Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biotechnologia (S1)

Sylabus przedmiotu Endokrynologia ssaków:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Biotechnologia
Forma studiów studia stacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych, studiów inżynierskich
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Endokrynologia ssaków
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Fizjologii, Cytobiologii i Proteomiki
Nauczyciel odpowiedzialny Alicja Dratwa-Chałupnik <Alicja.Dratwa-Chalupnik@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane) 2,0 ECTS (formy) 2,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny 10 Grupa obieralna 2

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA4 15 1,00,41zaliczenie
wykładyW4 15 1,00,59zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawowa wiedza z zakresu fizjologii zwierząt.
W-2Podstawowa wiedza z biologii komórki.

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Celem przedmiotu jest poznanie mechanizmów działania hormonów i ich roli w organizmie.
C-2Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów ze skutkami fizjologicznych niedoborów i nadmiaru hormonów oraz metod oznaczania stężeń hormonów białkowych i steroidowych w płynach ustrojowych.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Gruczoły dokrewne człowieka i ich hormony. Układ hormonalny jako system utrzymania homeostazy w organizmie wielokomórkowym. Biosynteza i uwalnianie hormonów. Powiązania i zależności układu wewnętrznego wydzielania z układem nerwowym i immunologicznym. Neuroimmunoendokryonologia – cytokiny i ich wpływ na układ dokrewny.2
T-A-2Ogólna charakterystyka i mechanizm działania hormonów. Kryteria klasyfikacji hormonów. Hormony polipeptydowe i białkowe, pochodne aminokwasów, steroidowe, pochodne kwasów tłuszczowych. Endokrynne, parakrynne i autokrynne działanie hormonów. Klasyfikacja i lokalizacja w komórce receptorów hormonalnych, specyficzność ligandów. Działanie hormonów na komórki docelowe. Hormony a układ cyklicznego AMP i GMP. Czynniki wzrostowe i ich działanie hormonalne.Genomowe i pozagenomowe działanie hormonów drobnocząsteczkowych.2
T-A-3Fizjologia i patofizjologia podwzgórza, przysadki gruczołowej i nerwowej Struktura i hormony przysadki gruczołowej i nerwowej. Patogeneza karłowatości przysadkowej i akromegalii. Krótko- i długoterminowa hormonalna kontrola pobierania pokarmu. Hormonalne (i genetyczne) aspekty jadłowstrętu i otyłości, hormony tkanki tłuszczowej. Hiper-i hipoprolaktynemia.2
T-A-4Czynność gruczołu tarczowego i przemiana jej hormonów, metabolizm jodu w organizmie Sprzężenie zwrotne podwzgórze-przysadka-tarczyca. Wrodzona i nabyta, pierwotna i wtórna niedoczynność tarczycy. Funkcje przytarczyc. Mechanizmy regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej. Osteoporoza u kobiet i mężczyzn – podobieństwa i różnice.2
T-A-5Endokrynna czynność trzustki Działanie biologiczne hormonów trzustki Definicja, klasyfikacja, etiologia i objawy cukrzycy. Podstawowe różnice między cukrzycą insulinozależną i insulinoniezależną.2
T-A-5Endokrynna czynność nadnerczy Hormony nadnerczy a adaptacja fizjologiczna. Endokrynologia stresu. Wpływ hormonów katecholowych na układ krążenia i narządy wewnętrzne.2
T-A-7Hormony tkankowe i ich znaczenie biologiczne Działanie biologiczne prostaglandyn. Tkankowy układ renina-angiotensyna-aldosteron i znaczenie biologiczne. Rola leptyny i greliny w kontroli masy ciała i przyjmowaniu pokarmów. Endokrynna rola serca.2
T-A-8Zaliczenie ćwiczeń w formie pisemnej.1
15
wykłady
T-W-1Przedmiot badań i miejsce endokrynologii w naukach biologicznych. Ogólna rola i charakterystyka hormonów. Komórki, tkanki i gruczoły wydzielające hormony. Stopnie i systemy kontroli hormonalnej.2
T-W-2Kryteria klasyfikacji hormonów. Komórki i tkanki docelowe dla hormonów. Mechanizm działania hormonów na komórki docelowe. Autokrynne, parakrynne i endokrynne działanie hormonów. Białka receptorowe i klasyfikacja receptorów. Ligand, agonista i antagonista receptora. Przepuszczalność błon cytoplazmatycznych dla hormonów. Swoistość i powinowactwo receptorów.2
T-W-3Powiązania czynnościowe między układami: hormonalnym, nerwowym i immunologicznym. Nerwowe, hormonalne i metaboliczne mechanizmy kontroli biosyntezy i uwalniania hormonów. Struktura i czynność układu podwzgórzowo-przysadkowego. Sprzężenia zwrotne ujemne i dodatnie, przykłady. Synteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola fizjologiczna wazopresyny o oksytocyny. Liberyny i statyny podwzgórza. Biosynteza, magazynowanie, regulacja wydzielania, transport, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola biologiczna hormonów przysadki gruczołowej (hormonu wzrostu, prolaktyny, tyreotropiny, kortykotropiny i gonadotropin).2
T-W-4Budowa i rozwój gruczołu tarczowego. Biosynteza, regulacja wydzielania, transport tkanki docelowe mechanizm działania metabolizm i rola fizjologiczna tyroksyny (T4), trijodotyroniny (T3) i trijodotyroniny odwrotnej (rT3). Hormonalna regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej organizmu- biosynteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola parathormonu, kalcytoniny i kalcytriolu.2
T-W-5Zewnątrz- i wewnątrzwydzielnicza czynność trzustki. Wyspy Langerhansa, ich komórki i hormony. Parakrynny system kontroli wydzielania komórek wysp trzustkowych. Biosynteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola fizjologiczna i biochemiczna insuliny oraz glukagonu. Efekty fizjologiczne somatostatyny i polipeptydu trzustkowego.2
T-W-6Budowa gruczołu nadnerczowego. Synteza i regulacja wydzielania, receptory, mechanizm działania, efekty fizjologiczne i biochemiczne działania katecholamin: adrenaliny, noradrenaliny i dopaminy. Struktura i funkcja kory nadnerczy, hormony warstwy kłębkowatej, pasmowatej i siateczkowatej.2
T-W-7Hormony innych narządów, tkanek i komórek i ich znaczenie biologiczne. Układ reninowo-angiotensynowy, erytropoetyna, prostaglandyny, hormony przewodu pokarmowego, endokrynna czynność serca, leptyna i grelina.2
T-W-8Zaliczenie wykładów w formie pisemnej.1
15

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1Udział studenta w ćwiczeniach audytoryjnych.15
A-A-2Samodzielne przygotowanie prezentacji multimedialnej na wybrany temat i omówienie podczas zajęć.5
A-A-3Studiowanie literatury przedmiotu.5
A-A-4Przygotowanie do zaliczenia.5
30
wykłady
A-W-1Udział studenta w wykładach.15
A-W-2Samodzielne studiowanie tematyki wykładów.8
A-W-3Przygotowanie do zaliczenia.7
30

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
M-2Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i projektora.
M-3Dyskusja dydaktyczna.

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
S-2Ocena formująca: Ocena przygotowania prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęc audytoryjnych.
S-3Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena aktywności studenta oraz przygotowania prezentacji i jej omówienia na zajęciach audytoryjnych.
S-4Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie tematyki wykładów.

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-S-O6.02_W01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie zdefiniować pojęcie hormonu, wymienić i scharakteryzować głowne rodzaje hormonów.
BT_1A_W08R1A_W01, R1A_W04
BT_1A_BT-S-O6.02_W02
Student powinien opisać biosyntezę i uwalnianie hormonów oraz objaśniać działanie hormonów na komórki docelowe.
BT_1A_W08R1A_W01, R1A_W04
BT_1A_BT-S-O6.02_W03
Student jest w stanie wymienić i opisać podstawowe metody oznaczania hormonów oraz wskazać podstawowe próby czynnościowe poszczególnych gruczołów wydzielania wewnętrznego.
BT_1A_W08R1A_W01, R1A_W04

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-S-O6.02_U01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
BT_1A_U07R1A_U01, R1A_U04, R1A_U05, R1A_U06InzA_U03, InzA_U05, InzA_U07
BT_1A_BT-S-O6.02_U02
Student potrafi posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
BT_1A_U08R1A_U01, R1A_U04, R1A_U05, R1A_U06InzA_U01, InzA_U03, InzA_U05, InzA_U07

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-S-O6.02_K01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów wykorzystuje podejście naukowe.
BT_1A_K05R1A_K01, R1A_K07, R1A_K08InzA_K02

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-S-O6.02_W01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie zdefiniować pojęcie hormonu, wymienić i scharakteryzować głowne rodzaje hormonów.
2,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student nie jest w stanie zdefiniować pojęcia hormonu, wymienić i scharakteryzować głowne rodzaje hormonów.
3,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie w podstawowym stopniu zdefiniować pojęcie hormonu i wymienić głowne rodzaje hormonów.
3,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie poprawnie zdefiniować pojęcie hormonu oraz wymienić i scharakteryzować wybrane rodzaje hormonów.
4,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie w dobrym stopniu zdefiniować pojęcie hormonu oraz wymienić i scharakteryzować podstawowe rodzaje hormonów.
4,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie w stopniu dobrym plus zdefiniować pojęcie hormonu oraz wymienić i scharakteryzować głowne rodzaje hormonów.
5,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie w stopniu bardzo dobrym zdefiniować pojęcie hormonu oraz wymienić i scharakteryzować głowne rodzaje hormonów.
BT_1A_BT-S-O6.02_W02
Student powinien opisać biosyntezę i uwalnianie hormonów oraz objaśniać działanie hormonów na komórki docelowe.
2,0Student nie potrafi opisać biosyntezy i uwalniania hormonów oraz objaśnić działania hormonów na komórki docelowe.
3,0Student powinien w stopniu podstawowym uwalnianie wybranych hormonów oraz objaśniać działanie wybranych hormonów na komórki docelowe.
3,5Student powinien poprawnie opisać uwalnianie oraz objaśniać działanie wybranych hormonów na komórki docelowe.
4,0Student powinien w stopniu dobrym opisać biosyntezę i uwalnianie wybranych hormonów oraz objaśniać ich działanie hormonów na komórki docelowe.
4,5Student powinien w stopniu dobrym plus opisać biosyntezę i uwalnianie hormonów (z jakimi zapoznał się na zajęciach) oraz na wybranych przykładach objaśniać działanie hormonów na komórki docelowe.
5,0Student powinien w stopniu bardzo dobrym opisać biosyntezę i uwalnianie hormonów oraz objaśniać działanie hormonów na komórki docelowe.
BT_1A_BT-S-O6.02_W03
Student jest w stanie wymienić i opisać podstawowe metody oznaczania hormonów oraz wskazać podstawowe próby czynnościowe poszczególnych gruczołów wydzielania wewnętrznego.
2,0Student nie jest w stanie wymienić i opisać podstawowych metod oznaczania hormonów oraz wskazać podstawowych prób czynnościowych poszczególnych gruczołów wydzielania wewnętrznego.
3,0Student jest w stanie w stopniu podstawowym wymienić i opisać wybraną metodę oznaczania hormonów oraz wskazać kilka podstawowych prób czynnościowych poszczególnych gruczołów wydzielania wewnętrznego.
3,5Student jest w stanie poprawnie wymienić metody oznaczania hormonów oraz wskazać kilka podstawowych prób czynnościowych poszczególnych gruczołów wydzielania wewnętrznego.
4,0Student jest w stanie w stopniu dobrym wymienić i opisać podstawowe metody oznaczania hormonów oraz wskazać podstawowe próby czynnościowe poszczególnych gruczołów wydzielania wewnętrznego.
4,5Student jest w stanie w stopniu dobrym plus wymienić i opisać podstawowe metody oznaczania hormonów oraz wskazać podstawowe próby czynnościowe poszczególnych gruczołów wydzielania wewnętrznego.
5,0Student jest w stanie w stopniu bardzo dobrym wymienić i opisać podstawowe metody oznaczania hormonów oraz wskazać podstawowe próby czynnościowe poszczególnych gruczołów wydzielania wewnętrznego.

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-S-O6.02_U01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
2,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student nie potrafi interpretować różnic w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencji niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
3,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w podstawowym stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
3,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w dostatecznym stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
4,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w dobrym stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
4,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w dużym stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
5,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w wysokim stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
BT_1A_BT-S-O6.02_U02
Student potrafi posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
2,0Student nie potrafi posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
3,0Student potrafi w podstawowym stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
3,5Student potrafi w dostatecznym stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
4,0Student potrafi w dobrym stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
4,5Student potrafi w dużym stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
5,0Student potrafi w wysokim stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-S-O6.02_K01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów wykorzystuje podejście naukowe.
2,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student nia ma świadomości znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Nie wykazuje zrozumienia o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów nie wykorzystuje podejścia naukowego.
3,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma w podstawowym stopniu świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. W podstawowym stopniu wykazuje zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w podstawowym stopniu wykorzystuje podejście naukowe.
3,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student w poprawnym stopniu ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje w poprawnym stopniu zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w poprawnym stopniu wykorzystuje podejście naukowe.
4,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student w dobrym stopniu ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje w dobrym stopniu zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w dobrym stopniu wykorzystuje podejście naukowe.
4,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student w dużym stopniu ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje w dużym stopniu zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w dużym stopniu wykorzystuje podejście naukowe.
5,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student w wysokim stopniu ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje w wysokim stopniu zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w wysokim stopniu wykorzystuje podejście naukowe.

Literatura podstawowa

  1. Ślebodziński A., Zarys endokrynologii zwierząt użytkowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1979
  2. Traczyk W.Z., Trzebski A., Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2001
  3. Konturek S., Fizjologia człowieka - Układ trawienny i wydzielanie wewnętrzne, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 2000

Literatura dodatkowa

  1. Korman E., Podstawy endokrynologii wieku rozwojowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 1999
  2. Pawlikowski M., Zarys endokrynologii klinicznej, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 1996

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Gruczoły dokrewne człowieka i ich hormony. Układ hormonalny jako system utrzymania homeostazy w organizmie wielokomórkowym. Biosynteza i uwalnianie hormonów. Powiązania i zależności układu wewnętrznego wydzielania z układem nerwowym i immunologicznym. Neuroimmunoendokryonologia – cytokiny i ich wpływ na układ dokrewny.2
T-A-2Ogólna charakterystyka i mechanizm działania hormonów. Kryteria klasyfikacji hormonów. Hormony polipeptydowe i białkowe, pochodne aminokwasów, steroidowe, pochodne kwasów tłuszczowych. Endokrynne, parakrynne i autokrynne działanie hormonów. Klasyfikacja i lokalizacja w komórce receptorów hormonalnych, specyficzność ligandów. Działanie hormonów na komórki docelowe. Hormony a układ cyklicznego AMP i GMP. Czynniki wzrostowe i ich działanie hormonalne.Genomowe i pozagenomowe działanie hormonów drobnocząsteczkowych.2
T-A-3Fizjologia i patofizjologia podwzgórza, przysadki gruczołowej i nerwowej Struktura i hormony przysadki gruczołowej i nerwowej. Patogeneza karłowatości przysadkowej i akromegalii. Krótko- i długoterminowa hormonalna kontrola pobierania pokarmu. Hormonalne (i genetyczne) aspekty jadłowstrętu i otyłości, hormony tkanki tłuszczowej. Hiper-i hipoprolaktynemia.2
T-A-4Czynność gruczołu tarczowego i przemiana jej hormonów, metabolizm jodu w organizmie Sprzężenie zwrotne podwzgórze-przysadka-tarczyca. Wrodzona i nabyta, pierwotna i wtórna niedoczynność tarczycy. Funkcje przytarczyc. Mechanizmy regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej. Osteoporoza u kobiet i mężczyzn – podobieństwa i różnice.2
T-A-5Endokrynna czynność trzustki Działanie biologiczne hormonów trzustki Definicja, klasyfikacja, etiologia i objawy cukrzycy. Podstawowe różnice między cukrzycą insulinozależną i insulinoniezależną.2
T-A-5Endokrynna czynność nadnerczy Hormony nadnerczy a adaptacja fizjologiczna. Endokrynologia stresu. Wpływ hormonów katecholowych na układ krążenia i narządy wewnętrzne.2
T-A-7Hormony tkankowe i ich znaczenie biologiczne Działanie biologiczne prostaglandyn. Tkankowy układ renina-angiotensyna-aldosteron i znaczenie biologiczne. Rola leptyny i greliny w kontroli masy ciała i przyjmowaniu pokarmów. Endokrynna rola serca.2
T-A-8Zaliczenie ćwiczeń w formie pisemnej.1
15

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Przedmiot badań i miejsce endokrynologii w naukach biologicznych. Ogólna rola i charakterystyka hormonów. Komórki, tkanki i gruczoły wydzielające hormony. Stopnie i systemy kontroli hormonalnej.2
T-W-2Kryteria klasyfikacji hormonów. Komórki i tkanki docelowe dla hormonów. Mechanizm działania hormonów na komórki docelowe. Autokrynne, parakrynne i endokrynne działanie hormonów. Białka receptorowe i klasyfikacja receptorów. Ligand, agonista i antagonista receptora. Przepuszczalność błon cytoplazmatycznych dla hormonów. Swoistość i powinowactwo receptorów.2
T-W-3Powiązania czynnościowe między układami: hormonalnym, nerwowym i immunologicznym. Nerwowe, hormonalne i metaboliczne mechanizmy kontroli biosyntezy i uwalniania hormonów. Struktura i czynność układu podwzgórzowo-przysadkowego. Sprzężenia zwrotne ujemne i dodatnie, przykłady. Synteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola fizjologiczna wazopresyny o oksytocyny. Liberyny i statyny podwzgórza. Biosynteza, magazynowanie, regulacja wydzielania, transport, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola biologiczna hormonów przysadki gruczołowej (hormonu wzrostu, prolaktyny, tyreotropiny, kortykotropiny i gonadotropin).2
T-W-4Budowa i rozwój gruczołu tarczowego. Biosynteza, regulacja wydzielania, transport tkanki docelowe mechanizm działania metabolizm i rola fizjologiczna tyroksyny (T4), trijodotyroniny (T3) i trijodotyroniny odwrotnej (rT3). Hormonalna regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej organizmu- biosynteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola parathormonu, kalcytoniny i kalcytriolu.2
T-W-5Zewnątrz- i wewnątrzwydzielnicza czynność trzustki. Wyspy Langerhansa, ich komórki i hormony. Parakrynny system kontroli wydzielania komórek wysp trzustkowych. Biosynteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola fizjologiczna i biochemiczna insuliny oraz glukagonu. Efekty fizjologiczne somatostatyny i polipeptydu trzustkowego.2
T-W-6Budowa gruczołu nadnerczowego. Synteza i regulacja wydzielania, receptory, mechanizm działania, efekty fizjologiczne i biochemiczne działania katecholamin: adrenaliny, noradrenaliny i dopaminy. Struktura i funkcja kory nadnerczy, hormony warstwy kłębkowatej, pasmowatej i siateczkowatej.2
T-W-7Hormony innych narządów, tkanek i komórek i ich znaczenie biologiczne. Układ reninowo-angiotensynowy, erytropoetyna, prostaglandyny, hormony przewodu pokarmowego, endokrynna czynność serca, leptyna i grelina.2
T-W-8Zaliczenie wykładów w formie pisemnej.1
15

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1Udział studenta w ćwiczeniach audytoryjnych.15
A-A-2Samodzielne przygotowanie prezentacji multimedialnej na wybrany temat i omówienie podczas zajęć.5
A-A-3Studiowanie literatury przedmiotu.5
A-A-4Przygotowanie do zaliczenia.5
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Udział studenta w wykładach.15
A-W-2Samodzielne studiowanie tematyki wykładów.8
A-W-3Przygotowanie do zaliczenia.7
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBT_1A_BT-S-O6.02_W01W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie zdefiniować pojęcie hormonu, wymienić i scharakteryzować głowne rodzaje hormonów.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_W08ma uporządkowaną wiedzę z zakresu analizy procesów molekularnych, enzymatycznych i fizjologicznych organizmów żywych,
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_W01ma podstawową wiedzę z zakresu biologii, chemii, matematyki, fizyki i nauk pokrewnych dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
R1A_W04ma wiedzą ogólną o funkcjonowaniu organizmów żywych na różnych poziomach złożoności, przyrody nieożywionej oraz o technicznych zadaniach inżynierskich dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student nie jest w stanie zdefiniować pojęcia hormonu, wymienić i scharakteryzować głowne rodzaje hormonów.
3,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie w podstawowym stopniu zdefiniować pojęcie hormonu i wymienić głowne rodzaje hormonów.
3,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie poprawnie zdefiniować pojęcie hormonu oraz wymienić i scharakteryzować wybrane rodzaje hormonów.
4,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie w dobrym stopniu zdefiniować pojęcie hormonu oraz wymienić i scharakteryzować podstawowe rodzaje hormonów.
4,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie w stopniu dobrym plus zdefiniować pojęcie hormonu oraz wymienić i scharakteryzować głowne rodzaje hormonów.
5,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie w stopniu bardzo dobrym zdefiniować pojęcie hormonu oraz wymienić i scharakteryzować głowne rodzaje hormonów.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBT_1A_BT-S-O6.02_W02Student powinien opisać biosyntezę i uwalnianie hormonów oraz objaśniać działanie hormonów na komórki docelowe.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_W08ma uporządkowaną wiedzę z zakresu analizy procesów molekularnych, enzymatycznych i fizjologicznych organizmów żywych,
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_W01ma podstawową wiedzę z zakresu biologii, chemii, matematyki, fizyki i nauk pokrewnych dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
R1A_W04ma wiedzą ogólną o funkcjonowaniu organizmów żywych na różnych poziomach złożoności, przyrody nieożywionej oraz o technicznych zadaniach inżynierskich dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie potrafi opisać biosyntezy i uwalniania hormonów oraz objaśnić działania hormonów na komórki docelowe.
3,0Student powinien w stopniu podstawowym uwalnianie wybranych hormonów oraz objaśniać działanie wybranych hormonów na komórki docelowe.
3,5Student powinien poprawnie opisać uwalnianie oraz objaśniać działanie wybranych hormonów na komórki docelowe.
4,0Student powinien w stopniu dobrym opisać biosyntezę i uwalnianie wybranych hormonów oraz objaśniać ich działanie hormonów na komórki docelowe.
4,5Student powinien w stopniu dobrym plus opisać biosyntezę i uwalnianie hormonów (z jakimi zapoznał się na zajęciach) oraz na wybranych przykładach objaśniać działanie hormonów na komórki docelowe.
5,0Student powinien w stopniu bardzo dobrym opisać biosyntezę i uwalnianie hormonów oraz objaśniać działanie hormonów na komórki docelowe.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBT_1A_BT-S-O6.02_W03Student jest w stanie wymienić i opisać podstawowe metody oznaczania hormonów oraz wskazać podstawowe próby czynnościowe poszczególnych gruczołów wydzielania wewnętrznego.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_W08ma uporządkowaną wiedzę z zakresu analizy procesów molekularnych, enzymatycznych i fizjologicznych organizmów żywych,
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_W01ma podstawową wiedzę z zakresu biologii, chemii, matematyki, fizyki i nauk pokrewnych dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
R1A_W04ma wiedzą ogólną o funkcjonowaniu organizmów żywych na różnych poziomach złożoności, przyrody nieożywionej oraz o technicznych zadaniach inżynierskich dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie jest w stanie wymienić i opisać podstawowych metod oznaczania hormonów oraz wskazać podstawowych prób czynnościowych poszczególnych gruczołów wydzielania wewnętrznego.
3,0Student jest w stanie w stopniu podstawowym wymienić i opisać wybraną metodę oznaczania hormonów oraz wskazać kilka podstawowych prób czynnościowych poszczególnych gruczołów wydzielania wewnętrznego.
3,5Student jest w stanie poprawnie wymienić metody oznaczania hormonów oraz wskazać kilka podstawowych prób czynnościowych poszczególnych gruczołów wydzielania wewnętrznego.
4,0Student jest w stanie w stopniu dobrym wymienić i opisać podstawowe metody oznaczania hormonów oraz wskazać podstawowe próby czynnościowe poszczególnych gruczołów wydzielania wewnętrznego.
4,5Student jest w stanie w stopniu dobrym plus wymienić i opisać podstawowe metody oznaczania hormonów oraz wskazać podstawowe próby czynnościowe poszczególnych gruczołów wydzielania wewnętrznego.
5,0Student jest w stanie w stopniu bardzo dobrym wymienić i opisać podstawowe metody oznaczania hormonów oraz wskazać podstawowe próby czynnościowe poszczególnych gruczołów wydzielania wewnętrznego.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBT_1A_BT-S-O6.02_U01W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_U07Umie omówić budowę, położenie i funkcje poszczególnych tkanek, narządów i układów organizmów żywych; potrafi właściwie interpretować procesy fizjologiczne zachodzące w organizmie roślin i zwierząt.
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_U01posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach właściwych dla studiowanego kierunku studiów
R1A_U04wykonuje pod kierunkiem opiekuna naukowego proste zadanie badawcze lub projektowe dotyczące szeroko rozumianego rolnictwa, prawidłowo interpretuje rezultaty i wyciąga wnioski
R1A_U05dokonuje identyfikacji i standardowej analizy zjawisk wpływających na produkcję, jakość żywności, zdrowie zwierząt i ludzi, stan środowiska naturalnego i zasobów naturalnych oraz wykazuje znajomość zastosowania typowych technik i ich optymalizacji dostosowanych do studiowanego kierunku studiów
R1A_U06posiada zdolność podejmowania standardowych działań, z wykorzystaniem odpowiednich metod, technik, technologii, narzędzi i materiałów, rozwiązujących problemy w zakresie produkcji żywności, zdrowia zwierząt, stanu środowiska naturalnego i zasobów naturalnych oraz technicznych zadań inżynierskich zgodnych ze studiowanym kierunku studiów
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA_U03potrafi - przy formułowaniu i rozwiązywaniu zadań inżynierskich - dostrzegać ich aspekty systemowe i pozatechniczne
InzA_U05potrafi dokonać krytycznej analizy sposobu funkcjonowania i ocenić - zwłaszcza w powiązaniu ze studiowanym kierunkiem studiów - istniejące rozwiązania techniczne, w szczególności urządzenia, obiekty, systemy, procesy, usługi
InzA_U07potrafi ocenić przydatność rutynowych metod i narzędzi służących do rozwiązania prostego zadania inżynierskiego o charakterze praktycznym, charakterystycznego dla studiowanego kierunku studiów oraz wybrać i zastosować właściwą metodę i narzędzia
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student nie potrafi interpretować różnic w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencji niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
3,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w podstawowym stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
3,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w dostatecznym stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
4,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w dobrym stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
4,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w dużym stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
5,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w wysokim stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBT_1A_BT-S-O6.02_U02Student potrafi posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_U08Zna i rozumie procesy chorobowe organizmów zwierzęcych; potrafi scharakteryzować konwencjonalne i alternatywne metody terapii chorób o różnym podłożu; ocenia znaczenie testów na zwierzętach w badaniach biomedycznych; potrafi wykorzystywać metody i urządzenia diagnostyczne.
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_U01posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach właściwych dla studiowanego kierunku studiów
R1A_U04wykonuje pod kierunkiem opiekuna naukowego proste zadanie badawcze lub projektowe dotyczące szeroko rozumianego rolnictwa, prawidłowo interpretuje rezultaty i wyciąga wnioski
R1A_U05dokonuje identyfikacji i standardowej analizy zjawisk wpływających na produkcję, jakość żywności, zdrowie zwierząt i ludzi, stan środowiska naturalnego i zasobów naturalnych oraz wykazuje znajomość zastosowania typowych technik i ich optymalizacji dostosowanych do studiowanego kierunku studiów
R1A_U06posiada zdolność podejmowania standardowych działań, z wykorzystaniem odpowiednich metod, technik, technologii, narzędzi i materiałów, rozwiązujących problemy w zakresie produkcji żywności, zdrowia zwierząt, stanu środowiska naturalnego i zasobów naturalnych oraz technicznych zadań inżynierskich zgodnych ze studiowanym kierunku studiów
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA_U01potrafi planować i przeprowadzać eksperymenty, w tym pomiary i symulacje komputerowe, interpretować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski
InzA_U03potrafi - przy formułowaniu i rozwiązywaniu zadań inżynierskich - dostrzegać ich aspekty systemowe i pozatechniczne
InzA_U05potrafi dokonać krytycznej analizy sposobu funkcjonowania i ocenić - zwłaszcza w powiązaniu ze studiowanym kierunkiem studiów - istniejące rozwiązania techniczne, w szczególności urządzenia, obiekty, systemy, procesy, usługi
InzA_U07potrafi ocenić przydatność rutynowych metod i narzędzi służących do rozwiązania prostego zadania inżynierskiego o charakterze praktycznym, charakterystycznego dla studiowanego kierunku studiów oraz wybrać i zastosować właściwą metodę i narzędzia
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie potrafi posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
3,0Student potrafi w podstawowym stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
3,5Student potrafi w dostatecznym stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
4,0Student potrafi w dobrym stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
4,5Student potrafi w dużym stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
5,0Student potrafi w wysokim stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBT_1A_BT-S-O6.02_K01W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów wykorzystuje podejście naukowe.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_K05wykazuje otwartość dla ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne źródła informacji naukowe; umie myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaR1A_K01rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
R1A_K07ma świadomość potrzeby dokształcania i samodoskonalenia w zakresie wykonywanego zawodu
R1A_K08potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA_K02potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student nia ma świadomości znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Nie wykazuje zrozumienia o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów nie wykorzystuje podejścia naukowego.
3,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma w podstawowym stopniu świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. W podstawowym stopniu wykazuje zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w podstawowym stopniu wykorzystuje podejście naukowe.
3,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student w poprawnym stopniu ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje w poprawnym stopniu zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w poprawnym stopniu wykorzystuje podejście naukowe.
4,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student w dobrym stopniu ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje w dobrym stopniu zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w dobrym stopniu wykorzystuje podejście naukowe.
4,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student w dużym stopniu ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje w dużym stopniu zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w dużym stopniu wykorzystuje podejście naukowe.
5,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student w wysokim stopniu ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje w wysokim stopniu zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w wysokim stopniu wykorzystuje podejście naukowe.