZO_2A_K09Przejawia wysoką wrażliwość na potrzeby ludzi i zwierząt oraz otaczającego środowiska
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR2A_K03potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania
R2A_K04prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu
R2A_K05ma świadomość znaczenia społecznej, zawodowej i etycznej odpowiedzialności za produkcję wysokiej jakości żywności, dobrostan zwierząt oraz kształtowanie i stan środowiska naturalnego
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA2_K01ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko, i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje
Cel przedmiotuC-1przekazanie wiedzy nt. znaczenia i prowadzenia eksperymentów z udziałem zwierząt w badaniach naukowych oraz możliwości zastąpienia ich metodami alternatywnymi zatwierdzonymi przez prawodawstwo UE
Metody nauczaniaM-1wykład informacyjny
Sposób ocenyS-3Ocena podsumowująca: zaliczenie pisemne
S-2Ocena formująca: aktywność na zajęciach