Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (N2)
specjalność: Biologia molekularna i podstawy analityki

Sylabus przedmiotu Substancje biologicznie czynne w roślinach:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Biologia
Forma studiów studia niestacjonarne Poziom drugiego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta magister
Obszary studiów nauk przyrodniczych
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Substancje biologicznie czynne w roślinach
Specjalność Biologia zwierząt
Jednostka prowadząca Katedra Hodowli Trzody Chlewnej, Żywienia Zwierząt i Żywności
Nauczyciel odpowiedzialny Wioletta Biel <Wioletta.Biel@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane) 2,0 ECTS (formy) 2,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny 6 Grupa obieralna 2

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA3 5 1,00,41zaliczenie
wykładyW3 10 1,00,59zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1znajomość chemii
W-2podstawy żywienia człowieka
W-3Podstawy żywienia zwierząt

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Przedstawienie głównych substancji toksycznych lub obniżających przyswajalność składników odżywczych żywności i pasz, występujących w surowcach i produktach roślinnych

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Substancje antyżywieniowe: definicja i znaczenie.1
T-A-2Charaktrystyka poszczególnych grup roślin pod względem zawartości substancji antyodżywczych.1
T-A-3Produkty przemiany podstawowej. Produkty metabolizmu wtórnego.1
T-A-4Struktura i właściwości ważniejszych grup związków: antywitaminy, inhibitory, trypsyny, taniny, fityniany.1
T-A-5Antywitaminy roślinne. Hormony i fitohormony. Zapobieganie działaniu substancji antyodżywczych przez doskonalenie genetyczne i odpowiednie technologie oraz ogólne wskazania żywieniowe.1
5
wykłady
T-W-1Rośliny jako źródło węglowodanów, białka, tłuszczu, witamin i soli mineralnych.2
T-W-2Substancje czynne w roślinach. Charakterystyka poszczegółnych grup roślin pod względem zawartości substancji antyodżywczych. Klasyfikacja substancji czynnych.1
T-W-3Związki toksyczne:alkaloidy. Pozostałe związki toksyczne: glukozynolany, glikozydy cyjanogenne, saponiny.1
T-W-4Związki toksyczne grzybów kapeluszowych.1
T-W-5Związki toksyczne powstające podczas procesów technologicznych i kulinarnych.1
T-W-6Nitrozaminy, aminy biogenne, produkty oksydacji i degradacji tłuszczów.1
T-W-7Rośliny źródłem substancji wspomagających leczenie.1
T-W-8Substancje prozdrowotne oraz szkodliwe dla zdrowia występujące w żywności pochodzenia roślinnego1
T-W-9Substancje antyżywieniowe w żywieniu zwierząt.1
10

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1Uczestnictwo w ćwiczeniach5
A-A-2studiowanie literatury25
30
wykłady
A-W-1Uczestnictwo w wykładach10
A-W-2Studiowanie literatury14
A-W-3Przygotowanie się do zaliczenia wykładów2
A-W-4Pisemne zaliczenie wykładów2
A-W-5uczestnictwo w konsultacjach2
30

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1wykład informacyjny
M-2ćwiczenia laboratoryjne
M-3Pogadanka
M-4Objaśnienie

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena podsumowująca: Zaliczenie pisemne wykładów
S-2Ocena formująca: Wejściówki
S-3Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach
S-4Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie ćwiczeń
S-5Ocena formująca: Ustne zaliczenie ćwiczeń

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_2A_BLZ-S-O5.1_W01
Student wymienia i opisuje substancji toksyczne obniżające przyswajalność składników żywności
BL_2A_W09, BL_2A_W14P2A_W01, P2A_W04, P2A_W05C-1T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-9M-1, M-2, M-3, M-4S-1, S-2, S-3, S-4, S-5

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_2A_BLZ-S-O5.1_U01
student potrafi zastoswać właściwą metodę do oceny substancji toksycznych w surowcach roślinnych
BL_2A_U05, BL_2A_U06P2A_U01, P2A_U03, P2A_U06C-1T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-W-9M-2, M-3, M-4S-2, S-3, S-5

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_2A_BLZ-S-O5.1_K01
student wykazuje aktywną postawę w realizacji zaleconych zadań i wyjaśnić obserwowane zjawiska
BL_2A_K01, BL_2A_K05, BL_2A_K07P2A_K01, P2A_K02, P2A_K03, P2A_K04, P2A_K06, P2A_K07, P2A_K08C-1T-A-2, T-W-2, T-W-7, T-W-8, T-W-9M-2, M-3, M-4S-3, S-5

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_2A_BLZ-S-O5.1_W01
Student wymienia i opisuje substancji toksyczne obniżające przyswajalność składników żywności
2,0student nie potrafi wyminić żadnej substancji biologicznie czynnej toksycznej
3,0student potrafi sklasyfikować główne grupy substancji biologicznie czynnych
3,5student klasyfikuje substancje biologicznie czynne i definiuje
4,0student zna definicje i znaczenie substancji biologicznie czynnych
4,5student wymienia i opisuje substancje biologicznie czynne pierwotne i wtórne oraz zna metody ograiczenia ich aktywności
5,0student wymienia i opisuje substancje biologicznie czynne pierwotne i wtórne oraz zna metody ograniczenia ich aktywności,opisuje związki toksyczne powstałe podczas procesó technologicznych i kulinarnych

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_2A_BLZ-S-O5.1_U01
student potrafi zastoswać właściwą metodę do oceny substancji toksycznych w surowcach roślinnych
2,0student nie potrafi wymienić żadnej substancji bioloigcznie czynnej, a tym bardizej meto oceny ich w surowcu roślinnym
3,0student potrafi wymienić metody oznaczania substancji czynnych
3,5student potrafi nakreślić metodę wybranych substancji czynnych poznanych na zajęciach
4,0student potrafi nakreślić metody wszystkich substancji czynnych poznanych na zajęciach
4,5student potrafi nakreślić metodę wybranych substancji czynnych poznanych na zajęciach i przeprowadzić analizę przynajmniej jednej
5,0student potrafi nakreślić metodę wybranych substancji czynnych poznanych na zajęciach i przeprowadzić ich analizę

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_2A_BLZ-S-O5.1_K01
student wykazuje aktywną postawę w realizacji zaleconych zadań i wyjaśnić obserwowane zjawiska
2,0brak u studenta aktywnej postawy w realizacji zaleconych zadań i wyjaśniania obserwowanych zjawisk
3,0student wykazuje aktywną postawę w realizacji zaleconych zadań i wyjaśniania obserwowane zjawiska w 60%
3,5student wykazuje aktywną postawę w realizacji zaleconych zadań i wyjaśniania obserwowane zjawiska w 70%
4,0student wykazuje aktywną postawę w realizacji zaleconych zadań i wyjaśniania obserwowane zjawiska w 85%
4,5student wykazuje aktywną postawę w realizacji zaleconych zadań i wyjaśniania obserwowane zjawiska w 90%
5,0student wykazuje aktywną postawę w realizacji zaleconych zadań i wyjaśniania obserwowane zjawiska w 60%

Literatura podstawowa

  1. Hanczakowski P., Koreleski J., Wolski T., Składniki pokarmowe i antyodżywcze występujące w roślinach, Kraków, 2001
  2. Sikorski Z., E., Chemiczne i funkcjonalne właściwości składników żywności, WNT, Warszawa, 1994
  3. Grynia M., Trujące i szkodliwe rośliny łąk i pastwisk, PWRiL, Poznań, 1974
  4. Steńczuk W., Toksykologia, PZWL, Warszawa, 1990

Literatura dodatkowa

  1. Sikorski, W., Chemia żywności, WNT, Warszawa, 2000
  2. Młodecki H., Piekarski L., Zagadnienia zdrowotne żywności, PZWL, Warszawa, 1987

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Substancje antyżywieniowe: definicja i znaczenie.1
T-A-2Charaktrystyka poszczególnych grup roślin pod względem zawartości substancji antyodżywczych.1
T-A-3Produkty przemiany podstawowej. Produkty metabolizmu wtórnego.1
T-A-4Struktura i właściwości ważniejszych grup związków: antywitaminy, inhibitory, trypsyny, taniny, fityniany.1
T-A-5Antywitaminy roślinne. Hormony i fitohormony. Zapobieganie działaniu substancji antyodżywczych przez doskonalenie genetyczne i odpowiednie technologie oraz ogólne wskazania żywieniowe.1
5

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Rośliny jako źródło węglowodanów, białka, tłuszczu, witamin i soli mineralnych.2
T-W-2Substancje czynne w roślinach. Charakterystyka poszczegółnych grup roślin pod względem zawartości substancji antyodżywczych. Klasyfikacja substancji czynnych.1
T-W-3Związki toksyczne:alkaloidy. Pozostałe związki toksyczne: glukozynolany, glikozydy cyjanogenne, saponiny.1
T-W-4Związki toksyczne grzybów kapeluszowych.1
T-W-5Związki toksyczne powstające podczas procesów technologicznych i kulinarnych.1
T-W-6Nitrozaminy, aminy biogenne, produkty oksydacji i degradacji tłuszczów.1
T-W-7Rośliny źródłem substancji wspomagających leczenie.1
T-W-8Substancje prozdrowotne oraz szkodliwe dla zdrowia występujące w żywności pochodzenia roślinnego1
T-W-9Substancje antyżywieniowe w żywieniu zwierząt.1
10

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1Uczestnictwo w ćwiczeniach5
A-A-2studiowanie literatury25
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Uczestnictwo w wykładach10
A-W-2Studiowanie literatury14
A-W-3Przygotowanie się do zaliczenia wykładów2
A-W-4Pisemne zaliczenie wykładów2
A-W-5uczestnictwo w konsultacjach2
30
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_2A_BLZ-S-O5.1_W01Student wymienia i opisuje substancji toksyczne obniżające przyswajalność składników żywności
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_2A_W09zna metody oceny kierunku, stopnia nasilenia zmian w środowisku z wykorzystaniem organizmów żywych i metody ochrony środowiska przyrodniczego oraz ma wiedzę w zakresie działań prowadzonych w celu przywracania wartości użytkowych i przyrodniczych środowiskom zdegradowanym przez działalność człowieka
BL_2A_W14ma zaawansowaną wiedzę w zakresie życia i behawioru organizmów żywych w środowisku przyrodniczym z uwzględnieniem warunków biotycznych i abiotycznych
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP2A_W01rozumie złożone zjawiska i procesy przyrodnicze
P2A_W04ma pogłębioną wiedzę z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów umożliwiającą dostrzeganie związków i zależności w przyrodzie
P2A_W05ma wiedzę w zakresie aktualnie dyskutowanych w literaturze kierunkowej problemów z wybranej dziedziny nauki i dyscypliny naukowej
Cel przedmiotuC-1Przedstawienie głównych substancji toksycznych lub obniżających przyswajalność składników odżywczych żywności i pasz, występujących w surowcach i produktach roślinnych
Treści programoweT-A-1Substancje antyżywieniowe: definicja i znaczenie.
T-A-2Charaktrystyka poszczególnych grup roślin pod względem zawartości substancji antyodżywczych.
T-A-3Produkty przemiany podstawowej. Produkty metabolizmu wtórnego.
T-A-4Struktura i właściwości ważniejszych grup związków: antywitaminy, inhibitory, trypsyny, taniny, fityniany.
T-A-5Antywitaminy roślinne. Hormony i fitohormony. Zapobieganie działaniu substancji antyodżywczych przez doskonalenie genetyczne i odpowiednie technologie oraz ogólne wskazania żywieniowe.
T-W-1Rośliny jako źródło węglowodanów, białka, tłuszczu, witamin i soli mineralnych.
T-W-2Substancje czynne w roślinach. Charakterystyka poszczegółnych grup roślin pod względem zawartości substancji antyodżywczych. Klasyfikacja substancji czynnych.
T-W-3Związki toksyczne:alkaloidy. Pozostałe związki toksyczne: glukozynolany, glikozydy cyjanogenne, saponiny.
T-W-4Związki toksyczne grzybów kapeluszowych.
T-W-5Związki toksyczne powstające podczas procesów technologicznych i kulinarnych.
T-W-6Nitrozaminy, aminy biogenne, produkty oksydacji i degradacji tłuszczów.
T-W-7Rośliny źródłem substancji wspomagających leczenie.
T-W-8Substancje prozdrowotne oraz szkodliwe dla zdrowia występujące w żywności pochodzenia roślinnego
T-W-9Substancje antyżywieniowe w żywieniu zwierząt.
Metody nauczaniaM-1wykład informacyjny
M-2ćwiczenia laboratoryjne
M-3Pogadanka
M-4Objaśnienie
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: Zaliczenie pisemne wykładów
S-2Ocena formująca: Wejściówki
S-3Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach
S-4Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie ćwiczeń
S-5Ocena formująca: Ustne zaliczenie ćwiczeń
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0student nie potrafi wyminić żadnej substancji biologicznie czynnej toksycznej
3,0student potrafi sklasyfikować główne grupy substancji biologicznie czynnych
3,5student klasyfikuje substancje biologicznie czynne i definiuje
4,0student zna definicje i znaczenie substancji biologicznie czynnych
4,5student wymienia i opisuje substancje biologicznie czynne pierwotne i wtórne oraz zna metody ograiczenia ich aktywności
5,0student wymienia i opisuje substancje biologicznie czynne pierwotne i wtórne oraz zna metody ograniczenia ich aktywności,opisuje związki toksyczne powstałe podczas procesó technologicznych i kulinarnych
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_2A_BLZ-S-O5.1_U01student potrafi zastoswać właściwą metodę do oceny substancji toksycznych w surowcach roślinnych
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_2A_U05wykorzystuje wiedzę dotyczącą czynników wpływających na produkcję żywności; przeprowadza analizę substancji niepożądanych w surowcach pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, wykorzystuje rośliny i zwierzęta w biotechnologii, bioindykacji środowiska;
BL_2A_U06potrafi przeprowadzać specjalistyczne prace eksperymentalne, potrafi stosować metody biologii i diagnostyki laboratoryjnej, potrafi wykonywać analizy laboratoryjne i posługiwać się sprzętem analitycznym i aparaturą badawczą, posiada umiejętność prowadzenia prac badawczych z użyciem materiału biologicznego, potrafi przeprowadzić badanie lub eksperyment z zastosowaniem zaawansowanych technik mikroskopowych
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP2A_U01stosuje zaawansowane techniki i narzędzia badawcze w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
P2A_U03wykazuje umiejętność krytycznej analizy i selekcji informacji, zwłaszcza ze źródeł elektronicznych
P2A_U06zbiera i interpretuje dane empiryczne oraz na tej podstawie formułuje odpowiednie wnioski
Cel przedmiotuC-1Przedstawienie głównych substancji toksycznych lub obniżających przyswajalność składników odżywczych żywności i pasz, występujących w surowcach i produktach roślinnych
Treści programoweT-A-2Charaktrystyka poszczególnych grup roślin pod względem zawartości substancji antyodżywczych.
T-A-3Produkty przemiany podstawowej. Produkty metabolizmu wtórnego.
T-A-4Struktura i właściwości ważniejszych grup związków: antywitaminy, inhibitory, trypsyny, taniny, fityniany.
T-W-9Substancje antyżywieniowe w żywieniu zwierząt.
Metody nauczaniaM-2ćwiczenia laboratoryjne
M-3Pogadanka
M-4Objaśnienie
Sposób ocenyS-2Ocena formująca: Wejściówki
S-3Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach
S-5Ocena formująca: Ustne zaliczenie ćwiczeń
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0student nie potrafi wymienić żadnej substancji bioloigcznie czynnej, a tym bardizej meto oceny ich w surowcu roślinnym
3,0student potrafi wymienić metody oznaczania substancji czynnych
3,5student potrafi nakreślić metodę wybranych substancji czynnych poznanych na zajęciach
4,0student potrafi nakreślić metody wszystkich substancji czynnych poznanych na zajęciach
4,5student potrafi nakreślić metodę wybranych substancji czynnych poznanych na zajęciach i przeprowadzić analizę przynajmniej jednej
5,0student potrafi nakreślić metodę wybranych substancji czynnych poznanych na zajęciach i przeprowadzić ich analizę
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_2A_BLZ-S-O5.1_K01student wykazuje aktywną postawę w realizacji zaleconych zadań i wyjaśnić obserwowane zjawiska
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_2A_K01wykazuje zrozumienie i przekonanie o poznawalności procesów i zjawisk biologicznych zachodzących w świecie żywych organizmów; w interpretowaniu procesów i zjawisk biologicznych wykorzystuje podejście naukowe
BL_2A_K05wykazuje zdyscyplinowanie w pracy indywidualnej oraz aktywnie uczestniczy w pracy grupowej; samodzielnie i kreatywnie potrafi planować, organizować i realizować działania własne oraz zespołowe
BL_2A_K07ma świadomość odpowiedzialności za kształtowanie i stan środowiska naturalnego oraz zdrowie człowieka wynikające z działalności własnej i innych ludzi
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP2A_K01rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób
P2A_K02potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
P2A_K03potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania
P2A_K04prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu
P2A_K06wykazuje odpowiedzialność za ocenę zagrożeń wynikających ze stosowanych technik badawczych i tworzenie warunków bezpiecznej pracy
P2A_K07systematycznie aktualizuje wiedzę przyrodniczą i zna jej praktyczne zastosowania
P2A_K08potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy
Cel przedmiotuC-1Przedstawienie głównych substancji toksycznych lub obniżających przyswajalność składników odżywczych żywności i pasz, występujących w surowcach i produktach roślinnych
Treści programoweT-A-2Charaktrystyka poszczególnych grup roślin pod względem zawartości substancji antyodżywczych.
T-W-2Substancje czynne w roślinach. Charakterystyka poszczegółnych grup roślin pod względem zawartości substancji antyodżywczych. Klasyfikacja substancji czynnych.
T-W-7Rośliny źródłem substancji wspomagających leczenie.
T-W-8Substancje prozdrowotne oraz szkodliwe dla zdrowia występujące w żywności pochodzenia roślinnego
T-W-9Substancje antyżywieniowe w żywieniu zwierząt.
Metody nauczaniaM-2ćwiczenia laboratoryjne
M-3Pogadanka
M-4Objaśnienie
Sposób ocenyS-3Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach
S-5Ocena formująca: Ustne zaliczenie ćwiczeń
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0brak u studenta aktywnej postawy w realizacji zaleconych zadań i wyjaśniania obserwowanych zjawisk
3,0student wykazuje aktywną postawę w realizacji zaleconych zadań i wyjaśniania obserwowane zjawiska w 60%
3,5student wykazuje aktywną postawę w realizacji zaleconych zadań i wyjaśniania obserwowane zjawiska w 70%
4,0student wykazuje aktywną postawę w realizacji zaleconych zadań i wyjaśniania obserwowane zjawiska w 85%
4,5student wykazuje aktywną postawę w realizacji zaleconych zadań i wyjaśniania obserwowane zjawiska w 90%
5,0student wykazuje aktywną postawę w realizacji zaleconych zadań i wyjaśniania obserwowane zjawiska w 60%